Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu đặc điểm tích lũy một số kim loại nặng và chất hữu cơ bền trong trầm tích ven biển thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh

Trầm tích là hợp phần môi trường quan trọng, nhưng các hoạt động nhân sinh đã và đang đưa nhiều kim loại nặng và chất hữu cơ bền vào môi trường biển, gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Việt Nam, với bờ biển dài và sự phát triển kinh tế nhanh chóng, đặc biệt ở các vùng ven biển như thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, đang đối mặt với áp lực môi trường lớn từ các nguồn thải công nghiệp, nông nghiệp, du lịch và đô thị hóa. Mặc dù đã có nghiên cứu về kim loại nặng, thông tin chi tiết và hệ thống về đặc điểm tích lũy và nguồn gốc các chất ô nhiễm này trong trầm tích ven biển Móng Cái còn hạn chế. Do đó, luận án này được thực hiện nhằm làm rõ hiện trạng ô nhiễm và rủi ro môi trường tại khu vực này.

Luận án này hướng tới các nhà khoa học, nghiên cứu sinh trong lĩnh vực quản lý tài nguyên và môi trường, các cơ quan quản lý nhà nước về môi trường, và các nhà hoạch định chính sách liên quan đến bảo vệ môi trường biển và phát triển bền vững tại Việt Nam, đặc biệt là khu vực ven biển Móng Cái, Quảng Ninh.

Luận án tập trung nghiên cứu đặc điểm tích lũy của một số kim loại nặng (Cu, Pb, Zn, Cr, Co, Ni, Fe, V) và các chất hữu cơ bền (PAHs, OCPs) trong trầm tích ven biển thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh. Mục tiêu chính là đánh giá mức độ tích lũy, xác định nguồn gốc phát sinh và đánh giá rủi ro môi trường do các chất ô nhiễm này gây ra. Nội dung nghiên cứu bao gồm việc khảo sát đặc điểm phân bố cấp hạt, đồng vị phóng xạ và đồng vị bền trong trầm tích, nghiên cứu đặc điểm phân bố và tích lũy của kim loại nặng, PAHs và OCPs trong cả trầm tích tầng mặt và cột trầm tích, đồng thời phân tích mối tương quan và các yếu tố chi phối sự phân bố của chúng. Luận án cũng đi sâu vào việc xác định nguồn gốc các chất ô nhiễm này và đánh giá các rủi ro môi trường tiềm ẩn. Về ý nghĩa khoa học, nghiên cứu này làm rõ thực trạng tích lũy và khả năng ô nhiễm của kim loại nặng và chất hữu cơ bền trong trầm tích ven biển Móng Cái, đồng thời làm sáng tỏ mối quan hệ giữa các chất gây ô nhiễm với thành phần trầm tích và nguồn gốc phát sinh của chúng. Về ý nghĩa thực tiễn, kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng để cảnh báo ô nhiễm biển, hỗ trợ hoạch định các chính sách phát triển kinh tế xã hội bền vững, bảo vệ môi trường và hệ sinh thái biển tại khu vực. Điểm mới của luận án là việc xác định được đặc điểm phân bố và tích lũy của các chất ô nhiễm này theo thời gian, cùng với việc phân tích và dự đoán nguồn gốc và rủi ro môi trường cụ thể cho vùng biển Móng Cái. Nghiên cứu cũng định hướng các phương pháp đánh giá mức độ ô nhiễm dựa trên các chỉ số rủi ro môi trường như RQ, Igeo, EF, CF, RI, CD và các tiêu chuẩn chất lượng trầm tích quốc tế (ISQGs), đồng thời xem xét các yếu tố như thành phần cấp hạt, khoáng vật, tổng cacbon hữu cơ, pH, Eh, và các đồng vị để hiểu rõ điều kiện môi trường và lịch sử ô nhiễm.