Ghế "nóng" ngân hàng không "nóng"
Dĩ nhiên, vị trí cầm chịch tại Ban Tổng giám đốc cũng thay đổi và người mới của
chủ sở hữu mới được bổ nhiệm là người từng sắm vai CEO tại NH Phương Nam.
Các vị trí như kế toán trưởng và phó giám đốc tài chính thay đổi sau đợt thay máu
sơ bộ này.
Ở những NH không có các thay đổi về cấu trúc chủ sở hữu hay sáp nhập, hợp
nhất, trong 2 năm qua cũng đổi lãnh đạo. Điển hình và gây bất ngờ vẫn là vị trí
CEO tại Techcombank khi người giữ ghế này từng có thâm niên gắn bó 15 năm và
được ghi nhận là đã có những đóng góp lớn lao cho sự trưởng thành của NH này.
Tiếp quản vị trí CEO của ông Nguyễn Đức Vinh tại Techcombank là một CEO
ngoại quốc. Xu thế này cũng diễn ra tương tự với MaritimeBank, MekongBank;
còn Phó tướng của MaritimeBank lại chuyển qua ngồi ghế CEO ở
PhuongDongBank.
Một cú thay đổi nhân sự không thể không kể trên thị trường tín dụng VN năm qua,
là hiện tượng doanh nhân Lý Xuân Hải “ngã” khỏi ghế CEO ở ACB. Cú “ngã”
này song hành với vụ bắt một trong những thành viên hội đồng sáng lập của ACB
– bầu Kiên, đồng thời kéo theo màn từ nhiệm của một loạt các tướng lĩnh, banker
kỳ cựu tại ACB và Eximbank. Nếu ACB và Eximbank thực sự sáp nhập như
những nguồn tin trên thị trường đã đưa mấy ngày qua, thì trong tương lai, sẽ có
thêm nhiều tướng lĩnh của 2 NH này sẽ phải ra đi, nhường chỗ cho những sắp xếp
mới.
bộ phận tìm kiếm nhân sự cao cấp cho các tổ chức, ngoài các nguyên nhân như đổi
chủ sở hữu, cơ cấu lại tổ chức, do xu hướng hợp nhất các ngân hàng đang diễn ra
mạnh mẽ, nhiều lãnh đạo từ cấp phó tổng giám đốc trở lên ở nhiều NH đã chuyển
sang làm việc cho NH khác khi biết sẽ có sự thay đổi lớn về nhân sự cao cấp ở NH
mình sau khi sáp nhập. Nói một cách khác là dù được xem việc dịch chuyển nhân
sự như một kết quả tất yếu của nhu cầu tái cấu trúc nội tại thường xuyên trong mỗi
DN – điều mà NH nào cũng khẳng định là họ thực thi liên tục, thường niên –
nhưng hầu hết các nhân sự có “đẳng cấp”, ngồi ở những vị trí quan trọng đều căn
cứ trên sự “đoán trước” những bước đi tiếp theo của NH và đằng sau là những ông
chủ NH chọn cho mình các quyết định ra đi hay ở lại một cách chủ động.
Tuy nhiên, do thị trường tiền tệ của VN hiện chỉ có hơn 30 ngân hàng, nên việc
hôm qua gặp nhân sự chủ chốt của ngân hàng A, nay lại thấy ngồi sang ghế nóng
của một NH B, đã được người trong ngành xem như “chuyện thường ngày ở
huyện”. Ngay cả việc có NH bỗng nhiên bổ nhiệm hàng loạt các tướng lĩnh phụ tá,
cũng được xem là dễ hiểu vì theo một vị doanh nhân có “số, má” trong ngành, đây
có thể là một động thái tái cấu trúc, nhưng cũng có thể là một “chiêu” chia việc
của những ông chủ để người mới thay thế dần người cũ và buộc người cũ phải
thấy mình “thừa thãi” mà tự động rời đi.
Hay cuộc chạy đua ?
Trong hoạt động thông thường của một DN, nếu DN không thành công thì người
đứng đầu phải ra đi cũng là một lẽ tất yếu. Tuy nhiên, tại VN, sự xáo trộn, dịch
chuyển, từ nhiệm của ngành NH 2 năm qua có thể ví von như kiểu “trăm hoa đua
nở, ba mươi mấy nhà đua nhau thay tướng”, lại hoàn toàn chỉ là chạy đua tái cấu
trúc, “phô diễn” hay thay yếu theo quy luật thông thường. Ẩn đằng sau đó là
những cuộc đua để tới đích tái cấu trúc, để trụ lại trên thị trường, để tận dụng cơ
hội thâu tóm và bành trướng phạm vi, hoặc để phát triển với một quy mô lớn hơn.
So sánh các hiện tượng thay tướng NH của VN, với việc thay tướng của các NH
quốc tế - những tổ chức đi đầu về thay CEO căn cứ trên kết quả hoạt động tồi tệ
của 2 năm qua thấy rằng ở VN, dù việc thay tướng đang diễn ra mạnh mẽ, nhưng
lại có rất ít các vụ chia tay vì kết quả kinh doanh đáng buồn như ở thị trường quốc
tế. Mới đây, tại Mỹ, trong số 9 lãnh đạo đứng đầu 9 tổ chức tài chính đại diện cho
khối tài sản trị giá khoảng 9 ngàn tỉ USD (tương đương 70% tài sản của cả hệ
thống tài chính nước Mỹ) đã quyết định ra đi khi phải đối mặt với sức ép vô cùng
lớn về trách nhiệm của họ trước sự sống còn của nền tài chính lớn nhất thế giới.
Trong số đó, cuộc từ nhiệm của CEO CitiBank, của Merrill Lynch đều vì kết quả
kinh doanh đáng thất vọng. Không có khái niệm “hạ cánh mềm” dù nhận được
những khoản bồi thường khủng nhưng các CEO ngân hàng quốc tế thường hứng
chịu những tai vạ phải hồi tố, ra điều trần trước Quốc hội về những sai phạm các
khoản lỗ trong thời gian đương nhiệm. Tại VN, việc điều trần, hồi tố tuyệt nhiên
không có, trừ những trường hợp vi phạm pháp luật như bầu Kiên. Đây rõ ràng là
điểm khác biệt cho thấy các CEO ngân hàng của VN không “làm thuê” độc lập
như những CEO quốc tế và gần như không chịu sức ép của nguyên lý “làm dở thì
phải nghỉ” trong hoạt động điều hành một DN. Một chuyên gia lý giải nguyên do
là vì các CEO của NH Việt thường có xuất thân từ các gia đình banker, đại diện
cho những phần vốn lớn, hoặc là những người đã có mối quan hệ lâu năm, đại diện
cho một nhóm lợi ích... “Hầu như rất hiếm các CEO độc lập, trừ CEO ngoại”,
chuyên gia này khẳng định.