TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN : VẬN HÀNH PHÂN XƯỞNG CHƯNG CẤT DẦU THÔ
NGHỀ : VẬN HÀNH THIẾT BỊ CHẾ BIẾN DẦU KHÍ
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 191/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 3 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa-Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
Trang 1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng
nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Trang 2
LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình “Vận hành phân xưởng chưng cất dầu thô” được biên soạn theo chương
trình đào tạo nghề “Vận hành thiết bị chế biến dầu khí” của Bộ Lao động – Thương binh
và Xã hội. Các kiến thức trong toàn bộ giáo trình có mối liên hệ lôgic chặt chẽ. Tuy vậy,
giáo trình cũng chỉ là một phần trong nội dung của chuyên ngành đào tạo cho nên người
dạy, người học cần tham khảo thêm các giáo trình có liên quan đối với ngành học để việc
sử dụng giáo trình có hiệu quả hơn.
Khi biên soạn giáo trình chúng tôi đã cố gắng cập nhật những kiến thức mới liên
quan đến mô đun “Vận hành phân xưởng chưng cất dầu thô” phù hợp với đối tượng sử
dụng cũng như cố gắng gắn những nội dung lý thuyết với những vấn đề thực tế thường gặp
trong sản xuất, đời sống để giáo trình có tính thực tiễn cao.
Nội dung của giáo trình được biên soạn gồm 4 bài:
Bài 1: Một số khái niệm
Bài 2: Nguyên lý hoạt động và cấu tạo tháp chưng cất dầu thô
Bài 3: Thông số kỹ thuật trong vận hành phân xưởng chưng cất dầu thô
Bài 4: Vận hành phân xưởng chưng cất dầu thô trên mô hình thực hành
Giáo trình sẽ phục vụ tốt cho việc giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh
trong Trường trong việc tìm hiểu cấu tạo, quy trình vận hành, xử lý sự cố khi vận hành
tháp chưng cất.
Xin chân thành cảm ơn các giáo viên Khoa dầu khí của trường Cao đẳng Dầu khí đã
giúp đỡ tôi hoàn thành giáo trình “Vận hành phân xưởng chưng cất dầu thô”.
Trân trọng cảm ơn./.
Bà rịa - Vũng Tàu, tháng 3 năm 2020
Tham gia biên soạn
1.
Chủ biên: GV Lưu Trà My
2.
Ths. Phạm Tuấn Linh
3.
Th.S Ngô Thị Bích Thu
4.
TS. Nguyễn Huỳnh Đông
5.
Ks. Phạm Công Quang
Trang 3
MỤC LỤC
TRANG
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ............................................................................................... 1
LỜI GIỚI THIỆU .............................................................................................................. 2
MỤC LỤC .......................................................................................................................... 3
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ........................................................................................... 6
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................. 8
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN ................................................................................................... 9
BÀI 1: MỘT SỐ KHÁI NIỆM ....................................................................................... 16
1.1. NHIỆT CẢM (SENSIBLE HEAT) .................................................................. 17
1.2. ẨN NHIỆT (LATENT HEAT) ......................................................................... 17
1.3. ĐIỂM SÔI ĐẦU (INITIAL BOILING POINT - IBP) ..................................... 17
1.4. ĐIỂM SÔI CUỐI (END BOILING POINT - EBP) ......................................... 18
1.5. ĐIỂM SƯƠNG ................................................................................................. 19
1.6. ĐIỂM BỌT ....................................................................................................... 19
1.7. ÁP SUẤT HƠI .................................................................................................. 19
1.8. ÁP SUẤT HƠI RIÊNG PHẦN ......................................................................... 21
1.9. CÂN BẰNG LỎNG HƠI.................................................................................. 22
1.10. DÒNG HỒI LƯU ............................................................................................. 22
BÀI 2: NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG VÀ CẤU TẠO THÁP CHƯNG CẤT DẦU THÔ
........................................................................................................................................... 24
2.1. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG THÁP CHƯNG CẤT DẦU THÔ .................... 25
2.1.1. Mục đích của quá trình chưng cất dầu thô ........................................................ 25
2.1.2. Ý nghĩa của quá trình chưng cất dầu thô .......................................................... 25
2.1.3. Nguyên lý của quá trình chưng cất ................................................................... 26
2.1.4. Sản phẩm của quá trình chưng cất dầu thô ....................................................... 28
2.1.5. Chuẩn bị nguyên liệu trước khi chưng cất ........................................................ 29
2.2. CẤU TẠO THÁP CHƯNG CẤT DẦU THÔ .................................................. 31
2.2.1. Giới thiệu hệ thống chưng cất dầu thô .............................................................. 31
Trang 4
2.2.2. Các loại tháp chưng cất ..................................................................................... 37
2.2.3. Cấu tạo các đĩa và một số bộ phận trong tháp .................................................. 38
BÀI 3: THÔNG SỐ KỸ THUẬT TRONG VẬN HÀNH PHÂN XƯỞNG CHƯNG
CẤT DẦU THÔ ............................................................................................................... 46
3.1. MÔ TẢ CÔNG NGHỆ TRÊN MÔ HÌNH ....................................................... 47
3.1.1. Tổng quan về phân xưởng chưng cất dầu thô trên mô hình ............................. 47
3.1.2. Mô tả công nghệ ................................................................................................ 48
3.2. ĐỌC SƠ ĐỒ TRÊN MÔ HÌNH ....................................................................... 61
3.3. CÁC THÔNG SỐ KỸ THUẬT TRONG VẬN HÀNH ................................... 61
3.4. TÁC ĐỘNG CỦA CÁC THÔNG SỐ TRONG VẬN HÀNH ......................... 66
3.4.1. Vận hành thông thường ..................................................................................... 67
3.4.2. Những điểm cần chú ý khi thay đổi chế độ làm việc của tháp chưng .............. 68
BÀI 4: VẬN HÀNH PHÂN XƯỞNG CHƯNG CẤT DẦU THÔ TRÊN MÔ HÌNH
THỰC HÀNH .................................................................................................................. 70
4.1. QUY TRÌNH KHỞI ĐỘNG PHÂN XƯỞNG CHƯNG CẤT DẦU THÔ. ..... 71
4.2. QUY TRÌNH NGỪNG HOẠT ĐỘNG BÌNH THƯỜNG PHÂN XƯỞNG
CHƯNG CẤT DẦU THÔ ................................................................................................. 74
4.3. CÁC TÌNH HUỐNG SỰ CỐ THƯỜNG GẶP ................................................ 76
4.3.1. Sự cố ở bộ điều khiển không khí ...................................................................... 76
4.3.2. Sự cố mất điện................................................................................................... 76
4.3.3. Nguồn cung cấp hơi bị hỏng ............................................................................. 76
4.3.4. Không có nhiên liệu cung cấp tới lò gia nhiệt .................................................. 76
4.3.5. Sự cố ở van điều khiển mức ở đáy tháp chưng ................................................. 76
4.3.6. 1 Van điều khiển dòng công nghệ vào lò đốt bị hỏng ...................................... 77
4.3.7. Máy nén khí hỏng ............................................................................................. 77
4.3.8. Van điều khiển mức của thiết bị tách muối bị hỏng ......................................... 77
4.3.9. Rò rỉ dòng công nghệ trong lò đốt .................................................................... 77
4.3.10. Ống dẫn trong lò đốt bị bám cốc ....................................................................... 77
PHỤ LỤC 1: HỆ THỐNG TIỀN GIA NHIỆT I VÀ TÁCH MUỐI ........................... 80
PHỤ LỤC 2: HỆ THỐNG TIỀN GIA NHIỆT II ......................................................... 81