Đề thi olympic truyền thông môn Sinh học

S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O TP (T NH) H U GIANGỞ Ụ Ạ Ỉ Ậ

TR NG : THPT CHUYÊN V THANHƯỜ Ị

b. Ch t nào tăng, ch t nào gi m khi t t ánh sáng?ấ ấ ả ắ

c. Ch t nào tăng, ch t nào gi m khi gi m n ng đ CO2?ấ ấ ả ả ồ ộ

d. Gi i thích hai tr ng h p c và b.ả ườ ợ

B. Các loài t o bi n có nhi u màu s c khác nhau: t o l c, t o lam, t o nâu, t o đ , t o vàng ánh…Hãy cho bi t:ả ể ề ắ ả ụ ả ả ả ỏ ả ế

a. Lo i nào có ch a di p l c, lo i nào không?ạ ứ ệ ụ ạ

b. S khác nhau v màu s c này có ý nghĩa gì?ự ề ắ

c. Hãy s p x p th t có th g p các loài t o t trên m t bi n xu ng đáy bi n sâu. Gi i thích t i sao l i s p x p nh v y?ắ ế ứ ự ể ặ ả ừ ặ ể ố ể ả ạ ạ ắ ế ư ậ

Tr l i:ả ờ

A. a. Đó là hai ch t: ch t nh n CO2 và s n ph m c đ nh CO2 đ u tiên c a chu trình Canvin: ribulôz 1,5 đi phôtphat(RiDP)ấ ấ ậ ả ẩ ố ị ầ ủ ơ

và axit phôtpho glixêric(APG).(0.5đ)

NADPH2

AlPG

B. a. T t c các loài t o đ u có ch a ch t di p l c vì di p l c là s c t QH th c hi n quá trình t ng h p ch t h u c . Cácấ ả ả ề ứ ấ ệ ụ ệ ụ ắ ố ự ệ ổ ợ ấ ữ ơ

s c t ph l n át màu c a di p l c làm cho t o có nhi u màu s c khác nhau. ắ ố ụ ấ ủ ệ ụ ả ề ắ (0.5đ)

b. S khác nhau v màu s c có ý nghĩa thích nghi v i đi u ki n chi u sáng khác nhau. Th c v t s ng g n m t n c bi nự ề ắ ớ ề ệ ế ự ậ ố ầ ặ ướ ể

có hàm l ng di p l c cao, càng xu ng sâu hàm l ng di p l c càng th p. ượ ệ ụ ố ượ ệ ụ ấ (0.25đ)

- Thành ph n quang ph c a ánh sáng m t tr i trong vùng nhìn th y đ c có đ dài sóng khác nhau nên kh năng xuyên sâuầ ổ ủ ặ ờ ấ ượ ộ ả

c ng khác nhau.Ánh sáng đ ch chi u đ n l p n c bi n trên m t, ánh sáng cam xu ng sâu h n m t chút, ánh sáng vàng vàủ ỏ ỉ ế ế ớ ướ ể ặ ố ơ ộ

l c xuyên sâu h n, ánh sáng lam và tím xu ng đ c các l p n c sâu h n c . ụ ơ ố ượ ớ ướ ơ ả (0.25đ)

b. Hemoglobin ng i có nh ng d ng khác nhau tùy t ng giai đo n phát tri n cá th nh th nào? T đó có th rút raở ườ ữ ạ ừ ạ ể ể ư ế ừ ể

nh n xét gì?ậ

c. B m t trao đ i khí đ ng v t có nh ng đ c đi m nào? Đ c đi m y cóề ặ ổ ở ộ ậ ữ ặ ể ặ ể ấ tác d ng gìụ ? Tr l iả ờ :

a. Khi b ch n th ng phía sau gáy th ng d gây t vong vì:ị ấ ươ ườ ễ ử

- Đó là vùng hành t y, ch a trung tâm đi u hòa hô h p. ủ ứ ề ấ 0.5đ

- N u hành t y b ch n th ng, tr c tiên ho t đ ng hô h p t m ng ng. ế ủ ị ấ ươ ướ ạ ộ ấ ạ ừ 0.25đ

- N u sau m t th i gian, trung tâm hô h p không ph c h i đ c liên l c v i c u não và v não, ho c không đ c c p c u k p th iế ộ ờ ấ ụ ồ ượ ạ ớ ầ ỏ ặ ượ ấ ứ ị ờ

s d n đ n t vong. ẽ ẫ ế ử 0.25đ

b. Các d ng hemoglobin khác nhau:ạ

- Thai nhi đ n 3 tháng ch a hemoglobin E(HbE) g m hai chu i globin anpha và hai chu i globin epsilon. ế ứ ồ ỗ ỗ 0.25đ

