1
K NG KHỞI NGHIP
"Nếu bn không t xây dựng ước mơ của mình thì người khác s thuê
bn xây dựng ước mơ của h."
(Tony Gaskins)
PHN 1. KHI NGHIP CÓ GÌ HAY?
Câu chuyn n d:
Gi s, mt cái h rt rng. Trên mt h có rt nhiu nhng trái da
khô trôi t thượng ngun xung. Nếu dành 1 ngày để vt, bn có th
thu được trung bình khong 50 trái da bán vi giá 10 nghìn mt
trái.
Tuy nhiên, trong lòng ao các con s vàng đang bơi, người nào
tinh mt lm mi phát hin ra. Nếu chu kmua chài vi s vốn đầu
200 nghìn đng ri tiến hành chài bt, 1 ngày lao đng ca bn
th thu đưc 1 con bán vi giá 3 triệu đồng. Tuy nhiên, bạn cũng
có th không bắt được con nào nếu k năng chài không tt.
Đặc bit, bên i lp bùn sâu tận đáy ao nhng cc vàng thô. Ch
ngưi hiu biết kinh nghim mi th d đoán được kh năng
tn ti ca nó dưới địa hình đc bit ca cái ao này. Nếu mun tìm thy
, bn phi b ra 30 triu đồng đ mua mt máy dò kim loi. Nếu dành
c ngày để dò, bn th tìm đưc mt cc vàng thô và bán vi giá
200 triu.
Nếu ch 1 ngày để làm vic, bn s chn vic nào? người s
chn vt da d “ăn chắc”. người thì chn chài cá, vì h k
năng chài, việc này cũng không quá rủi ro. ngưi t chn
vàng, h kiến thc chuyên môn, vn, mun li nhun
cao.
Tuy nhiên, còn một người khác, người này không làm vic nào c,
nhưng lại th thu hoch tt cả. Đó ngưi chn cách đi tìm thuê 3
người lao động khác, ri trang b máy móc cn thiết cho những người
lao động mình va thuê, yêu cu h làm vic theo ch dn.
Ngưi lao động thì được tr lương theo ngày công, còn người đi thuê
kia thì tr thành người ch. Để m đưc c ba vic trên, ngưi ch
phi tm nhìn, phi vn ln, phi tn thi gian nhiều hơn để tìm
nhân s, phi biết kiên trì, phi k năng quản . Tuy nhiên, nếu
2
vic thành thì ch s thu được nhng khon li nhun rt ln, nếu vic
tht bi thì mi thua l phi do mình t chu.
còn một người, h th chn cách không trc tiếp đi thuê người
khác, cũng không trực tiếp qun lý công vic, h người có vn, h ch
cn b tin ra cho các người ch khác nhau vay vi nhng tha thun
v phân chia li nhun. H đưc gi là những nhà đầu tư. Để làm dng
vic này, h không ch cn có tin, n phi có k năng đánh giá d
án, và chu mt mức độ ri ro nhất định.
1. Bốn nhóm lao đng trong xã hi:
Câu chuyện nêu trên cũng th hin bốn nhóm lao đng trong hi
chính bạn cũng như bt c người lao động nào cũng cn chn la gia
nhập sau khi ra trường:
- Mt là, nhng người làm công, đi làm thuê cho người khác được
tr lương. Nếu doanh nghip kinh doanh l, h không phi mt tin;
nhưng nếu doanh nghiệp thu được rt nhiu li, thì h hầu như ng
không được ng trong li nhun (tr khi ông ch rộng rãi, thưởng
mt vài khoản thưởng nho nh để động viên). H th công vic
ổn định nhưng cũng thể b sa thi bt c lúc nào. S ổn định ca h
tùy vào quyết định ca ch.
- Hai là, những người làm tư, t khi nghip t mức độ nh - va - ln.
+ Ni vt dừa ợng trưng cho người lao động t do, người đi
săn bắt hái lượm, đi thu hoạch nhng sn vt t nhiên... Công vic
không cần đầu ban đầu, cũng không đòi hỏi trình đ, li nhun
gần như chắc chn, nhưng thu nhập rt khó đột phá hoc s bp
bênh khi sn vt cn kit.
