TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN: GIA CÔNG CẮT GỌT KIM LOẠI 1
NGHỀ: LẮP ĐẶT-VẬN HÀNH-BẢO DƯỠNG BƠM, QUẠT, MÁY NÉN
KHÍ
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 189/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 03 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa-Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
Trang 2/107
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Trang 3/107
LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình “Gia công cắt gọt kim loại 1” được biên soạn nhằm làm tài liệu giảng
dạy và học tập chính thức cho sinh viên học nghề sửa chữa thiết bị chế biến dầu khí hệ
đào tạo CĐ của Trường Cao Đẳng Dầu Khí.
Mô đun “Gia công cắt gọt kim loại 1” là mô đun chuyên môn nghề trong danh
mục các môn học/môđun đào tạo bắt buộc thuộc chương trình đào tạo hệ trung cấp
nghề, nghề sửa chữa thiết bị chế biến dầu khí và là mô đun thứ 11 trong chương trình
đào tạo.
Để lĩnh hội có hiệu quả các kiến thức của môn học này, sinh viện cần được trang
bị đầy đủ các kiến thức khoa học tự nhiên ở bậc học phổ thông, kiến thức các môn học
cơ sở ngành cơ khí trước đó, bao gồm vẽ kĩ thuật, vật liệu cơ khí và công nghệ kim loại,
cơ học lý thuyết, sức bền vật liệu, Dung sai.
Nội dung giáo trình gồm 02 phần
Phần 1: Gia Công Tiện
Phần 2: Gia Công Phay.
Giáo trình được biên soạn với sự tham khảo nhiều tài liệu, sách, giáo trình của
cùng môn học cũng như các môn liên quan khác dành cho các hệ đào tạo đại học, cao
đẳng, đào tạo nghề và trung học chuyên nghiệp trong nước. Các tài liệu tiêu chuẩn, tài
liệu tra cứu, v.v… của Việt Nam. Trong quá trình biên soạn, người biên soạn đã nhận
được sự hỗ trợ về nhiều mặt và xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu
nhà Trường, các đồng nghiệp, và hơn hết là các tác giả, đồng tác giả của các tài liệu
tham khảo.
Giáo trình được biên soạn lần đầu nên không tránh khỏi những thiếu sót hoặc
những điểm chưa phù hợp với đối tượng học sinh cũng như với chương trình đào tạo
nghề. Người biên soạn rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp cũng
như quý độc giả để xây dựng giáo trình hoàn thiện hơn. Mọi ý kiến góp ý xin vui lòng
gửi về - Trường Cao Đẳng Dầu Khí – số 676 đường Cách mạng tháng tám, phường
Long Toàn, TP. Bà rịa, điện thoại: +84643838157, số máy lẻ 422 hoặc gửi email về hộp
thư : thodvpvmtc@.edu.vn
Xin chân thành cảm ơn !
Bà Rịa Vũng Tàu, ngày 25 tháng 03 năm 2020
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên ThS. Đỗ Văn Thọ
2. ThS. Trần Kim Khánh
3. ThS. Lê Anh Dũng
Trang 4/107
MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU .......................................................................................................... 3
MỤC LỤC ...................................................................................................................... 4
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ....................................................................................... 6
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN ............................................................................................... 9
BÀI MỞ ĐẦU............................................................................................................... 17
PHẦN I: GIA CÔNG TIỆN ........................................................................................ 21
BÀI 1: TỔNG QUAN VỀ NGHỀ TIỆN KIM LOẠI ............................................... 21
1.1. Tổng quan về tiện kim loại ..................................................................................... 22
1.2. Các loại máy tiện .................................................................................................... 22
BÀI 2: VẬN HÀNH VÀ BẢO DƯỠNG MÁY TIỆN VẠN NĂNG ........................ 25
2.1. Cấu tạo máy tiện vạn năng ..................................................................................... 26
2.2. Vận hành máy tiện vạn năng .................................................................................. 33
2.3. Bảo dưởng máy tiện van năng ................................................................................ 35
BÀI 3: DAO TIỆN - MÀI DAO TIỆN ....................................................................... 38
3.1. Cấu tạo của dao tiện ............................................................................................... 39
3.2. Yêu cầu của vật liệu làm phần cắt gọt .................................................................... 40
3.3. Các thông số hình học của dao tiện ở trạng thái tĩnh ............................................. 41
3.4. Sự thay đổi thông số hình học của dao tiện khi gá dao .......................................... 43
3.5. Ảnh hưởng của các thông số hình học của dao tiện đến quá trình cắt ................... 44
3.6. Mài dao tiện ............................................................................................................ 45
