BÀN V CÁC GI I PHÁP NÂNG CAO HI U L C, HI U QU
C A T CH C B Y HÀNH CHÍNH HI N NAY
TS. VŨ TH NHÀI
c tiêu chung c a Ch ng trình t ng th c i cách hành chính nhà n c ươ ướ
giai đo n 2001-2010 xây d ng m t n n hành chính dân ch , trong
s ch, v ng m nh, chuyên nghi p, hi n đ i hoá, ho t đ ng hi u l c, hi u qu theo
nguyên t c c a N n c pháp quy n h i ch nghĩa d i s lãnh đ o c a Đ ng; ướ ướ
xây d ng đ i ngũ cán b , công ch c ph m ch t năng l c đáp ng yêu c u c a
công cu c xây d ng, phát tri n đ t n c. Đ n năm 2010, h th ng hành chính v c ướ ế ơ
b n đ c c i cách phù h p v i yêu c u qu n lý n n kinh t th tr ng đ nh h ng xã ượ ế ườ ướ
h i ch nghĩa.
M
th nói v c c u t ch c b máy hành chính c b n đã đi vào hoàn thi n. ơ ơ
C s đ minh ch ng cho v n đ này là: ơ
1. T ch c b máy hành chính Trung ng ươ
M t trong b n n i dung chính c a Ch ng trình t ng th c i cách hành chính ươ
nhà n c c i cách t ch c b máy hành chính, trong đó nh n m nh đ n vi c đi uướ ế
ch nh ch c năng, nhi m v c a Chính ph , các b , c quan ngang b , c quan thu c ơ ơ
Chính ph chính quy n đ a ph ng các c p đ phù h p v i yêu c u qu n nhà ươ
n c trong tình hình m i đó là: Chính ph , các b , c quan ngang b t p trung th cướ ơ
hi n ch c năng xây d ng, ban hành th ch , k ho ch, chính sách, qu n đ i ế ế
v i s phát tri n kinh t - h i, ch đ o ki m tra th c hi n; Phân đ nh th m ế
quy n trách nhi m c a Chính ph , Th t ng Chính ph các B tr ng, Th ướ ưở
tr ng c quan ngang b , c quan thu c Chính ph ; trách nhi m c a t p th tráchưở ơ ơ
nhi m nhân trong c quan hành chính các c p; đ nh vai trò, ch c năng trách ơ
nhi m c a chính quy n đ a ph ng các c p phù h p v i yêu c u đ i m i s phân c p ươ
qu n hành chính gi a Trung ng đ a ph ng, g n v i các b c phát tri n c a ươ ươ ướ
c i cách kinh t . Theo đó, t ng b c đi u ch nh nh ng công vi c Chính ph , các ế ướ
b , c quan ngang b , c quan thu c Chính ph chính quy n đ a ph ng đ m ơ ơ ươ
nhi m đ kh c ph c nh ng ch ng chéo, trùng l p v ch c năng, nhi m v . Chuy n
cho các t ch c h i, t ch c phi chính ph ho c doanh nghi p làm nh ng công
vi c v d ch v không c n thi t ph i do c quan hành chính nhà n c tr c ti p th c ế ơ ướ ế
hi n.
Đ i v i vi c b trí l i c c u t ch c c a Chính ph nh m xây d ng c c u t ơ ơ
ch c c a Chính ph g m các b , c quan ngang b làm ch c năng qu n nhà n c. ơ ướ
Trên c s xác đ nh, đi u ch nh ch c năng c a Chính ph , các b , c quan ngang bơ ơ
phù h p v i yêu c u qu n nhà n c v chính tr , kinh t , văn hoá, h i, qu c ướ ế
phòng, an ninh đ i ngo i, v m i quan h gi a các ngành, các lĩnh v c trong tình
hình m i mà đ nh l i s l ng c c u các b , c quan ngang b , làm cho b máy ượ ơ ơ
c a Chính ph g n nh , ch c trách rõ ràng, làm vi c khoa h c, ho t đ ng có hi u l c,
hi u qu . Đi u ch nh t ch c các c quan ch c năng qu n nhà n c cho phù ơ ướ
h p v i c c u c a Chính ph . Đ i tên m t s b , c quan ngang b cho phù h p v i ơ ơ
n i dung ph m vi trách nhi m qu n nhà n c; gi m m nh các c quan thu c ướ ơ
Chính ph t ch c tr c thu c Chính ph . Ch duy trì m t s ít c quan thu c Chính ơ
ph tính ch t chuyên môn, nghi p v ph c v cho công vi c qu n c a
Chính ph ; đ nh tính ch t, ph ng th c ho t đ ng c a các t ch c t v n do Th ươ ư
