Đinh Metaizeau và các khả năng áp dụng trên lâm sàng

Chia sẻ: Than Kha Tu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

164
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ tháng 04/1996 đến nay, đinh Metaizeau (còn gọi là đinh Nancy) đã được áp dụng tại khoa Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Xanh Pôn Hà Nội. Đây là loại đinh nhỏ có đường kính từ 0.5mm đến 5mm, dài từ 10cm đến 40cm, có tính đàn hồi, đầu đinh có cấu tạo đặc biệt để dễ luồn đinh trong ống tủy

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đinh Metaizeau và các khả năng áp dụng trên lâm sàng

Hoäi nghò thöôøng nieân laàn XI 25 – 26/06/2004 ÑINH METAIZEAU VAØ CAÙC KHAÛ NAÊNG AÙP DUÏNG TREÂN LAÂM SAØNG Nguyeãn Thaùi Sôn (1) TOÙM TAÉT Töø thaùng 04/1996 ñeán nay, ñinh Metaizeau (coøn goïi laø ñinh Nancy) ñaõ ñöôïc aùp duïng taïi Khoa CTCH Beänh vieän Xanh Poân Haø Noäi. Ñaây laø loaïi ñinh nhoû coù ñöôøng kính töø 0,5 mm ñeán 5 mm, daøi töø 10 cm ñeán 40 cm, coù tính ñaøn hoài, ñaàu ñinh coù caáu taïo ñaëc bieät ñeå deã luoàn ñinh trong oáng tuyû. Ñinh luùc ñaàu ñöôïc chæ ñònh ñeå keát xöông cho caùc gaõy xöông daøi treû em nhö xöông ñuøi (70 BN), caúng chaân (05 BN) ñeàu cho keát quaû toát. Veà sau, do yeâu caàu ñieàu trò trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät ôû ngöôøi lôùn nhö: gaõy hôû, gaõy gaàn ñaàu xöông, gaõy nhieàu maûnh, nang xöông-khi maø caùc phöông tieän keát xöông khaùc khoù aùp duïng-thì ñinh Metaizeau ñöôïc chæ ñònh do coù nhöõng öu theá cuûa noù. Trong soá beänh nhaân naøy coù: 40 BN gaõy ñaàu xa cuûa 2 xöông caúng chaân; gaõy xöông caùnh tay 06 BN; nang xöông caùnh tay vaø ñuøi 06 BN; beänh xöông kính 01 BN. Trong soá ñoù coù 03 BN bò gaõy nhieàu xöông. Ña soá caùc beänh nhaân ñeàu ñöôïc keát xöông baèng xuyeân ñinh Metaizeau noäi tuyû keát hôïp vôùi coá ñònh boät taïm thôøi. Caùc keát quaû thu ñöôïc treân laâm saøng cho thaáy ñinh coù nhieàu öu ñieåm nhö deã söû duïng, thôøi gian moå ngaén, haïn cheá gaây thöông toån phaàn meàm, traùnh nhieãm truøng, traùnh maát maùu, thôøi gian naèm vieän ngaén, deã lieàn xöông, deã thaùo boû phöông tieän keát xöông, baûo ñaûm thaåm myõ trong tröôøng hôïp moå khoâng môû oå gaõy. Ñinh Metaizeau ñang chöùng toû khaû naêng aùp duïng phong phuù treân laâm saøng khoâng nhöõng cho gaõy xöông treû em maø caû trong moät soá tröôøng hôïp gaõy xöông ngöôøi lôùn vôùi keát quaû khaû quan. SUMMARY Since April 1996, Metaizeau nail (or Nancy nail) has been used in the Orthopedic Department of Saint-paul hospital. This is a small nail with diameter ranged from 0,5 to 5 mm and length ranged from 10 cm to 40 cm. It presents the elastic property and special design of two end of nail for easily introducing into the medullary canal. At beginning, Metaizeau nail has been indicated for osteosynthesis of the fractures of long bones in children such as: Femur fracture: 70 patients; tibia fracture: 5 patients. Recently, this nail is applied with larger indications for