Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ngạ ộ ụ ủ ươ
L i m đ uờ ở ầ
Trong điêu kiên san xuât va l u thông hang hoa đ c m rông ca vê quy mô lân ư ươ ơ
pham vi, đoi hoi l u thông tin dung cung phai đ c m rông, đa th c đây qua trinh ư ươ ơ ư
canh tranh gi a cac ngân hang vê nghiêp vu phat hanh tiên. Viêt Nam, trong vai thê ư Ơ
ky tr c vân la môt n c nông nghiêp, th ng mai kem phat triên, do đo hoat đ ng ươ ươ ươ ộ
kinh doanh tiên tê ra đ i muôn. Ngân hang Đông D ng la ngân hang xuât hiên đâu ơ ươ
tiên Viêt Nam.ơ
.Ngân hàng trung ng (Central Bank) b t c qu c gia nào đ u là m t trongươ ơ ấ ư ố ề ộ
nh ng c quan có v th c c kỳ quan tr ng, là ngân hàng đ ng đ u trong h th ngư ơ ị ế ự ọ ư ầ ệ ố
ngân hàng. Đ c đi m n i b t c a ngân hàng trung ng là nó không giao d ch, làmặ ể ổ ậ ủ ươ ị
nghi p v tr c ti p v i các nhà kinh doanh và công chúng, khách hàng c a nó là t tệ ụ ự ế ơ ủ ấ
c các ngân hàng khác. Ngân hàng trung ng gi vai trò là ngân hàng c a các ngânả ươ ư ủ
hàng; b o qu n qu d tr ti n t c a các ngân hàng; cho các ngân hàng vay v n khiả ả ỹ ự ư ề ệ ủ ố
c n thi t, th c hi n chính sách ti n t tín d ng c a nhà n c; c quan phát hành ti nầ ế ự ệ ề ệ ụ ủ ươ ơ ề
t trong n c; thanh toán và tín d ng qu c t v i ngân hàng trung ng các n cệ ươ ụ ố ế ơ ươ ươ
khác; là c quan cung c p ti n cho ngân sách khi c n và làm m t s nghi p v c aơ ấ ề ầ ộ ố ệ ụ ủ
kho b c nhà n c.ạ ươ
I. C s lý thuy tơ ở ế
Nghi p v tín d ng c a NHTW đ c hi u là ho t đ ng cho vay c a NHTW. Tuyệ ụ ụ ủ ươ ể ạ ộ ủ
nhiên khách hàng đi vay c a NHTW là nh ng khách hàng đ c bi t , đó là các t ch củ ư ặ ệ ổ ư
tín d ng hay chính ph . Nói cách khác NHTW th c hi n ch c năng NH c a các NH,ụ ủ ự ệ ư ủ
NH c a chính ph .ủ ủ
Khi NHTW cho các t ch c tín d ng vay , ho t đ ng này đ t 2 m c đích: phátổ ư ụ ạ ộ ạ ụ
hành ti n c a NHTW vào l u thông thông qua các t ch c tín d ng, đi u ti t v nề ủ ư ổ ư ụ ề ế ố
kh d ng c a các t ch c tín d ng thông qua đi u ti t l ng ti n t trong l u thông.ả ụ ủ ổ ư ụ ề ế ươ ề ệ ư
Khi NHTW t m ng cho NSNN theo quy t đ nh c a Th t ng chính ph , lúc đóạ ư ế ị ủ ủ ươ ủ
ti n c a NHTW đ c phát hành vào l u thông thông qua ch tiêu c a chính ph , m tề ủ ươ ư ỉ ủ ủ ặ
khác chính ph có đi u ki n th c hi n nhi m v c a mình. Nh v y v i ho t đ ngủ ề ệ ự ệ ệ ụ ủ ư ậ ơ ạ ộ
tín d ng, NHTW v a s d ng nh 1 kênh phát hành ti n đ ng th i là công c đụ ừ ử ụ ư ề ồ ơ ụ ể
tăng c ng kh năng đi u ti t l ng cung ti n, nâng cao ho t đ ng qu n lý c aươ ả ề ế ươ ề ạ ộ ả ủ
NHTW.
