SỞ GD&ĐT QUẢNG TRỊ KỲ THI CHỌN HSG VĂN HÓA LỚP 10
TRƯỜNG PHỔ THÔNG DTNT TỈNH NĂM HỌC 2024-2025
Khóa thi ngày 04 tháng 4 năm 2025
Môn thi: Lịch sử Lớp: 10
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề
Câu 1 (3.0 điểm): Tại sao nói, sự ra đời của Liên hợp quốc là một thành công lớn của thế giới sau
1945?
Câu 2 (4.0 điểm): Em hãy làm rõ ba sự kiện nổi bật trong quan hệ quốc tế từ năm 1945 đến năm
1991 có ảnh hưởng lớn đến Việt Nam?
Câu 3 (2.0 điểm): Triển vọng và thách thức của Cộng đồng ASEAN?
Câu 4 (6.0 điểm): Đọc thông tin và trả lời các câu hỏi sau đây:
Ngay trong đêm 13/8/1945, Uỷ ban khởi nghĩa đã ban bố lệnh khởi nghĩa giành chính quyền
trong cả nước với bản “Quân lệnh số 1”:
“Hỡi quân dân toàn quốc! Giờ tổng khởi nghĩa đã đến! Cơ hội có một cho quân dân Việt Nam
vùng dậy giành lấy chính quyền độc lập của nước nhà!...Chúng ta phải hành động cho nhanh, với
một tinh thần vô cùng quả cảm, vô cùng thận trọng!Tổ quốc đang đòi hỏi những hi sinh lớn lao
của các bạn! Cuộc thắng lợi hoàn toàn nhất định về ta!”.
(Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, tập 7, tr.419-420).
a) Đoạn tư liệu trên cho em biết những thông tin gì?
b) Tại sao trong bản “Quân lệnh số 1” (13/8/1945), Uỷ ban khởi nghĩa đã khẳng định: “Cơ hội
có một cho quân dân Việt Nam vùng dậy giành lấy chính quyền độc lập của nước nhà”?
c) Em có nhận xét gì về việc Trung ương Đảng ra “Quân lệnh số 1” tại thời điểm đó?
Câu 5 (5.0 điểm): Có học giả cho rằng: Cách mạng tháng Tám 1945 ở Việt Nam thành công
là do ăn may. Em hãy nêu quan điểm của mình về nhận xét trên?
-----------------HẾT---------------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh:……………………………….Số báo danh:……………….
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
(Đề có 01 trang)
HƯỚNG DẪN CHẤM HSG CẤP TRƯỜNG NĂM HỌC 2024- 2025
MÔN: LỊCH SỬ 10
Câu 1 (3.0 điểm): Tại sao nói, sự ra đời của Liên hợp quốc là một thành công lớn của thế giới
sau 1945?
S
ự
ra đ
ờ
i c
ủ
a Liên h
ợ
p qu
ố
c là m
ộ
t thành công l
ớ
n c
ủ
a th
ế
gi
ớ
i sau 1945 vì:
- LHQ ra đời từ nguyện vọng hòa bình của nhân dân thế giới sau 2 cuộc chiến tranh tàn khốc. (0.5)
- Mục đích chủ đạo của tổ chức Liên hợp quốc là duy trì hòa bình và an ninh thế giới. (0.5)
- Trong hơn 70 năm tồn tại, Liên hợp quốc đã chứng tỏ được vai trò quan trọng trong đời sống
chính trị quốc tế, thực hiện được sứ mệnh của mình: (2.0)
+ Duy trì hòa bình và an ninh quốc tế: HS chứng minh
+ Thúc đẩy phát triển: HS chứng minh
+ Bảo đảm quyền con người, phát triển văn hoá, xã hội: HS chứng minh
- Thành viên tổ chức này không ngừng mở rộng chứng tỏ vai trò của LHQ được các nước trên thế
giới ghi nhận, đánh giá cao...
Câu 2 (4.0 điểm): Làm rõ ba sự kiện nổi bật trong quan hệ quốc tế từ năm 1945 đến năm
1991 có ảnh hưởng lớn đến Việt Nam.
1. Sự kiện 1: Hội nghị Ianta(2/1945): (1,5)
* Nội dung sự kiện: (0,5)
- Để giải quyết những vấn đề quan trọng và cấp bách trong giai đoạn cuối của chiến tranh thế giới
thứ hai, từ ngày 4 đến ngày 11-2-1945, tại Ianta (Liên Xô) đã diễn ra hội nghị giữa 3 cường quốc
Liên Xô, Mĩ, Anh. Hội nghị đưa ra nhiều quyết định quan trọng… Những quyết định của Hội nghị
Ianta cùng những thoả thuận sau đó giữa ba cường quốc đã trở thành khuôn khổ của một trật tự thế
giới mới, thường được gọi là “Trật tự thế giới hai cực I-an-ta”
* Tác động đến Việt Nam: (1,0)
- Quyết định tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít tạo điều kiện khách quan thuận lợi cho nhân dân ta
nổi dậy giành chính quyền..
