TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN: BẢO TRÌ MÁY ĐIỆN
NGHỀ: BẢO TRÌ THIẾT BỊ CƠ ĐIỆN
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 185 /QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 3 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa - Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
Trang 1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Trang 2
LỜI NÓI ĐẦU
Đất nước Việt Nam trong công cuộc công nghiệp hóa - hiện đại hóa, nền kinh tế
đang trên đà phát triển, việc sử dụng các thiết bị điện, khí cụ điện trong sản xuất công
nghiệp đóng vai trò vô cùng quan trọng. Vì vậy, việc tìm hiểu đặc tính, kết cấu, tính
toán lựa chọn rất cần thiết cho sinh viên học ngành Điện. Ngoài ra, việc cập nhật thêm
các kiến thức về công nghệ mới đang không ngừng cải tiến và nâng cao các thiết bị
đện là vô cùng cần thiết.
Với một vai trò vô cùng quan trọng như vậy và xuất phát từ yêu cầu, kế hoạch
đào tạo, chương trình môn học nghề Bảo trì thiết bị cơ điện của Trường Cao đẳng
nghề Dầu khí. Chúng tôi đã biên soạn cuốn giáo trình Bảo trì máy điện gồm 6 bài với
những nội dung cơ bản như sau:
Bài 1: Bảo dưỡng và sửa chữa máy biến áp
Bài 2: Sửa chữa động cơ 3 pha
Bài 3: Tháo lắp - bảo dưỡng kiểm tra động cơ điện
Bài 4: Lấy mẫu bộ dây Stato
Bài 5: Các hiện tượng hư hỏng, nguyên nhân và biện pháp khắc phục
Bài 6: Quấn dây động cơ
Giáo trình Bảo trì máy điện được biên soạn phục vụ cho công tác giảng dạy của
giáo viên và là tại liệu học tập của sinh viên Trường Cao đẳng nghề Dầu khí.
Do chuyên môn và thời gian có hạn nên không tránh khởi những thiếu sót, vậy
rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của đồng nghiệp và bạn đọc để cuốn sách
có chất lượng cao hơn.
Bà Rịa – Vũng Tàu, tháng 6 năm 2020
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên: Phạm Văn Cấp
2. Dương Tiến Trung
3. Nguyễn Xuân Thịnh
4.
Trang 3
MỤC LỤC
BÀI 1: BẢO DƯỠNG VÀ SỬA CHỮA MÁY BIẾN ÁP ....................................... 12
I. Kiểm tra máy biến áp để xác định hư hỏng: ............................................................ 12
II. Những hư hỏng thường gặp và biện pháp xử lý: .................................................... 13
III. Quấn máy biến áp (Thực hành trên MBA cách ly): .............................................. 14
BÀI 2: SỬA CHỮA ĐỘNG CƠ BA PHA ............................................................... 35
I. Bộ dây quấn động cơ ba pha: .................................................................................. 36
II. Trình tự thực hiện khi quấn dây ............................................................................. 36
III. Các hiện tượng hư hỏng, nguyên nhân, biện pháp khắc phục:............................... 38
BÀI 3: THÁO LẮP - BẢO DƯỠNG KIỂM TRA ĐỘNG CƠ ĐIỆN ................... 48
I. Tháo động cơ: ......................................................................................................... 49
II. Kiểm tra, roto , stato: ............................................................................................. 50
III. Lắp động cơ: ....................................................................................................... 51
BÀI 4: LẤY MẪU BỘ DÂY STATO ...................................................................... 54
I. Tháo dây quấn Stato động cơ không đồng bộ: ......................................................... 55
II. Lấy mẫu dây quấn: ................................................................................................ 57
BÀI 5: CÁC HIỆN TƯỢNG HƯ HỎNG, NGUYÊN NHÂN VÀ BIỆN PHÁP
KHẮC PHỤC ........................................................................................................... 61
I. Hư hỏng phần cơ: ................................................................................................... 62
II. Hư hỏng phần điện: ............................................................................................... 63
BÀI 6: QUẤN DÂY ĐỘNG CƠ .............................................................................. 68
I. Lấy mẫu và vệ sinh công nghiệp: ............................................................................ 69
II. Lót cách điện rãnh – làm khuôn quấn dây – Quấn dây: .......................................... 69
III. Hạ dây vào rãnh stato: .......................................................................................... 70
IV. Kiểm tra, chạy thử không tải: ............................................................................... 71
V. Sấy, sơn tẩm cách điện: ......................................................................................... 72
TÀI LIỆU CẦN THAM KHẢO: ............................................................................. 73
Trang 4
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 1.1. Xác định kích thước khuôn quấn .......................................................................... 15
Hình 1.2. Làm khuôn quấn dây ............................................................................................ 17
Hình 1.3. Chế tạo khuôn gỗ ................................................................................................. 17
Hình 1.4. Quấn dây sơ cấp và thứ cấp ................................................................................. 18
Hình 1.5. Cố định đầu dây khi kết thúc quấn dây ................................................................. 18
Hình 1.6. Đo kiểm tra giữa các đầu dây ............................................................................... 18
Hình 1.7. Đo kiểm tra độ cách điện ..................................................................................... 19
Hình 1.8. Lắp ráp bộ dây và lõi thép .................................................................................... 19
Hình 1.9. Lắp ráp hoàn chỉnh .............................................................................................. 20
Hình 1.10. Đo kiểm tra độ cách điện giữa cuộn dây với vỏ. ................................................. 21
Hình 1.11. Kiểm tra các đầu dây ......................................................................................... 21
Hình 2.0.1. Phân bố rãnh cho cuộn dây và cuộn đề ............................................................. 37
Hình 2.0.2. Sơ đồ đồng khuôn dây quấn ............................................................................... 37
Hình 2.3. Sơ đồ đồng khuôn móc xích .................................................................................. 38