management of fracture in adult: 40 fractures of the distal end of tibia; fracture of the humerus: 6 patients; bone cyst of humerus and femur: 6 patients. Among them, there are 3 multi-fractured patients. All of them has been nailing intra-medullarly and completed by cast. Clinical and radiological results showed the considerable adventages of this new technic such as: easy manipulation, short time of operation, minor injury of soft tissue, less infection risk, less blood lost, short time in hospital stay, easy bone healing, easy materiel removal, good esthetic owing to closed reduction and nailing of the fracture. Metaizeau nail has indeed demonstrated its adventages in the traiment of bone and became an option in the special cas. (1) Tieán só, Baùc só Beänh vieän Xanh Poân Haø Noäi 1
Hoäi Chaán thöông Chænh hình TP. Hoà Chí Minh ÑAËT VAÁN ÑEÀ Ñinh Metaizeau ñaõ khaù quen thuoäc trong ñieàu trò gaõy xöông treû em khi maø caùc phöông phaùp ñieàu trò baûo toàn khoâng keát quaû nhö: keùo naén khoâng thaønh coâng, ñoøi hoûi veà maët giaûi phaãu, ñoøi hoûi veà maët thôøi gian cho caùc hoaït ñoäng khaùc nhö: caàn vaän ñoäng sôùm, caàn ñeán tröôøng, caàn tham gia caùc hoaït ñoäng thöôøng ngaøy khaùc. Gaàn ñaây, tröôùc moät soá tình huoáng phöùc taïp trong ñieàu trò gaõy xöông ôû ngöôøi tröôûng thaønh cuõng nhö ôû ngöôøi lôùn nhö: gaõy hôû phöùc taïp, coù nhieàu maûnh, maát phaàn meàm; gaõy gaàn ñaàu xöông: (ñaàu treân xöông caùnh tay, ñaàu döôùi xöông chaøy...); gaõy nhieàu xöông, gaõy xöông beänh lyù (nang xöông, beänh xöông kính, ...) thì moät laàn nöõa vieäc choïn löïa kyõ thuaät vaø phöông tieän keát xöông laïi ñöôïc ñaët ra. Ñinh Metaizeau ñaõ ñöôïc xem xeùt löïa choïn vaø aùp duïng trong nhieàu tröôøng hôïp nhôø moät soá ñaëc tính öu vieät cuûa noù. Töø thaùng 04/1996 ñeán nay, ñinh Metaizeau ñaõ ñöôïc aùp duïng taïi Khoa CTCH Beänh vieän Xanh Poân Haø Noäi ñeå ñieàu trò cho gaõy xöông daøi treû em nhö xöông ñuøi (70 BN), caúng chaân (05 BN) ñeàu cho keát quaû toát. Töø naêm 2001, kyõ thuaät naøy baét ñaàu ñöôïc aùp duïng ñeå ñieàu trò gaõy xöông ôû ngöôøi tröôûng thaønh vaø ngöôøi lôùn. Trong soá beänh nhaân naøy coù: 40 BN gaõy ñaàu xa cuûa 2 xöông caúng chaân, 06 BN gaõy xöông caùnh tay, 06 BN bò nang xöông caùnh tay vaø xöông ñuøi, 01 BN bò beänh xöông kính. Ña soá caùc beänh nhaân ñeàu ñöôïc keát xöông baèng xuyeân ñinh Metaizeau noäi tuyû keát hôïp vôùi coá ñònh boät taïm thôøi. Muïc ñích cuûa baøi vieát nhaèm baùo caùo caùc keát quaû böôùc ñaàu söû duïng ñinh Metaizeau trong caùc tröôøng hôïp ñieàu trò neâu treân töø ñoù seõ baøn veà vaán ñeà chæ ñònh, kyõ thuaät moå cho töøng loaïi gaõy. