Luận án Tiến sĩ Khoa học vật chất: Ứng dụng số liệu sóng vô tuyến và mô hình số trị để nghiên cứu đánh giá một số thông số khí quyển tại một số khu vực của Việt Nam

Luận án tiến sĩ khoa học vật chất của Phạm Lê Khương, Học viện Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, năm 2025, tập trung vào ứng dụng số liệu sóng vô tuyến và mô hình số trị để nghiên cứu và đánh giá các thông số khí quyển tại một số khu vực của Việt Nam. Đề tài này có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực quan trắc và dự báo thời tiết, khí hậu, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng và giảm nhẹ thiên tai.

Luận án này hướng đến việc đánh giá khả năng quan trắc và đặc trưng của các thông số khí quyển sử dụng số liệu sóng vô tuyến và mô hình WRF, đồng thời ứng dụng các nguồn số liệu này trong nghiên cứu các hiện tượng thời tiết cực đoan tại Việt Nam.

Luận án này tập trung vào việc ứng dụng số liệu sóng vô tuyến (từ GPSRO và GNSS) và mô hình số trị (WRF) để nghiên cứu và đánh giá một số thông số khí quyển tại Việt Nam và các khu vực lân cận, với các nội dung chính sau:

1. **Đánh giá chất lượng dữ liệu**: So sánh và đánh giá chất lượng của dữ liệu wetPf2 từ COSMIC-2 và dữ liệu GNSS bằng cách đối chiếu với dữ liệu thám không vô tuyến, AERONET và sản phẩm mô hình. Điều này nhằm xác định độ tin cậy của các nguồn dữ liệu này khi sử dụng trong các nghiên cứu về khí quyển tại Việt Nam.

2. **Nghiên cứu đặc trưng khối khí biển**: Sử dụng dữ liệu wetPf2 để nghiên cứu đặc trưng nhiệt và ẩm của khối khí biển trên khu vực Biển Đông, đặc biệt là tại quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa, đại diện cho khu vực Bắc và Nam Biển Đông. Phân tích sự khác biệt về nhiệt độ, độ ẩm giữa hai khu vực này.

3. **Phân tích cấu trúc khí quyển trong bão**: Ứng dụng dữ liệu wetPf2 để phân tích cấu trúc của các trường khí quyển (nhiệt độ, độ ẩm, áp suất hơi nước, chỉ số khúc xạ) trong điều kiện bão hoạt động trên khu vực Biển Đông và lân cận.

4. **Tính toán và ứng dụng dữ liệu tổng ẩm khí quyển (TPW)**: Sử dụng dữ liệu GNSS để tính toán TPW với độ phân giải cao và ứng dụng kết quả này vào việc nghiên cứu biến trình ngày và sự biến đổi theo thời gian của TPW. Nghiên cứu sự biến đổi của TPW liên quan đến các hiện tượng thời tiết, đặc biệt là không khí lạnh, tại khu vực Nghĩa Đô, Hà Nội.

5. **Sử dụng mô hình WRF**: Sử dụng mô hình WRF để mô phỏng các trường khí quyển, đánh giá chất lượng của dữ liệu sóng vô tuyến, và phân tích rõ hơn các điều kiện khí quyển tương ứng với một số hiện tượng thời tiết.