TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: VẼ ĐIỆN CHUYÊN NGÀNH
NGHỀ: LẮP ĐẶT THIẾT BỊ ĐIỆN
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
(Ban hành kèm theo Quyết định số:187/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 3 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa - Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng
nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU
Cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật lần thứ nhất đã thúc đẩy các ngành công nghiệp
phát triển đặc biệt là cơ khí, điện - tự động hóa, giao thông vận tải, chế tạo máy...Các
ngành này yêu cầu bản vẽ phải diễn tả chính xác, đúng tỉ lệ vật thể cần biểu diễn. Đáp
ứng nhu cầu đó, cuối thế kỉ 18 một kĩ sư và cũng là một nhà toán học người Pháp tên là
Gaspard Moge đã công bố phương pháp biểu diễn vật thể bằng phép chiếu thẳng góc
trên hai mặt phẳng hình chiếu.Đó cũng là cơ sở lý luận để xây dựng bản vẽ kĩ thuật cho
tới ngày nay. Bản vẽ kĩ thuật có thể coi là ngôn ngữ của ngành kĩ thuật, là tiếng nói
chung của tất cả những người làm công tác kĩ thuật trên thế giới, do đó tất cả các tiêu
chuẩn xây dựng bản vẽ ngày nay đã được tiêu chuẩn hoá trong phạm vi quốc gia và quốc
tế.
Môn Vẽ Điện chuyên ngành mang tính đặc trưng của một môn học thực hành cho nên
ngoài việc nắm vững các kiến thức lí thuyết cần đặc biệt chú ý rèn luyện các kĩ năng
hoàn thành bản vẽ như: trình tự hoàn thành bản vẽ,thói quen cầm bút, cầm thước....sao
cho khoa học nhất.
Cùng với sự phát triển của tin học, môn học Vẽ Điện chuyên ngành cũng đã được
thừa hưởng nhiều thành tựu, đặc biệt trong lĩnh vực thiết kế. Với sự trợ giúp của các
phần mềm đồ hoạ chuyên dụng, công nghệ vẽ và thiết kế đã có sự thay đổi cơ bản. Sự
trợ giúp của máy tính và phần mềm đồ hoạ cho phép tự động hoá việc xử lí thông tin vẽ,
tự động hoá việc lập các bản vẽ điện hoặc giải các bài toán hình hoạ....Nhưng để hoàn
thành một bản vẽ bằng máy tính điện tử, người sử dụng máy trước hết phải nắm vững
các kiến thức cơ bản về vẽ kĩ thuật giống như khi hoàn thành bản vẽ kĩ thuật bằng tay.
Do kiến thức và thời gian có hạn nên giáo trình không thể tránh khỏi những thiếu
sót. Chúng tôi mong được sự đóng góp của bạn đọc để giáo trình ngày càng được hoàn
thiện hơn.
Bà Rịa - Vũng Tàu, tháng 6 năm 2020
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên Dương Tiến Trung
2. ThS. Ninh Trọng Tuấn
3. ThS. Lê Thị Thu Hường
MỤC LỤC
BÀI MỞ ĐẦU: KHÁI QUÁT VỀ VẼ ĐIỆN ................................................................... 1
1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ BẢN VẼ ĐIỆN ............................................................. 2
2. QUI ƯỚC TRÌNH BÀY BẢN VẼ ........................................................................... 2
BÀI 1: CÁC TIÊU CHUẨN BẢN VẼ ĐIỆN ................................................................... 7
1. CÁC TIÊU CHUẨN CỦA BẢN VẼ ĐIỆN ............................................................. 8
BÀI 2: CÁC KÝ HIỆU QUI ƯỚC DÙNG TRONG BẢN VẼ ĐIỆN ............................ 10
1. VẼ CÁC KÝ HIỆU PHÒNG ỐC VÀ MẶT BẰNG XÂY DỰNG ......................... 11
2. VẼ CÁC KÝ HIỆU ĐIỆN TRONG SƠ ĐỒ ĐIỆN CHIẾU SÁNG ........................ 12
3. VẼ CÁC KÝ HIỆU ĐIỆN TRONG SƠ ĐỒ ĐIỆN CÔNG NGHIỆP ..................... 16
4. VẼ CÁC KÝ HIỆU ĐIỆN TRONG SƠ ĐỒ CUNG CẤP ĐIỆN ............................ 18
5. VẼ CÁC KÝ HIỆU ĐIỆN TRONG SƠ ĐỒ ĐIỆN TỬ .......................................... 20
6. CÁC KÝ HIỆU BẰNG CHỮ DÙNG TRONG VẼ ĐIỆN ...................................... 23
BÀI 3: VẼ SƠ ĐỒ LẮP ĐẶT ĐIỆN ............................................................................. 26
1. MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 26
2. VẼ SƠ ĐỒ MẶT BẰNG, SƠ ĐỒ VỊ TRÍ .............................................................. 28
3. SƠ ĐỒ NỐI DÂY .................................................................................................. 29
4. VẼ SƠ ĐỒ ĐƠN TUYẾN ..................................................................................... 32
5. NGUYÊN TẮC CHUYỂN ĐỔI CÁC DẠNG SƠ ĐỒ ........................................... 33
6. DỰ TRÙ VẬT TƯ VÀ VẠCH PHƯƠNG ÁN THI CÔNG ................................... 34
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 36
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 1: Các loại thước dùng trong vẽ điện ..................................................................... 1
Hình 2: Quan hệ các khổ giấy ......................................................................................... 2
Hình 3: Vị trí khung tên trong bản vẽ............................................................................. 2
Hình 4: Nội dung và kích thước khung tên dùng cho bản vẽ khổ giấy A2, A3, A4 ...... 3
Hình 5: Nội dung và kích thước khung tên dùng cho bản vẽ khổ giấy A1, A0 ............. 3
Hình 6: Sơ đồ điện thể hiện theo tiêu chuẩn Việt Nam .................................................. 6
Hình 7 : Sơ đồ điện thể hiện theo tiêu chuẩn quốc tế ..................................................... 7
Hình 3.1: Ví dụ về sơ đồ nguyên lý ............................................................................... 22
Hình 3.2: Ví dụ về sơ đồ nối dây ................................................................................... 23
Hình 3.3: Ví dụ về sơ đồ vị trí ...................................................................................... 23
Hình 3.4: Sơ đồ mặt bằng của một căn hộ..................................................................... 24
Hình 3.5: Sơ đồ vị trí mạng điện đơn giản .................................................................... 24
Hình 3.6: Sơ đồ nguyên lý mạch điều khiển một đèn sợi đốt ....................................... 25
Hình 3.7: Sơ đồ nối dây của ví dụ 3.1 ........................................................................... 26
Hình 3.8: Sơ đồ nguyên lý mạch 2 đèn sợi đốt điều khiển chung ................................. 26
Hình 3.9: Sơ đồ nối dây của ví dụ 3.2 ........................................................................... 26
Hình 3.10: Sơ đồ nguyên lý mạch đảo chiều ................................................................. 27
Hình 3.11: Sơ đồ nối dây mạch đảo chiều động cơ 3 pha bằng cầu dao 2 dao ............. 27
Hình 3.12: Sơ đồ nguyên lý mạch chỉnh lưu cầu một pha ............................................ 28
Hình 3.13: Nguyên tắc chuyển đổi các dạng sơ đồ ....................................................... 29
Hình 3.14: Sơ đồ vị trí ví dụ 3.5 .................................................................................... 30