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP Ñoái töôïng: Ñinh Metaizeau (hoaëc ñinh Nancy) [2]: laø loaïi ñinh coù ñaëc tính ñaøn hoài, deã uoán. Ñaàu ñinh coù caáu taïo ñaëc bieät uoán nheï hình moùc, deït coù taùc duïng deã daøng trong thao taùc luoàn ñinh trong oáng tuyû. Ñuoâi cuûa ñinh cuõng coù caáu taïo ñaëc bieät thöôøng laø hình tieát dieän 3 caïnh giuùp caëp baèng duïng cuï ruùt ñinh chaéc chaén vaø deã daøng. Ñinh coù chieàu daøi vaø kích côõ khaùc nhau (daøi 15 – 40 cm vaø côõ töø 0,5 – 5 mm) coù theå aùp duïng ñieàu trò gaõy xöông daøi vôùi caùc löùa tuoåi vaø kích côõ oáng tuyû khaùc nhau. Taùc duïng keát xöông döïa theo nguyeân lyù 3 ñieåm tyø vaø caân baèng löïc khi coù 2 ñinh ñöôïc luoàn töø caùc vò trí ñoái nhau. Coù 128 beänh nhaân ñöôïc ñieàu trò baèng ñinh Metaizeau. Trong ñoù: Gaõy xöông do chaán thöông: 121 BN. - Treû em: 04 – 16 tuoåi : 75 BN. + Gaõy xöông ñuøi : 70 BN. + Gaõy xöông chaøy : 05 BN. Trong ñoù coù 03 tröôøng hôïp gaõy nhieàu xöông (> 2 xöông). - Ngöôøi lôùn: 18 – 64 tuoåi : 46 BN. + Gaõy xöông chaøy : 40 BN. Trong ñoù gaõy kín: 18 BN; Gaõy hôû ñoä II, III: 22 BN. + Gaõy xöông caùnh tay : 06 BN. Gaõy xöông do beänh lyù: töø 07 – 17 tuoåi: 07 BN. - Nang xöông caùnh tay : 03 BN. - Nang xöông ñuøi : 03 BN. - Beänh xöông kính : 01 BN. 2
Hoäi nghò thöôøng nieân laàn XI 25 – 26/06/2004 Phöông phaùp: AÙp duïng laâm saøng moå keát xöông theo quy trình sau: Ñoái vôùi gaõy kín xöông treû em (04 – 16 tuoåi): Veà chæ ñònh: theo M.P Jafa [1] vaø J.P Metaizeau: - Ñieàu trò baûo toàn vaãn laø chuû yeáu, chæ ñònh aùp duïng ñinh Metaizeau ñöôïc ñaët ra khi vieäc keùo naén boù boät khoâng coù keát quaû. - Beänh nhaân ôû tuoåi hoïc ñöôøng, caàn ñeán tröôøng sôùm, beänh nhaân khoâng muoán boù boät (chæ ñònh hoïc ñöôøng-indication scolaire). - Gia ñình beänh nhaân ñoøi hoûi phaûi coù keát quaû giaûi phaãu toái öu (chæ ñònh xaõ hoäi - Indication sociale). Veà kyõ thuaät: - Ñoái vôùi gaõy xöông daøi: keùo naén vaø kieåm tra keát quaû naén döôùi maøn taêng saùng. Xuyeân 2 ñinh Metaizeau qua da töø phía ñaàu xöông (loài caàu trong gaõy xöông ñuøi, ñaàu treân trong gaõy xöông chaøy, ñaàu döôùi trong gaõy xöông caùnh tay) vaøo oáng tuyû, qua oå gaõy leân ñeán ñaàu xöông ñoái dieän sao cho thieát laäp ñöôïc heä thoáng coá ñònh xöông theo nguyeân lyù 3 ñieåm tyø. Beänh nhaân sau ñoù khoâng caàn boù boät, chi ñöôïc taäp vaän ñoäng sôùm. Ñoái vôùi caùc loaïi gaõy xöông khaùc: Vôùi gaõy xöông beänh lyù: - Gaõy gaàn ñaàu xöông: ñaây laø moät lôïi theá cuûa ñinh khi maø neïp vis, ñinh Kuntscher khoâng aùp duïng ñöôïc thì ñinh Metaizeau coù giaù trò coá ñònh hôïp lyù. Tuyø loaïi xöông gaõy maø caùch xuyeân ñinh khaùc nhau. Gaõy gaàn ñaàu xöông cuõng thöôøng gaëp trong gaõy xöông do chaán thöông, keå caû trong gaõy kín vaø gaõy hôû. Vieäc aùp duïng ñinh Metaizeau ñeå ñieàu trò trong caùc loaïi gaõy naøy cuõng coù nhöõng öu ñieåm cuûa noù. - Gaõy xöông do nang xöông (u teá baøo khoång loà, nang xöông ôû ngöôøi tröôûng thaønh) thì kyõ thuaät keát xöông töông töï nhöng khi luoàn ñinh trong oáng tuyû ñeán nang xöông thì duøng ñaàu ñinh ngoaùy nhaèm phaù huyû toå chöùc nang, gaây chaûy maùu trong nang taïo ñieàu kieän lieàn xöông sau naøy. Vôùi gaõy xöông hôû, maát phaàn meàm roäng: tröôùc ñaây coá ñònh ngoaøi hoaëc keùo