TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN: MÁY THỦY KHÍ I
NGHỀ: VẬN HÀNH THIẾT BỊ CHẾ BIẾN DẦU KHÍ
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 191/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 3 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa - Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
Trang 1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Trang 2
LỜI GIỚI THIỆU
Để phục vụ cho công tác giảng dạy của giáo viên cũng như việc học tập của học
sinh trong khoa Dầu khí, chúng tôi đã tham khảo nhiều tài liệu của các tác giả trong và
ngoài nước biên soạn nên giáo trình “Vận hành Máy thủy khí I”.
Giáo trình được dùng cho các giáo viên trong khoa làm tài liệu chính thức giảng
dạy cho học sinh nghề Vận hành thiết bị chế biến dầu khí. Nội dung giáo trình đề cập
một cách hệ thống các kiến thức cơ bản nhất về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và giúp
học sinh thao tác thành thạo trong vận hành, bảo dưỡng các loại bơm, máy nén khí. Cụ
thể bao gồm các bài sau:
• Bài 1: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bơm ly tâm
• Bài 2: Quy trình vận hành và bảo dưỡng bơm ly tâm
• Bài 3: Thực tập vận hành và bảo dưỡng bơm ly tâm
• Bài 4 : Cấu tạo và nguyên hoạt động của máy nén piston
• Bài 5: Vận hành và bảo dưỡng máy nén khí piston
Xin chân thành cảm ơn các giáo viên Khoa dầu khí TẠI trường Cao đẳng Dầu khí đã
giúp đỡ tôi hoàn thành giáo trình này.
Trân trọng cảm ơn./.
Bà rịa - Vũng Tàu, tháng 3 năm 2020
Tham gia biên soạn
1.
Chủ biên: Ths. Phạm Thế Anh
2.
Lê Quốc Hoàng
3.
Th.S Phạm Công Đại
4.
Huỳnh Việt Triều
5.
Ks. Phạm Công Quang
Trang 3
MỤC LỤC
MỤC LỤC ...................................................................................................................... 3
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ....................................................................................... 6
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................................. 9
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN ............................................................................................. 10
BÀI 1. CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA BƠM LY TÂM .......... 16
1.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ BƠM LY TÂM ............................................... 17
1.1.1. Định nghĩa bơm ly tâm ............................................................................. 17
1.1.2. Những ưu điểm, nhược điểm của bơm ly tâm .......................................... 17
1.1.3. Phân loại bơm ly tâm ................................................................................ 18
1.1.4. Các thông số cơ bản của bơm ly tâm ....................................................... 21
1.2. CẤU TẠO BƠM LY TÂM ..................................................................................... 22
1.3. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA BƠM LY TÂM .............................................. 29
BÀI 2. QUY TRÌNH VẬN HÀNH VÀ BẢO DƯỠNG BƠM LY TÂM ................. 52
2.1. QUY TRÌNH VẬN HÀNH BƠM LY TÂM ....................................................... 53
2.1.1. Kiểm tra trước khi vận hành ................................................................ 53
2.1.2. Mồi bơm .............................................................................................. 53
2.1.3. Khởi động ............................................................................................ 55
2.1.4. Ngừng hoạt động ................................................................................. 56
2.2. QUY TRÌNH BẢO DƯỠNG BƠM LY TÂM .................................................... 56
2.2.1. 56
2.2.1. Đối với phần ngoài .............................................................................. 56
2.2.2. Đối với phần trong bơm ....................................................................... 57
2.3. CÁC HƯ HỎNG THƯỜNG GẶP TRONG QUÁ TRÌNH VẬN HÀNH BƠM LY
TÂM 57
2.3.1. Lưu lượng và áp suất đầu ra thấp ........................................................ 57
2.3.2. Bơm không có lưu lượng ..................................................................... 57
2.3.3. Sau khi khởi động vấn đề mồi bơm mất tác dụng ............................... 57
2.3.4. Hộp làm kín bị rò quá nhiều ................................................................ 58
2.3.5. Bơm tiêu hao công suất qúa lớn .......................................................... 58
2.3.6. Bơm bị chấn động và có tiếng khua gõ ............................................... 58
Trang 4
2.3.7. Hiện tượng mất dần công suất của máy bơm ...................................... 59
2.3.8. Hiện tượng khởi động lại bơm nhưng năng suất vẫn ở mức bình thường
59
2.3.9. Bơm liên tục bị mất đường hút ............................................................ 59
2.3.10. Hiện tượng xâm thực trong bơm ly tâm .............................................. 60
BÀI 3. VẬN HÀNH VÀ BẢO DƯỠNG BƠM BƠM LY TÂM............................... 62
3.1. KHỞI ĐỘNG HỆ THỐNG BƠM LY TÂM ........................................................... 63
3.2. DỪNG HỆ THỐNG BƠM LY TÂM ...................................................................... 63
3.3. GHÉP BƠM NỐI TIẾP ........................................................................................... 63
3.4. GHÉP BƠM SONG SONG..................................................................................... 65
3.5. CHUYỂN BƠM LY TÂM ...................................................................................... 66
3.6. BẢO DƯỠNG BƠM LY TÂM ............................................................................... 67
3.6.1. Quy trình tháo bơm .................................................................................. 67
3.6.2. Quy trình lắp bơm .................................................................................... 67
3.6.3. Quy trình kiểm tra và sửa chữa bơm ........................................................ 67
BÀI 4. CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY NÉN KHÍ PISTON
74
4.1. KHÁI NIỆM ........................................................................................................... 75
4.1.1. Khái niệm chung về máy nén khí ............................................................. 75
4.1.2. Phân loại máy nén khí .............................................................................. 75
4.1.3. Các thông số cơ bản của máy nén khí ...................................................... 76
4.1.4. Phạm vi sử dụng ....................................................................................... 77
4.1.5. Ưu, nhược điểm của máy nén khí ............................................................ 77
4.2. PHÂN LOẠI ........................................................................................................... 78
4.2.1. Theo số chiều nén khí trong xylanh ......................................................... 78
4.2.2. Theo cấp số nén khí .................................................................................. 78
4.3. MÁY NÉN KHÍ NHIỀU CẤP ........................................................................................ 78
4.3.1. Van hút và van xả ..................................................................................... 79
4.3.2. Xylanh và ống lót xylanh ......................................................................... 81
4.3.3. Piston ........................................................................................................ 82
4.3.4. Xécmăng ................................................................................................... 82
4.3.5. Vòng chèn kim loại .................................................................................. 83