10 điều bí ẩn nhất trong hệ Mặt trời (phần 2)

ệ ặ ờ 10 đi u bí n nh t trong h M t tr i

ẩ

ấ

ề (ph n 2)ầ

ụ ấ ớ ụ

c đáp án, ữ ế ượ ữ ỏ ề c tri n khai v i m c đích ệ ặ ờ ề m i mớ ẻ trong h M t tr i. ượ ế ụ ẩ ẫ ề ư ề i.ố ề ự (Dân trí) - Nh ng năm g n đây, có r t nhi u d án ầ vũ tr liên ti p đ ể khám phá nh ng đi u Nhi u câu h i v vũ tr đã tìm đ ụ nh ng cũng có nhi u bí n v n ti p t c chìm sâu trong bóng t >> 10 đi u bí n nh t trong h M t tr i (ph n 1) ệ ặ ờ ề ẩ ấ ầ

6. T i sao b u khí quy n xung quanh M t tr i l ể ặ ờ ạ i ạ ầ

ỏ ữ ư ư ế ậ ẫ ọ ề ố ơ ữ ầ t l ế ộ ổ , s c nóng này ngang ng a v i nhi t đ đo đ ơ ể tâm m t tr i. ặ ờ ự ế ứ ử ớ ệ ộ nóng h n b m t c a nó? ơ ề ặ ủ Đó là câu h i gây nhi u tranh cãi gi a các nhà v t lý h c nh ng v n ch a đi đ n h i ồ k t thúc trong su t h n 50 năm qua. Nh ng quan sát ban đ u hào quang m t tr i b ng ặ ờ ằ ế : Không khí xung quanh m t tr i nóng h n quy n sáng. Trên kính quang ph đã ti ặ ờ c th c t ượ ở

Bầu khí quyển xung quanh Mặt trời có nhiệt độ lên tới gần 1 triệu độ  C

i nh v y? Đi u này đ c gi ư ậ ượ ư ề ế ạ ạ ậ ộ ể i g n ngu n t a nhi T i sao l i thích nh sau: N u b n b t m t bóng đèn ạ ả đi n lên, không khí xung quanh bóng đèn đó không th nóng h n cái bóng đèn; b n ạ ơ ệ ơ t, b n càng c m th y nóng h n, ch không l nh h n. càng l ả ạ ầ ồ ỏ ứ ệ ạ ấ ạ ơ

ng đ ng 5.726ºC, trong t đ kho ng 6.000ºK t ả ể ủ ươ ặ ờ ươ ệ ộ ườ t đ 999.726ºC. D ng ề ể ư ọ ị

ọ ậ ứ ề ặ ờ ệ ượ ầ ng bí n này. Nh có công ngh và k thu t quan sát hi n đ i, b u ạ ng lai ầ ậ ệ i đáp c n k trong m t t ẽ ả ỹ ặ c gi ệ ng nói trên đó là s k t h p c a các hi u ệ ộ ươ ự ế ợ ủ ượ ệ ượ ả ạ ộ ờ trong b u khí quy n xung quanh m t tr i. ng t ặ ờ ừ ể ầ

ụ

t đ cao, sao Ch i t o thành b i nh th nào? nhi ư ế ổ ạ ụ Quy n sáng c a m t tr i có nhi ệ ộ khi đó th plasma phía trên quy n sáng hàng ngàn km có nhi ể nh m i đ nh lu t v t lý đ u b phá v . ỡ ị ậ ậ Tuy nhiên, các nhà v t lý h c nghiên c u v m t tr i đang d n tìm ra nguyên nhân d n đ n hi n t ẩ ờ ế ẫ khí quy n xung quanh m t tr i s s m đ ặ ờ ẽ ớ ể i t m th i cho hi n t không xa. M t lý gi ứ 7. B i sao Ch i ổ Ở ệ ộ

Bụi sao Chổi hình thành từ đâu?

