Giáo án bài Phản ứng oxi hóa - khử do GV. Huỳnh Văn Đằng biên soạn nhằm giúp các em học sinh hiểu được thế nào là chất oxi hóa, chất khử, sự oxi hóa, sự khử, là phản ứng oxi hóa - khử; nhận biết được dấu hiệu phản ứng oxi hóa - khử; lập PTHH của phản ứng oxi hóa - khử theo phương pháp thăng bằng electron;... Để biết rõ hơn về nội dung chi tiết, mời các bạn cùng tham khảo.
ườ
ơ ả
ọ
Tr
ng THPT Bình Đông Giáo án Hóa h c 10 c b n
Ti
Ả Ứ
B. PH N NG OXI HÓA KH I. M C TIÊU
ấ ế ượ ế ể ả ứ ự ử ấ Ụ ứ 1. Ki n th c: ử ự c th nào là ch t oxi hoá, ch t kh , s oxi hoá, s kh , là ph n ng oxi
ả ứ ậ
ử ế t ph n ng oxi hoá kh . ử ủ ươ ằ ng pháp thăng b ng electron ph
ấ ướ ả ế
Ư ả ấ
ườ ễ ướ ươ Hi u đ hoá kh . ử ệ ấ D u hi u nh n bi ố ậ Mu n l p PTHH c a ph n ng oxi hóa kh theo ph i ti n hành qua m y b GDMT: P oxi hóa kh x y ra trong quá trình đ t cháy nhiên liêu, s n xu t hóa ọ h c gây s ô nhi m môi tr ả ứ c? ử ả ng không khí, môi tr ố ấ ng đ t, n c.
ấ ấ ử ự ượ ả ứ ử ự c ch t oxi hoá, ch t kh , s oxi hoá, s kh trong ph n ng oxi hoá
ử ả ứ ế ượ t đ
ử ơ ả ứ ả ươ ng
ậ ồ ử ễ ề ệ ấ ả ấ c ngu n gây ô nhi m. Đ xu t bi n pháp x lí ch t th i trên
ọ ủ
ứ ượ ưở ợ ọ ố ớ ấ ủ ả ấ ả i và nh h c ích l ng x u c a quá trình s n xu t hóa h c đ i v i môi
ườ
ế ấ ữ ề ả ọ i quy t v n đ thông qua môn hóa h c
ộ ố ứ ế ọ
ự 2. Kĩ năng: ị Xác đ nh đ ử ụ ể kh c th . ả ứ ậ c ph n ng nào là ph n ng oxi hoá kh . Nh n bi ủ ằ Cân b ng nhanh chóng các PTHH c a ph n ng oxi hóa kh đ n gi n theo ph ằ pháp thăng b ng electron. ế ượ GDMT: Nh n bi t đ ấ ơ ở c s tính ch t lí, hóa h c c a chúng. 3. Thái độ Ý th c đ ố tr ng s ng. ự ể 4. Phát tri n năng l c ọ ự ử ụ Năng l c s d ng ngôn ng hóa h c ự Năng l c gi ự Năng l c tính toán ự ậ ụ Năng l c v n d ng ki n th c hóa h c vào cu c s ng Ị Ẩ II. CHU N B
ậ ủ
ọ
ấ ử ự ả ứ ử ấ ử
đã h c
ướ ắ ố ố ị ọ ở ươ ch ng tr c.
ử t quá trình kh , quá trình oxi hóa.
ặ ấ
ể ả ạ ả ậ ề ế ấ i quy t v n đ .
