ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG THƢƠNG MẠI DU LỊCH HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH
Môn học:
THỰC HÀNH NGHIỆP VỤ HƢỚNG DẪN
DU LỊCH
Ngành:
QUẢN TRỊ DỊCH VỤ DU LỊCH VÀ LỮ HÀNH
Trình độ:
CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số:......../QĐ... ngày.... tháng..... năm.......)
HÀ NỘI, 2019
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham
khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm
LỜI GIỚI THIỆU
Du lịch là ngành kinh tế dịch vụ mang nội dung văn hóa sâu sắc, có tính
tổng hợp liên ngành, liên vùng và xã hội hóa cao. Phát triển du lịch liên quan và
phụ thuộc vào tất cả các ngành, lĩnh vực đời sống xã hội. Du lịch chỉ có thể phát
triển trên nền tảng văn hóa, tài nguyên du lịch và mức độ thuận lợi và tiện nghi
của dịch vụ do các ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội khác phát triển.
Việt Nam nằm trong nhóm 05 điểm đến du lịch hàng đầu khu vực Đông
Nam Á, là thời cơ và lợi thế để nắm bắt phát triển thị trường du lịch khi Việt
Nam gia nhập cộng đồng kinh tế ASEAN trong năm 2015. Trước yêu cầu mới
của phát triển và hội nhập, ngành du lịch Việt Nam đã xác định lấy hiệu quả về
kinh tế, văn hóa, xã hội và môi trường là mục tiêu tổng thể của phát triển; lấy
chất lượng và thương hiệu là yếu tố quyết định; phát triển doanh nghiệp là động
lực đ n bẩy cho phát triển.
Hiện nay, Cả nước trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp có
đào tạo về ngành Quản trị dịch vụ du lịch – lữ hành, Việt Nam học chuyên
ngành Hướng dẫn viên nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết về nguồn lao động có
chất lượng cao phục vụ ngành du lịch trong xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế
và trong khu vực. Để có một đội ngũ hướng dẫn viên không những chỉ giỏi về
chuyên môn nghiệp vụ, trình độ kiến thức, am hiểu về lịch sử, địa lý, văn hóa,
kinh tế, phong tục tập quán, lễ hội, cơ sở lưu trú, khu du lịch, dịch vụ ăn uống,
tham quan, mua sắm, cách ứng xử giao tiếp với du khách mà c n phải giỏi ít
nhất một ngoại ngữ để giao tiếp và hướng dẫn du khách… Đồng thời, hướng dẫn
viên phải am hiểu về phong tục tập quán của các quốc gia có khách du lịch đến
tham quan tại nước sở tại, hoặc hướng dẫn viên hướng dẫn du khách đi du lịch
nước ngoài.
Thực hành Nghiệp vụ hướng dẫn du lịch là môn học chuyên ngành của sinh
viên thuộc ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành tại các trường đào tạo
chuyên ngành du lịch. Đây là môn học quan trọng trong hệ thống kiến thức
chuyên môn của chuyên ngành hướng dẫn lữ hành, nhằm trang bị những kiến
thức và kỹ năng thực hành nghề, giúp người học tiếp cận và rèn luyện các kỹ
năng nghề nghiệp mà mình sẽ đảm nhận tại các doanh nghiệp lữ hành trong
tương lai.
“Thực hành Nghiệp vụ Hướng dẫn du lịch” là môn học chuyên ngành
của sinh viên chuyên ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành tại trường Cao
đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội. Tuy nhiên, sách và giáo trình thực hành
nghiệp vụ hướng dẫn du lịch và các sách tham khảo liên quan đến nghiệp vụ có
rất ít. Trong thực tế môn học này của ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành
chưa có giáo trình chính thức, nên việc biên soạn giáo trình giảng dạy môn học
này là vô cùng cần thiết trong công việc giảng dạy của giảng viên cũng như việc
học tập của sinh viên. Giáo trình nhằm trang bị cho người học và người đọc
những kiến thức cơ bản về nghiệp vụ hướng dẫn du lịch cũng như các kỹ năng
cần có của một hướng dẫn viên du lịch trong quá trình thực hiện công việc thực
tế tại điểm, trên phương tiện di chuyển, tại làng nghề truyền thống, hoặc tại
thành phố và các việc nơi khác. Đồng thời, cuốn sách c n cung cấp một lượng
kiến thức bổ trợ phong phú về các kỹ năng hướng dẫn, và kỹ năng xử lý các tình
huống thường gặp khi hướng dẫn chương trình du lịch.