lieân tuïc ñöôïc coi laø nhöõng giaûi phaùp khoâng theå thay theá ñöôïc. Tuy nhieân caùc phöông phaùp naøy cuõng coù nhöõng nhöôïc ñieåm nhö: coàng keành, nhieãm truøng chaân ñinh, khoù saên soùc, khoù laøm caùc thuû thuaät: gheùp da, thay baêng, vaän ñoäng... Sau khi caét loïc veát thöông, coù theå keát xöông beân trong ngay baèng caùch söû duïng ñinh Metaizeau nhö tröôøng hôïp gaõy kín vaø boå sung baèng neïp boät. Vôùi gaõy nhieàu xöông coù chæ ñònh moå: thì moå môû seõ gaây thöông toån nhieàu cho beänh nhaân veà phaàn meàm, maát maùu .... Vieäc xuyeân ñinh Metaizeau qua da coá ñònh xöông gaõy ñaõ khaéc phuïc ñöôïc caùc nhöôïc ñieåm treân. Caùc beänh nhaân treân ñeàu ñöôïc theo doõi ñaùnh giaù keát quaû gaàn vaø keát quaû xa veà giaûi phaãu vaø chöùc naêng theo caùc tieâu chuaån lieàn xöông vaø phuïc hoài chöùc naêng. 3
Hoäi Chaán thöông Chænh hình TP. Hoà Chí Minh KEÁT QUAÛ Töø thaùng 04/1996 – 02/2004, kyõ thuaät naøy ñaõ ñöôïc aùp duïng treân 128 beänh nhaân taïi Khoa CTCH Beänh vieän Saint-Paul vôùi caùc keát quaû nhö sau: Baûng 1: phaân loaïi theo nguyeân nhaân. Nguyeân nhaân Soá BN Tyû leä % Gaõy xöông do chaán thöông 121 94,5 Thöông toån do beänh lyù 7 5,5 Coäng 128 100 Baûng 2: phaân loaïi gaõy xöông do chaán thöông. Loaïi gaõy xöông Soá BN Tyû leä % Treû em: tuoåi 4 – 16 75 61,9 Ngöôøi lôùn: tuoåi: 17 – 64 46 38,1 Coäng 121 100 Qua baûng naøy cho thaáy vieäc söû duïng ñinh ñeå ñieàu trò gaõy xöông ôû treû em vaãn nhieàu hôn ôû ngöôøi lôùn 61,9%. Baûng 3: phaân loaïi gaõy xöông ôû treû em (04 – 16 tuoåi). Loaïi gaõy xöông Soá BN Tyû leä % Gaõy xöông ñuøi 70 93,3 Gaõy xöông chaøy 5 6,7 Coäng 75 100 Nhö vaäy, vieäc chæ ñònh söû duïng ñinh ñeå ñieàu trò gaõy xöông vaãn chuû yeáu cho gaõy xöông ñuøi (93,3%), coøn xöông chaøy hì ít hôn (6,7%). Baûng 4: phaân loaïi gaõy xöông ôû ngöôøi lôùn (17 – 64 tuoåi). Loaïi gaõy xöông Soá BN Tyû leä % Gaõy xöông chaøy 40 86,9 Gaõy xöông caùnh tay 6 13,1 Coäng 46 100 Ñoái vôùi gaõy xöông ngöôøi lôùn, chæ ñònh söû duïng ñinh vaãn chuû yeáu trong ñieàu trò gaõy xöông chaøy, coù theå gaõy hôû hoaëc gaõy kín, chuû yeáu trong tröôøng hôïp gaõy hôû caùc phöông tieän keát xöông khaùc khoâng söû duïng ñöôïc hoaëc trong gaõy kín gaàn ñaàu xöông. Xöông caùnh tay ñöôïc ñieàu trò trong soá ít tröôøng hôïp gaõy ñaàu treân ôû ngöôøi lôùn tuoåi, gaõy di leäch nheàu, khoù naén. Nhöõng beänh nhaân naøy ñöôïc keùo naén döôùi maøn taêng saùng vaø xuyeân ñinh töø ñaàu döôùi caùnh tay leân. Baûng 5: phaân loaïi gaõy xöông theo tính chaát thöông toån. Loaïi gaõy xöông Soá BN Tyû leä % Gaõy kín 101 83,5 Gaõy hôû 20 16,5 Coäng 121 100 Trong 20 tröôøng hôïp gaõy hôû thöông toån phaàn meàm roäng, coù 09 beänh nhaân caàn phaûi caét loïc phaàn meàm, vaù da, taïo vaït che phuû veà sau. 4