t ng Chính ph thành l p. Ch thành l p các t ch c này khi Chính ph yêu c uướ
ch đ o t p trung nh ng nhi m v quan tr ng liên quan đ n nhi u ngành, nhi u lĩnh ế
v c. Các t ch c này không b máy chuyên trách biên ch riêng, b ph n ế
th ng tr c đ t t i b ho c c quan ngang b liên quan nhi u nh t; trên c s xácườ ơ ơ
đ nh đúng ch c năng qu n lý nhà n c và ph m vi qu n lý c a m i b , c quan ngang ướ ơ
b , tách ch c năng qu n nhà n c c a b , c quan ngang b đ i v i toàn ngành, ướ ơ
lĩnh v c trong ph m vi c n c v i vi c ch đ o, đi u hành các t ch c s nghi p ướ
tính ch t d ch v công tr c thu c b , c quan ngang b . ơ
Vi c đi u ch nh c c u t ch c b máy bên trong c a các b , c quan ngang ơ ơ
b , c quan thu c Chính ph đ c nh n m nh nh : Tách ch c năng qu n nhà ơ ượ ư
n c c a b , c quan ngang b đ i v i ngành, lĩnh v c trong ph m vi c n c v iướ ơ ướ
ch c năng đi u hành các t ch c s nghi p công tr c thu c b , c quan ngang b ; ơ
theo đó, tách t ch c hành chính v i t ch c s nghi p công đ ho t đ ng theo các c ơ
ch riêng, phù h p, có hi u qu ; c c u l i t ch c b máy bên trong c a b , c quanế ơ ơ
ngang b , c quan thu c Chính ph , làm cho b máy tinh g n, h p lý, t ng x ng v i ơ ươ
ch c năng nhi m v qu n nhà n c c a m i c quan; đ nh tính ch t các lo i ư ơ
hình t ch c tr c thu c đ tham m u và th c thi pháp lu t. ư
Th c hi n nh ng n i dung trên, t i kỳ h p th nh t Qu c h i XII đã bi u
quy t phê chu n đ án c c u Chính ph nhi m kỳ XII v i 95,13% đ i bi u Qu cế ơ
h i tán thành, c c u này g m 18 b là: B Nông nghi p Phát tri n Nông thôn ơ
(sáp nh p hai b Nông nghi p Phát tri n Nông thôn B Th y s n), B Công
th ng (sáp nh p B Công nghi p B Th ng m i), B Văn hóa Th thao Duươ ươ
l ch (đi u chuy n ch c năng c a U ban Th d c Th thao, T ng c c Du l ch
m ng Văn hóa c a B Văn hóa Thông tin), B Thông tin Truy n thông (sáp nh p
ch c năng qu n báo chí, xu t b n c a B Văn hóa - Thông tin v i B B u chính - ư
Vi n thông), B Tài nguyên -Môi tr ng c giao thêm ch c năng qu n bi n), ườ ượ
B Qu c phòng; B Công an, B Ngo i giao, B N i v , B T pháp, B Tài chính, ư
B Nông nghi p Phát tri n nông thôn, B Giao thông v n t i, B Xây d ng, B
K ho ch - Đ u t , B Lao đ ng - Th ng binh h i, B Khoa h c - Côngế ư ươ
ngh , B Giáo d c, B Y t ; 4 c quan ngang b là: y ban Dân t c; Ngân hàng Nhà ế ơ
n c; Thanh tra Chính ph và Văn phòng Chính ph đ c gi nh nhi m kỳ khóa XI. ướ ượ ư
Bám sát c c u t ch c Chính ph nhi m kỳ XII, Th t ng Chính ph đã raơ ướ
Ngh đ nh s 08/NĐ- CP ngày 8/8/2007 v vi c chuy n Ban Thi đua- Khen th ng ưở
Trung ng, Ban Tôn giáo Chính ph , Ban C y u Chính ph vào B N i v ; Nghươ ơ ế
đ nh s 09/NĐ- CP ngày 8/8/2007 v vi c chuy n T ng c c Du l ch vào B Văn hóa,
Th thao Du l ch, Ngh đ nh s 178/2007/NĐ- CP ngày 3/12/2007 quy đ nh ch c
năng, nhi m v , quy n h n và c c u t ch c c a B , c quan ngang B ; Ngh đ nh ơ ơ
s 189/2007/NĐ- CP ngày 27/12/2007 quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n
c c u t ch c c a B Công th ng; Ngh đ nh s 188/2007/NĐ- CP ngày 27/12/2007ơ ươ
quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n c c u t ch c c a B Y t ; Ngh đ nh ơ ế
s 187/2007/NĐ- CP ngày 25/12/2007 quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n