Hoat đông tin dung cua NHTW bao g m: ồ
1.Tai câp vôn cho cac tô ch c tin dung ư
Tai câp vôn la viêc câp tin dung cua NHTW cho cac NHTM va cac tô ch c tin dung ư
nhăm đap ng nhu câu vôn ngăn han đê cac NHTM m rông hoat đông cho vay hoăc ư ơ
khôi phuc năng l c thanh toan. ự
Tai câp vôn gôm co:
1.1 Chiêt khâu va tai chiêt khâu giây t co gia ơ
a. Khai niêm:
Chiêt khâu la viêc NHTW mua lai lân đâu cac hôi phiêu va cac ch ng t co gia ư ừ
ngăn han, ch a đao han thanh toan theo yêu câu cua NHTM. ư
Tai chiêt khâu la viêc NHTW mua lai nh ng phiêu n ch a đên han ma NHTM ư ơ ư
đa chiêt khâu cho khach hang tr c đây. ươ
b. Đôi t ng va điêu kiên chiêt khâu ươ
- Đôi t ng chiêt khâu ươ
+ Tin phiêu kho bac, tin phiêu NHTM đ c phat hanh thông qua đâu thâu. ươ
Trang 1
Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ngạ ộ ụ ủ ươ
+ Hôi phiêu – nêu la hôi phiêu thi hôi phiêu đa đ c chiêt khâu lân đâu. ươ
+ Cac ch ng t co gia ngăn han khac. ư ừ
- Điêu kiên chiêt khâu
+ Đam bao tinh h p phap, h p lê cua cac ch ng t . ơ ơ ư ừ
+ Đam bao kha năng thanh toan khi đao han.
+ Đam bao kha năng chuyên nh ng. ươ
+ Th i gian hiêu l c con lai không v t qua th i han tôi đa do NHTW quyơ ư ươ ơ
đinh.
c. Ph ng th c chiêt khâu :ươ ư
- Ph ng th c chiêt khâu mua đ tươ ư ư
- Ph ng th c chi t kh u có kỳ h n.ươ ư ế ấ ạ
d. Ph ng th c giao dichươ ư
- Ph ng th c giao dich tr c tiêpươ ư ự
-Ph ng th c giao dich gian tiêp:ươ ư
e. Công th c tinh gia tri thanh toan khi chiêt khâuư
Gck
Gtt =
LSCK*t
1 +
365 * 100
Trong đo:
Gtt: Gia tri thanh toan cho ngân hang xin chiêt khâu
Gck: Tông gia tri chiêt khâu
LSCK: Lai suât chiêt khâu
t: Th i han chiêt khâuơ
1.2 Cho vay câm cô ch ng t co gia ư ừ
a. Khai niêm :
La hinh th c tai câp vôn ma NHTM chuyên giao ban gôc cac ch ng t co gia ư ư ừ
cho NHTW đê câm cô cho khoan vay ngăn han.
b. Điêu kiên cho vay câm cô:
- Cac NHTM xin cho vay câm cô phai la ngân hang đang hoat đông binh
th ng ôn đinh.ươ
- NHTM la ng i thu h ng h p phap v i cac ch ng t xin câm cô. ươ ươ ơ ơ ư ừ
- Cac ch ng t xin câm cô phai h p phap, đam bao kha năng thanh toan. ư ừ ơ
1.3 Cho vay lai theo hô s tin dung ơ
a. Khai niêm:
La hinh th c tai câp vôn cua NHTW đôi v i NHTM trong tr ng h p cac ư ơ ươ ơ
NHTM bi thiêu vôn do cac khoan tin dung da th c hiên v i khach hang ch a ự ơ ư
đ n han thu n , nh đo cac NHTM co thê duy tri hoat đông cho vay môt cachế ơ ơ
binh th ng. ươ
b. Điêu kiên cho vay:
- NHTM phai hoat đông binh th ng, co uy tin, chât l ng tin dung tôt, ty lê ươ ươ
n xâu không qua quy đinh.ơ
Trang 2
Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ngạ ộ ụ ủ ươ
- Hô s tin dung xin vay lai la hô s co chât l ng, thê hiên qua khach hang ơ ơ ươ
vay vôn cua NHTM la nh ng khach hang co uy tin, hoat đông san xuât kinh ư
doanh ôn đinh, hiêu qua.
c. M c cho vay va th i han cho vay:ư ơ
- M c cho vay tôi đa không qua 80% tông d n cua cac hô s tin dung xinư ư ơ ơ
vay lai.
