Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu sự hiện diện và mức độ nhiễm vi nhựa trong các nguồn nước thải, nước sông Sài Gòn - Đồng Nai và đề xuất giải pháp giảm thiểu

Luận án này tập trung nghiên cứu về sự hiện diện và mức độ nhiễm vi nhựa trong các nguồn nước thải và hệ thống sông Sài Gòn – Đồng Nai. Vi nhựa, một sản phẩm phân hủy của nhựa, đang gây ra những rủi ro đáng kể cho môi trường và sức khỏe con người. Mặc dù đã được phát hiện rộng rãi trên toàn cầu, thông tin định lượng về đặc tính và xu hướng biến đổi của vi nhựa trong môi trường nước mặt nội địa, đặc biệt là tại Việt Nam, vẫn còn hạn chế. Nghiên cứu này nhằm cung cấp cái nhìn sâu sắc về thực trạng này.

Luận án này hướng đến các nhà quản lý môi trường, các nhà khoa học, nghiên cứu sinh, và các tổ chức liên quan đến bảo vệ môi trường tại Việt Nam. Nội dung của luận án cung cấp cơ sở dữ liệu và kiến thức chuyên sâu để hỗ trợ việc xây dựng chính sách, quy định và các giải pháp thực tiễn nhằm kiểm soát và giảm thiểu ô nhiễm vi nhựa trong các hệ thống sông và nguồn nước thải, đặc biệt là tại lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai. Ngoài ra, đây cũng là tài liệu tham khảo giá trị cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực kỹ thuật môi trường và khoa học vật liệu.

Luận án tiến sĩ này thực hiện nghiên cứu chuyên sâu về sự hiện diện và mức độ nhiễm vi nhựa trong các nguồn nước thải và hệ thống sông Sài Gòn – Đồng Nai, một khu vực trọng yếu cung cấp nước sinh hoạt cho Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận. Nhựa, dù mang lại nhiều lợi ích, lại gây ra vấn đề ô nhiễm vi nhựa nghiêm trọng do khả năng phân hủy chậm và tích tụ trong môi trường. Các nghiên cứu trước đây còn hạn chế về thông tin định lượng về đặc tính (hình dạng, kích thước, màu sắc) và xu hướng biến đổi của vi nhựa trong môi trường nước mặt nội địa, cũng như hiệu quả loại bỏ vi nhựa từ các nhà máy xử lý nước thải. Mục tiêu chính của luận án là: (1) Vận dụng quy trình thu mẫu và phân tích vi nhựa từ môi trường biển của NOAA để phù hợp với điều kiện nước mặt tại Việt Nam, đồng thời phát triển quy trình phân tích định lượng, định tính và định danh vi nhựa; (2) Đánh giá mật độ và xu hướng biến đổi đặc tính của vi nhựa trong nước mặt sông Sài Gòn – Đồng Nai; (3) Nghiên cứu mức độ nhiễm vi nhựa trong nước thải đầu vào và đầu ra, cùng với hiệu suất loại bỏ của các nhà máy xử lý nước thải tập trung; và (4) Đề xuất các giải pháp giảm thiểu vi nhựa trong môi trường nước ngọt. Luận án đã sử dụng các kỹ thuật đánh giá tiên tiến như thuật toán phân tích dữ liệu (trên nền tảng R 4.2.0 và phần mềm SPSS), kính hiển vi điện tử và quang phổ hồng ngoại FTIR để định danh, xác định sự phân bố, mật độ, hình dạng và màu sắc của vi nhựa. Những đóng góp mới bao gồm việc xác định được sự tồn tại và xu hướng biến đổi của vi nhựa theo mùa và thủy triều tại sông Sài Gòn – Đồng Nai, cũng như đánh giá hiệu quả loại bỏ vi nhựa trong nước thải và đề xuất cơ chế giảm thiểu. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho công tác quản lý môi trường và giảm thiểu ô nhiễm vi nhựa tại Việt Nam, đồng thời mở ra hướng nghiên cứu và giáo dục học thuật trong tương lai.