ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG
BÀI 02: SỬA CHỮA VÀ BẢO DƯỠNG MÁY KHỞI ĐỘNG (§2: KIỂM TRA STATOR VÀ ROTOR MÁY KHỞI ĐỘNG) MỤC TIÊU CỦA BÀI: Sau khi học xong tiết học này học sinh có khả năng:
1. Kiến thức - Hiểu và trình bày được các hư hỏng - nguyên nhân, phương pháp kiểm tra Stator và Rotor máy khởi động. 2. Kỹ năng - Kiểm tra được các hư hỏng của Stato và Rotor máy khởi động đảm bảo yêu cầu kỹ thuật. 3. Thái độ - Có ý thức tổ chức nơi làm việc phù hợp với điều kiện xưởng thực hành và đảm bảo an toàn lao động. II. NỘI DUNG CỦA BÀI 3. Hư hỏng - nguyên nhân, phương pháp kiểm tra Stator và Rotor máy khởi động 3.1 Kiểm tra hư hỏng của Stator 3.1.1 Hư hỏng - nguyên nhân:
Hư hỏng - Cuộn dây kích từ bị chạm Nguyên nhân thường gặp - Do làm việc lâu ngày, chịu nhiệt độ cao lớp cách điện cuộn dây kích từ bị hư hỏng mát
Cuộn dây kích từ bị đứt - Máy khởi động bị cháy -
Sơ đồ đấu cuộn dây kích từ (đấu kiểu hỗn hợp):
- Cách đấu hỗn hợp các cuộn dây kích từ giúp máy khởi động có mô men khởi động lớn, đồng thời giảm được giá trị cực đại của vòng quay không tải. Đảm bảo được độ bền của máy khởi động.
Trang 7
3.1.2 Trình tự thực hiện: Chuẩn bị thiết bị, dụng cụ -Thiết bị: Máy khởi động Toyota 1.4kw, đồng hồ VOM
Phương pháp kiểm tra Yêu cầu kỹ thuật
- Kiểm - Sử dụng thang đo
VOM phù hợp Nội dung thông tra mạch cuộn dây kích từ
- Phát hiện được vị trí hư hỏng của cuộn dây kích từ (nếu có)
- Sử dụng thang đo - Kiểm tra chạm mát cuộn dây kích từ VOM phù hợp
- Phát hiện được cuộn dây kích từ bị chạm mát (nếu có)
3.1.3 Thực hành: 3.2 Kiểm tra hư hỏng của Rotor 3.2.1 Hư hỏng - nguyên nhân:
Hư hỏng Nguyên nhân thường gặp
- Cổ góp bị chạm mát với trục Rotor - Hỏng lớp cách điện
- Cổ góp bị ô van - Cổ góp bị cháy
- Rotor bị ngắn mạch - Do Rotor bị đảo - Xuất hiện tia lửa điện giữa chổi than với cổ góp, nhiệt độ cao - Hỏng lớp nhựa cách điện giữa các khung dây
Trang 8
Khái niệm Rotor ngắn mạch, nguyên lý kiểm tra:
- Rotor bị ngắn mạch là hiện tượng các lớp cách điện bị bong ra làm cho các khung dây bị chạm nhau
-Trong một Rotor các khung dây được quấn ở rìa ngoài của Rotor. Nhờ cấu tạo của Gronha, số đường sức từ đi vào lõi Rotor bằng số đường sức từ đi ra. Do vậy trên các khung dây sinh ra sức điện động thuận và sức điện động ngược, tổng của chúng bằng không (0) nên không có dòng điện đi qua khung dây. Nếu có các khung dây bị chạm, một mạch kín hình thành làm mất trạng thái cân bằng, tạo dòng điện chạy qua khung dây. Từ trường của dòng điện này sẽ hút lưỡi cưa dính vào Rotor.