- Th i han cho vay la khi cho vay theo hinh th c nay thi nguôn thu n cuaơ ư ơ
NHTW chinh la nguôn thu n cua NHTM đôi v i khach hang cua ho, do đo ơ ơ
th i han cho vay phai phu h p v i th i han cho vay con thê hiên trong hô sơ ơ ơ ơ ơ
tin dung đê đam bao cho NHTM tra n cho NHTW. ơ
1.4. Cho vay thanh toan
Cac hinh th c cho vay thanh toan: ư
* Cho vay thanh toan th ng xuyên (Thanh toan bu tr , cho vay qua đêm) ươ ừ
- Đ c s dung th ng xuyên va chiêm ty trong l n trong hoat đông thanhươ ử ươ ơ
toan qua NHTW
- NHTW đê ra quy đinh chân m c liên quan đên thanh toan bu tr đông th i ự ừ ơ
la ng i tô ch c chu tri thanh toan ươ ư
- Đ tham gia vao thanh toan bu tr , cac NHTM ngoai cac điêu kiên vê mătể ừ
ki thuât cân phai co TK giao dich tai NHTW.
- Cac thanh viên tham gia thanh toan bu tr phai th c hiên nguyeen tăc la ừ ự
phai thanh toan ngay, song phăng sô tên phai thanh toan v i ngan hang chu tri ơ
thanh toan bu tr . ừ
- Ph ng th cs cho vay thanh toan th ng xuyên:ươ ư ươ
+Ph ng th c cho vay qua đêmươ ư
+Ph ng thuc cho vay thâu chiươ
-Nh ng NHTM nao đ c NHTW cho vay thâu chi, thi TK tiên g i cuaư ươ ơ
NHTM đo co thê co sô d bên co cung co thê co sô d bên n . ư ư ơ
* Cho vay khôi phuc năng l c chi tra ự
Khi NHTM mât kha năng chi tra th c s tuc khi d tr s câp tai cac NHTM ự ự ự ư ơ
đ c s dung hêt thi cac NHTM đo băt buôc phai th c hiên biên phap thiêt lâp cânươ ử ự
băng cung câp thanh khoan.
1.5. Cho vay theo đôi t ng chi đinh ươ
Cac loai cho vay theo đôi t ng chi đinh đ c NHTW th c hiên ma không đoi hoi ươ ươ ự
cac NHTM phai co đam bao, chi theo yêu câu NHTM lam trung chuyên cac khoan tin
dung nay đung đôi t ng. ươ
Cac đôi t ng chi đinh bao gôm: ươ
- Cho vay chi đinh v i cac ch ng trinh d an phat triên kinh tê cua CP ơ ươ ự
- Cac ch ng trinh khăc phuc hâu qua thiên tai, mât mua,… ươ
M c lai suât cho vay th ng mang tinh chât t ng tr ng, thâm chi la băng 0.ư ươ ươ ư
2. Tam ng cho NSNN ư
T i 1 th i đi m c a năm ngân sách, NSNN có th t m th i th a ho c thi uạ ơ ể ủ ể ạ ơ ừ ặ ế
v n t m th i. Đ đáp ng cho nhu c u chi, đ c s đ ng ý c a chính ph , qu c h i,ố ạ ơ ể ư ầ ươ ự ồ ủ ủ ố ộ
NHTW có th t m ng cho Ngân Sách vay đ k p th i th c hi n các kho n chi.Để ạ ư ể ị ơ ự ệ ả ể
đ m b o cho đ ng ti n n đ nh, v nguyên t c, NHTW không đ c phép phát hànhả ả ồ ề ổ ị ề ắ ươ
ti n đ bùề ể đ p thâm h t NS, mà ch t m ng cho NS có đ m b o b ng tín phi u khoắ ụ ỉ ạ ư ả ả ằ ế
b c, và ph i đ c hoàn tr trong năm ngân sáchạ ả ươ ả
NHTW co thê cung ng tin dung cho chinh phu thông qua viêc mua trai phiêu ư
chinh phu nh sau: ư
Trang 3
Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ngạ ộ ụ ủ ươ
+ NHTW mua môt khôi l ng trai phiêu chinh phu theo yêu câu va phân bô cua ươ
bô tai chinh trong t ng đ t phat hanh. ừ ơ
+ NHTW lam đai ly hoăc bao lanh phat hanh trai phiêu chinh phu đông th i qua ơ
đo tiên hanh cac nghiêp vu trên thi tr ng m đê điêu tiêt khôi l ng tiên cung ng ươ ơ ươ ư
theo muc tiêu chinh sach tiên tê.
