VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
UBND TỈNH BẮC NINH
SỞGIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH
NĂM HỌC 2015 - 2016
Môn: Địa lí - Lớp 12 Chuyên
Thời gian làm bài: 180 phút (không kểthời gian giao đề)
Ngày thi: 24 tháng 3 năm 2016
=======//======
Câu I. (4.0 điểm)
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thứcđã học, hãy:
1. Trình bày và giải thích sựphân hoá đa dạng của thổnhưỡng miền Nam Trung Bộvà Nam Bộ.
2. Phân tích nguyên nhân làm cho tính nhiệtđới của sinh vật nước ta bịphá vỡ.
Câu II. (3.0 điểm)
1. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thứcđã học, trình bày sựkhác biệt vềđặcđiểm
mạng lướiđô thịgiữa hai vùng Trung du và miền núi Bắc Bộvới Tây Nguyên.
2. Cho bảng sốliệu:
Tỉsuất nhập cưphân theo các vùng lãnh thổnước ta năm 2012 (Đơn vị: %)
Vùng
Tỉsuất nhập cư
Vùng
Tỉsuất nhập cư
Trung du và miền núi Bắc Bộ
1,6
Tây Nguyên
8,7
Đồng bằng sông Hồng
2,7
Đông Nam Bộ
15,5
Duyên hải miền Trung
2,1
Đồng bằng sông Cửu Long
1,5
(Nguồn: Niên giám thống kê 2013 - NXB Thống kê 2014)
Hãy nhận xét và giải thích vềtình hình nhập cưgiữa các vùng lãnh thổ ở nước ta năm 2012.
Câu III. (5.0 điểm)
1. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thứcđã học, hãy phân tích tình hình phát triển cây
công nghiệp nước ta. Tại sao lại phải hình thành các vùng chuyên canh nông nghiệpởnước ta?
2. Dựa vào Atlat địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy giải thích tại sao Hà Nôi là đầu mối
giao thông vân tải tổng hợp lớn và quan trọng hàng đầu của nước ta?
Câu IV. (4.0 điểm)
Cho bảng sốliệu sau:
Sốlượng gia súc và gia cầm của nước ta giai đoạn 2000 - 2012
Trâu
(nghìn con)
Bò
(nghìn con)
Lợn
(nghìn con)
Gia cầm
(triệu con)
2897,2
4127,9
20193,8
196,1
2922,2
5540,7
27435,0
219,9
2877,0
5808,3
27373,1
300,5
2627,8
5194,2
26494,0
308,5
(Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2013. Nhà xuất bản Thống kê, 2014)
1. Vẽbiểuđồ thích hợp nhất thểhiện tốcđộ tăng trưởng củađàn gia súc, gia cầmởnước ta
giai đoạn 2000 - 2012.
2. Nhận xét và giải thích tốcđộ tăng trưởng của gia súc, gia cầmởnước ta giai đoạn trên.
Câu V. (4.0 điểm)
1. Chứng minh Trung du và miền núi Bắc Bộcó nhiều tiềm năng để phát triển công nghiệp
nhưng sựphát triển chưa tương xứng với tiềm năng của vùng. Tại sao cần phải chú ý đến vấnđề môi
trường trong việc phát triển thủyđiệnởvùng này?
2. Việc tăng cường hợp tác của nước ta với các nước láng giềng có ý nghĩa nhưthếnào trong
giải quyết các vấnđề vềbiển và thềm lụcđịa.
============Hết============
Thí sinh chỉđược sửdụng Atlat Địa lí Việt Nam do NXBGD phát hành.
ĐỀ CHÍNH THỨC
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
SỞGIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BẮC NINH
HƯỚNG DẪN CHẤMĐỀ THI CHỌN HSG TỈNH LỚP 12 CHUYÊN
NĂM HỌC 2015 - 2016
MÔN: ĐỊA LÍ
(Hướng dẫn chấm gồm 05 câu, 04 trang)
Câu
Ý
Hướng dẫn chấm
Điểm
I
1
Trình bày và giải thích sựphân hoá đa dạng của thổnhưỡng miền Nam Trung Bộvà
Nam Bộ
2,5
Tài nguyên đấtởNam Trung Bộvà Nam Bộkhá đa dạng, với nhiều loạiđất khác nhau.