Hoäi nghò thöôøng nieân laàn XI 25 – 26/06/2004 Baûng 6: phaân loaïi theo thöông toån beänh lyù (07 – 17 tuoåi). Loaïi thöông toån Soá BN Tyû leä % Nang xöông caùnh tay 3 42,9 Nang xöông ñuøi 3 42,9 Beänh xöông kính 1 14,2 Coäng 7 100 Caùc tröôøng hôïp nang xöông ôû ñaây tröôùc khi moå ñeàu ñöôïc choïc sinh thieát vaø cho keát quaû laønh tính veà maët giaûi phaãu beänh (kyste juvenile). KEÁT QUAÛ GAÀN 128 beänh nhaân gaõy xöông do nguyeân nhaân chaán thöông vaø thöông toån beänh lyù neâu treân ñaõ ñöôïc moå theo phöông phaùp naøy vôùi caùc keát quaû theo doõi trong vaø sau moå nhö sau: - Thôøi gian moå trung bình: 30 – 45 phuùt. Neáu gaõy hôû, gaõy nhieàu xöông thì thôøi gian moå daøi hôn do phaûi caét loïc vaø xuyeân ñinh cho caùc xöông gaõy khaùc. - Truyeàn maùu: 04 BN do coù gaõy hôû naëng caúng chaân, maát maùu. Truyeàn 1 ñôn vò maùu. - Khoù khaên trong moå: 05 BN coù bieåu hieän keït cô (interposition musculaire) oå gaõy xöông ñuøi: Xöû trí: Taïm boû löïc keùo, naén ngoaøi löïa cho hai ñaàu xöông gaõy chaïm nhau vaø laép laïi chaân vaøo khung keùo vaø tieáp tuïc moå nhö kyõ thuaät ñaõ neâu. Tuy nhieân, vieäc xöû lyù naøy ñaõ thaønh coâng trong 03 BN coøn 02 BN khaùc phaûi môû oå gaõy toái thieåu ñeå giaûi phoùng cô bò keït. - 09 BN ñöôïc moå thì hai ñeå caét loïc da hoaïi töû, gheùp da (07 BN) vaø xoay vaït che phuû phaàn meàm (02 BN). - Thôøi gian naèm vieän trung bình: 02 – 03 ngaøy (cho gaõy kín vaø gaõy beänh lyù) : 108/128 BN. 04 – 10 ngaøy (cho gaõy hôû) : 20/128 BN. KEÁT QUAÛ XA 90 trong soá 128 beänh nhaân (70,3%) ñöôïc doõi trong thôøi gian töø 03 thaùng ñeán 5 naêm cho thaáy keát quaû nhö sau: - Giaûi phaãu: Lieàn xöông : 90/90 BN (100%) Cal to thôøi kyø ñaàu : 30/90 BN (33,3%) - Cô naêng: Toát : 85/90 BN (94,4%) Khaù : 5/90 BN (5,6%) Xaáu : 0 Vieäc ñaùnh giaù cô naêng ôû ñaây cuõng döïa vaøo caùc thoâng soá: ñau, khaû naêng vaän ñoäng cuûa caùc khôùp vaø khaû naêng lao ñoäng sau khi chi gaõy ñöôïc hoài phuïc. Coøn keát quaû giaûi phaãu ñöôïc ñaùnh giaù chuû yeáu döïa vaøo keát quaû chuïp phim X-quang kieåm tra ôû nhöõng thôøi kyø quy ñònh lieàn xöông ñoái vôùi töøng xöông. - Ñaëc bieät ñoái vôùi thöông toån beänh lyù nhö nang xöông ñuøi, xöông caùnh tay, thôøi gian lieàn xöông cuõng khoâng thaáy khaùc bieät so vôùi caùc gaõy xöông do chaán thöông. Sau 03 thaùng, treân phim chuïp kieåm tra cho thaáy cal xöông khaù vöõng, toå chöùc xöông ñaëc thay vaøo toå chöùc naêng ñöôïc nhìn thaáy tröôùc khi moå. Beänh nhaân khoâng coøn ñau vaø coù theå quay veà vôùi cuoäc soáng, sinh hoaït bình thöôøng. 5
Hoäi Chaán thöông Chænh hình TP. Hoà Chí Minh - Bieán chöùng: 02 BN. Trong ñoù 01 BN bò gaõy xöông ôû ngay choã xuyeân ñinh vaøo xöông ñuøi ôû 1/3 treân (tröôøng hôïp gaõy beänh lyù: xöông kính). 