ố ộ ố 1. Giáo viên: m t s bài t p c ng c . ôn tập 2. H c sinh: - Các khái ni m s oxi hóa, s kh , ch t oxi hóa, ch t kh và ph n ng oxi hóa kh ự ệ ọ ở THCS. ệ Khái ni m s oxi hóa và quy t c xác đ nh s oxi hóa đã h c ế Cách vi ƯƠ NG PHÁP III. PH ề GV đ t v n đ . HS chia nhóm th o lu n, báo cáo, đàm tho i cùng GV đ gi IV. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC
1
ườ
ơ ả
ọ
Tr
ng THPT Bình Đông Giáo án Hóa h c 10 c b n
ớ
Ổ ị ể
ử ử ấ
)1(
4(cid:0) S
0 S
ệ ả ứ (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) ế (cid:0) (cid:0)
ử ấ ấ ị
1. n đ nh l p 2. Ki m tra bài cũ ấ Câu 1. a. Nêu các khái ni m: ch t kh , ch t oxi hóa, quá trình kh , quá trình oxi hóa ử Ph n ng oxi hóa kh ơ ồ 2(cid:0) b. Vi t các quá trình hoàn thành s đ : S Câu 2. Cho PTHH Cl2 + HBr (cid:0) HCl + Br2 ế ử t quá trình kh và quá trình oxi hóa Xác đ nh ch t kh và ch t oxi hóa. Vi 3. Hoaït ño ä n g daïy – hoïc
ạ ộ ủ ộ Ho t đ ng c a GV N i dung chính ủ ạ ộ Ho t đ ng c a HS
Ị
ƯƠ Ọ NG TRÌNH HOÁ H C
Ủ
ươ Ả Ứ ươ Gi Theo ph I.Đ NH NGHĨA Ậ II. L P PH Ử C A PH N NG OXI HOÁ KH . ng pháp 1. Ph
ử ử
ậ ổ ổ ằ
ệ ậ ả HS th o lu n theo nhóm và trả i.ờ l HS rút ra nh n xét chung.
ươ ọ
ạ ủ ng trình hoá h c c a 2O5. 2 t o thành P
ng pháp: ằ thăng b ng electron. 2. Nguyên t c:ắ T ng s electron do ch t ố ấ ấ ố ườ ử kh nh ng b ng t ng s electron mà ch t ậ oxi hoá nh n vào. Ví d 1:ụ L p ph ậ ả ứ ph n ng cháy P trong O ơ ồ Theo s đ :
ủ ướ Xác đ nh SOH c a các nguyên t
ự P + O2 P2O5 ị ấ ự ự
2
+ 5 2 P O 2
ấ ả ố , c 1: B ử ấ tìm ch t kh , ch t oxi hoá. (D a vào s tăng gi m SOH). - (cid:0) ử ằ ự ọ HS: d a vào SGK cùng phát bi uể xây d ng bài h c.
ấ
0 0 + P O 5 ử ừ ế đ n +5 nên P là ch t kh . 2 là ch tấ ừ
ố ạ ộ Ho t đ ng 1: sả ử ạ ấ GV nh n m nh: ả ứ trong ph n ng oxi hoá ườ ấ ng kh , ch t kh nh ấ ẳ h n electron cho ch t oxi hoá, thì vi c cân ả ứ ằ b ng ph n ng oxi hoá ươ ử ng theo ph – kh thăng b ngằ pháp ự electron là d a theo nguyên t c:ắ ố ổ T ng s electron do ả ườ ng ph i ch t kh nh ố ổ đúng b ng t ng s electron mà ch t oxi ậ hoá nh n vào. ấ 0 xu ng 2 nên O
ử t quá trình oxi hoá và quá kh ,
0
ầ GV yêu c u HS nêu các ế ậ ướ t l p 1 PTHH b c thi
0
2
HS quan sát - ộ ụ
0
0
ư ướ ấ ẫ GV làm m u m t thí d nh trong SGK. c 3: (cid:0) P tăng SOH t ả O2 gi m SOH t oxi hoá. ế ướ Vi c 2: B ỗ ằ cân b ng m i quá trình. + 5 P + 5P e 2O +2.2e 2O ệ ố ử ấ Quá trình oxh Quá trình khử ợ e do ch t kh Tìm h s thích h p cho ch t oxi ử (cid:0) ườ ậ B ấ hoá và ch t kh , sao nh
2
- ng = 4x 5x
ấ e mà ch t oxi hoá nh n. + 5 P + 5P e 2O + 2.2e 2O ệ ố ấ ướ ặ Đ t các h s vào ch t oxi hoá và B c 4:
2
ườ
ơ ả
ọ
Tr
ng THPT Bình Đông Giáo án Hóa h c 10 c b n
ử ể
ấ ng trình.