- Trong quá trình phát tri n cá th , tùy t bào t ng lo i mô, tùy giai đo n phát tri n, ch có m t s gen ho t đ ng liên t c hayể ể ế ừ ạ ạ ể ỉ ộ ố ạ ộ ụ

nh t th i qua c ch đi u hòa t ng h p protein. ấ ờ ơ ế ề ổ ợ 0.5đ

Đ c đi m b m t TĐK ặ ể ể ặ Tác d ng ụĐi mể

- T l ỷ ệ

- B m t m ng và m t.ề ặ ỏ ẩ ướ

- B m t có nhi u mao m ch.ề ặ ề ạ

- Có s l u thông khí.ự ư

c. Ng i ta ti n hành thí nghi m nh sau:ườ ế ệ ư

- Cây m m 1: chi u sáng m t chi u lên bao lá m m(di p tiêu)ầ ế ộ ề ầ ệ

- Cây m m 2: c t b đ nh ng n, r i chi u sang m t chi u.ầ ắ ỏ ỉ ọ ồ ế ộ ề

- Cây m m 3 : che t i ph n bao lá m m, chi u sang m t chi u.ầ ố ầ ầ ế ộ ề

Hãy cho bi t k t qu thu đ c và gi i thích.ế ế ả ượ ả

Đáp án câu 3:

a. Phân bi t ng đ ng và h ng đ ngệ ứ ộ ướ ộ

trinh n b c p l i ữ ị ụ ạ (0,5đ)

Vai trò c a ng đ ng và h ng đ ng đ i v i th c v t:ủ ứ ộ ướ ộ ố ớ ụ ậ

Giúp cây thích nghi đa d ng v i nh ng bi n đ i c a môi tr ng nh ánh sáng, nhi t đ đ m b o cho cây t n t i và phát tri n.ạ ớ ữ ế ổ ủ ườ ư ệ ộ ả ả ồ ạ ể

c. - Cây 1: ng n cây cong v phía ánh sáng do s quang h ng đ ng. ọ ề ự ướ ộ (0.25đ)

Bao lá m m là n i t ng h p auxin ch y u, có tác d ng kích thích s gi n dài t bào. Auxin b quang ôxy hóa nên n ng đầ ơ ổ ợ ủ ế ụ ự ả ế ị ồ ộ

s gi m phía có ánh sáng và cao phía t i, d n đ n phía t i sinh tr ng nhanh h n làm ng n cây cong v phía có ánh sang.ẽ ả ở ở ố ẫ ế ố ưở ơ ọ ề

- Cây 2 và 3 : Không có hi n t ng trên do ph n đ nh ng n có nhi u auxin nh y c m v i ánh sáng, nh ng đã b c t bệ ượ ầ ỉ ọ ề ạ ả ớ ư ị ắ ỏ

ho c đã b che t i, không ti p xúc v i ánh sáng. ặ ị ố ế ớ (0.25đ)

- mi ng có răng nanh(thân co, chân r ng) giúp g m th c ăn, răng hàm và răng c nh hàm ph ng có nh ng đ ng g ch y tỞ ệ ộ ặ ứ ạ ẳ ữ ườ ờ ạ ừ

tr c đ n sau giúp nghi n c . ướ ế ề ỏ (0,5đ)

- Có nhi u vi sinh v t c ng sinh do đó m i có th tiêu th đ c lo i th c ăn khó tiêu nh t là ch t x .ề ậ ộ ớ ể ụ ựợ ạ ứ ấ ấ ơ (0,25đ)

- Ru t dài nên đo n đ ng di chuy n c a th c ăn trong ng tiêu hóa s dài h n, có đ th i gian đ bi n đ i và h p thu lo iộ ạ ườ ể ủ ứ ố ẽ ơ ủ ờ ể ế ổ ấ ạ

th c ăn khó tiêu.ứ (0,5đ)

- ng tiêu hóa có th có s bi n đ i đ c tr ng cho t ng loài phù h p v i ch c năng tiêu hóa Xelulô.Ví d đ ng v t nhai l iỐ ể ự ế ổ ặ ư ừ ợ ớ ứ ụ ộ ậ ạ

d dày có b n túi, th có manh tràng r t dài, đây là n i ch a vi sinh v t s ng c ng sinh. ạ ố ỏ ấ ơ ứ ậ ố ộ (0,5đ)

b. T p luy n trên vùng núi cao:Vùng núi cao có n ng đ Oậ ệ ồ ộ 2 loãng h n vùng đ ng b ng th p, nên khi luy n t p trên vùng núiơ ồ ằ ấ ệ ậ

cao thì: (0.25đ)

