TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN: LẮP ĐẶT THIẾT BỊ BẢO VỆ
NGHỀ: LẮP ĐẶT THIẾT BỊ ĐIỆN
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số:187/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 3 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa - Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
Trang 1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Trang 2
LỜI GIỚI THIỆU
Đất nước Việt Nam trong công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá, nềnkinh tế đang
trên đà phát triển. Yêu cầu sử dụng điện và thiết bị điện ngày càng tăng. Việc trang bị kiến
thức về hệ thống điện nhằm phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của con người, cung cấp điện
năng cho các thiết bị của khu vực kinh thế, các khu chế xuất, các xí nghiệp là rất cần thiết.
Với một vai trò quan trọng như vậy và xuất phát từ yêu cầu, kế hoạch đào tạo,
chương trình môn học của Trường Cao Đẳng Dầu Khí. Chúng tôi đã biên soạn cuốn giáo
trình Lắp đặt thiết bị bảo vệ gồm 8 bài với những nội dung cơ bản sau:
Bài 1: Lắp đặt cầu chảy
Bài 2: Lắp đặt thiết bị bảo vệ ngắn mạch và quá tải (áp tô mát)
Bài 3: Lắp đặt thiết bị bảo vệ nhiệt
Bài 4: Lắp đặt thiết bị so lệch dòng ( RCD)
Bài 5: Lắp đặt rơ le dòng điện
Bài 6: Lắp đặt rơ le điện áp
Bài 7: Lắp đặt thiết bị bảo vệ tốc độ( rơ le tốc độ)
Bài 8: Lắp đặt kháng điện
Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã tham khảo và trích dẫn từ nhiều tài liệu được
liệt kê tại mục Danh mục tài liệu tham khảo. Chúng tôi chân thành cảm ơn các tác giả của
các tài liệu mà chúng tôi đã tham khảo.
Bên cạnh đó, giáo trình cũng không thể tránh khỏi những sai sót nhất định. Nhóm tác
giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phản hồi từ quý đồng nghiệp, các bạn
người học và bạn đọc.
Trân trọng cảm ơn./.
Bà Rịa – Vũng Tàu, tháng 06 năm 2020
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên: Phạm Văn Cấp
2. Ninh Trọng Tuấn
3. Nguyễn Xuân Thịnh
4.
Trang 3
MỤC LỤC
CHƯƠNG TRÌNH MÔ ĐUN: LẮP ĐẶT THIẾT BỊ BẢO VỆ ......................................... 5
BÀI 1: LẮP ĐẶT CẦU CHẢY ...................................................................................... 10
1.1. Cấu tạo của cầu chì: ............................................................................................. 11
1.2. Nguyên lý làm việc của cầu chì: ........................................................................... 12
1.3. Phân loại cầu chì theo chức năng: ........................................................................ 14
1.4. Quy trình lắp đặt cầu chì: ...................................................................................... 17
BÀI 2: LẮP ĐẶT THIẾT BỊ BẢO VỆ NGẮN MẠCH VÀ QUÁ TẢI ( ÁP TÔ MÁT) .. 19
2.1. KHÁI NIỆM: ....................................................................................................... 20
2.2. PHÂN LOẠI APTOMAT: ................................................................................... 20
2.3. CẤU TẠO APTOMAT: ....................................................................................... 22
2.4. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA APTOMAT: ................................................ 23
2.5. CÁC THÔNG SỐ KỸ THUẬT CỦA APTOMAT: .............................................. 24
2.6. QUY TRÌNH LẮP ĐẶT ÁP TÔ MÁT: ............................................................. 27
2.6.1. Lắp đặt Aptomat tép 1 pha 1 cực: ...................................................................... 27
2.6.2. Lắp đặt Aptomat 1 pha 2 cực: ............................................................................ 28
2.6.3. Các bước lắp đặt Aptomat tép an toàn: .............................................................. 29
BÀI 3: LẮP ĐẶT THIẾT BỊ BẢO VỆ NHIỆT (RƠ LE NHIỆT) ................................... 31
3.1. Cấu tạo rơ le nhiệt: ............................................................................................... 32
3.2. Nguyên lý làm việc của Rơ le nhiệt: ..................................................................... 34
3.3. Ứng dụng của Rơ le nhiệt: .................................................................................... 34
3.4. Lựa chọn Rơ le nhiệt: ........................................................................................... 35
3.5. Quy trình lắp đặt Rơ le nhiệt: ............................................................................... 38
BÀI 4: LẮP ĐẶT THIẾT BỊ SO LỆCH DÒNG ( RCD) ................................................. 41
4.1. Cấu tạo: ................................................................................................................ 43
4.2. Nguyên lý hoạt động RCD: .................................................................................. 43
4.3. Ứng dụng của RCD: ............................................................................................. 44
4.4. Một số loại RCD: ................................................................................................. 46
4.5. Quy trình lắp đặt RCD: ........................................................................................ 54
BÀI 5: LẮP ĐẶT RƠ LE DÒNG ĐIỆN ......................................................................... 57
Trang 4
5.1. Hiện tượng quá dòng: ........................................................................................... 58
5.2. Cấu tạo Rơ le bảo vệ quá dòng: ............................................................................ 58
5.3. Nguyên lý hoạt động của Relay (Rơ-le) bảo vệ quá dòng: .................................... 59
5.4. Công dụng của Relay bảo vệ quá dòng: ................................................................ 60
5.5. Một số loại relay bảo vệ quá dòng: ....................................................................... 61
5.6. Quy trình lắp đặt Rơ le bảo vệ quá dòng: ............................................................. 62
BÀI 6: LẮP ĐẶT RƠ LE ĐIỆN ÁP ........................................................................... 65
6.1. Khái niệm rơ le bảo vệ cao thấp áp:..................................................................... 66
6.2. Nguyên lý hoạt động: ........................................................................................... 66
6.3. Chức năng của rơ le bảo vệ cao thấp áp: ............................................................... 66
6.4. Quy trình lắp đặt Rơ le bảo vệ điện áp: ................................................................ 67
BÀI 7: LẮP ĐẶT THIẾT BỊ BẢO VỆ TỐC ĐỘ (RƠ LE TỐC ĐỘ) .............................. 73
7.1. Cấu tạo: ................................................................................................................ 74
7.2. Nguyên lý hoạt động: ........................................................................................... 74
7.3. Ứng dụng: ............................................................................................................ 75
7.4. Sơ đồ đấu nối: ...................................................................................................... 75
7.5. Quy trình lắp đặt: ................................................................................................. 75
BÀI 8: LẮP ĐẶT KHÁNG ĐIỆN .................................................................................. 77
8.1. Cấu tạo cuộn kháng điện: ..................................................................................... 78
8.2. Nguyên lí hoạt động cuộn kháng: ......................................................................... 78
8.3. Chức năng nổi bật của cuộn kháng: ...................................................................... 79
8.4. Phân loại cuộn kháng: .......................................................................................... 80
8.5. Cách chọn cuộn kháng sử dụng cho tụ bù:............................................................ 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................... 88