Thạch Văn Mạnh TYD-K55
ĐỀ CƢƠNG ÔN THI HẾT HỌC PHẦN
MÔN: Dƣợc lý học lâm sàng
Học kỳ I năm học 2013-2014
1. Nguyên tắc chọn thuốc trong phòng và điều trị hội chứng viêm
đƣờng hô hấp phức hợp ở lợn?
Nội dung
Bệnh viêm đƣờng hô hấp phức hợp ở lợn
Giới thiệu bệnh
Bệnh hô hấp phức hợp trên lợn xảy ra do sự kết hợp của nhiều mầm bệnh hô
hấp trong cùng 1 thời điểm
Nguyên nhân
Tiên phát: Do Mycoplasma hyopneumoniae, virus cúm, PRRS.
Thứ phát: Do vi khuẩn Bordetella bronchiseptica, Pasteurella multocida,
Haemophilus pneumoniae, Actinobacillus pleuropneumonia, Streptococcus suis,
Salmonella cholerasuis.
CƠ CHẾ TRUYỀN BỆNH
Bệnh thường xảy ra ở giai đoạn heo trước và sau cai sữa. Mầm bệnh có nhiều ở
phổi, phủ tạng, dịch tiết đường hô hấp, dịch mũi.
Đầu tiên, M.hyopneumoniae tấn công gây tổn thương lông rung niêm mạc khí
quản và suy giảm miễn dịch tạo điều kiện cho các vi khuẩn phụ nhiễm tấn công.
Bordetella bronchiseptica và Pasteurella multocida type D gây viêm teo mũi
truyền nhiễm.
Haemophilus pneumoniae gây viêm đa xoang, đa khớp có sợi fibrin.
Actinobacillus pleuropneumonia gây viêm phổi đốm, phổi bị tụ huyết, dính sườn.
Streptococcus suis gây viêm đa xoang, đa khớp, viêm phổi mủ.
Salmonella cholerasuis gây bệnh viêm phổi xung huyết.
Triệu chứng
Thời gian nung bệnh ngắn 5 - 7 ngày, bệnh xảy ra ở dạng cấp tính.
Heo sốt cao, suy yếu, bỏ ăn, ốm nhanh. Ho, hắt hơi, dịch nhày chảy từ mũi ra,
khó thở, há miệng để thở, thở ngồi như chó, thở thể bụng.
Bệnh tích
Phổi bị nhục hóa, xẹp, có nhiều đốm xuất huyết, cứng, màu đỏ sẫm, đôi khi
có mủ, viêm phổi dính sườn.
Bao tim tích nước, tràn dịch màng phổi và xoang bụng.
Viêm khớp.
Chẩn đoán
Chẩn đoán qua triệu chứng lâm sàng trực tiếp hoặc bằng cách đuổi cho lợn chạy
sau đó quan sát biểu hiện thở của lợn nếu nhanh thở lại bình thường thì ko sao
còn chậm và khó thở bệnh
Phòng
Phòng bằng thuốc và vệ sinh phòng bệnh sát trùng chuồng trại đầy đủ, giữ ấm về
mùa đông, mát mẻ về mùa hè , có thể trộn kháng sinh vào thức ăn( ko nên)
Tiêm phòng vacxin đầy đủ định kì. Vacxin Porcilis BPM
Thạch Văn Mạnh TYD-K55
Điều trị
Đối với Virus
• Không chữa được bằng kháng
sinh.
• Dùng kháng sinh phổ rộng chữa
bệnh kế phát.
• Kết hợp thuốc hạ sốt: Anagin C.
• Thuốc trợ sức: Vitamin B1,
Bcomplex, ADE
Đối với vi khuẩn
Dùng kháng sinh để điều trị.
Kháng sinh sử dụng: Enrofloxacin,
Tylosin, Tiamulin, Ceftiofur,
Tetracyclin, Lincomycin,…
Điều trị
Sử dụng Tulavitryl thành phần chứa Tulathromycin là kháng sinh thế hệ mới
thuộc nhóm Macrolide . Kháng sinh này tác dụng tốt trên các loại vk gây bệnh hô
hấp phức hợp mà ko gây kháng thuốc điều trị hiệu quả nhất
2. Nguyên tắc chọn thuốc trong phòng và điều trị bệnh viêm đƣờng hô
hấp lợn do Mycoplasma spp gây nên ( Suyễn lợn)?