3. Bao lanh cho cac tô ch c tin dung ư
BL cua NHTW la s cam kêt th c hiên nghia vu tra n đôi v i bên co quyên la ự ự ơ ơ
tô ch c tai chinh nuocs ngoai nêu ng i đ c bao lanh la cac NHTM trong n c ư ươ ươ ươ
không th c hiên hoăc th c hiên không đung, không đây đu nghia vu tra n theo h pự ự ơ ơ
đông tin dung đa ki.
Bên bao lanh la NHTW
Bên đ c bao lanh la tô ch c tin dung vay vôn t nuocs ngoai đ c chinh phuươ ư ừ ươ
chi đinh (NHTW không bao lanh cac tô ch c ca nhân vay vôn) ư
Bên thu h ng bao lanh cac tô ch c tai chinh quôc tê, chinh phu cac n c, ươ ư ươ
NHTM n c ngoai, cac tâp đoan kinh tê n c ngoai.ươ ươ
Tai bao lanh vay vôn la cam kêt cua bên tai bao lanh v i bên cho vay vê viêc tra ơ
n tiên vay đây đu, đung han cua bên bao lanh, tr ng h p bên đi vay, bên bao lanhơ ươ ơ
không tra đu n khi đên han thi bên tai bao lanh phai chiu trach nhiêm tra thay. ơ
II. C s th c ti nơ ở ự ễ
Chi u 8/9, Ngân hàng Nhà n c công b thông tin v tình hình ho t đ ng c a hề ươ ố ề ạ ộ ủ ệ
th ng ngân hàng trong tháng 8. Đi m đáng chú ý là s li u v tăng tr ng tín d ng cóố ể ố ệ ề ươ ụ
khác bi t l n so v i nh ng con s t y ban Giám sát tài chính Qu c gia đ a ra tr cệ ơ ơ ư ố ừ Ủ ố ư ươ
đó.
C th , báo cáo c a Ngân hàng Nhà n c cho bi t, tin dung đôi v i n n kinh tụ ể ủ ươ ế ơ ề ế
đ n cu i tháng 8/2010 c tăng 16,27% so v i cu i năm 2009. Theo lãnh đ o c quanế ố ươ ơ ố ạ ơ
này, đó là m c tăng tr ng h p lý và phù h p v i đ nh h ng 25% đ t ra cho nămư ươ ơ ơ ơ ị ươ ặ
nay. Trong khi đó, ngu n tinồ t y ban Giám sát tài chính Qu c gia đ c p đ n conừ Ủ ố ề ậ ế
s 15% sau 8 tháng đ u năm.ố ầ
Trong tháng 7, con s tăng tr ng tín d ng mà Ngân hàng Nhà n c công b cố ươ ụ ươ ố ươ
tính là 12,97% so v i cu i năm 2009.ơ ố
M i quan tâm c a th tr ng hi n nay là tăng tr ng tín d ng c th trong thángố ủ ị ươ ệ ươ ụ ụ ể
8, tín d ng b ng VND và đ c bi t là b ng USD, nh ng Ngân hàng Nhà n c khôngụ ằ ặ ệ ằ ư ươ
công b chi ti t.ố ế
Cũng trong tháng 8, t ng s d ti n g i c a khách hàng t i các t ch c tín d ngổ ố ư ề ử ủ ạ ổ ư ụ
ti p t c có t c đ tăng tr ng cao h n tín d ng; đ n cu i tháng 8/2010 c tăngế ụ ố ộ ươ ơ ụ ế ố ươ
17,75% so v i cu i năm 2009.ơ ố
Bên c nh đó, Ngân hàng Nhà n c cũng cho bi t, t ng ph ng ti n thanh toánạ ươ ế ổ ươ ệ
tháng 8/2010 c tăng 16,31% so v i cu i năm 2009; trong đó, ti n m t l u thôngươ ơ ố ề ặ ư
ngoài h th ng ngân hàng tăng 8,37%.ệ ố