c c u t ch c c a B Thông tin Truy n thông; Ngh đ nh s 186/2007/NĐ- CPơ
ngày 25/12/2007 quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n và c c u t ch c c a B ơ
Lao đ ng- Th ng binh h i; Ngh đ nh s 185/2007/NĐ- CP ngày 25/12/2007 ươ
quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n c c u t ch c c a B Văn hóa, Th ơ
thao Du l ch; Ngh đ nh s 01/2008/NĐ- CP ngày 3/1/2008 quy đ nh ch c năng,
nhi m v , quy n h n và c c u t ch c c a B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn; ơ
Ngh đ nh s 15/2008/NĐ- CP ngày 4/2/2008 quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n
h n c c u t ch c c a B Ngo i giao; Ngh đ nh s 16/2008/NĐ- CP ngày ơ
4/2/2008 quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n c c u t ch c c a Đài Ti ng ơ ế
nói Vi t Nam; Ngh đ nh s 17/2008/NĐ- CP ngày 4/2/2008 quy đ nh ch c năng,
nhi m v , quy n h n c c u t ch c c a B Xây d ng; Ngh đ nh s ơ
18/20008/NĐ- CP ngày 4/2/2008 quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n c c u ơ
t ch c c a Đài Truy n nh Vi t Nam; Ngh đ nh s 24/2008/NĐ- CP ngày 3/3/2008
quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n c c u t ch c c a Thông t n Vi t ơ
Nam; Ngh đ nh s 25/2008/NĐ- CP ngày 4/3/2008 quy đ nh ch c năng, nhi m v ,
quy n h n c c u t ch c c a B Tài nguyên Môi tr ng; Ngh đ nh ơ ườ
28/2008/NĐ- CP ngày 14/3/2008 quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n c c u ơ
t ch c c a B Khoa h c Công ngh ; Ngh đ nh 32/2008/NĐ- CP ngày 19/3/2008
quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n c c u t ch c c a B giáo d c và Đào ơ
t o; Ngh đ nh 33/2008/NĐ- CP ngày 19/3/2008 quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n
h n và c c u t ch c c a Văn phòng Chính ph ... ơ
Đi u c n nh n m nh đây các quy đ nh trong các Ngh đ nh đ u r t sát v i
tình hình th c t c a t ng đ n v trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t , đáp ng ế ơ ế ế
đ c tình hình nhi m v đ t ra đ i v i b máy hành pháp kh i Trung ng hi n nay.ượ ươ
2. T ch c b máy hành chính đ a ph ng ươ
C i cách t ch c b máy chính quy n đ a ph ng đ c xác đ nh trên c s : ươ ượ ơ
Quy đ nh các tiêu chí c th đ i v i t ng lo i đ n v hành chính đ đi đ n n đ nh, ơ ế
ch m d t tình tr ng chia, tách nhi u; xác đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n
trách nhi m c a chính quy n đ a ph ng trên c s phân c p ràng h p gi a ươ ơ
Trung ng và đ a ph ng, phân bi t ch c năng, nhi m v c a chính quy n đô th v iươ ươ
chính quy n nông thôn; t ch c h p HĐND UBND t ng c p căn c vào quy
đ nh c a Hi n pháp (s a đ i) Lu t T ch c H i đ ng nhân dân UBND (s a ế
đ i); S p x p, t ch c l i các c quan chuyên môn thu c UBND các c p theo h ng ế ơ ướ
trách nhi m ràng, phân công rành m ch, b máy g n nh , tăng c ng tính chuyên ườ
nghi p, gi i quy t nhanh công vi c c a nhân t ch c. Theo tinh th n này Th ế
t ng Chính ph đã ký ban hành Ngh đ nh s 13/2008/NĐ- CP ngày 4/2/2008 quy đ nhướ
t ch c các c quan chuyên môn thu c U ban nhân dân t nh, thành ph tr c thu c ơ
Trung ng; 14/2008/NĐ- CP ngày 4/2/2008 quy đ nh t ch c các c quan chuyên mônươ ơ
thu c UBND huy n, qu n, th xã, thành ph thu c t nh. Hai Ngh đ nh quy đ nh rõ vi c
t ch c th c hi n trong vòng 90 ngày k t 15 ngày sau khi đăng công báo.
