TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN: VẬN HÀNH MÁY THỦY KHÍ II
NGHỀ: VẬN HÀNH THIẾT BỊ CHẾ BIẾN DẦU KHÍ
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 191/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 3 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa - Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
Trang 1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Trang 2
LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình “Vận hành máy thủy khí II” được biên soạn theo chương trình đào tạo
nghề “Vận hành thiết bị chế biến dầu khí” của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.
Các kiến thức trong toàn bộ giáo trình có mối liên hệ logic chặt chẽ.
Khi biên soạn giáo trình chúng tôi đã cố gắng cập nhật những kiến thức mới liên
quan đến môn đun “Vận hành máy thủy khí II” phù hợp với đối tượng sử dụng cũng như
cố gắng gắn những nội dung lý thuyết với những vấn đề thực tế thường gặp trong sản
xuất, đời sống để giáo trình có tính thực tiễn cao.
Nội dung của giáo trình được biên soạn gồm 6 bài:
Bài 1: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bơm piston
Bài 2: Quy trình vận hành và bảo dưỡng bơm piston
Bài 3: Vận hành và bảo dưỡng bơm piston
Bài 4: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của máy nén khí ly tâm
Bài 5: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của máy nén khí trục vít
Bài 6: Vận hành và bảo dưỡng máy nén khí
Giáo trình sẽ phục vụ tốt cho việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập của giáo viên
và học sinh trong Trường trong việc tìm hiểu cấu tạo, quy trình vận hành, xử lý sự cố
và bảo dưỡng kỹ thuật máy bơm pison, máy nén khí ly tâm và máy nén khí trục vít.
Với lòng mong muốn giáo trình này có thể góp phần nâng cao chất lượng học
tập mô đun “Vận hành máy thủy khí II”, chúng tôi xin chân thành cảm ơn và tiếp nhận
những ý kiến đóng góp của các em học sinh và đồng nghiệp về những thiếu sót không
thể tránh khỏi trong nội dung và hình thức để giáo trình hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn./.
Bà rịa - Vũng Tàu, tháng 3 năm 2020
Tham gia biên soạn
1.
Chủ biên: Lý Tòng Bá
2.
Lê Quốc Hoàng
3.
Th.S Phạm Công Đại
4.
Th.S Nguyễn Văn Hòa
5.
Ks. Phạm Công Quang
Trang 3
MỤC LỤC
Trang
MỤC LỤC ...................................................................................................................... 3
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ....................................................................................... 6
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN ............................................................................................... 9
BÀI 1: CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA BƠM PISTON ........... 17
1.1. GIỚI THIỆU CHUNG ............................................................................................ 18
1.1.1. Định nghĩa ........................................................................................................ 18
1.1.2. Ưu điểm và nhược điểm của bơm piston .......................................................... 18
1.1.3. Phân loại bơm piston ........................................................................................ 18
1.2. CẤU TẠO BƠM PISTON ...................................................................................... 19
1.3. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG BƠM PISTON ........................................................ 20
1.3.1. Nguyên lý hoạt động của bơm piston ............................................................... 20
1.3.2. Bình ổn áp ......................................................................................................... 22
1.3.3. Lưu lượng của bơm piston ................................................................................ 24
BÀI 2: QUY TRÌNH VẬN HÀNH VÀ BẢO DƯỠNG BƠM PISTON .................. 27
1.1. QUY TRÌNH VẬN HÀNH BƠM PISTON ............................................................ 28
1.1.1. An toàn khi vận hành ........................................................................................ 28
1.1.2. Chạy thử bơm ................................................................................................... 29
1.1.3. Lưu ý khi vận hành ........................................................................................... 30
1.2. QUY TRÌNH BẢO DƯỠNG BƠM PISTON ......................................................... 31
1.2.1 Vấn đề bôi trơn ................................................................................................. 31
1.2.2 Vấn đề bảo dưỡng máy bơm............................................................................. 32
BÀI 3: VẬN HÀNH VÀ BẢO DƯỠNG BƠM PISTON .......................................... 35
3.1. KHỞI ĐỘNG HỆ THỐNG BƠM PISTON ............................................................ 36
3.1.1. Công tác chuẩn bị ............................................................................................. 36
3.1.2. Khởi động máy bơm ......................................................................................... 36
Trang 4
3.1.3. Kiểm tra trong quá trình vận hành .................................................................... 36
3.2. DỪNG HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG BƠM PISTON ....................................... 37
3.2.1. Dừng hệ thống bơm thông thường ................................................................... 37
3.2.2. Dừng hệ thống bơm tình huống khẩn cấp ........................................................ 37
3.3. BẢO DƯỠNG BƠM PISTON ......................................................................... 37
3.3.1. Mục đích ........................................................................................................... 37
3.3.2. Nội dung ........................................................................................................... 37
BÀI 4: CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY NÉN KHÍ LY
TÂM .............................................................................................................................. 39
4.1. PHÂN LOẠI MÁY NÉN KHÍ LY TÂM ................................................................ 40
4.2. CẤU TẠO MÁY NÉN KHÍ LY TÂM .................................................................... 40
4.2.1. Vỏ máy (Casing) ............................................................................................... 40
4.2.2. Bánh công tác (Impeller) .................................................................................. 41
4.2.3. Màng ngăn (Diaphragm) .................................................................................. 42
4.2.4. Cánh dẫn hướng (Guide vane/diffuser) ............................................................ 45
4.2.5. Vòng làm kín (Seal) .......................................................................................... 47
4.2.6. Các loại ổ bi dùng trong máy nén khí ly tâm ................................................... 56
4.2.7. Ngăn cân bằng .................................................................................................. 58
4.2.8. Hệ thống bôi trơn .............................................................................................. 60
4.2.9. Hệ thống làm mát ............................................................................................. 62
4.2.10. Động cơ dẫn động ............................................................................................. 63
4.2. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG MÁY NÉN KHÍ LY TÂM ...................................... 65
4.2.1. Nguyên lý hoạt động của máy nén khí ly tâm .................................................. 65
4.2.2. Sốc (surging) ..................................................................................................... 66
4.2.3. Nối song song và nối nối tiếp ........................................................................... 66
BÀI 5: CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY NÉN KHÍ
TRỤC VÍT .................................................................................................................... 69
5.1. KHAI NIÊM VÀ PHÂN LOAI MAY NEN KHI TRUC VIT ................................. 70