- Một số quyết định của hội nghị đã gây khó khăn cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở
châu Á, như Đông Nam Á vẫn thuộc phạm vi ảnh hưởng truyền thống của phương Tây…
- Những thỏa thuận của các cường quốc tại Hội nghị Pôxđam(7/1945) ...gây nên những khó khăn
lớn đối với vận mệnh dân tộc…
2. Sự kiện 2: Cuộc chiến tranh lạnh được phát động(1947-1989) (1,0)
* Nội dung sự kiện: (0,5)
- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, hai cường quốc Mĩ và Liên Xô nhanh chóng chuyển sang đối
đầu và đi tới tình trạng Chiến tranh lạnh. Ngày 12 - 3 – 1947 thông điệp của Tổng thống Mĩ
Truman đã khởi đầu cho cuộc chiến tranh lạnh giữa Mĩ và Liên Xô.. Trong thời kì chiến tranh lạnh,
thế giới luôn ở trong tình trạng căng thẳng do hai siêu cường tăng cường chạy đua vũ trang, thành
lập các liên minh quân sự...gây ra nhiều cuộc chiến tranh cục bộ ở 1 số khu vực...
* Tác động đến Việt Nam: (0,5)
- Mĩ ủng hộ, giúp đỡ Pháp mở rộng chiến tranh xâm lược Việt Nam, từ tháng 5/1949 bắt đầu can
thiệp, dính líu trực tiếp vào cuộc chiến tranh của Pháp thông qua viện trợ về kinh tế, quân sự. Dưới
sự giúp đỡ của Liên Xô, Trung Quốc…, nhân dân Việt Nam đã tiến hành cuộc kháng chiến chống
Pháp (1945-1954) giành thắng lợi với chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (1954).
- Từ năm 1954, Mĩ trực tiếp tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam (1954-1975)…Dưới sự
giúp đỡ của Liên Xô, Trung Quốc.., nhân dân Việt Nam tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu
nước thắng lợi. Chiến tranh Việt Nam(1954-1975) là cuộc chiến tranh cục bộ lớn nhất, kéo dài nhất
trong thời kì chiến tranh lạnh, phản ánh mâu thuẫn đối đầu giữa hai phe.
3. Sự kiện 3: Chiến tranh lạnh kết thúc(1989) (1,5)
* Nội dung sự kiện: (0,5)
- Tháng 12/1989 tại Đảo Man-ta (Địa Trung Hải) hai nhà lãnh đạo Goocbachốp(Liên Xô) và
Busơ(Mĩ) đã chính thức tuyên bố chấm dứt chiến tranh lạnh. Tình trạng Chiến tranh lạnh chỉ thực
sự kết thúc sau khi Liên Xô tan rã (1991), trật tự hai cực Ianta không còn nữa.
* Tác động đến Việt Nam: (1,0)
- Chiến tranh lạnh chấm dứt đã mở ra chiều hướng chiều hướng và điều kiện để giải quyết hòa bình
các tranh chấp xung đột đang diễn ra ở Đông Nam Á, làm cho quan hệ giữa các nước Đông Dương
và ASEAN bước đầu được cải thiện…
- Chiến tranh lạnh kết thúc tạo ra cục diện ổn định để Việt Nam thực hiện hội nhập quốc tế…tận
dụng được nguồn vốn nước ngoài, tiếp thu những thành tựu khoa học kĩ thuật, học tập về kinh
nghiệm quản lý…
Câu 3 (2.0 điểm): Triển vọng và thách thức của Cộng đồng Asean?
* Thách thức đối với Cộng đồng ASEAN: (1,0)
- Thách thức an ninh đến từ cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, thay đổi cấu trúc địa -
chính trị vùng châu Á -Thái Bình Dương nói riêng và toàn cầu nói chung.
- Sự đa dạng của các nước thành viên về chế độ chính trị, tôn giáo; khoảng cách về phát triển
kinh tế giữa các nước thành viên.
- Nguy cơ chia rẽ của ASEAN về các vấn đề khu vực và quốc tế, đặc biệt là ASEAN vận
hành dựa trên nguyên tắc đồng thuận.