3.2.2 Trình tự thực hiện: Chuẩn bị thiết bị, dụng cụ - Đồng hồ VOM, đồng hồ so, gối đỡ V, bàn máp, Gronha và lưỡi cưa thép
Yêu cầu kỹ thuật * Vệ sinh Rotor trước khi kiểm tra, nếu cổ góp bị cháy thì dùng giấy nhám mịn để làm sạch Phương pháp kiểm tra
- Sử dụng
thang đo
Nội dung - Kiểm tra chạm mát
của cổ góp
VOM phù hợp
- Phát hiện được phiến góp chạm mát (nếu có)
- Sử dụng
thang đo
- Kiểm
tra
thông
VOM phù hợp
mạch của Rotor
- Phát hiện được mối hàn khung dây với cổ góp bị bong, đứt
Trang 9
- Vận
hành
được
- Kiểm
tra
ngắn
mạch của Rotor
Gronha
- Phát hiện được vị trí khung dây bị ngắn mạch (nếu có)
- Gá lắp được đồng hồ
- Kiểm tra độ ô van
cổ góp
so
- Đo được độ ôvan của
cổ góp
- So sánh với giá trị tiêu
chuẩn (<0.05mm)
3.2.3 Thực hành: III. CỦNG CỐ 1.Củng cố kiến thức. 2.Củng cố kỹ năng đo kiểm tra.
Trang 10
PHIẾU HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN Bài 02: SỬA CHỮA VÀ BẢO DƯỠNG MÁY KHỞI ĐỘNG
(§2: KIỂM TRA STATOR VÀ ROTOR MÁY KHỞI ĐỘNG)
Họ và tên:........................................... Lớp 36A2 - Chuẩn bị dụng cụ, thiết bị, vật tư:
Dụng cụ tháo lắp, máy khởi động Toyota 1.4kw, bàn máp, giấy nhám mịn, giẻ lau, Gronha, lưỡi cưa sắt, đồng hồ so, đồng hồ VOM, gối đỡ V. 1. Trình tự thực hiện tiểu kỹ năng 1: Kiểm tra hư hỏng của Stator
Phương pháp Yêu cầu cần đạt được Điểm T T Nội dung công việc Nhận xét của giáo viên
I Kiểm tra Stator Quan sát, sử dụng đồng hồ VOM
- Chuẩn bị đầy đủ, đúng các dụng cụ, thiết bị, vật tư cần thiết cho công việc - Xác định được các hư
hỏng của Stator - Sử dụng thành thạo thiết bị kiểm tra - Đảm bảo an toàn, vệ
sinh
Quan sát
- Vệ sinh sạch sẽ Stator - Quan sát, phát hiện được các tình trạng hư hỏng của cuộn dây kích từ (như bong tróc lớp cách điện, đứt dây chổi than....)
Trang 11
- Sử dụng đúng đồng hồ VOM, xác định được cuộn dây kích từ có bị đứt hay không? 1 B1: Làm vệ sinh, quan nhận sát, tình định kỹ trạng thuật của Stator 2 B2: Kiểm thông tra mạch cuộn dây kích từ
3 B3: Kiểm chạm tra mát cuộn dây kích từ - Sử dụng đúng đồng hồ VOM, xác định được cuộn dây kích từ có bị chạm mát hay không?
2.Trình tự thực hiện tiểu kỹ năng 2: Kiểm tra hư hỏng của Rotor
Phương pháp Yêu cầu cần đạt được Điểm T T
Nhận xét của giáo viên
tra Nội dung công việc II Kiểm Rotor
Quan sát, sử dụng đồng hồ VOM, đồng hồ so, Gronha - Chuẩn bị đầy đủ, đúng các dụng cụ, thiết bị, vật tư cần thiết cho công việc - Xác định được các hư
hỏng của Rotor - Sử dụng thạo thành thiết bị kiểm tra - Đảm bảo an toàn, vệ
sinh
Quan sát
- Vệ sinh sạch sẽ Rotor - Quan sát, phát hiện được các tình trạng hư hỏng của Rotor (cháy cổ góp, sứt mẻ bánh răng đề, nứt cổ góp...
Trang 12
1 B1: Làm sinh, vệ quan sát, nhận định trạng tình kỹ thuật của Rotor 2 B2: Kiểm chạm của - Sử dụng đúng đồng hồ VOM, xác định được các phiến góp có bị chạm mát hay không? tra mát Rotor
3 B3: Kiểm thông tra mạch của Rotor - Sử dụng đúng đồng hồ VOM, xác định được các khung dây trên Rotor có bị đứt, bong mối hàn hay không?
- Vận
4 B4: Kiểm tra ngắn mạch của Rotor được hành Gronha, kiểm tra, kết luận được Rotor có bị ngắn mạch hay không?
5 B5: Kiểm tra độ ô van của cổ góp trị - Gá lắp được đồng hồ so - Kiểm tra được độ ô van của cổ góp, so sánh với giá chuẩn tiêu (<0.05mm)
Trang 13
Giáo viên hướng dẫn Đặng Xuân Hạnh