Bao gồm các loạiđất sau:
-Đất feralit
+Đất feralit trên đá badan: Tập trung ởcác cao nguyên tây nguyên (khoảng 1,3 triệu
ha) và Đông Nam Bộ.Đất này được hình thành trên cơsởphong hóa đá badan có tầng
dày, tơi xốp, khá màu mỡ.
+Đất feralit trên các loạiđá mẹkhác: Chiếm diện tích lớn, phân bốrộng rãi ởvùng núi
Trường Sơn Nam và Đông Nam Bộ.
+ Ngoài ra, ởcác vùng núi có độ cao trên 500 - 600m đến 1600 - 1700m có đất mùn
vàng đỏ trên núi và trên 1600 - 1700m có đất mùn alit núi cao, diện tích không lớn.
-Đất xám trên phù sa cổ: Tập trung nhiềuởĐNB (trên 90 nghìn ha), ngoài ra còn có ở
DHNTB.
-Đất phù sa sông:
+Đất phù sa sông ởĐồng bằng Nam Bộtập trung nhiềuởven sông Tiền và sông Hậu,
đây là loạiđất tốt, từđất thịtđến sét, phần lớn diện tích được phù sa sông Cửu Long bồi
đắp hàng năm.
+Đất phù sa sông ởđồng bằng duyên hải NTB, có nguồn gốc từsông và biển, đất có
thành phần cơgiới từcát pha đến thịt nhẹ,đất chua, nghèo mùn và dinh dưỡng.
-Đất phèn, đất mặn chiếm ½ diện tích đồng bằng sông Cửu Long, ngoài ra còn có ở
vùng cửa sông ven biểnởDHNTB, đất phèn có đặc tính chua, đất mặn có loại mặn ít,
có loại mặn nhiều.
-Đất cát biển: Phân bốdọc bờbiển, nhiều nhấtởDHNTB; đất nghèo mùn và chất
dinh dưỡng.
* Giải thích:
- Do kết quảtác động tổng hợp của nhiều nhân tố:đá mẹ,địa hình, khí hậu, sinh vật,
thời gian, con người, mỗi nhân tốcó vai trò khác nhau trong việc hình thành đất.
-Ởnhững nơi khác nhau các nhân tốtác động khác nhau.
- Mối quan hệcác nhân tố ở các nơi khác nhau thì khác nhau
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
2
Phân tích nguyên nhân làm cho tính nhiệtđới của sinh vật nước ta bịphá vỡ.
1,5
*Biểu hiện:
* Nguyên nhân:
- Vịtrí địa lý: nằm gần khu vực cận nhiệt nên các loài xứlạnh tràn xuống
-Địa hình: Địa hình chủyếu là đồi núi, một bộphận núi cao xuất hiện các vành đai cận
nhiệt và ôn đới trên núi, hướng núi đón gió mùa ĐB suy giảm tính nhiệtđới sinh vật
- Gió mùa: do tác động gió mùa ĐB làm cho miền Bắc có một mùa đông lạnh, với 2 –
3 tháng nhiệtđộ < 18oC, xuất hiện sinh vật nhiệtđới và cận nhiệt
- Con người: lai tạo...
0,25
0,25
0,5
0,25
0,25
II
1
Trình bày sựkhác biệtđặcđiểm mạng lướiđô thịgiữa hai vùng Trung du và miền
núi Bắc Bộ, Tây Nguyên.
1,5
*Trung du miền núi Bắc Bộso với Tây Nguyên
0,75
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
- Sốlượng đô thị: nhiều hơn (d/c)
- Quy mô dân sốcác đô thị: nhiềuđô thịcó dân sốlớn hơn (d/c)
- Phân cấpđô thị: có nhiềuđô thịhơn (cùng phân cấp) (d/c)
- Chức năng đô thị:đa dạng hơn, chủyếu hành chính, một sốcó chức năng công
nghiệp, du lịch (d/c)
- Phân bố: không đều, tập trung hơnởvùng trung du, ven biển
* Tây Nguyên so với Trung du miền núi Bắc Bộ
- Sốlượng đô thị: ít hơn (d/c)
- Quy mô dân sốcác đô thị: ít đô thịcó dân sốđông(d/c)
- Phân cấpđô thị: có ít đô thịhơn (cùng phân cấp) (d/c)
- Chức năng đô thị: chủyếu hành chính
- Phân bố:đều hơn
0,75
2
Hãy nhận xét và giải thích vềtình hình nhập cưgiữa các vùng lãnh thổ ở nước ta
năm 2012.