H i li ki m ăn ngâm mình trong n c, do v y không ph i đôi phó v i tình tr ng thi u n c.Quai Henlê ng n nên kh năngả ế ướ ậ ả ớ ạ ế ướ ắ ả

cô đ c n c ti u gi m, n c ti u th i ra nhi u.ặ ướ ể ả ướ ể ả ề (0.25đ)

Chim có quai Henlê ng n h n so v i thú do v y kh năng cô đ c n c ti u kém h n . kh c ph c hi n t g đó chim b oắ ơ ớ ậ ả ặ ướ ể ơ ắ ụ ệ ượ ả

t n n c b ng cách th i ra axit uric t n r t ít n c.ồ ướ ằ ả ố ấ ướ (0.25đ)

Th n c a bò sát không có quai Henlê, kh năng cô đ c n c ti u kém. Kh c ph c nh c đi m đó tr c tràng có kh năngậ ủ ả ặ ứơ ể ắ ụ ượ ể ự ả

tái h p thu n c r t m nh t phân và n c ti u, đ ng th i cũng th i ra axit uric t n r t ít n c.ấ ướ ấ ạ ừ ướ ể ồ ờ ả ố ấ ướ (0.25đ)

Cá x ng n c ng t có d ch c th u tr ng so v i n c nên n c t môi tr ng xung quanh ng m vào c th qua da vàươ ướ ọ ị ơ ể ư ươ ớ ướ ướ ừ ườ ấ ơ ể

mang. Vì v y th n có x ng th i m t l ng l n n c ti u r t loãng kèm theo NHậ ậ ươ ả ộ ượ ớ ướ ể ấ 3. Cá x ng b o t n mu n b ng cách tăngươ ả ồ ố ằ

c ng tái h p thu mu i ng th n và h p thu mu i t n c vào mang.ườ ấ ố ở ố ậ ấ ố ừ ướ (0.25đ)

Câu h i 5ỏ: ( 4 đi m)ể

c. Bác sĩ th ng khuyên các bà m nên th ng xuyên t m n ng tr s sinh vào sáng s m và chi u t i khi c ng đ ánhườ ẹ ườ ắ ắ ẻ ơ ớ ề ố ườ ộ

a. Quá trình phát tri n c a b m trãi qua nh ng giai đo n sau: Tr ng -> sâu non -> nh ng -> b m. ể ủ ướ ữ ạ ứ ộ ướ (0.25đ)

Có th nh ng tín hi u t môi tr ng s ng và các tín hi u t bên trong c th làm cho t bào não c a sâu tăng ti t hoocmon nãoể ữ ệ ừ ườ ố ệ ừ ơ ể ế ủ ế

D i tác d ng c a hoocmon não tuy n tr c ng c tăng c ng ti t ecđix n kích thích kích thích l p bi u bì t o võ kitin ngayướ ụ ủ ế ướ ự ườ ế ơ ớ ể ạ

d i l p võ kitin cũ.ướ ớ (0.25đ)

Hoocmon bursico làm c ng võ kitn m i hình thành. ứ ớ (0.25đ)L p võ kitin cũ bong ra nh các hoocmon khác. ớ ờ (0.25đ)

Ecđix n gây l t xác nhi u l n nh ng do n ng đ juvenin trong máu cao ngăn c n quá trình bi n đ i sâu thành nh ng và b m.ơ ộ ề ầ ư ồ ộ ả ế ổ ộ ướ

ch n a nên ecđix n kích thích sâu bi n thành nh ng và b m.ế ữ ơ ế ộ ướ (0.25đ)

b. Đó là auxin và xitôkinin. (0.25đ)T l th ng g p auxin/xitôkinin = 35/1(). (ỉ ệ ườ ặ 0.25đ)

- Vai trò c a auxin: (ủ0.25đ)

+Thúc đ y s t o ch i bên.ẩ ự ạ ồ

c. Tr con t m n ng vào sáng s m ho c chi u t i khi c ng đ ánh sáng y u s có l i cho sinh tr ng và phát tri nẻ ắ ắ ớ ặ ề ố ườ ộ ế ẽ ợ ưở ể

- T m n ng cho tr khi ánh sáng y u giúp đ y m nh quá trình hình thành x ng c a trắ ắ ẻ ế ẩ ạ ươ ủ ẻ(0.25đ)

- Tia t ngo i s làm cho ti n vitamin D đ c chuy n hóa thành vitamin D ử ạ ẽ ề ượ ể (0.25đ)

- Vitamin D có vai trò trong chuy n hóa canxi hình thành x ng, qua đó nh h ng lên quá trình sinh tr ng và phát tri n c aể ươ ả ưở ưở ể ủ

- Không nên t m n ng cho tr khi ánh n ng quá m nh vì nhi u tia c c tím có h i cho s phát tri n c a trắ ắ ẻ ắ ạ ề ự ạ ự ể ủ ẻ(0.25đ