Nội dung
Bệnh Suyễn lợn
Giới thiệu bệnh
Còn được gọi là bệnh viêm phổi địa phương là một bệnh hô hấp mãn tính ở heo.
Là bệnh quan trọng trên đường hô hấp trên heo ở các trại chăn nuôi tập trung,
gây giảm tăng trọng trên heo thịt và bệnh tích trên thùy trước của phổi.
Nguyên nhân
Nguyên nhân do Mycoplasma hyopneumoniae gây ra. Độ tuổi nhiễm bệnh là
heo con ở giai đoạn sau cai sữa và heo choai (đặc biệt là heo >7 tuần tuổi ).
Triệu chứng
Cấp tính:
Bệnh cấp tính thường gặp trong đàn
lần đầu bị nhiễm M. hyopneumoniae.
Ở gđ 7 – 8 tuần tuổi sau khi bị nhiễm
mầm bệnh có thể thấy những triệu
chứng cấp tính nghiêm trọng như
viêm phổi nặng, ho âm ran, thở khó,
sốt và tỷ lệ chết cao.Tuy nhiên những
triệu chứng này biến động và biến mất
khi bệnh nhẹ đi
Mãn tính:
Bệnh thường gặp ở trong đàn có mầm
bệnh xuất hiện nhiều lần. Triệu chứng
lâm sàng thường gặp ở độtuổi từ7 – 18
tuần như ho kéo dài và nhiều lần (heo
ho theo kiểu ngồi chó). Một số con bị
hô hấp nặng và biểu hiện triệu chứng
viêm phổi. Sẽ có khoảng 30 – 70% số
heo có bệnh tích tổn thương phổi khi
mổ khám.
Bệnh tích
Phổi bị viêm đặc chắc lại như thịt ( gan hóa, nhục hóa) chìm khi cắt thả vào
nước.
Phần thùy phổi bị tổn thương có tính chất đối xứng 2 bên từ trước ra sau.
Chẩn đoán
Chẩn đoán dựa trên tiền sử của bệnh trong trại, dấu hiệu lâm sàng và
phƣơng pháp phòng thí nghiệm...Mổ khám thấy heo có bệnh tích phổi hóa
gan trên thùy phổi trƣớc. Có thể sử dụng phƣơng pháp ELISA, PCR và nuôi
cấy để chẩn đoán M. hyopneumonia. Tuy nhiên việc nuôi cấy rất khó khăn.
Thạch Văn Mạnh TYD-K55
Phòng
Phòng bằng thuốc và vệ sinh phòng bệnh sát trùng chuồng trại đầy đủ, giữ ấm
về mùa đông, mát mẻ về mùa hè , trộn kháng sinh vào thức ăn
Vacxin: chích Vacxin M+Pac hoặc MycoPAC hoặc Ingelvac MycoFLEX cho
heo con 2 liều khi heo con được 1 tuần tuổi và 3 tuần tuổi.
Điều trị
Dùng Tylosin: Liều 20 mg/ kg P, tiêm bắp thịt, dùng liên tục 6 ngày, nghỉ 5
ngày, lại tiếp tục dùng 5 ngày nữa.
Dùng Tiamulin: Đây là kháng sinh có tác dụng diệt Mycoplasma và các vi
khuẩn khuẩn đường hô hấp khác
Gentamycin + Tylosin: hiện nay Hanvet đã có chế phẩm GENTA – TYLO
có tác dụng rất tốt đối với Mycoplasma
Bổ sung thuốc chống viêm : Desamethazone hoặc amoxicillin,…
Khi sử dụng kháng sinh cần bổ sung thuốc trợ sức trợ lực( vitamin B,C,..
Men tiêu hóa cho vật nuôi để nâng cao sức đề kháng chống chịu lại bệnh.
3. Nguyên tắc chọn thuốc trong phòng và điều trị bệnh viêm tử cung
lợn nái?