ệ ố ấ ch t kh và các h s ch t khác. Ki m tra ươ ằ ệ ố h s và cân b ng ph 4P + 5O2 2P2O5
4
0
t
2
0 OCFe
OCOFe 3
2
t l p các PTHH sau: (cid:0) (cid:0) (cid:0) ế ậ 2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)
3(cid:0)
0
t
2 OC
4 OC
0 Fe
Fe x 2 4(cid:0) C +2e x 3 2 3
3
2
2
0 Cl
3 HN
3
ấ ử ậ (cid:0) (cid:0) ả (cid:0) (cid:0) (cid:0) ế ậ t l p PTHH (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) VD2 Thi 3 a. ấ Fe2O3: ch t oxi CO: ch t kh 0 Fe + 3e (cid:0) 2(cid:0) C 3 OFe 2 3 ế ậ t l p (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)
2: ch t oxi hóa
0
2
(cid:0) (cid:0) (cid:0) ấ ấ N2 + (cid:0) (cid:0) (cid:0)
2
2
0 N
0 1 b. ClHN 2 ử NH3 : ch t kh Cl 3(cid:0) N + 6e x 1 2 N 1(cid:0) 0 Cl x 3 Cl 2 3 1 HN ClH 2
6
3
(cid:0) (cid:0) ạ 2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) ậ ả HS th o lu n theo nhóm và cân ả ằ b ng các ph n ng.ứ Sau đó thuy tế ả ề trình v s n ph mẩ + 2e (cid:0) 0 Cl 3
5
2 Cu
(
2
(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)
2 ON
NO
2 0 c. OHON ONHCu NO ) 23 3 ấ ử ấ Cu: ch t kh HNO 3: ch t oxi hóa 2(cid:0) Cu + 2e x 3 2(cid:0) N x 2 2 Cu 3 (
0 Cu 5(cid:0) N + 3e (cid:0) 0 Cu 3 8
4
2
5 ONH 3
) 23
OH 2
: 3 nhóm th oả ế ậ (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) t l p PTHH (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) ế ậ t l p
6
3 Fe
2
4
) 34
0 OSHFe 2
(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)
ấ (cid:0) (cid:0) (cid:0)
SO
6
6 OSH 2
2
4
(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) ở ể ữ ợ ượ ậ ả HS th o lu n theo nhóm và cân ả ằ b ng các ph n ng.ứ Sau đó thuy tế ả ề s n trình v ph mẩ
4 d. SO OHOS ( 2 2 ấ ử Fe: ch t kh H 2SO4: ch t oxi hóa 3(cid:0) 0 Fe + 3e x 2 Fe 6(cid:0) 4(cid:0) S + 2e (cid:0) S x 3 0 Fe OH 2 6 ( 2 2 III. Ý NGHĨA C A PH N NG OXI HÓA KH TRONG TH C TI N (SGK).
Ử Ự ự
ọ
ấ ệ ạ ộ Ho t đ ng 2 GV: Chia nhóm hs th oả lu n và hoàn thành bài l n 1ầ : 3 nhóm th o lu n ậ thi a. Fe2O3+COFe + CO2 và 3 nhóm thi PTHH b. NH3 + Cl2 HCl ệ ầ sau đó yêu c u đ i di n 2 nhóm lên báo cáo k t ế quả L n 2ầ ậ lu n thi c. Cu + HNO3 (cid:0) Cu(NO3)2 + NO + H2O và 3 nhóm thi PTHH d. Fe + H2SO4 (cid:0) Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O ự GV: g i m đ HS t ả tìm đ c nh ng ph n ứ ử ng oxi – hóa kh có ý nhiên, nghĩa trong t ả ờ ố trong đ i s ng và s n ớ i xu t hóa h c. Gi ả thi u hình nh và video
Ủ ạ ộ ả ờ ỏ ậ ả ờ i ả i các câu h i sau)
ể
không đúng? ả ứ ờ ự ả ứ ả ồ HS tr l Ố ướ i đây ử Ho t đ ng 3: C NG C (HS th o lu n theo nhóm và tr l Câu 1. Phát bi u nào d ự ử A. Ph n ng oxi hoá kh là ph n ng luôn x y ra đ ng th i s oxi hoá và s kh .
3
ườ
ơ ả
ọ
Tr
ng THPT Bình Đông Giáo án Hóa h c 10 c b n
ự ử ả ứ ổ ố ủ ấ ả t c các
ổ ả ữ ự ử ả ứ ả ứ .ố ả ứ
ủ ự ử ả ứ ổ ố ộ ố
ậ ế t m t ph n ng oxi hóa kh là
ủ ố ử ộ D. Có s thay đ i s oxi hóa c a m t s nguyên t
ạ ạ ổ ố ổ ắ ủ
ự ử ậ oxi hóa – kh D. t
ả ứ
ử ế ế ơ ớ
ấ ầ ử ầ ơ ấ ấ ử ấ ả ứ ự ự Fe 3++ 1e, đây là quá trình C. nh n proton. ề ạ ơ B. ch t kh y u h n so v i ch t đ u. ớ ớ D. ch t oxi hóa (m i) và ch t kh (m i)
ấ ấ ơ
xOy + HNO3 (cid:0)
ả ứ ủ ề ệ M(NO3)3 + NO + H2O, đi u ki n nào c a x và y
ả ứ ả ứ
ử C. x = 2, y = 3. ặ D. x = 1 ho c 2, y = 1. B. x = 2, y = 1.