01 BN khaùc bò baïi nheï khoái cô duoãi mu chaân sau moå. Nguyeân nhaân laø do trong khi moå, baøn vaø coå chaân bò keùo lieân tuïc treân baøn chænh hình gaây cheøn eùp thaàn kinh hoâng khoeo ngoaøi. - Haäu phaãu: vôùi gaõy xöông ñuøi, xöông chaøy gaõy vöõng: khoâng caàn boù boät, beänh nhaân ñöôïc taäp vaän ñoäng sôùm caùc khôùp vaø ñöôïc pheùp ñöùng vaø ñi laïi vaøo tuaàn thöù 3 sau moå. Vôùi nhöõng gaõy xöông coù maûnh, khoâng vöõng, gaõy gaàn ñaàu xöông thöôøng coù neïp boät boå sung trong thôøi gian ñaàu vaø vieäc taäp ñöùng, taäp ñi chaäm laïi tuyø tröôøng hôïp. - Ñinh thöôøng ñöôïc ruùt vaøo thaùng thöù 3 sau moå cho caùc gaõy thaân xöông. Vieäc ruùt ñinh thöôøng khaù ñôn giaûn baèng caùch raïch da choã vaøo cuûa ñinh töø 01 – 02 cm döôùi voâ caûm toaøn thaân hoaëc taïi choã. BAØN LUAÄN Veà ñinh vaø giaù thaønh: vôùi nhöõng keát quaû khaû quan treân ñaây, ñinh Meatizeau ñaõ chöùng toû laø phöông tieän keát xöông raát phuø hôïp cho gaõy xöông ôû treû em vì tính ñôn giaûn, deã thao taùc. Vôùi ñaëc tính coù ñaàu cong nheï, chuùng toâi thaáy ñaây laø öu ñieåm, öu theá lôùn nhaát cuûa ñinh vì noù giuùp cho vieäc “töï tìm oáng tuûy” nhôø caùc thao taùc moät caùch deã daøng cuûa phaãu thuaät vieân, nhaát laø trong nhöõng tröôøng hôïp khoù naén hoaëc naén chöa thaät hoaøn chænh. Giaù thaønh cuûa ñinh cuõng laø ñieàu ñaùng quan taâm ñoái vôùi thaày thuoác vaø beänh nhaân. Ñinh nhaäp ngoaïi hieän taïi coøn coù giaù quaù cao, tuy nhieân khaû naêng ñinh töï taïo trong nöôùc (vaãn baûo ñaûm caùc tieâu chuaån veà cô hoïc vaø y teá) laø giaûi phaùp trong taàm tay nhaèm khaéc phuïc nhöôïc ñieåm veà giaù thaønh. Veà chæ ñònh: - Keát xöông cho caùc gaõy xöông daøi khoù naén, hoaëc naén khoâng thaønh coâng ñöôïc coi laø chæ ñònh lyù töôûng cuûa ñinh Metaizeau hieän nay. Tuy nhieân, theo J.P Metaizeau [3] vaø Klenerman Leslie [2] “chæ ñònh hoïc ñöôøng” cho treû em ñang tuoåi ñi hoïc ngaøy caøng ñöôïc môû roäng khoâng chæ ôû Phaùp maø coøn coù xu höôùng ôû caùc nöôùc khaùc do tieát kieäm ñöôïc ngaøy ñieàu trò, khoâng phaûi boù boät, beänh nhaân coù theå ñeán tröôøng ôû tuaàn ñaàu sau gaõy. “Chæ ñònh xaõ hoäi” laø moät yeáu toá cuõng phaûi ñöôïc tính ñeán trong thôøi ñaïi hieän nay. Ñoù laø nhöõng tröôøng hôïp gia ñình beänh nhaân ñoøi hoûi coù nhöõng keát quaû naén xöông toái öu. Treân thöïc teá hieän nay, ñaõ khoâng ít tröôøng hôïp beänh nhaân vaø gia ñình töï boû vieän naøy tìm ñeán vieän khaùc nhaèm muoán coù keát quaû giaûi phaãu hoaøn haûo hôn maëc duø thaày thuoác ñaõ coá coâng giaûi thích vaø baûo veä nhöõng keát quaû coù theå chaáp nhaän ñöôïc cuûa ñieàu trò baûo toàn. Ñinh Metaizeau coù theå thoaû maõn nhöõng ñoøi hoûi naøy maø khoâng thaùi quaù nhöõng khía caïnh veà chuyeân moân y teá. - Keát xöông ôû ngöôøi lôùn baèng ñinh Metaizeau laø ñieàu khoù chaáp nhaän luùc ñaàu. Tuy nhieân moät soá tình huoáng ñaõ ñöa chuùng toâi aùp duïng: gaõy hôû, maát roäng phaàn meàm, gaõy gaàn ñaàu xöông, khi maø phaàn meàm khoâng cho pheùp ñaët caùc phöông tieän keát xöông beân trong nhö neïp, vis, ñinh Kuntscher, hoaëc khi phaàn xöông coøn quaù ít khoâng “ñuû ñaát” ñeå keát xöông, trong khi ñieàu trò baûo toàn haïn cheá thì ñinh Metaizeau laø löïa choïn cuoái cuøng hieän nay vaø thöïc teá ñaõ chöùng minh cho nhöng öu vieät trong caùc tröôøng hôïp naøy. - Keát xöông trong moät soá thöông toån beänh lyù: gaõy xöông do nang xöông, hoaëc ñeà phoøng gaõy xöông do nang xöông baèng xuyeân ñinh Metaizeau vaø duøng ñinh naøy ñeå phaù toå chöùc nang ñaõ cho nhöõng keát quaû toát maø khoâng caàn phaûi gheùp xöông, khoâng phaûi raïch vaø boäc loä nang tröïc tieáp, vaãn baûo ñaûm ñieàu trò xöông vaø baûo ñaûm thaåm 6