+ Người chài ợng trưng cho người m quán buôn bán, tiu
thương, nhng ngưi t mình kinh doanh nhng sn phm do chính
mình sn xut, cũng bao gm nhng chuyên gia, ngh sĩ, lao động
trình độ cao được các công ty săn đón nên đưc chn quyn la
chn ch làm hoc làm cho nhiu ch. Thc cht, h làm ng cho
chính mình, hay nói rng h làm công cho nhiu ch cũng không sai.
Để th làm nhân, họ cn k năng chuyên môn nhất định, hoc
cần trình độ bng cp cao hay danh tiếng, hoc cn t trang b
nhng công c lao đng, cn đầu mt s vn ban đầu. hội thu
nhp khá nhưng cũng tiềm n mt s ri ro.
3
+ Người vàng tượng trưng cho người t m công ty, t m nhà
xưởng để khai thác mt th trường giá tr nhưng vn còn tim n.
Đây những nkhi nghip hi hay nhắc đến. Công vic
này đòi hỏi cao hơn v tm nhìn th trưng, v k năng, về s vn.
Chính bn thân h vẫn lao động chính ca công ty, những người
khác h thuê ch ph vic. Li nhun th s cao nhưng
thưng đến chm và rt nhiu ri ro.
- Ba là, nhóm những người làm ch tht s. H không phải người
trc tiếp lao động những người chuyên y dng h thng để
làm vic cho mình (gm h thng nhân s, h thng thiết b hoc h
thng phân phi) để đạt được mc tiêu mình mun. Vic xây dng
h thng ban đầu rt tn thi gian, công sc tin bạc. Người ch
cũng phải tầm nhìn xa năng lc k năng quản tr rt cao. Li
nhuận đến rt chm, t l thành công không nhiều; nhưng một khi đã
thiết lập được mt h thng có kh năng vận hành “tự động”, ngưi ch
s đưc t do trong khi vẫn đều đặn thu được nhng khon li nhun
khng l.
- Bn là, nhóm nhng nhà đầu tư. H ng tin hoc tài sn giá tr
để đưa vào các chế sinh li khiến chúng ngày càng gia tăng.
chế sinh li h chn th t dng đơn giản nhất như đ vào ngân
hàng hưởng lãi hoc cho vay, hoc phc tạp hơn một chút như đầu
vào vàng - bất động sn - chng khoán hay đầu vào những công ty
đang khởi nghip.
Kim t đồ ca tác gi Robert Kiyosaki, nói v 4 nhóm lao động
Con đường thường thy như sau:
4
- c sinh viên mới ra trường thường gia nhp vào nhóm Làm công.
Hu hết s lại nhóm này cho đến khi v hưu.
- Trong khi đó, một s người lao động sau khong thi gian làm vic,
h đã tích lũy đưc nhiu kinh nghim, kiến thc, k ng, mt s vn,
cũng ncảm thy mình đã chín chắn hơn. Những tích lũy đó cng vi
khát khao s t ch v tài chính s dẫn đến con đường khi nghiệp để
xây dng mt s nghip ca riêng mình. Độ tuổi thường gp ca
những lao động ngh việc để bắt đầu gia nhập vào nhóm nhân
thưng khong 30 - 35 tuổi, nhưng cũng th bt c độ tui
nào.
- Mt t l nh những người khi nghip thành công, h bắt đầu phát
trin công ty ca mình ln mnh xây dng thành mt h thng, mt
“đế chế” kinh doanh. Nếu công vic này thành công, h s gia nhp vào
nhóm Ch.
- Khi nguồn tài chính đã di dào, h bắt đu gia nhp vào cuộc chơi tin
bc, khiến tin sinh ra tin và tr thành những nhà Đầu tư thc th.
