Hệ thống kiến thức hóa học hữu cơ ở
trường THPT
Các kiến thức hóa học hữu cơ ở trường
THPT mang tính chất kế thừa, phát triển
và hoàn thiện các nội dung được nghiên
cứu ở trường THSC. Hệ thống kiến thức
bao gồm các vấn đề cơ bản:
1. Các khái niệm mở đầu – đại cương về hóa hữu cơ: cung
cấp các kiến thức cơ bản về thuyết cấu tạo hợp chất hữu
cơ cùng với thuyết electron, liên kết hóa học tạo nên cơ sở
lý thuyết chủ đạo cho phần hóa học hữu cơ. Nội dung
phần đại cương bao gồm các vấn đề:
- Khái niệm đại cương mở đầu, sự phân loại chất trong
hóa học hữu cơ.
- Cách xác định thành phần định tính, định lượng, lập
công thức, biểu diễn phân tử từ hợp chất hữu cơ theo các
dạng công thức: công thức tổng quát, công thức đơn giản
nhất, công thức cấu tạo…
- Thuyết cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ.
- Khái niệm đồng đẳng, đồng phân, dạng liên kết hóa
học, sự lai hóa, phân bố không gian của hợp chất hữu cơ.
2. Nghiên cứu các loại chất hữu cơ cơ bản:
- Nghiên cứu các loại chất hữu cơ (hiđrocacbon, hợp
chất có nhóm chức, hợp chất cao phân tử) trên cơ sở
nghiên cứu một chất cụ thể nhằm làm rõ cấu tạo phân tử
(thành phần – dạng liên kết), tính chất hóa học đặc trưng
của dãy đồng đẳng thuộc các loại hợp chất hữu cơ cụ thể.
- Nghiên cứu hệ thống ngôn ngữ hóa học trong hóa hữu
cơ.
- Nghiên cứu quy luật chi phối quá trình biến đổi các
chất hữu cơ, loại phản ứng, cơ chế, đặc điểm của từng
phản ứng, quy luật ảnh hưởng qua lại giữa các nguyên tử
trong phân tử (quy tắc cộng, tách, thế vào nhân thơm…).
- Mối liên quan chuyển hóa giữa các loại chất hữu cơ từ
đơn giản đến phức tạp.
3. Kiến thức về ứng dụng thực tiễn và phương pháp điều
chế các loại hợp chất hữu cơ cơ bản:
Kiến thức về kĩ năng hóa học và phương pháp giải các
dạng bài tập hóa học hữu cơ. Hệ thống kiến thức hóa hữu
cơ được trình bày theo dãy đồng đẳng về các loại chât. Sự
nghiên cứu kĩ một chất điển hình có ứng dụng nhiều trong
thực tế, trên cơ sở các kiến thức này đủ để học sinh hiểu
được cấu tạo, tính chất đặc trưng của các chất trong dãy
đồng đẳng. Các loại chất hữu cơ được sắp xếp theo một
hệ thống logic từ loại chất đơn giản cả về thành phần cấu
tạo phân tử đến loạt chất phức tạp phù hợp với sự tiếp thu
của học sinh và theo tiến trình phát triển về mối liên quan
định tính giữa các loạt chất hữu cơ.