Hoäi nghò thöôøng nieân laàn XI 25 – 26/06/2004 myõ. Ñaây laø kyõ thuaät caän ñöôïc aùp duïng ñieàu trò cho nhöõng nang xöông laønh tính, thöôøng gaëp ôû löùa tuoåi tröôûng thaønh do nhöõng öu vieät neâu treân. Veà keát quaû: - Veà giaûi phaãu, nhöõng thaùng ñaàu theo doõi cal xöông thöôøng to hôn. Theo J.P Metaizeau [2], ñoù laø bieåu hieän cuûa söï taïo xöông maïnh do nhöõng vi cöû ñoäng (mini movement) cuûa xöông do tính ñaøn hoài cuûa ñinh, coù taùc duïng kích thích taïo cal. Ñaây laø moät öu vieät nöõa maø caùc loaïi keát xöông vöõng chaéc (nhö neïp vis) khoâng coù ñöôïc. Maët khaùc theo doõi laâu daøi moät soá beänh nhaân cho thaáy cal to luùc ñaàu seõ nhoû daàn ñeå laáy laïi hình theå vaø caáu truùc bình thöôøng. - Keát quaû laâm saøng minh chöùng cho caùc löïa choïn chæ ñònh treân laø hôïp lyù: vôùi nhöõng tröôøng hôïp gaõy ñaàu xöông khi maø phaàn xöông raát ít khoâng theå baét vis hoaëc choát... thì ñinh Metaizeau vaãn phaùt huy taùc duïng nhôø caáu taïo hình moùc cuûa ñaàu ñinh vaãn coù theá keát xöông theo kieåu ghaù, gheùp, hoaëc ñònh vò giöõ thaúng truïc xöông (osteosynthese de contention) taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho saên soùc taïi choã, thöïc hieän thuû thuaät boå sung nhö gheùp da, taïo vaït vaø vaän ñoäng sôùm caùc khôùp. Nhieãm truøng do phaãu thuaät hoaëc do phöông tieän keát xöông laø ñieàu ñaùng sôï trong CTCH thì chuùng toâi chöa gaëp tröôøng hôïp naøo keå caû nhöõng tröôøng hôïp gaõy hôû, maát roäng phaàn meàm nhôø caét loïc kyõ veát thöông vaø ñieàu trò khaùng sinh hôïp lyù ñaëc bieät laø khaùng sinh döï phoøng. - Veà caùc bieán chöùng: 02 tröôøng hôïp: 01 beänh nhaân nhi 8 tuoåi gaõy 1/3 döôùi ñuøi do beänh lyù xöông kính. Nguyeân nhaân xöông gaõy raát ñôn giaûn do co cô vuøng ñuøi trong khi beänh nhaân bò soát cao co giaät. Beänh nhaân ñöôïc keát xöông baèng 2 ñinh Metaizeau maø ñöôøng vaøo töø 1/3 treân ñuøi xuoáng, vaãn thöôøng aùp duïng cho nhieàu tröôøng hôïp. Sau 1 thaùng, chính ñieåm vaøo cuûa ñinh laïi bò gaõy do moät ñôït co giaät khaùc. Kinh nghieäm maø chuùng toâi ruùt ra laø trong nhöõng tröôøng hôïp naøy neân xuyeân ñinh töø maáu chuyeån lôùn xuoáng ñeå traùnh taïo ñieåm yeáu cho xöông. Tröôøng hôïp khaùc coù trieäu chöùng thaàn kinh hoâng khoeo ngoaøi nguyeân nhaân do chaân bò keùo caêng ôû vò trí baêng coá ñònh chaân vaøo baøn chænh hình. Bieán chöùng naøy töø ñoù ñöôïc ñeà phoøng baèng caùch duøng giaøy coá ñònh ñeà giaøn ñeàu löïc keùo leân coå vaø baøn chaân. Moät soá öu ñieåm cuûa phöông phaùp: ñaây laø phöông phaùp ñang ñöôïc löïa choïn trong keát xöông treû em vì caùc lyù do: thuû thuaät ñôn giaûn, khoâng môû oå gaõy, khoâng aûnh höôûng suïn tieáp, baûo ñaûm thaåm myõ vì ñöôøng raïch da nhoû (thöôøng laø 01 cm). Phöông phaùp coøn öu vieät vì khoâng gaây maát maùu, thôøi gian moå ngaén, ngaøy ñieàu trò ngaén (thöôøng laø 03 – 05 ngaøy). Phöông phaùp naøy coøn öu vieät ôû choã beänh nhaân ñöôïc taäp phuïc hoài chöùc naêng sôùm, nhôø ñoù maø caùc chaùu ñöôïc trôû laïi tröôøng lôùp sôùm. Khi caàn thaùo boû ñinh ñôn giaûn vaø nheï nhaøng. KEÁT LUAÄN Qua keát quaû ñieàu trò cuûa 128 beänh nhaân neâu treân (lieàn xöông 90/90 BN, 100%, cô naêng toát (85/90 BN, 94,4%) cho thaáy raèng ñinh Metaizeau thöïc söï ñaõ trôû thaønh moät phöông phaùp, moät phöông tieän ngaøy caøng ñöôïc aùp duïng trong ñieàu trò chaán thöông chænh hình. Ñoái vôùi gaõy xöông daøi treû em, khi caàn keát xöông thì xuyeân ñinh ñaøn hoài noäi tuyû theo phöông phaùp Metaizeau thöôøng ñöôïc löïa choïn vì: ñôn giaûn, khoâng môû oå gaõy, baûo ñaûm thaåm myõ, khoâng aûnh höôûng suïn tieáp, deã lieàn xöông, ngaøy ñieàu trò ngaén, phuïc hoài chöùc naêng sôùm, boû phöông tieän keát xöông deã. Ngoaøi ra phöông tieän keát xöông coù theå saûn xuaát ñöôïc taïi choã, giaù thaønh reû. 7
Hoäi Chaán thöông Chænh hình TP. Hoà Chí Minh Tuy nhieân ñinh Metaizeau khoâng chæ döøng ôû vieäc aùp duïng ñieàu trò gaõy xöông treû em maø nhöõng chæ ñònh khaùc cuõng ñang ngaøy caøng ñöôøng xem xeùt aùp duïng: gaõy xöông ngöôøi lôùn trong nhöõng tröôøng hôïp maø caùc phöông phaùp khaùc khoâng coù khaû naêng aùp duïng, gaõy xöông beänh lyù, gaõy nhieàu xöông, gaõy hôû maát roäng phaàn meàm, phaàn xöông coøn ñeå keát xöông haïn cheá...Ñaây chính laø nhöõng öu ñieåm cuûa kyõ thuaät cuûa vaät lieäu keát xöông baèng ñinh Metaizeau maø ít thaáy caùc y vaên noùi ñeán nhöng yù nghóa vaø keát quaû laâm saøng thaät to lôùn. Haïn cheá cuûa phöông phaùp laø ôû choã phaûi coù maøn taêng saùng vaø baøn chænh hình cuøng vôùi kinh nghieäm cuûa kíp phaãu thuaät. Tuy nhieân, theá kyû XXI vôùi neàn kinh teá ngaøy caøng phaùt trieån vaø trình ñoä y hoïc ngaøy caøng tieán boä thì chaéc chaén seõ khaéc phuïc ñöôïc nhöõng haïn cheá vaø phaùt huy nhöõng öu vieät cuûa kyõ thuaät keát xöông naøy ôû caùc beänh khoa chaán thöông chænh hình. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. M.A. Jafar: Fractures and dislocations, Sushree Printer, Dhaka-1100. Bangladesh, pp 216 – 223. 2. Klenerman Leslie: The evolution of orthopaedic surgery, British library cataloguing in publication data, 1998 pp 229 – 236. 3. J.P. Metaizeau: Traitement des fractures diaphysaires de l' enfance par embrochage centro-medullaire eùlastique stable. Cahiers d'enseignement de la SOFCOT: Enclouage centro-meùdullaire des os long, pp 67 – 81. 4. Pierre Chrestia: Guide illustre des fractures des membres de l'enfant. Maloine S.A Editeur, 1987 pp 198 – 201. 5. Ronald Mc Rae: Pratical fracture treatment, Churchill livingstone, third editon 1994, pp 273 – 285. 6. Phaïm Kim Thieân Long: Ñieàu trò gaõy thaân xöông ñuøi treû em baèng ñinh noäi tuyû Rush döôùi maøn taêng saùng, Thôøi söï Y Döôïc hoïc, 6 – 2000, tr. 119 – 120. 8