Tuy nhiên, ngoài con đường thông thường nêu trên, với xu hướng vic
giáo dc tài chính ngày càng ph biến như ngày nay, cũng nhiều
trưng hp t nhóm Tư nhân đã tích lũy một s tin nhất định s c
qua nhóm ca những người Đầu tư; hoặc mt s thành viên thuc
nhóm Làm công cũng đồng thi tham gia các d án đu tư nhỏ l.
Bên cạnh đó, với chính sách khuyến khích kinh doanh của quan
qun lý, vic thành lp mt công ty ngày nay rt d dàng; vi nhng lp
đào tạo hướng nghip n r, vic bắt đầu kinh doanh đã din ra la
tui ngày càng tr. Ngày nay, khi nghiệp đã trở thành mt trào lưu
hp dn khá nhiều người lao động tr ớc vào con đường xây dng
s nghip ca riêng mình.
2. Li ích và ri ro ca khi nghip:
Khi nghip là bắt đầu xây dng s nghip cho mình. Nếu thành công:
- Khi nghip tạo đt phá v thu nhập. Xa hơn, khởi nghip thành công
s tiến ti xây dng h thống để “t động hoá” cỗ máy kiếm tin. T
đó, đạt trng thái t do tài chính, tha mãn nhng nhu cu ca bn
thân, tận hưởng cuc sng theo cách mà mình mun.
- Khi nghip thành công còn giúp hin thực hóa ý tưởng, biến ước
thành s tht. giúp cho nkhi nghip cm thy bn thân mình là
5
một người thành công, giá tr, t hào với gia đình, với ng h, vi
xã hi, vi chính mình.
- “Khi nghip nếu không thành danh thì thưng cũng thành nhân”, bởi
quá trình gây dựng công ty đòi hi rt nhiu k năng và phẩm cht. Con
người thường trưởng thành hơn hẳn sau những thăng trm, thành
công tht bi, thun lợi khó khăn, hạnh phúc căng thẳng. Tư
duy tr nên thc tế hơn, bớt mơ mng hơn, chuyên môn cao hơn, năng
lc t chc phát trin. Đng thi, mi quan h cũng m rng, biết nhìn
người hơn, điềm đm chín chắn hơn trong những biến c và sóng gió.
- Vic khi nghip thành công còn cng hiến cho xã hi, to s thay đổi
tích cc cho khu vc, cho dân tộc, cho đất nước. Vic khi nghip s
to ra hàng chục đến hàng nghìn vic làm, nuôi sng hàng chục đến
hàng nghìn gia đình.
Tuy nhiên, khi nghip không phi mt mảnh đất màu hng.
th giúp bạn thành công giàu có, nhưng cái giá phi tr không h
nh.
- Một là, đa phn những người khi nghiệp đều tht bi. Theo phân tích
ca rt nhiu t chc thng v khi nghip, t l start-up tht bi trên
thế giới nói chung dao động t 75 - 90%. Theo Tng cc Thng Vit
Nam, trong s các doanh nghip phá sn trong 3 năm đầu đến gn
95% doanh nghip có vốn dưới 10 t đồng (tc doanh nghip nh
va, vn yếu). Theo mt s tp chí v kinh doanh ti Vit Nam d
đoán, t l phá sn ca nhng nhà khi nghip lần đầu th lên đến
95%. Nơi nào li nhun cao nhất thường đi kèm rủi ro cao nht. Do đó,
khi nghiệp chính là đang bước chân vào vùng ri ro.
- Hai là, để khi nghip thành công, bn cn sc chịu đựng khng l c
v tâm và sc lc. Mi thuyết đu xám xt, ch cây đi mãi
mãi xanh tươi” (Goethe). Các câu chuyn khi nghip thành công
thường được ca ngi v trên các phương tiện truyn thông báo
chí. Tuy nhiên, đng sau nhng s thành công đó c mt quá trình
n lc không ngng, những ngày căng thẳng, những đêm mất ng,
nhng bui hp bế tc, nhng ngày tháng cn vốn và công ty đứng bên
b vc ca s phá sn, phi gii quyết khó khăn liên tục, đối din vn
đề liên tc. vy, hãy chun b tinh thn khi xn tay áo và bt đầu khi
nghip.