ấ ạ Sao Ch i là m t t ng thiên th ch g n gi ng m t ti u hành tinh nh ng không c u t o ộ ể ộ ả ư ạ ầ ổ ố

ng theo m t qu đ t đá, mà ch y u là băng, quay xung quanh M t tr i th ộ ỹ ườ ủ ế ặ ờ ề ừ ấ ấ ẹ

ch t so v i các v t th khác trong H M t tr i ớ ậ ể ỹ ạ ủ ệ ặ ờ ở ỗ ố ọ ề ặ ể ệ ẳ ằ ở i t ậ ỏ ầ ổ ổ ổ ầ ễ ộ đây n m quá xa nên ch u r t ít l c h p d n t ơ ặ ờ ồ ằ ặ ờ ấ ấ ạ ế ạ ả ể ở ư ễ ạ ầ ụ ướ ọ ủ

ượ ệ ẫ ậ ổ ủ ứ ạ ớ ự ề ầ ớ ệ ầ ớ i g n 10% đ ớ ầ ượ ủ ọ ệ ặ ờ t đ cao. Khó có th bi ngu n g c t đ ư ể ế ượ ừ ự

c hình thành nh th nào? ư ế ượ nhi u t đ o hình elíp r t d t. ạ Qu đ o c a sao ch i khác bi chúng không n m g n m t ph ng hoàng đ o mà phân b ng u nhiên toàn không gian. ẫ ạ ằ vùng g i là Đám mây Oort. Đây là n i xu t phát Nhi u sao ch i có vi n đi m n m ấ ơ ệ ặ ờ lúc H M t tr i c a các sao ch i, m t vùng hình v c u, g m các v t ch t đ l ủ ấ ể ạ ừ ẫ ừ m i b t đ u hình thành. V t ch t ự ấ ị ấ ấ ở ậ ớ ắ ầ đĩa ti n M t tr i, đ tr thành M t tr i và các hành tinh. trung tâm, đã không r i vào ề c đ u b t đ cũng r t th p khi n các ch t nh cácbonníc, mêtan và n T i đây nhi ị ấ ướ ề ệ ộ ộ ố ả đóng băng. Th nh tho ng m t vài va ch m hay nhi u lo n qu đ o đ a m t s m nh ỹ ạ ư ạ ộ ỉ t đ tăng làm v t ch t c a sao i g n M t tr i, nhi v t ch t bay vào trung tâm. Khi l ấ ủ ậ ệ ộ ặ ờ ấ ậ ch i b c h i và d i áp su t c a gió M t tr i, t o nên các đuôi b i và đuôi khí, trông ặ ờ ạ ổ ố ơ ấ ủ gi ng nh tên g i c a chúng, có hình cái ch i. ổ ư ố c năm 2006 cho th y, Vi c phân tích các m u v t vô giá c a sao ch i Vild-2 thu đ ấ sao Ch i có nhi u thành ph n ph c t p h n so v i d đoán. M t khám phá m i gây ổ ộ ơ b t ng đ i v i các nhà khoa h c là vi c ph n l n các các ch t đ u là các v t li u ậ ệ ờ ố ớ ấ ề ấ ề vùng rìa c a H M t tr i, nh ng t c hình thành trong đi u l nh t ừ ạ c, 10% này có ki n nhi đâu, n u sao ồ ố t ế ệ ộ ệ Ch i không đi vào khu v c bên trong c a h M t tr i. ủ ệ ặ ờ ổ 8. Vành đai Kuiper   Vành đai Kuiper đ

Vành đai Kuiper

ậ i 44 AU t ả ộ ớ ừ ạ ừ ph m vi qu đ o ỹ ạ ặ ờ phía M t tr i, ể ủ ệ ặ ờ ằ ơ ớ ẳ ầ ỹ ạ ả ặ ả ươ ằ ạ

ả

ồ ắ ầ ừ ớ ể băng và r ng l n h n, đ ng th i n m ờ ằ ở ị ơ M t tr i, t c là b t đ u t ổ ữ Sao H i V ng tr ra. ổ c cho là n i kh i ngu n c a nh ng sao ch i ng n h n, nh sao ch i ỡ ộ ừ ặ ờ ứ ồ ủ ơ v trí xa h n ả ươ ở ư ạ ượ ắ ơ

Vành đai Kuiper là các v t th c a h M t tr i n m tr i r ng t c a H i V ng Tinh kho ng 30 AU (đ n v thiên văn) t ị ủ qu đ o n m g n v i m t ph ng hoàng đ o. Vành đai Kuiper g m nh ng m nh v , gi ng v i vành đai các ti u hành tinh, nh ng ư ồ ố ữ c t o thành ch y u t đ ớ ủ ế ừ ượ ạ kho ng gi a 30 AU và 50 AU t ữ ả Vùng này đ ở Halley. Vành đai Kuiper có m t kho ng tr ng r t rõ ràng. ặ kho ng cách 49 AU đ n M t Ở ả ế ả ấ ộ ố