Nội dung
Bệnh viêm tử cung lợn nái
Giới thiệu bệnh
Nguyên nhân
Thụ tinh nhân tạo không đảm bảo vệ sinh
Thường xảy ra sau sinh do can thiệp thủ thuật bằng tay gây xước niêm
mạc,…
Sót nhau sau đẻ kế phát
Phối giống trực tiếp
Kế phát bệnh truyền nhiễm
Triệu chứng
Giảm tiết sữa
Nhiệt độ cơ thể tăng cao
Biến đổi bộ phận sinh dục Âm hộ sưng tấy
Tăng tiết dịch trắng đục, hôi, đặc,…có thể vàng
Đứng nằm bứt rứt ko yên
Sốt, mệt mỏi
Bệnh tích
Biến đổi bộ phận sinh dục Âm hộ sưng tấy
Tăng tiết dịch trắng đục, hôi, đặc,…có thể vàng
Chẩn đoán
Chẩn đoán dựa vào triệu chứng lâm sàng dễ nhận biết.
Phòng
Phòng bằng thuốc sử dụng sau khi đẻ tiêm oxytoxin, amoxicillin,…và vệ sinh
phòng bệnh sát trùng chuồng trại đầy đủ, vệ sinh trước và sau khi đẻ cho lợn,
tránh can thiệp bằng tay khi đẻ nếu ca thiệp phải kĩ thuật tốt và khử trùng đầy
đủ, phối giống phải đúng kĩ thuật .
Thạch Văn Mạnh TYD-K55
Điều trị
Ngay sau khi đẻ xong với những con nái ở trường hợp trên tiêm ngay một liều
thuốc kháng sinh. Chọn những loại kháng sinh không ảnh hưởng làm giảm sữa
như: Vidan-T tiêm bắp 20ml/con/lần x 2lần/ngày; Tetramycin 10cc/1con/ngày,
liên tục trong 3 ngày; Tylan 50 hoặc Suanavil 5 tiêm 10cc/1con/ngày, liên tục
trong 3 ngày... Trong thời gian tiêm kháng sinh, tiêm trợ lực, trợ sức bằng
vitamin C, B1, B12, B.complex, Gluconat canxi, Stricnin…kích thích lợn ăn
khoẻ để tiết sữa cho lợn con.
Riêng đường sinh dục của mọi loại lợn nái sau khi đẻ nên thụt rửa bằng dung
dịch thuốc tím 0,1% (1g/1lít nước) hoặc Lugon 0,1-0,15%. Và tốt hơn nữa là
LÁ TRÀ XANH đun sôi dùng thụt rửa trực tiếp ngày 2 lần trong 3 ngày liên
tiếp.
Nếu con nái sau khi đẻ đã bị viêm tử cung có hiện tượng sốt nhẹ, bỏ ăn, giảm
sữa, âm hộ có nước đục màu trắng sữa chảy ra có mùi hôi thối ta cần can thiệp
như sau:
Tiêm ngay một liều thuốc Oxytoxin để kích thích nhu động bộ phận sinh dục
tống hết dịch mủ ra ngoài, liều tiêm 10-15UI (2-3ống 5UI)/1lợn/1lần/ngày, lợn
nái có trọng lượng 80-100kg; ngày tiêm 2 lần/sáng, chiều. Sau khi nhựa mủ
trong tử cung được tống hết ra ngoài tiến hành thụt rửa tử cung, âm hộ, âm đạo
bằng thuốc tím 0,1% hoặc Lugon 0,1-0,15%. Sau khi thụt rửa 1-2 giờ cần thụt
vào tử cung một trong 3 loại dung dịch kháng sinh: T.Metrion; Penicillin 2 triệu
đơn vị hoặc Tetramycin 2g pha trong 20-40cc nước cất, công việc này tiến hành
trong 2-3 ngày.
4. Nguyên tắc chọn thuốc trong phòng và điều trị bệnh lợn con phân
trắng?
Nội dung
Bệnh lợn con phân trắng
Giới thiệu bệnh
Nguyên nhân
Bệnh tiêu chảy phân trắng ở heo con thường gây chết heo con do nhiễm độc
tố vi trùng và do mất nước
Tác nhân gây bệnh chủ yếu là do vi trùng E.coli, Salmonella (S. cholerasuis,
S. typhisuis) và đóng vai trò phụ là vi trùng: Proteus, Streptococus
Bệnh xuất hiện vào những ngày đầu sau khi sinh và suốt trong thời kỳ bú
mẹ.