- Thách thức an ninh phi truyền thống gia tăng, như: ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu,
tội phạm xuyên quốc gia…..đe dọa môi trường hòa bình, an ninh, ổn định để phát triển của Cộng
đồng ASEAN.
* Triển vọng đối với Cộng đồng ASEAN: (1,0)
- Sự vươn lên của khu vực châu Á - Thải Bình Dương nói chung và Đông Nam Á nói riêng là cơ
sở để Cộng đồng ASEAN tiếp tục phát triển với mức độ liên kết ngày càng chặt chẽ và sâu rộng
trên cả ba trụ cột.
- Cộng đồng ASEAN đang ngày cảng hoàn thiện thể chế, chính sách, cơ chế hợp tác và đạt được
nhiều thảnh tựu về chính trị, kinh tế, giáo dục, khoa học kĩ thuật,... từng bước gắn kết các quốc gia
Đông Nam Á để trở thảnh khu vực phát triển năng động, thịnh vượng mới của thế giới.
- Về đối ngoại, vị thế của ASEAN ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế. ASEAN có
quan hệ rộng mở với các đối tác bên ngoài; tham gia và đóng vai trò quan trọng tại nhiiều diễn đàn
lớn trên thế giới.
Câu 4 (6.0 điểm): Đọc thông tin và trả lời các câu hỏi sau đây:
Ngay trong đêm 13/8/1945, Uỷ ban khởi nghĩa đã ban bố lệnh khởi nghĩa giành chính quyền
trong cả nước với bản “Quân lệnh số 1”:
“Hỡi quân dân toàn quốc! Giờ tổng khởi nghĩa đã đến! Cơ hội có một cho quân dân Việt
Nam vùng dậy giành lấy chính quyền độc lập của nước nhà!...Chúng ta phải hành động cho
nhanh, với một tinh thần vô cùng quả cảm, vô cùng thận trọng!Tổ quốc đang đòi hỏi những hi
sinh lớn lao của các bạn! Cuộc thắng lợi hoàn toàn nhất định về ta!”.
(Nguồn: Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, tập 7, tr.419-420).
a) Đoạn tư liệu trên cho em biết những thông tin gì?
b) Tại sao trong bản “Quân lệnh số 1” (13/8/1945), Uỷ ban khởi nghĩa đã khẳng định: “Cơ
hội có một cho quân dân Việt Nam vùng dậy giành lấy chính quyền độc lập của nước nhà”?
c) Em có nhận xét gì về việc Trung ương Đảng ra “Quân lệnh số 1” tại thời điểm đó?
Hướng trả lời
a) Đoạn tư liệu cho biết các thông tin sau: (2,0)
Đêm 13-8-1945, Uỷ ban khởi nghĩa đã ban bố lệnh khởi nghĩa giành chính quyền trong cả
nước với bản “Quân lệnh số 1”.
Khẳng định giờ tổng khởi nghĩa đã đến. Đó là cơ hội có một cho quân dân Việt Nam vùng dậy
giành lấy chính quyền.
Kêu gọi quân dân toàn quốc đứng lên đấu tranh giành chính quyền.
Yêu cầu: hành động nhanh, với tinh thần quả cảm và thận trọng!
Niềm tin chắc thắng vào thắng lợi.
→ Bản Quân lệnh số 1 đã chính thức phát lệnh Tổng khởi nghĩa.
b) Bản “Quân lệnh số 1” (13/8/1945), Uỷ ban khởi nghĩa đã khẳng định: “Cơ hội có một cho
quân dân Việt Nam vùng dậy giành lấy chính quyền độc lập của nước nhà” là vì ra đời trong điều
kiện khách quan, chủ quan thuận lợi: (3,0)
Được tin Nhật sắp đầu hàng, ngày 13/8/1945 Uỷ ban khởi nghĩa ra “Quân lệnh số một”.
* Điều kiện chủ quan: (2,0)
Đảng đã có sự chuẩn bị đầy đủ về đường lối và phương pháp cách mạng Hội nghị lần thứ tám
Ban Chấp hành Trung ương Đảng (5 – 1941) đã chuẩn bị về chủ trương khởi nghĩa vũ trang. Đảng
đã giải quyết mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến, đặt nhiệm vụ
giải phóng dân tộc lên hàng đầu, tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất, giải quyết vấn đề dân tộc
trong khuôn khó từng nước ở Đông Dương, thành lập ở mỗi nước một mặt trận dân tộc riêng, đồng
thời đề ra chủ trương khởi nghĩa vũ trang. Nhờ có đường lối đúng đắn đó nên các lực lượng cách
mạng đã được chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa giành chính quyền toàn quốc.