Nội dung của môn học Thực hành Nghiệp vụ hướng dẫn du lịch” bao gồm
8 bài, cụ thể như sau:
- Bài 1: Kỹ năng giới thiệu và kết thúc trong hoạt động hướng dẫn du lịch
- Bài 2: Các phương pháp thuyết minh
- Bài 3: Hướng dẫn tham quan tại điểm
- Bài 4: Hướng dẫn tham quan đi bộ trong thành phố
- Bài 5: Hướng dẫn tham quan trên phương tiện di động
- Bài 6: Kỹ năng tổ chức thực hiện chương trình du lịch
- Bài 7: Kỹ năng xử lý tình huống và trả lời câu hỏi của khách
- Bài 8: Thực hành tổng hợp
Giáo trình môn học “Thực hành Nghiệp vụ Hướng dẫn du lịch” được biên
soạn chi tiết, phù hợp với yêu cầu và mục đích đào tạo, giúp cho việc giảng dạy
của giảng viên cũng như học tập của sinh viên thêm hiệu quả. Tác giả mong
muốn tài liệu này sẽ đáp ứng được phần nào nhu cầu giảng dạy của giảng viên
và nhu cầu học tập, nghiên cứu của sinh viên chuyên ngành Quản trị dịch vụ du
lịch và lữ hành. Tuy nhiên, trong quá trình biên soạn cuốn giáo trình này, tác giả
đã tham khảo một số sách và tài liệu giảng dạy môn học và nội dung tài liệu
không tránh khỏi những hạn chế nhất định.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn các tác giả có tài liệu hoặc các ý kiến
mà tôi đã tham khảo, cảm ơn sự hỗ trợ và đóng góp ý kiến của đồng nghiệp, cảm
ơn sự quan tâm của Ban giám hiệu, Ph ng Đào tạo, Khoa Khách sạn du lịch của
Trường cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội đã tạo các điều kiện thuận lợi
cho tôi hoàn thành cuốn giáo trình này.
Hà nội, ngày 25 tháng 08 năm 2019
Chủ biên
MỤC LỤC
Bài 1 KỸ NĂNG GIỚI THIỆU VÀ KẾT THÖC TRONG HOẠT ĐỘNG
HƢỚNG DẪN DU LỊCH .................................................................................... 1
1. Nội dung kỹ năng .............................................................................................. 1
1. 1. Kỹ năng giao tiếp trong hoạt động hướng dẫn ............................................. 1
1.2. Kỹ năng giới thiệu .......................................................................................... 8
1.3. Kỹ năng kết thúc ........................................................................................... 14
2. Kỹ năng cơ bản ................................................................................................ 16
3. Một số chú ý .................................................................................................... 16
4. Luyện tập kỹ năng ........................................................................................... 16
Bài 2 CÁC PHƢƠNG PHÁP THUYẾT MINH ............................................. 18
1. Nội dung kỹ năng ............................................................................................ 18
1.1. Các phương pháp thuyết minh ..................................................................... 18
1.2. Kỹ năng thuyết minh ..................................................................................... 22
2. Luyện tập kỹ năng ........................................................................................... 24
Bài 3 HƢỚNG DẪN THAM QUAN TẠI ĐIỂM ........................................... 25
1. Nội dung kỹ năng ............................................................................................ 25
1.1. Kỹ năng xây dựng bài thuyết minh tại điểm ................................................. 25
1.2. Một số chỉ dẫn, lưu ý khi tổ chức tham quan tại các di tích tôn giáo, tín
ngưỡng ................................................................................................................. 65
1.3. Một số kỹ năng, nghiệp vụ cần lưu ý khi thực hiện chương trình du lịch văn
hóa ....................................................................................................................... 66
2. Kỹ năng thực hành .......................................................................................... 75
2.1. Kỹ năng lựa chọn thông tin .......................................................................... 75
2.2. Yêu cầu cần đảm bảo của bài thuyết minh................................................... 75
3. Kỹ năng cơ bản ................................................................................................ 76
3.1. Xác định vị trí quan sát đối tượng tham quan ............................................. 76
3.2. Hướng dẫn tham quan .................................................................................. 77
3.3. Phương pháp hướng dẫn di chuyển trong tham quan ................................. 77
4. Một số chú ý .................................................................................................... 78
5. Luyện tập kỹ năng ........................................................................................... 79
5.1. Xây dựng bài thuyết minh về Chùa Một Cột ................................................ 79
5.2. Xây dựng bài thuyết minh về đền Quán Thánh ............................................ 81
5.3. Xây dựng bài thuyết minh theo tuyến Hà Nội – Sapa – Hà Nội .................. 84
BÀI 4 HƢỚNG DẪN THAM QUAN ĐI BỘ TRONG THÀNH PHỐ ......... 93
1. Nội dung kỹ năng ............................................................................................ 93
1.1. Đặc điểm của chương trình tham quan đi bộ .............................................. 93
1.2. Chuẩn bị cá nhân ......................................................................................... 93
1.3. Nội dung phương pháp hướng dẫn tham quan .......................................... 104
2. Luyện tập kỹ năng ......................................................................................... 112
BÀI 5 HƢỚNG DẪN THAM QUAN TRÊN PHƢƠNG TIỆN DI ĐỘNG (Ô
TÔ) .................................................................................................................... 114
1. Nội dung kỹ năng .......................................................................................... 114
1.1. Kỹ năng xây dựng bài thuyết minh trên phương tiện di động .................... 114
