1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
KHOA CHĂN NUÔI THÚ Y
BỘ MÔN DƯỢC LÝ & VỆ SINH AN TOÀN THỰC PHẨM
TS. Dương Thị Hồng Duyên
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
Tên học phần: DƯỢC LIỆU THÚ Y
Số tín chỉ: 02
Mã số học phần: PMA 321
Thái Nguyên, 3/2017
2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
KHOA CHĂN NUÔI THÚ Y
BỘ MÔN: DƯỢC LÝ & VSATTP
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
(Học phần lý thuyết hoặc lý thuyết và thực hành)
1. Tên học phần: DƯỢC LIỆU
- Mã số học phần: PMA321
- Số tín chỉ: 02
- Tính chất của học phần: Tự chọn
- Học phần thay thế, tương đương: Không
- Ngành (chuyên ngành) đào tạo: Thú y
2. Phân bổ thời gian học tập:
- Số tiết học lý thuyết trên lớp: 28 tiết
- Số tiết làm bài tập, thảo luận trên lớp: 0 tiết
- Số tiết thí nghiệm, thực hành: 2 tiết
- Số tiết sinh viên tự học: 60 tiết
3. Đánh giá học phần
- Điểm chuyên cần: trọng số 0,2
- Điểm kiểm tra giữa kỳ: trọng số 0,3
- Điểm thi kết thúc học phần: trọng số 0,5
4. Điều kiện học
- Học phần học trước: Dược lý học thú y 1, dược lý học thú y 2, độc chất
học thú y
- Học phần song hành: Bào chế và kiểm nghiệm thuốc thú y
5. Mục tiêu đạt được sau khi kết thúc học phần:
5.1. Kiến thức:
Nhằm trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản về:
- Thành phần hóa học và dược chất có trong dược liệu.
- Nguồn gốc, đặc điểm, phân bố, thành phần hoá học chính, tác dụng dược lý
và ứng dụng của 1 số dược liệu được sử dụng chính hiện nay.
- Cách thu hái, bảo quản và chế biến dược liệu để phòng, trị bệnh cho vật nuôi.
5.2. Kỹ năng:
- Nhận biết một số cây dược liệu có tác dụng điều trị bệnh ở vật nuôi.
- Sử dụng thành thạo một số cây dược liệu để chữa bệnh cho vật nuôi.
3
6. Nội dung kiến thức và phương thức giảng dạy
6.1. Giảng dạy lý thuyết
TT
Nội dung kiến thức
Số tiết
Phương pháp
giảng dạy
Phần 1: Dược liệu đại cương
Chương 1: Đại cương về dược liệu
5
1.1.
Một số khái niệm cơ bản
1
Thuyết trình
Phát vấn
1.2.
Lịch sử và sự phát triển của dược liệu
1.2.1.
Lịch sử, sự phát triển của môn dược liệu
trên thế giới và Việt Nam
1.2.2.
Vị trí của dược liệu trong ngành y tế, thú y
và trong nền kinh tế quốc dân
1.2.3.
Tên gọi các vị thuốc
1
1.2.4.
Nguồn gốc phát hiện ra thuốc
1.2.5.
Cân đong dùng trong động dược
1.3.
Thu hái, chế biến và bảo quản dược liệu
1
Thuyết trình
Phát vấn
1.3.1.
Thu hái dược liệu
1.3.2.
Các phương pháp ổn định và làm khô dược
liệu
1.3.3.
Chọn lựa, đóng gói và bảo quản dược liệu
1.3.4.
Một số phương pháp chế biến dược liệu
theo đông y
2
CHƯƠNG 2: Hoạt chất của cây dược
liệu và phương pháp đánh giá
3
2.1
Thành phần hóa học và hoạt chất của
thuốc
1
Thuyết trình
Phát vấn
2.1.1
Hoạt chất
2.1.2.
Chất độn
2.1.3.
Nhóm chất vô cơ
2.1.4.
Nhóm chất hữu cơ
1
Thuyết trình
Phát vấn
Thảo luận nhóm
2.1.5.
Nhựa – Resine
2.1.6.
Xơ thực vật
2.1.7.
Các axit hữu cơ
Thuyết trình
Phát vấn
Thảo luận nhóm
2.1.8.
Dầu béo
2.1.9.
Các chất nội tiết
2.1.10.
Các kháng sinh thực vật
2.1.11.
Các vitamin
2.2.
Các phương pháp để đánh giá dược liệu
1
Thuyết trình
Phát vấn
2.2.1.