ấ ả ờ ố ượ ứ ể ượ ế ư c quan sát th y gi m sút rõ r t, t o nên “Vách đá t nguyên nhân c a nó. M t s ng ộ ủ i m c quét s ch m i m nh v ả ằ ọ i, có l ẫ ấ phía ngoài vành đai và đ l n t ư ế ạ i cho r ng m t th ộ ố ườ ỡ ạ ủ ớ ớ ứ l n nh Trái Đ t hay Sao Ho . Tuy nhiên, quan đi m này v n còn gây ể ả

thuy t cho r ng, m t thiên th ch r t l n có kích th ề ế ạ ả ộ ặ ả ấ ớ ồ ạ ra thi u ế ẫ ỏ i c a vành đai thuy t này v n t ế ỏ ề ự ồ ạ ủ ả ứ ở ằ i. ụ ẫ ằ

ng trình “

Pioneer”

ng c a ch ủ ươ ườ

ụ ệ ạ ỏ ng các v t th đ tr i, s l ậ Kuiper” và hi n v n ch a bi ẫ ệ gì đó ph i t n t i ả ồ ạ ở còn l ẽ ớ ạ tranh cãi. ướ i cho đi u này, có gi Lý gi c ả ằ ớ g n b ng Trái đ t ho c sao Ho đã bay vào vùng vành đai Kuiper r i “va ch m” v i ấ ằ ầ đó. Cho đ n nay, gi t t c các hành tinh đang đ ng ấ ả ế thuy t ph c vì không có b ng ch ng c th . Câu h i v s t n t ứ ụ ể ế Kuiper v n còn n m trong bóng t ố 9. S b t th ự ấ T i sao tàu vũ tr Pioneer đi l ch kh i hành trình?

Tàu thám hiểm Pioneer 10

ượ c coi là hai trong s các con tàu vũ tr ố ấ ượ ụ ầ ế ớ ng khám phá vùng ngoài c a vũ tr , và cũng là con tàu đ u tiên v ụ i. Đ c phóng vào năm 1972, Pioneer 10 là tàu vũ tr đ u tiên t qua vành ầ ụ ượ ặ ờ

ả ầ ọ ề ậ ộ ệ ấ ệ ề ớ ủ ự ớ ệ ệ ứ ệ ầ ề i gi ề ư ả ờ ọ

i đám mây Oort ? ự ồ ạ Tàu vũ tr ụ “Pioneer-10” và “Pioneer-11” đ n i ti ng nh t th gi ổ ế lên đ ườ ủ đai ti u hành tinh quanh M t tr i . ể Tuy nhiên, trong c hai l n phóng, các nhà khoa h c đ u nh n th y m t hi n t ệ ượ ng : ạ Pioneer-10 và Pioneer-11 đ u đi l ch so v i hành trình. Vi c đi l ch này không kỳ l ệ quá l n so v i cách tính c a thiên văn (g n 368 nghìn km sau khi th c hi n hành trình ớ ầ ố kho ng 10 tri u km). Trong l n đ u tiên và l n th hai chũng đ u bay l ch gi ng ầ ầ ả nhau. Các nhà khoa h c đã th t s g p khó khăn khi đ a ra l i thích cho v n đ ấ ậ ự ặ này. 10. Đám mây Oort Có hay không s t n t

Đám mây Oort

c hi u là m t đám mây b i khí, sao ch i và v n th ch kh ng l ộ ổ ể ụ ượ ổ ẩ ệ ặ ờ ớ ườ ồ ầ thuy t, các sao ch i đ ả ế ế ả c hình đám mây phía c t o thành t ặ ờ ạ i đây, và 50% s sao ch i trong H M t tr i đ ổ ệ ặ ờ ượ ạ ổ ượ ừ

ấ c kh ng đ nh, th nh ng có r t ư ượ ế ư ị ự ồ ạ ủ ế ẳ ệ ặ ờ ẫ ặ ủ ự ỉ ồ , Đám mây Oort đ ạ ng kính 1 có tên chính xác là Đám mây tinh vân Oort, bao quanh H M t tr i v i đ năm ánh sáng. Nó g m có hai ph n: đám mây phía trong và đám mây phía ngoài cách M t tr i kho ng 30.000 đ n 50.000 AU. Theo gi thành t ố trong. i c a đám mây Oort v n ch a đ M c dù s t n t ặ nhi u s ki n gián ti p ch ra s có m t c a nó trong h M t tr i. ề ự ệ

Anh Nguy nễ Theo Universetoday