Bài 27: KHỞI NGHĨA YÊN THẾ VÀ PHONG TRÀO CHỐNG
PHÁP CỦA ĐỒNG BÀO MIỀN NÚI CUỐI THẾ KỶ XIX
(1 tiết)
A.
MỤC ĐÍCH YÊU CẦU:
1.
Kiến thức:
- Nắm được đặc điểm một loại hình đấu tranh vũ trang chống Pháp
cuối thế kỷ XIX (Đây là phong trào không bị chi phối bởi tư tưởng
Cần Vương
- Nắm được hoàn cảnh bùng nổ, quy mô, diễn biến của phong trào.
Chú ý nhấn mạnh phong trào nông dân Yên Thế
- Nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử
2.
Tư tưởng:
- Khắc sâu lòng yêu nước với hình ảnh người nông dân Việt Nam
cần cù, chất phác, yêu tự do và căm thù quân xâm lược
- Hạn chế của nông dân khi tiến hành đâu tranh giai cấp và dân tộc
3.
Kĩ năng:
- Miêu tả, tường thuật, trực quan
- Đối chiếu, so sánh phân tích
ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
- Giáo Viên:
+ SGK, SGV
+ Bản đồ Việt Nam trống, Bác Kì cuối thế kỷ XIX
+ Lược đồ căn cứ Yên Thế
+ Tranh ảnh tài liệu liên quan đến Hoàng Hoa Thám và cuộc khởi
nghĩa
_ Học sinh :Sách giáo khoa
HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
* On định lớp:
* Ôn lại bài cũ:
Nêu tên và thời gian các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào
Cần Vương?Cuộc khởi nghĩa nào tiêu biểu nhất trong phong trào
Cần Vương?
* Giảng bài mới:
Hoạt động của thầy - trò
Hoạt động 1: KHỞI NGHĨA YÊN THẾ (1884 –
1913)
Mục tiêu:
-
Giúp học sinh thấy được nguyên nhân, diễn
biến của cuộc khởi nghĩa?
-
Kết quả và ý nghĩa lịch sử?
Phương pháp : Trực quan, miêu tả, tường thuật,
phát vấn . . .
? Dựa vào sgk có kết hợp bản đồ, em hãy giới
thiệu địa hình của vùng trung du Yên Thế?
(SGK)
? Theo em tại sao Yên Thế được chọn làm địa
bàn khởi nghĩa? (Vì địa thế trung du có đồi núi
thông nhiều ngả với miền thượng du hiểm trở sau
lưng và vùng đồng bằng rộng lớn trước mặt,
thuận tiện cho cách đánh du kích của nghĩa quân).
GV phân tích và chốt lại vấn đề.
HS đọc SGK đoạn 2 , 3 trang 131 và trả lời câu
hỏi
? Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc khởi nghĩa của
nông dân Yên Thế?
? Qua các phần đã tìm hiểu trên em hãy cho biết
khởi nghĩa nông dân Yên Thế có gì khác so với
các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần
Vương? (Khởi nghĩa của giai cấp nào, chống lại
việc gì, bảo vệ quyền lợi cho ai?)
? Dựa vào sgk em hãy cho cô biết cuộc khởi
nghĩa Yên Thế trải qua mấy giai đoạn? (3 giai
đoạn)
Bài ghi
I. KHỞI NGHĨA
YÊN THẾ (1884
– 1913)
1. Căn cứ : Yên
Thế (Bắc Giang)
2. Lãnh đạo: gồm
nhiều thủ lĩnh địa
phương nổi bật là
Hoàng Hoa
Thám
3.Nguyên nhân:
- Cuối thế kỷ
XIX – đầu thế kỷ
XX, thực dân
Pháp mở rộng
vùng chiếm
đóng. Yên Thế là
mục tiêu bình
định
4.Diễn biến : 3
giai đoạn
+ Giai đoạn 1884
– 1892:
? Hs thảo luận thành từng nhóm, đại diện mỗi tổ
sẽ trình bày một giai đoạn
+ Tổ 1: 1884 –1892
+ Tổ 2: 1893 – 1908
+ Tổ 3: 1909 – 1913
+ Tổ 4: Tổng hợp cả 3 giai đoạn
* Chú ý:
-
Không quá đi sâu vào chi tiết mà ở từng giai
đoạn đòi hỏi hs chỉ cần trình bày Người lãnh
đạo - Quá trình hoạt động - Kết quả.
-
Sau đó GV nhận xét và khai thác thêm
thông tin. GV nhấn mạnh vai trò của Hoàng
Hoa Thám (Cho hs xem đồ dùng trực quan:
tranh ảnh về khởi nghĩa nông dân Yên Thế.
Gv có thể lựa chọn tranh ảnh thích hợp với
từng nội dung) trong giai đoạn 1893 –1913
? Theo em nguyên nhân nào dẫn tới các cuộc
giảng hòa lần I và lần II của thực dân Pháp?