1,5
- Nhận xét:
+ Vùng có tỉsuất nhập cưcao nhất là ĐNB (dẫn chứng và so với các vùng khác).
+ Vùng có tỉsuất người nhập cưkhá cao là TN (dẫn chứng).
+ Các vùng còn lại có tỉsuất nhập cưthấp (dẫn chứng).
- Giải thích:
+ĐNB có tỉxuất nhập cưcao là do ĐNB hội tụnhiều thếmạnh phát triển KT, là
vùng kinh tếphát triển hàng đầu cảnước, khảnăng tạo việc làm lớn, chất lượng cuộc
sống cao...
+ TN là vùng có tỉsuất người nhập cưkhá cao: do đây là vùng chuyên canh cây
công nghiệp lớn thứ2ởnước ta; đấtđai màu mỡthuận lợi cho sựphát triển của các
trang trại cây công nghiệp....
+ Các vùng còn lại có tỉlệnhập cưthấp do nhiều nguyên nhân: vùng ĐBSH có dân
cư đông, lao động dồi dào, khảnăng giải quyết việc làm còn nhiều khó khăn; các vùng
khác kinh tếcòn kém phát triển hơn....
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
III
1
Phân tích tình hình phát triển cây công nghiệp nước ta. Tại sao lại phải hình thành
các vùng chuyên canh nông nghiệpởnước ta?
3,0
a. Tình hình phát triển cây công nghiệp nước ta
Vai trò của sx cây CN ngày càng tăng trong ngành trồng trọt (d/c SL dựa vào biểuđồ
tròn trong Atlát T19)
Diện tích:
- Tổng diện tích tăng (DC)
- Cảcây hàng năm và lâu nămđều tăng (DC)
Cơcấu:
- Cơcấu cây công nghiệp của nước ta đa dạng (dc)
- Căn cứthời gian thu hoạch, cây công nghiệp nước ta được phân thành 2 nhóm: Cây
công nghiệp hàng năm và cây công nghiệp lâu năm.
Trong cơcấu diện tích cây công nghiệp nước ta: cây công nghiệp lâu năm chiếm
ưu thếvà đang có xu hướng tăng dần tỉtrọng(dc)
Diện tích cây công nghiệp hàng năm chiếm tỉtrọng nhỏhơn và đang có xu hướng
giảm(dc).
Những cây CN quan trọng nhất của nc ta năm 2007: (kẻbảng và nhận xét dựa vào
Biểuđồ cột ghép tròn T19)
Giải thích
- Thịtrường tiêu thụ: (diễn giải)
0,25
0,5
0,50
0,25
0,50
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
- Thếmạnh trong nước: (diễn giải)
b. Cần phải hình thành vùng chuyên canh nông nghiệpởnước ta vì:
- Góp phần khai thác tốtđiều kiện sinh thái nông nghiệp, điều kiện KT - XH khác
nhau giữa các vùng.
- Góp phần thúc đẩy nền sản xuất nông nghiệp nhiệtđới, sản xuất hàng hóa, tạo ra các
sản phẩm xuất khẩu.
- Tạo ra nguồn nguyên liệu tập trung để phát triển công nghiệp chếbiến, giải quyết
việc làm rông rãi, nâng cao hiệu quảkinh tếtrên 1ha canh tác.
- Góp phần sửdụng các thành tựu KHKT tiên tiến vào sản xuất.
1,00
2
Hà Nôi là đu mi giao thông vân t itng hp ln và quan tr nghàng đu c anc ta.
2,0
- HN tâp trung nhiều loại hình giao thông (liêt kê)
- Có nhiều tuyến giao thông huyết mạch:
+Đường bộ: quốc lộ1, 2, 3, 5, 6, 18 (nêu rõ nơi bắtđầu, kết thúc, chiều dài, ý
nghĩa)
+Đường sắt: Thống Nhất, HN –Lào Cai, HN –HP,... (nêu rõ nơi bắtđầu, kết thúc,
chiều dài, ý nghĩa)
+Đường hàng không (diễn giải)
+Đường sông (diễn giải)
- Tâp trung cơ sở vât chất của ngành giao thông
- Có vị trí và vai trò đăc biêt tạo điều kiện và đòi hỏi giao thông phải phát triển mạnh
(phân tích)
0,25
1,00
0,25
0,50
IV
1
Vẽbiểuđồ thích hợp nhất thểhiện tốcđộ tăng trưởng củađàn gia súc, gia cầmở
nước ta giai đoạn 2000 - 2012.
