Giải phẫu miệng
(Kỳ 2)
Bài giảng Giải phẫu học
Chủ biên: TS. Trịnh Xuân Đàn
2.4. Phân loại răng
Răng có 4 loại
- Răng cửa (dentes incisivi) dùng để cắt thức ăn, có hình xẻng, mỗi nửa
1. Men răng
2. Ngà răng
3. Ổ tuỷ răng
4. Cổ răng
5. Dây chằng chân răng
6. Chân răng
7,10. Ống rễ răng
8. Xương hàm
9. Các mạch TK răng
11. Lợi
12. Mặt nhai
Hình 4.53. Cấu tạo của răng
hàm có 2 răng cửa (ngoài và trong) răng cửa ngoài hàm trên thường nhỏ
hơn.
- Răng nanh (dentes canini) dùng để xé thức ăn, có hình tháp 4 cạnh,
đỉnh có mấu hơi nhọn, chân răng dài mặt trước lồi, mặt sau lõm.
- Răng hàm bé hay răng tiền cối (dentes premolares) dùng để làm vỡ
thức ăn, ở thân có 2 mấu trong và ngoài, 2 mặt bên lồi, chỉ có một chân răng (chân
răng có thêm tách ra làm 2 chẽ).
- Răng hàm lớn hay răng cối (dentes molares) dùng để nghiền nát thức
ăn, thân răng rất lớn và có 4 mấu. Răng hàm lớn ở trên thường có 3 chân (hai
ngoài một trong), răng hàm lớn dưới thường có 2 chân (trước và sau). Răng hàm
lớn cuối cùng của hàm dưới còn gọi là răng khôn. Chân răng cối trên nằm sát sàn
xoang hàm trên nên khi nhiễm trùng tuỷ răng hoặc viêm quanh răng có thể gây
nên viêm xoang hàm.
2.5. Răng sữa và răng vĩnh viễn
2.5.1. Răng sữa (dentes decidui)
Răng sữa bắt đầu mọc trong miệng đứa trẻ từ 6 tháng tuổi đến 2,5 tuổi.
Số lượng 20 cái, nghĩa là 5 răng cho một nửa hàm: hai răng cửa, một răng
nanh và 2 răng cối (răng hàm sữa), theo công thức:
2.5.2. Răng vĩnh viễn (dentespermanentes)
Răng vĩnh viễn bắt đầu xuất hiện từ khoảng 6 tuổi và thay thế toàn bộ răng
sữa đến 12 tuổi. Số lượng răng vĩnh viễn gồm 32 cái, nghĩa là 8 răng cho mỗi nửa
hàm: 2 răng cửa, 1 răng nanh, 2 răng hàm bé (tiền cối), 3 răng hàm lớn (răng
cối), theo công thức:
8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8
8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8
Riêng răng hàm lớn thứ 3 (răng số 8 hay răng khôn) ở hàm dưới, thời
gian mọc rất thay đổi (16 - 30 tuổi) và khi mọc trong trường hợp cung hàm
hẹp gây ra biến chứng mọc răng khôn rất nguy hiểm.
3. Ổ MIỆNG CHÍNH THỨC (CAVUM ORIS PROPRIUM)
Ổ miệng chính thức được giới hạn:
- Trước là cung răng lợi.
- Sau thông với hầu qua eo họng.
- Trên là vòm miệng. Vòm miệng gồm có 2 phần:
+ Phần trước do xương hàm trên và phần ngang xương khẩu cái tạo nên.
+ Phần sau là tổ chức mềm gọi là màn hầu, phía trước màn hầu dính vào
xương khẩu cái, phía sau giữa là lưỡi gà rủ xuống dưới. Phía sau bên có hai
nếp cung khẩu cái lưỡi ở phía trước và cung khẩu cái hầu ở phía sau. Giữa hai
cung là hố hạch nhân, trong đó có chứa tuyến hạch nhân khẩu cái.
Dưới là nền miệng. Nền miệng được tạo bởi các cơ trên móng, trên nền
miệng có lưỡi, đổ vào miệng có 3 tuyến nước bọt: tuyến mang tai, tuyến dưới lưỡi,
tuyến dưới hàm.