Phương pháp cảm quan
2.2.2.
Phương pháp sử dụng kính hiển vi
2.2.3.
Phương pháp hóa học
2.2.4.
Phương pháp vật lý
2.2.5.
Xác định độ ẩm
4
2.2.6.
Phương pháp định lượng tro
2.2.7.
Phương pháp sắc ký
Phần II : Dược liệu chuyên khoa
Chương 3 : Dược liệu trị vi khuẩn
5
3.1.
Đại cương
1
Thuyết trình
Phát vấn
3.1.1.
Khái niệm cơ bản
3.1.2.
Lịch sử tìm kiếm phytoncid
3.1.3.
Phân loại
3.1.4.
Ưu, nhược điểm của phytoncid
3.2.
Phương pháp thử tác dụng kháng khuẩn
của dược liệu
1
Thuyết trình
Phát vấn
Thảo luận
3.2.1
Thử trực tiếp với mô thực vật
3.2.2.
Thử từ dịch chiết
3.2.3
Phương pháp thử phytoncid bay hơi
3.2.4.
Dược liệu chứa những nhóm hoạt chất có
tác dụng kháng khuẩn mạnh
3.3.
Một số cây dược liệu thường dùng
Cây tỏi
Cây tô mộc
1
Thuyết trình
Phát vấn
Quan sát mẫu
Bồ công anh
Kim ngân
Ké đầu ngựa
1
Thuyết trình
Phát vấn
Quan sát mẫu
Đại phong tử
Lân tơ uyn
Tỏi đỏ
1
Thảo luận nhóm
Phát vấn
Quan sát mẫu
Chương 4: Dược liệu trị ký sinh trùng
5
4.1.
Dược liệu trị ngoại ký sinh trùng
3
Thuyết trình
Phát vấn
4.1.1.
Yêu cầu đối với thuốc trị ngoại ký sinh
trùng
4.1.2.
Một số dược liệu trị ngoại ký sinh trùng
Hạt củ đậu
Dây thuốc cá
Cây hột mát
Cây thàn mát
Cây mần tưới
Cây bách bộ
Lưu hoàng
Thảo luận nhóm
Quan sát mẫu
4.1.3.
Một số bài thuốc kinh nghiệm trị ngoại ký
sinh trùng
4.2.
Dược liệu trị nội ký sinh trùng
2
Thảo luận nhóm
Phát vấn
4.2.1.
Một số dược liệu trị nội ký sinh trùng
Cây cau
Cây thạch lựu
Cây xoan
5
Bí ngô
Sử quân tử
Quan sát mẫu
4.2.2.
Một số bài thuốc dân gian trị nội ký sinh
trùng
4.3.
Dược liệu trị cầu trùng, lỵ amip
Cây sầu đâu rừng
Mộc hoa trắng
Rau sam
Tham khảo
Chương 5 : Dược liệu trị bệnh ở đường
tiêu hóa, hô hấp
5
5.1.
Dược liệu trị bệnh đường tiêu hóa
5.1.1.
Dược liệu kích thích đường tiêu hóa
Chỉ xác, chỉ thực
Quýt - trần bì
Thần khúc
1
Thuyết trình
Phát vấn
5.1.2.
Dược liệu có tác dụng tẩy và nhuận tràng
Đại hoàng
Cây ba đậu
Thầu dầu
Cây đại
1
Thảo luận nhóm
Phát vấn
Phác tiêu
Tham khảo
5.1.3.
Dược liệu trị tiêu chảy
Cây ổi
Ngũ bội tử
Cây sim
1
Thảo luận
Phát vấn
5.2.
Dược liệu trị bệnh đường hô hấp
2
Thuyết trình
Phát vấn
5.2.1.
Một số khái niệm bệnh lý
5.2.2.
Một số dược liệu chính sử dụng điều trị ho
Hạt mơ
Đào
Cây thiên môn đông
Mạch môn đông
Cóc mẳn
Cây một lá
5.2.3.
Các bài thuốc kinh nghiệm chữa bệnh
đường hô hấp
Tham khảo
Chương 6 : Dược liệu trị bệnh ở đường
sinh dục
3
6.1.
Dược liệu trị bệnh đường sinh dục
1
Thuyết trình
Phát vấn
Quan sát mẫu
6.1.1.
Dược liệu kích thích sự co bóp của cơ trơn
tử cung
Cây ích mẫu
6.1.2.
Dược liệu ức chế sự co bóp cơ tử cung
Hương nhu