2,0
- Xửlý sốliệu
- Vẽbiểuđồ:
+ Biểuđồ đường (lấy năm 2000 = 100%) các dạng biểuđồ khác không cho điểm
+ Biểuđồ chính xác, đảm bảo tính trực quan và thẩm mỹ
+ Mỗi lỗi sai sót trừ0,25 điểm (Không qúa điểm của biểuđồ).
0,5
1,5
2
Nhận xét và giải thích sựthay đổiđó.
2,0
* Nhận xét:
+ Tốcđộ tăng trưởng sốlượng gia súc và gia cầm không đồng đều: cao nhất là gia cầm,
sau đó là lợn, bò và trâu. (DC)
+ Tốcđộ tăng trưởng đàn gia súc, gia cầm có sựthay đổi: đàn trâu có chiều hướng
giảm; đàn bò, lợn, gia cầm tăng (DC)
* Giải thích:
+Đàn trâu có xu hướng giảm là do việc tăng cường áp dụng cơgiới hóa trong sản xuất
nông nghiệp nên nhu cầu sức kéo trong sx nông nghiệp từtrâu ngày càng giảm.
+ Sốlượng đàn lợn, bò, gia cầm nước ta tăng nhanh do nhu cầu của thịtrường đối với
các sản phẩm này ngày càng lớn. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2010 - 2012 sốlượng đàn
bò, đàn lợn có tăng chậm hơn giai đoạn trước do ảnh hưởng của dịch bệnh và điều kiện
thời tiết khắc nghiệt. Đàn gia cầm tăng nhanh do có nhiều thếmạnh: vốnđầu tưít, thời
gian sinh trưởng nhanh, …
1,0
1,0
V
1
a. Chứng minh Trung du và miền núi Bắc Bộcó nhiều tiềm năng để phát triển công
nghiệp nhưng sựphát triển chưa tương xứng với tiềm năng của vùng.
2,00
* Tiềm năng:
- Khoáng sản nhiều loại, một sốcó trữlượng lớn và có giá trịkinh tếcao (d/c)
0,5
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
- Trữnăng thủyđiện lớn (d/c)
- Nguyên liệu từnông - lâm - ngưnghiệp (d/c)
* Sựphát triển chưa tương xứng với tiền năng của vùng.
- Giá trịsản lượng công nghiệp của vùng thấp (xửlí sốliệu atlat = 2733 nghìn tỉnăm
2007).
- Tỷtrọng công nghiệp trong GDP thấp (29.5%). Tỉtrọng giá trịsản xuất công nghiệp
của các tỉnh so với cảnước thấp (d/c)
- Quy mô công nghiệp nhỏbé, trừmột sốtỉnh phụcậnĐBSH nhưQảng Ninh, Bắc
giang Thái Nguyên đã hình thành được TTCN quy mô vừa và nhỏ, còn lại các tỉnh khác
chưa hình thành được TTCN, xuất hiện rải rác 1 sốđiểm công nghiệp.
- Cơcấu ngành công nghiệpđơn giản, thiên vềcông nghiệp khai thác, chếbiến
thực phẩm, thủyđiện, các ngành kĩthuât cao rất hạn chế.
0,25
0,25
0.25
0,25
0.25
0.25
Tại sao cần phải chú ý đến vấnđề môi trường trong việc phát triển thủyđiệnởvùng
này?
1,0
- Các công trình thủyđiện tác động lớnđến môi trường sinh thái: làm mất diện tích
rừng, đất rừng, ảnh hưởng đến sựđa dạng sinh học,....
- Các hồthủyđiệncóảnh hưởng lớnđến nguồn nước của các khu dân cưtrong vùng
và các vùng lân cận (diễn giải)
0,5
0,5
2
Việc tăng cường hợp tác của nước ta với các nước láng giềng có ý nghĩa nhưthế
nào trong giải quyết các vấnđề vềbiển và thềm lụcđịa?
1,0
- Tạo ra sựphát triểnổnđịnh trong khu vực
- Bảo vệđược lợi ích chính đáng của Nhà nước và nhân dân
- Giữvững chủquyền toàn vẹn lãnh thổ
ĐIỂM TOÀN BÀI: I + II + III + IV + V = 20,0 ĐIỂM
Lưu ý; nếu học sinh trình bày theo cách khác so vớiđáp án nhưng vẫnđảm bảo những nội dung theo
yêu cầu vẫn có thểcho điểm tốiđa.