Theo lãnh đ o Ngân hàng Nhà n c, m c tăng tr ng tín d ng hi n nay là h p lý,ạ ươ ư ươ ụ ệ ơ
trong đ nh h ng 25% cho c năm 2010.ị ươ ả
1. Th c tr ng tái c p v nự ạ ấ ố
Th c tê tai câp vôn la môt ph ng phap ma qua đo NHTW se cung ng tiên vaoự ươ ư
nên kinh tê thông qua viêc câp tin dung cho cac NHTG trên c s nhân tai chiêt khâu, ơ ơ
tai chiêt khâu giây t co gia cua ngân hang trung gian.Nêu chinh sach cua NHTW la ơ
muôn banh tr ng khôi l ng tiên tê, thi NHTW se khuyên khich NHTG trong viêc đi ươ ươ
vay băng cach ha thâp lai suât tai chiêt khâu va nh ng điêu kiên tai chiêt khâu dê dang ư
h n, va ng c lai.Ngoai viêc gian tiêp lam thay đôi lai suât, chinh sach tai chiêt khâuơ ươ
Trang 4
Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ngạ ộ ụ ủ ươ
cua NHTW con co nh ng vân đê quan trong khi no giup cho NHTG khai thông năng ư
l c thanh toan, nh đo co thê c u van nh ng c n sup đô tai chinh_ngân hang.C s thêự ơ ư ư ơ ụ
la khi cac NHTG bi đê dao pha san, NHTW se câp d tr cho cac NHTG thông qua tai ự ư
chiêt khâu ,tai câm cô cac ch ng t co gia t đo khôi phuc kha năng thanh toan cua cac ư ừ ừ
NHTG.NHTW khăng đinh, viêc tai câp vôn d i hinh th c cho vay co bao đam se ươ ư
đ c th c hiên kip th i trên c s đê nghi cua NHTG, điêu kiên cung câu vôn th c têươ ự ơ ơ ơ ự
va muc tiêu điêu hanh chinh sach tiên tê c chê tai câp vôn hiên hanh. Chinh t viêc tai ơ ừ
câp vôn đa lam cho cac NHTG co thê tôn tai va phat triên h n lam cho nên kinh tê ngay ơ
cang v ng h n. ư ơ
Cu thê nh đ u tháng 7, kho ng 10.000 t đ ng đã đ c dùng tái c p v n cho ư ầ ả ỷ ồ ươ ấ ố
Vietinbank, giúp ngân hàng này tri n khai ch ng trình u đãi xu t kh u. Khi có tinể ươ ư ấ ẩ
ch s giá tiêu dùng tháng 7 ch tăng 0,06%, th p nh t h n m t năm qua, c tính sỉ ố ỉ ấ ấ ơ ộ Ươ ố
v n Ngân hàng Nhà n c cung ng đ các ngân hàng cho vay nông nghi p nông thônố ươ ư ể ệ
s vào kho ng 30.000 t đ ng, trong đó kho ng 10.000 t đ ng dành cho trung dàiẽ ả ỷ ồ ả ỷ ồ
h n. Nh v y có th yên tâm d n tín d ng s tăng tr ng t t. Ngân hàng Nhàạ ư ậ ể ư ơ ụ ẽ ươ ố
n c ti p t c cung ng ti n trung dài h n cho Agribank đ ph c v khu v c nôngươ ế ụ ư ề ạ ể ụ ụ ự
thôn. Ngân hàng Nhà n c b m kho ng 10.000 t đ ng, nh ng th c t Agribank đãươ ơ ả ỷ ồ ư ự ế
phân b ch tiêu v đ a ph ng t i 12.000 t , m t s ti n r t quan tr ng, có s c lanổ ỉ ề ị ươ ơ ỷ ộ ố ề ấ ọ ư
t a nhanh đ kích c u đ u t nông thôn. Đây là l n đ u tiên trong g n 10 năm qua,ỏ ể ầ ầ ư ầ ầ ầ