Lực lượng cách mạng, bao gồm lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang được chuẩn bị chu
đáo trong suốt 15 năm kể từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, được rèn luyện qua nhiều cao
trào cách mạng những năm 1930-1931, 1936-1939 và nhất là cuộc tập dượt vĩ đại trong cao trào
kháng Nhật cứu nước (từ ngày 9-3 đến giữa tháng 8-1945).
Quần chúng nhân dân mâu thuẩn sâu sắc với phát xít Nhật và tay sai, đã sẵn sàng đứng lên
giành chính quyền khi có lệnh khởi nghĩa.
Tầng lớp trung gian, khi Nhật đảo chính Pháp (3-1945) mới chỉ hoang mang, dao động, nhưng
đến khi Nhật sắp đầu hàng Đông minh (8-1945), họ đã thấy rõ bản chất xâm lược của Nhật, chán
ngán những chính sách của Nhật, nên đã ngả hẳn về phía cách mạng.
Đến tháng 8 – 1945, toàn Đảng, toàn dân đã sẵn sàng, chủ động, kiên quyết hi sinh phấn đấu
giành độc lập tự do. Những điều kiện chủ quan cho một cuộc tổng khởi nghĩa đã được chuẩn bị đấy
đủ.
* Điều kiện khách quan: (1,0)
Ngày 8-8-1945, Liên Xô tuyên chiến với Nhật. Chỉ trong một tuần, Liên Xô đánh tan đạo
quân Quan Đông của Nhật ở Đông Bắc Trung Quốc.
Ngày 6-8 và 9-8-1945, Mĩ ném 2 quả bom nguyên tử xuống các thành phố Hi-rô-si-ma và Na-
ga-xa-ki của Nhật Bản, giết hại hàng vạn người dân Nhật. Ngày 9-8-1945, Hội đồng tối cao chiến
tranh của Nhật họp bàn về các điều kiện đầu hàng theo Tuyên bố Pốt-xđam.
Nhật Bản sắp đầu hàng Đồng minh. Quân Nhật ở Đông Dương và tay sai đang hoang mang.
Kẻ thù duy nhất của cách mạng đang suy yếu, khủng hoảng (gần như đã ngã gục). Điều kiện khách
quan thuận lợi cho Tổng khởi nghĩa đã đến.
Tuy nhiên, một nguy cơ mới đang đến. Theo quy định của Hội nghị Pốt-xđam, Quân đội các
nước đế quốc với danh nghĩa đồng minh chuẩn bị vào Đông Dương để giải giáp quân đội Nhật. Đế
quốc Pháp đang lăm le khôi phục lại địa vị cũ ở Đông Dương. Những thế lực phản động trong
nước cũng đang tìm cách thay thấy đối chủ. Chính vì thế, vấn đề giành chính quyền được đặt ra
như một cuộc chạy đua nước rút với quân Đồng minh mà nhân dân Việt Nam không thế chậm trễ.
→ Như vậy, Cơ hội có một cho quân dân Việt Nam vùng dậy giành lấy chính quyền độc lập của
nước nhà” đang đến. Chưa có lúc nào như lúc này cách mạng Việt Nam hội tụ đầy đủ những điều
kiện khách quan, chủ quan thuận lợi như vậy.
c) Nhận xét về việc ban “Quân lệnh số 1”: Là quyết định đúng đắn, kịp thời của Đảng, thể hiện
nghệ thuật chớp thời cơ, là lời hiệu triệu, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân để vùng lên đấu tranh
cho nền độc lập dân tộc. (1,0)
Câu 5 (5.0 điểm): Có học giả cho rằng: Cách mạng tháng Tám 1945 ở Việt Nam thành công
là do ăn may. Em hãy nêu quan điểm của mình về nhận xét trên?
* Quan điểm của em: Nhận xét trên không đúng (1,0)
* Vì: Cách mạng tháng Tám 1945 ở Việt Nam thành công là do có sự kết hợp giữa nguyên
nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan, trong đó nguyên nhân chủ quan đóng vai trò
quyết định, nguyên nhân khách quan chỉ làm cho cách mạng diễn ra nhanh hơn, ít tổn thất
hơn (1,0)
- Nguyên nhân chủ quan: (2,0)
+ Truyền thống dân tộc:….
+ Sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh..
+ Đảng có sự chuẩn bị …
+ Nhân dân đồng cam, sẵn sàng hi sinh….
- Nguyên nhân khách quan: (1,0)
Thắng lợi của Hồng quân Liên Xô và quân Đồng Minh trước CN phát xít…..