B. Ph n ng oxi hoá kh là ph n ng trong đó có s thay đ i s oxi hoá c a t nguyên t C. Ph n ng oxi hoá kh là ph n ng trong đó x y ra s trao đ i electron gi a các ch t.ấ ả ứ D. Ph n ng oxi hoá kh là ph n ng trong đó có s thay đ i s oxi hoá c a m t s nguyên tố ệ ấ ể Câu 2: D u hi u đ nh n bi ộ ố ấ ế ủ A. T o ra ch t k t t a ấ ấ B. T o ra ch t khí C. Có s thay đ i màu s c c a các ch t Câu 3: Cho quá trình Fe2+ (cid:0) B. kh .ử A. oxi hóa. ử ả Câu 4: Ph n ng oxi hóa – kh x y ra theo chi u t o thành ớ A. ch t oxi hóa y u h n so v i ban đ u. ớ ế ặ C. ch t oxi hóa (ho c kh ) m i y u h n. ế y u h n. Câu 5: Xét ph n ng M ể đ ph n ng này là ph n ng oxi hóa kh ? A. x = y = 1. Câu 6: Phản ứng nào dưới đây không là phản ứng oxi hoákhử ?
ZnSO4 + H2
A. Zn + H2SO4 (cid:0) B. Fe(NO3)3 + 3NaOH (cid:0) C. Zn + 2Fe(NO3)3 (cid:0) D. 2Fe(NO3)3 + 2KI (cid:0) Fe(OH)3 + 3NaNO3 Zn(NO3)2 + 2Fe(NO3)2 2Fe(NO3)2 + I2 + 2KNO3
2Na2S + Na2S2O3 + 3H2O B. S + 3F2 (cid:0)
SF6 Na2S
4 (cid:0)
2+
2+
ả
H2SO4 + 6NO2 + 2H2O ả ứ ọ ự ử 2+, s oxi hóa Cu ự ự ự ử D. S + 2Na (cid:0) ả ứ FeSO4 + Cu. Trong ph n ng trên x y ra ự ử 2+, s kh Cu ự ử B. S kh Fe ự D. S oxi hóa Fe, s kh Cu
ự ả ứ
FeCl2 + H2.
2KCl + 2CrCl3 + 3Cl2 + 7H2O.
2AlCl3 + 3H2.
2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 +8 H2O
Câu 7: Nguyên tử S đóng vai trò v aừ là chất kh ,ử v aừ là chất oxi hoá trong phản ứng nào sau đây? A. 4S + 6NaOH (cid:0) B. S + 6HNO3 (cid:0) Câu 8: Cho ph n ng hóa h c: Fe + CuSO A. S kh Fe C. S oxi hóa Fe, s oxi hóa Cu ọ Câu 9: Cho các ph n ng hóa h c (a) 4HCl + MnO2 (cid:0) MnCl2 + Cl2 + 2H2O. (b) 2HCl + Fe (cid:0) (c) 14HCl + K2Cr2O7 (cid:0) (d) 6HCl + 2Al (cid:0) (e) 16HCl + 2KMnO4 (cid:0) Số phản ứng trong đú HCl thể hiện tính oxi hóa là
A. 2. C. 4. D. 3.
Ho t đ ng 4: D N DÒ
ấ ả
ướ t c các bài t p SGK ơ ậ ọ B. 1. Ặ ế ạ ạ ộ ọ ỹ ề HS v nhà h c k lý thuy t và làm t ả ứ ầ Xem tr c ph n: “Phân lo i ph n ng trong hóa h c vô c ”.
4
ườ
ơ ả
ọ
Tr
ng THPT Bình Đông Giáo án Hóa h c 10 c b n
ổ ưở ườ V. RÚT KINH NGHI MỆ ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ệ ủ Duy t c a T tr Ng ạ i so n ng
ễ ằ ỳ Nguy n Minh Dũng Hu nh Văn Đ ng
5