V i cách t ch c c c u t ch c b máy hành chính khá kh n tr ng, nhanh ơ ươ
chóng đ c minh ch ng trên đã tác đ ng tr c ti p đ n ph ng th c qu n lý, l l iượ ế ế ươ
làm vi c c a c quan hành chính các c p hi n nay theo chi u h ng tích c c, luôn ơ ướ
nh n đ c s đ ng tình ng h cao c a các t ng l p nhân dân. V i c c u b máy ượ ơ
m i này đ c xác đ nh các nguyên t c làm vi c quy ch ph i h p trong s v n ượ ế
hành b máy hành chính. Đ nh ph n s , th m quy n trách nhi m c a ng i ườ
đ ng đ u c quan, đ n v v k t qu ho t đ ng c a b máy do mình ph trách; lo i ơ ơ ế
b nh ng vi c làm hình th c, không k t qu thi t th c, gi m h i h p, gi m gi y ế ế
t hành chính. Tăng c ng trách nhi m năng l c c a c quan hành chính trong gi i ườ ơ
quy t công vi c c a cá nhân và t ch c.ế
Vi c hi n đ i hoá n n hành chính còn cho th y: Hi n nay vi c tri n khai ng
d ng công ngh thông tin trong ho t đ ng ch đ o, đi u hành c a h th ng hành chính
nhà n c đang đ c áp d ng khá tri t đ ; đ c bi t là vi c áp d ng các công c ,ư ượ
ph ng pháp qu n lý tiên ti n, hi n đ i trong các c quan hành chính nhà n c đã t oươ ế ơ ướ
ra b c chuy n bi n m nh m trong t duy phong cách làm vi c c a đ i ngũ cánướ ế ư
b , công ch c th i kỳ m i. Tr s ph ng ti n làm vi c b o đ m nhi m v qu n ươ
lý; m ng tin h c di n r ng c a Chính ph s đ c thi t l p t i c p xã trong th i gian ượ ế
t i nh ng k t qu v t b c, s n l c không ng ng, bám sát th c t , quy t tâm ế ượ ế ế
cao c a đ i ngũ nh ng ng i đ ng đ u các c quan hành chính hi n nay. ườ ơ
3. Các gi i pháp nâng cao hi u l c, hi u qu c a t ch c b máy hành
chính
- Th ng xuyên chú tr ng đ n vi c c ng c c c u t ch c c a t ng b máyườ ế ơ
t Trung ng đ n c p huy n đ th ng nh t nh t quán v quan đi m, thông su t ươ ế
nâng cao v chuyên môn.
- Tăng c ng công tác ch đ o đi u hành. Đi u này đòi h i quy t tâm chính trườ ế
cao c a các c p u Đ ng. Trách nhi m c a ng i đ ng đ u các c quan hành chính ườ ơ
ph i t ch c đi u hành quy t li t, bám sát th c t , bám sát các Ngh đ nh đã ban hành ế ế
đ tri n khai nhanh, th ng nh t và tri t đ .
- Th c hi n c i cách t ch c b máy hành chính ph i g n v i đ i m i h th ng
chính tr . Đi u này th hi n s nh t quán, Đ ng ng i lãnh đ o toàn b ho t đ ng ườ
c a b máy hành chính, b máy hành chính công c quan tr ng th c hi n đ ng ườ
l i, chính sách c a Đ ng t Trung ng đ n đ a ph ng. ươ ế ươ
- Th c hi n c i cách t ch c b máy hành chính không đ c d ng l i ph i ượ
th ng xuyên ki n toàn, c ng c và hoàn thi n theo h ng nâng cao ch t l ng, kh cườ ướ ượ
ph c s th đ ng trong công vi c, ph i ch đ ng, sáng t o, v n d ng linh ho t đúng
nh ng quy đ nh c a các Ngh đ nh đã ban hành sao cho phù h p v i t ng đ c đi m,
hoàn c nh. Xác đ nh rõ trách nhi m c a ng i đ ng đ u các c quan hành chính nhà ườ ơ
n c. ướ
- Tăng c ng tính công khai, minh b ch nh ng vi c ti n trình c i cách tườ ế
ch c b máy hành chính đang ti n hành th c hi n đ nh n đ c ng h c a đ i ngũ ế ượ
cán b , công ch c các t ng l p nhân dân trên ph m vi c n c c b n qu c ướ
t . ế
- B trí đ ngu n tài chính nhân l c đ th c hi n t t nh ng ph n vi c còn
l i c a quá trình hoàn thi n t ch c b máy hành chính hi n nay ph n đ u đ n năm ế
2009 là xong n i dung này.
- ng c ng công c thông tin, tuyên truy n tn các ph ng ti n tng tin đ iư ươ
cng v nh ng k t qu đã đ t đ c c a ng cu c c i cách nh cnh. Ph i coi c i cách ế ượ
hành chính kng ch là công vi c rng c a h th ngnh chính, mà là yêu c u chung c a
tn h i. Đ c bi t b c c i ch t ch c b y nh chính m i đang đ c hoàn ư ượ