Triệu chứng
Thể gây chết nhanh
Chủ yếu ở heo từ 4-15 ngày tuổi, sau
1-2 ngày đi phân trắng heo con gầy sút
rất nhanh, kém bú rồi bỏ bú hẳn, đi
đứng xiêu vẹo, niêm mạc mắt nhợt
Thể kéo dài
Heo từ 20 ngày tuổi trở lên hay mắc
thể này, bệnh kéo dài từ 7 - 10 ngày,
heo bú kém, phân màu trắng đục, trắng
hơi vàng. Có con mắt có ghèn, có quần
Thạch Văn Mạnh TYD-K55
nhạt, bốn chân lạnh. Có con hay đứng
riêng một chỗ và thở nhanh, tiêu phân
lỏng. Màu phân từ xanh đen biến
thành màu xám (màu tro bếp), rồi màu
trắng đục, trắng hơi vàng. Mùi tanh,
khắm. Phân dính vào mông, đuôi,
bệnh kéo dài 2-4 ngày. Heo suy
nhược, trước khi chết có hiện tượng co
giật hoặc run.
thâm quanh mắt, niêm mạc nhợt nhạt.
Nếu không lành, heo suy nhược rồi
chết sau hàng tuần bị bệnh.
Bệnh tích
Niêm mạc mắt, miệng, hậu môn trắng nhợt. Khi heo chết do mất nước nên xác
khô, mổ ra thấy gan màu nâu đen, dạ dày chứa những cục sữa chưa tiêu hóa, có
những nốt đen trên thành dạ dày. Ruột trương giãn to, xuất huyết ở niêm mạc
ruột, màng treo ruột, hạch màng ruột sưng to.
Chẩn đoán
Chẩn đoán dựa vào triệu chứng lâm sàng và bệnh tích khi mổ khám.
Phòng
Phòng bằng thuốc và vệ sinh phòng bệnh sát trùng chuồng trại đầy đủ , trộn
kháng sinh vào thức ăn
Tiêm sắt đầy đủ (IRON DEXTRAN 10% hoặc IRON DEXTRAN B12: 1 ml/
con vào ngày thứ 3 và 1 ml/ con vào ngày thứ 10).
- Với bệnh phân trắng lợn con thì yếu tố nhiệt độ rất quan trọng. Ngay sau khi
sinh, cần cho lợn con vào ô úm ở nhiệt độ 32-34oC, duy trì nhiệt độ như vậy
trong 2-3 ngày, sau đó giảm dần nhiệt độ đến 25-28oC từ ngày thứ 8 đến khi cai
sữa.
- Phòng bệnh bằng vệ sinh dinh dưỡng: chăm sóc, nuôi dưỡng lợn mẹ, lợn con
tốt. Cần chú ý khâu thức ăn cho mẹ phải tốt cả về số lượng và chất lượng,
không nên thay đổi thức ăn của lợn mẹ trong quá trình đang cho lợn con bú sữa.
Thực hiện tốt 3 khâu: chống lạnh, chống ẩm và chống bẩn; chuồng trại thoáng
mát mùa hè, ấm mùa đông ...
- Tập cho lợn con ăn sớm với thức ăn có chất lượng cao, tiêm sắt cho lợn con.
- Phòng bằng vắc xin cho cả lợn mẹ và con: Tiêm cho lợn mẹ 1 -2 tuần trước
khi đẻ. Tiêm cho lợn con vào ngày tuổi thứ 14.
Điều trị
- Cho lợn uống nước sắc của các lá, quả chát như hồng xiêm, lá ổi, búp sim,…
- Dùng các chế phẩm sinh học để tăng cường tiêu hóa hấp thu: như Complex-
subtilit, hoặc bột subtilit.
- Bổ sung các nguyên tố vi lượng: bằng các chế phẩm Premix.
- Dùng các thuốc kháng sinh diệt vi khuẩn bội nhiễm như: Colistin, Flumyquil,
Neomycin, Antidia.
- Kết hợp cho lợn uống đường gluco, chất điện giải, Sobiton... chống mất nước,
tăng cường sức đề kháng cho lợn con.
Kháng sinh:
Enrofloxacin: Baytril 2.5% (bayer), BIO-Enrofloxacin 50, Five-Trile
Sulfamethoxazole: Enrosul 10 (vemedim), Septotryl Inyectable, Septotrim 24%