Ngân hàng Nhà n c h tr v n đ ngân hàng th ng m i cho vay trung dài h n.ươ ỗ ơ ố ể ươ ạ ạ
* Hi n th c tr ng cho vay tái c p v n c a NHNN v n t n t i m t s h nệ ự ạ ấ ố ủ ẫ ồ ạ ộ ố ạ
ch :ế
Th nh tư ấ là tên g i công c “tái c p v n” đã gây nh m l n cho nhi u ng iọ ụ ấ ố ầ ẫ ề ươ
đ c, nh t là các nhà nghiên c u và nhà ho ch đ nh chính sách n c ngoài thu c các tọ ấ ư ạ ị ươ ộ ổ
ch c tài chính qu c t . Thu t ng “tái c p v n” đ c hi u là NHNN c p/b sungư ố ế ậ ư ấ ố ươ ể ấ ổ
v n ho t đ ng cho các NH, nh t là các NHTM thu c s h u Nhà n c. Trong khiố ạ ộ ấ ộ ơ ư ươ
th c t , ho t đ ng tái c p v n c a NHNN ch h tr t m th i s thi u h t v ngu nự ế ạ ộ ấ ố ủ ỉ ỗ ơ ạ ơ ự ế ụ ề ồ
v n trong ho t đ ng kinh doanh c a các NH và quan h tái c p v n ngày là quan hố ạ ộ ủ ệ ấ ố ệ
vay tr có th i h n. Đi u này làm gi m tính minh b ch trong ho t đ ng tái c p v nả ơ ạ ề ả ạ ạ ộ ấ ố
c a NHNN.ủ
Th haiư là hi u l c can thi p c a công c này đ n th tr ng ti n t ch a caoệ ự ệ ủ ụ ế ị ươ ề ệ ư
và m i liên h gi a công c tái c p v n và t ng ph ng ti n thanh toán ch a rõ ràng.ố ệ ư ụ ấ ố ổ ươ ệ ư
Th baư là th i gian hoàn thành m t đ ngh cho vay c m c gi y t c p v nơ ộ ề ị ầ ố ấ ơ ấ ố
(GTCG) c a NHNN còn dài. Đ i v i đ ngh vay v n c a các NH có tr s chính t iủ ố ơ ề ị ố ủ ụ ơ ạ
Hà N i thì th i gian th c hi n t khi nh n đ h s đ n khi vay v n th ng khôngộ ơ ự ệ ừ ậ ủ ồ ơ ế ố ươ
quá 2 ngày làm vi c, nh ng đ i v i các NH không có tr s chính t i Hà N i thì th iệ ư ố ơ ụ ơ ạ ộ ơ
gian này th ng b kéo dài ra, có khi lên t i 5 ngày làm vi c. Đây là m t trong nh ngươ ị ơ ệ ộ ư
h n ch c b n c a công c này, làm gi m tính ch t h tr kh n c p c a công cạ ế ơ ả ủ ụ ả ấ ỗ ơ ẩ ấ ủ ụ
tái c p v n đ b sung d tr c a các NH.ấ ố ể ổ ự ư ủ
Th tư ư là s quan tâm và hi u bi t c a h th ng NHTM t i các nghi p v táiự ể ế ủ ệ ố ơ ệ ụ
c p v n không đ ng đ u và nhìn chung ch a cao. Các NH th ng xuyên ti p c nấ ố ồ ề ư ươ ế ậ
v n ngu n v n này v i ngu n v n này ch là 4 NHTM Nhà n c có tr s t i Hàố ồ ố ơ ồ ố ỉ ươ ụ ơ ạ
N i. ộ
Ngoài ra, các cán b nghi p v c a các NHTM còn lúng túng. Tuy NHNN đãộ ệ ụ ủ
ban hành các quy ch v các công c tái c p v n và quy trình th c hi n khá rõ ràng,ế ề ụ ấ ố ự ệ
d hi u nh ng các cán b này v n ch a n m v ng đ c n i dung c n thi t c a bễ ể ư ộ ẫ ư ắ ư ươ ộ ầ ế ủ ộ
h s vay v n, trình t th c hi n nghi p v . ồ ơ ố ự ự ệ ệ ụ
Trang 5