3.7. Vệ sinh công nghiệp ............................................................................................... 46
BÀI 4: TIỆN MẶT ĐẦU VÀ KHOAN LỖ TÂM ..................................................... 48
4.1. Các yếu tố chế độ cắt khi tiện ................................................................................. 49
4.2. Yêu cầu kỹ thuật của tiện mặt đầu, khoan tâm ....................................................... 52
4.3. Quy trình tiện mặt đầu và khoan tâm ..................................................................... 53
4.4. Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục .............................................. 55
4.5. Tiện mặt đầu và khoan tâm .................................................................................... 55
BÀI 5: TIỆN TRỤ TRƠN ........................................................................................... 58
5.1. Yêu cầu kỹ thuật khi gia công mặt trụ .................................................................... 59
5.2. Quy trình tiện trụ trơn ............................................................................................. 59
5.3. Dạng sai hỏng, nguyên nhân và biện pháp phòng ngừa ......................................... 61
5.4. Tiện trụ trơn ............................................................................................................ 61
BÀI 6: TIỆN CÔN NGOÀI ........................................................................................ 64
6.1. Các thông số cơ bản của mặt côn ngoài ................................................................. 65
Trang 5/107
6.2. Yêu cầu kỹ thuật khi tiện côn ngoài ....................................................................... 66
6.3. Quy trình tiện côn ngoài ......................................................................................... 67
6.4. tiện côn ngoài bằng cách xoay xiên bàn trượt dọc phụ .......................................... 69
BÀI 7: TIỆN CÔN TRONG ....................................................................................... 71
7.1. Các thông số cơ bản của mặt côn TRONG ............................................................ 72
7.2. Yêu cầu kỹ thuật khi tiện côn TRONG .................................................................. 73
7.3. Quy trình tiện côn TRONG .................................................................................... 73
7.4. tiện côn TRONG bằng cách xoay bàn trượt dọc phụ ............................................. 75
PHẦN 2: GIA CÔNG PHAY ...................................................................................... 77
BÀI 8: KIỂM TRA VÀ VẬN HÀNH MÁY PHAY .................................................. 77
8.1. Cấu tạo máy phay vạn năng .................................................................................... 78
8.2. Kiểm tra hệ thống các cơ cấu trên máy phay ......................................................... 80
8.3. Quy trình vận hành máy phay ................................................................................ 81
8.4. Vận hành máy phay ................................................................................................ 82
BÀI 9: CÁC LOẠI DAO PHAY VÀ CÁCH GÁ LẮP DAO PHAY ....................... 83
9.1. Các loại dao phay ................................................................................................... 84
9.2. Nhận dạng, gá lắp và điều chỉnh dao ...................................................................... 87
9.3. Các biện pháp an toàn khi sử dụng dao .................................................................. 89
BÀI 10: PHAY MẶT PHẲNG SONG SONG, VUÔNG GÓC ................................ 90
10.1. Chế độ cắt khi phay .............................................................................................. 91
10.2. Yêu cầu kỹ thuật khi phay mặt phẳng .................................................................. 93
10.3. Quy trình phay mặt phẳng song song, vuông góc ................................................ 93
10.4. Dạng sai hỏng, nguyên nhân và biện pháp đề phòng ........................................... 94
10.5. Phay mặt phẳng .................................................................................................... 95
BÀI 11: PHAY MẶT PHẲNG NGHIÊNG ............................................................. 100
11.1. Yêu cầu kỹ thuật khi phay mặt phẳng nghiêng .................................................. 101
11.2. Quy trình phay mặt phẳng nghiêng .................................................................... 101
11.3. Dạng sai hỏng, nguyên nhân và biện pháp đề phòng ......................................... 102
11.4. Phay mặt phẳng nghiêng .................................................................................... 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 107