(Thời gian, tương quan lực lượng giữa ta và địch)
? Tranh thủ thời gian hòa hoãn đó Đề Thám đã
xây dựng lực lượng như thế nào? (khai khẩn đồn
điền, xây dựng lực lượng . ./SGK tr 132)
Nghĩa quân còn
hoạt động riêng
rẽ, thủ lĩnh là Đề
Nắm, sau là Đề
Thám (Hoàng
Hoa Thám)
+ Giai đoạn 1893
– 1908: Thời kỳ
nghĩa quân vừa
chiến đấu vừa
xây dựng cơ sở
- Do tưong quan
lực lượng nghĩa
quân đã hai lần
giảng hòa với
giặc (Lần 1:
1894, Lần 2:
1897)
- Tranh thủ thời
gian hòa hoãn lần
II, nghĩa quân
tích lũy lương
thực và xây dựng
quân đội, liên lạc
với nhiều nhà
yêu nước
? Tuy nhiên kết quả cuối cùng vẫn thất bại. Em
hãy cho biết nguyên nhân thất bại là gì?(phạm vi
hoạt động, tương quan lực lượng, âm mưu thâm
độc của Pháp)
-
Bó hẹp, cô lập trong một địa phương
-
Lực lượng tương quan có sự chênh lệch
-
Sự cấu kết đàn áp của giai cấp phong kiến
và thực dân
-
Sự cần thiết phải có lãnh đạo của giai cấp
tiên tiến
? Ý nghĩa lịch sử?
Thể hiện tinh thần yêu nước và sức mạnh tiềm
tàng của giai cấp nông dân
? Liên hệ bài trước em hãy cho cô biết khởi nghĩa
Yên Thế có đặc điểm gì khác so với các cuộc
khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương?(Thời
gian, mục tiêu đấu tranh, căn cứ , lãnh đạo, lực
lượng tham gia)
Không hưởng ứng chiếu Cần Vương, không
mong muốn lập lại chế độ phong kiến, chỉ đấu
tranh để bảo vệ quyền lợi của một bộ phận dân cư
* GV chuyển ý để sang hoạt động 2.
* Hoạt động 2: Phong trào chống Pháp của đồng
bào miền núi:
- Mục tiêu:
Nêu tên một số cuộc khởi nghĩa chống Pháp cuối
thế kỷ XIX -> phong trào phát triển lâu dài làm
chậm quá trình bình định của thực dân Pháp
- Phương pháp: luyện tập, trực quan, phát vấn
Hs đọc sgk chữ in nhỏ trong sgk trang 133. Sau
+ Giai đoạn 1909
– 1913:
- Pháp tấn công
qui mô lớn, lực
lượng nghĩa quân
hao mòn dần ->
10.2.1913 phong
trào tan rã
II. PHONG
TRÀO CHỐNG
PHÁP CỦA
ĐỒNG BÀO
MIỀN NÚI:
-
Ở Tây Bắc,
-
Ơ miền
Trung,
-
Ơ Tây
đó làm bài luyện tập.
? Nêu tên một số cuộc khởi nghĩa của đồng bào
miền núi cuối thế kỷ XIX? (Địa điểm, dân tộc,
thủ lĩnh)
Hs xem SGK, có kết hợp bản đồ
Hs nêu một vài nơi tiêu biểu, GV chốt lại và lưu ý
hs gạch trong sgk và về nhà học theo sgk
? Cho biết kết quả, nguyên nhân và ý nghĩa
phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi?
-
Thất bại
-
Trình độ giác ngộ thấp, đời sống khó khăn
nên dễ bị mua chuộc
-
Kế thừa truyền thống yêu nước của tổ tiên,
góp phần làm chậm quá trình bình định của
thực dân Pháp.
* Sơ kết:
- Phong trào bùng nổ như vết dầu loang rộng và
bùng nổ ở nhiều nơi như; Tây Nam, Tây Nguyên,
Tây Bắc, Việt Bắc… được đông đảo bà con dân
tộc thiểu số tham gia với quy mô và thời gian tồn
tại lâu (30 năm). Đặc biệt phong trào bùng nổ để
bảo vệ quyền lợi của 1 bộ phận dân cư mà không
hưởng ứng chiếu cần vương.
- Tuy nhiên cuộc khởi nghĩa cuối cùng cũng thất
bại, nhưng qua đó cho thấy cấp thiết phải có 1
giai cấp tiên tiến lãnh đạo mới giành được thắng
lợi
Nguyên
-> Học sgk trang
133
- Phong trào phát
triển mạnh mẽ
góp phần làm
chậm quá trình
bình định của
thực dân Pháp.
* Củng cố; Trả lời câu hỏi cuối SGK dưới sự hướng dẫn của GV
* Dặn dò:
-
Học bài 27
-
Các phong trào đấu tranh vũ trang cuối thế kỷ XIX – đấu thế kỷ
XX đều thất bại. Xuất phát từ lòng yêu nước thương dân, mong
muốn thay đổi tình hình kinh tế- xã hội lúc bấy giờ là động cơ dẫn
đến những trào lưu cải cách Duy tân ở VN. Những trào lưu cải