Bài văn mẫu: Hình tượng người phụ nữ qua ba tác phẩm “Vợ chồng a phủ” của Tô Hoài, “Vợ nhặt” của Kim Lân và “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu

ƯỢ ƯỜ Chuyên đ :ề            HÌNH T NG NG Ụ Ữ I PH  N

Ẩ Ủ Ủ

Ợ Ồ Ế Ợ Ễ Ủ Ủ

Ặ   QUA BA TÁC PH M : “V  CH NG A PH ” C A TÔ HOÀI, “V  NH T” Ề   C A KIM LÂN VÀ “ CHI C THUY N NGOÀI XA” C A NGUY N MINH CHÂU

ộ ấ ề ề ữ

ắ ề ặ ụ t Nam, nh t là nh ng ph   t trong giai đo n

ề ệ ặ ắ ượ ề

ụ ữ ố ế ậ ợ ồ ủ ủ ạ c th  hi n khá đ c s c qua nhi u  ị ng M  trong “v  ch ng A Ph ” c a Tô

ệ ượ ụ ứ ủ ẩ

ớ i đàn bà hàng chài qua truy n

ỗ ỗ

ư ở ọ ẫ ệ ố ườ ả ủ ấ ườ ậ ề ẩ  h  v n toát lên nh ng ph m ch t đáng quí c a ng ế ề ng nh ng

ọ ệ       Ph  n  là đ  tài quen thu c trong n n văn h c Vi ỏ ậ ụ ị ữ ủ n  có s  ph n nh  bé, ch u nhi u đ ng cay, t i nh c. Đ c bi ể ệ ế ỉ ế 1945 đ n h t th  k  XX, đ  tài này đã đ ổ ộ ơ ả nhân v t. N i tr i h n c  là hi n t ặ ợ ậ Hoài, nhân v t “v  nh t” và bà c  T  trong tác ph m cùng tên c a Kim Lân và  ả ễ nhà văn Nguy n Minh Châu, v i hình  nh ng ậ   ắ ng n “Chi c thuy n ngoài xa”. M i nhân v t đ u mang m i hoàn c nh, s  ph n ụ ữ i ph   đáng th ữ ệ n  Vi ươ t Nam.

ươ ậ i ph  n  v i s  ph n chìm n i, đau th

ừ ấ ự ấ ả  r t lâu, hình  nh ng ắ ủ ụ ữ ớ ố ộ ệ ọ

ủ ữ ng  t Nam. Qua  ượ ư c l u i dân quê đã đ

ụ ể ơ ườ ệ ả ổ ườ       Đã t ề trong s  b t công hà kh c c a xã h i đã đi vào n n văn h c Vi ườ nh ng câu ca dao dân ca_ khúc hát tâm tình c a ng ữ ề truy n qua bao năm tháng mà c  th  h n đó là nh ng câu ca dao than thân đ y  ượ ụ ữ ả i ph  n  đã đ c m th ầ ớ ấ ậ c hi n lên r t đ m nét v i: đó hình  nh ng ươ Ở ng.

“Con cò l n l

ặ ộ ờ ồ ỉ

ạ

i b  sông ế ư ạ ạ ư ấ ư ộ ụ ạ Gánh g o nuôi ch ng ti ng khóc n  non” “Thân em nh  h t m a sa H t vào đài các,h t ra ru ng cày” “Thân em nh  t m l a đào

ợ ế ấ ơ ữ Ph t ph  gi a ch  bi t vào tay ai”

ổ ế ị ự ổ ậ ỗ t bao n i kh  mà ng

ụ ữ ả ắ ầ

ươ ng”. Nh ng  ậ ỗ ổ ấ ẫ ỗ

ổ ớ ị ộ ổ ủ ớ ổ ề ậ ọ ỉ ượ ụ ạ ấ ấ ườ i ph  n  ph i ch u đ ng, n i kh  v t ch t        Có bi ư “ngày ngày hai bu i trèo non”, “ngày thì dãi n ng đêm thì d m s ầ ỗ n i kh  l n nh t v n là n i kh  v  tinh th n,n i kh  c a thân ph n mong  ị manh, b  đ ng, ít giá tr . Thân ph n h  ch  đ ỗ ư c ví v i “h t m a sa”, “t m l a

ườ ủ ọ ổ c n i kh  xót xa c a ng

ữ ể ả ấ ẩ

ế ấ ậ ượ ổ ư ở ọ , ng

ườ ọ

ụ ữ i ph  n  khi đ c  ậ ấ ố ẹ ữ t đ p, v y mà   h  luôn có nh ng ph m ch t t ả ờ ọ ỉ ọ ườ ờ i đ i đâu có bi t và coi tr ng. C  đ i h  ch   ổ ấ ư ự ấ ạ ng nh  s  b t h nh  y  ố ị ụ ữ ườ đào”…Ta có th  c m nh n đ nh ng câu ca dao  y. Nh ng  ờ ộ trong cái xã h i lúc b y gi ự ầ l m lũi, cam ch u trong s  đau kh , nh c nh n. Và d ấ ả ộ ằ ủ t c . c a ng ằ i ph  n  là m t h ng s  chung cho t

ộ ừ ể ườ

ủ ờ ề ố  đ  nói v  s  ph n ng i nh c”. Quãng th i gian h  s ng trên đ i đ i ph  n  trong xã  c đong

ậ ọ ố ế ụ ữ ụ ọ ờ ị ườ ằ ả t bao ng ụ ữ ờ ượ ả   i ph  n  đã ph i

ế       Có ai đó đã nói, n u dùng m t t ấ hôi b y gi  thì đó là: “t ổ ế ỗ đ m b ng n i kh  đau mà h  ph i gánh ch u. Có bi ậ ủ ố ậ ng m ngùi trong s  ph n c a mình:

ẹ

ẳ t là vàng hay thau

ự ả

C m cân ch ng bi ẳ ử ử “Trách cha,trách m  nhà chàng ầ ế Th c vàng ch ng ph i thau đâu ừ Đ ng đem th  l a mà dau long vàng”

hay:

ồ “L y ch ng làm l

Đi c y đi cày ch  ch ng k  công

ổ  kh  thay ể ồ ấ ấ ố ố T i t m t ch ng

ồ ị ẻ ị ẳ ị ữ ấ i ch  gi ằ ế Ch  cho manh chi u,n m không chu ng bò

ủ i ph  n

đây không ph i là cái khao khát cao sang  ộ ả ấ ủ ườ ạ ườ ữ ế ọ i.Vì th  h

ụ ữ ở           Khao khát c a ng mà là nh ng khao khát h nh phúc chính đáng nh t c a m t con ng ủ ắ đã nh n nh :

ắ

ồ ừ ấ ồ

ợ ầ

ồ ở ậ ầ “Đói lòng ăn n m lá sung ộ Ch ng m t thì l y,ch ng chung thì đ ng” “ Ch ng con là cái n  n n ằ Thà r ng v y nuôi thân béo m m”

ư ồ ườ ụ ữ ẫ ấ i ph  n  v n sáng lên l p lánh ánh sáng

ượ ấ ạ ố Nh ng dù s ng b t h nh tâm h n ng ậ ủ c a trái tim đôn h u,cao th ị ng v  tha.

ấ ả ủ ằ ọ ộ i

ộ ố ố ữ ấ ư ữ ườ , cũng

ụ ữ ả ậ ớ ộ ớ ữ           Quên đi nh ng nh c nh n, v t v  c a cu c s ng lao đ ng, nh ng ng ả ph  n  bình dân  y cũng có nh ng phút giây s ng cho c m xúc riêng t ủ tr i qua các cung b c nh  nhung c a m t trái tim m i yêu

“Gió sao gió mát sau l ngư

ớ ườ ư ế ạ ạ D  sao d  nh  ng i d ng th  này”

ượ ờ ư ể ắ ủ ế ạ ỏ i khao khát v t ra kh i phép t c c a th i x a đ  tìm đ n h nh phúc

Có khi l riêng t ạ ư ỏ  nh  bé.

ộ

Ướ “ ắ ầ ơ ộ c gì sông r ng m t gang ả ế B c c u d i y m cho chàng sang ch i”

ụ ữ ươ ượ ề ọ Ở ườ  ng i ph  n , tình yêu th ỷ ng, lòng thu  chung luôn đ c đ  cao, trân tr ng

ỉ ộ ằ

ộ ầ ỉ ẹ “Trăng tròn ch  m t đêm r m Tình duyên ch  h n m t l n mà thôi”

ừ ừ ồ

ậ ẽ ổ ẹ ấ ạ ỷ trong ti ng hát than thân đ y t ủ ụ ữ ẫ ươ

ữ ả

i ph  n  v n v ẫ ỵ ẻ ẻ ẹ ầ ủ ữ ọ ư ữ ườ ắ ọ

ấ ả ấ ổ ế ầ ủ ự T  trong kh  đau, b t h nh, t i c c, tâm h n  ế   ả ườ ng lên, to  sáng khi n trung h u, đ p đ , thu  chung c a ng ấ ế cho ti ng hát than thân kia không mang v  bi lu  mà v n ngân vang,  m áp tình  ủ ọ ờ ườ đ i, tình ng i. Ca dao đã ph n ánh đ y đ  nh ng v  đ p đó c a h  ­ nh ng  ỷ i thu  chung son s c, giàu tình nghĩa. H  nh  nh ng viên ng c thô mà  con ng ấ ạ ờ th i gian b t h nh, kh  đau là ch t xúc tác mài giũa ngày càng to  sáng l p lánh

ọ ả và ạ ở i

ừ ẹ ạ ẫ ệ

ễ ữ ươ ồ ộ ờ i ph  n . “Chuy n ng i ph  n  v i n i oan th u tr i đã ph i l y

ườ ườ ạ ỷ

ề ệ

ụ ườ ế ướ  đó, m ng văn h c trung đ i v n ti p b ườ ụ ữ ấ ụ ữ ớ ỗ ẻ ẹ ủ ả ượ ử ọ

ả

ế ả

ộ ệ ố ợ ị ườ i

ở ề ủ i l

ể ữ c, gìn gi           Không d ng l i con gái Nam  khai thác nét đ p trong tâm h n ng ủ ả ấ X ng” c a Nguy n D , m t ng ự ế ể ứ cái ch t đ  ch ng minh s  trong s ch c a mình. Toát lên v  đ p thu  chung,  ườ ợ ề ề ộ ề ư i v  hi n, dâu th o. Nh  Thuý Ki u trong truy n Ki u  hi n th c, là m t ng ị ấ ễ ủ ấ ủ ộ i Nguy n Du,  y là m t hình t ng b t h  trong l ch s  văn h c dân  c a ng ề ả ộ ộ ộ ậ ố ủ ế t c. Trong hình  nh Ki u có đ  bi t bao nhiêu là s  ph n, là c nh ng : m t  ộ ậ ộ ứ ườ ệ ắ ỷ trang tuy t s c, m t ng i tình thu  chung, m t đ a con hi u th o, m t b c  ắ ầ ườ ộ ng b , m t cô gái b  ép làm gái l u xanh “s ng làm v  kh p ng phu nhân đ ọ ạ ờ ầ ườ ề ừ ế  sông Ti n Đ ng tr  v , đáp l i c u xin c a Kim Tr ng,  ta”. Th  mà t ẫ nàng v n còn có th  nói”

“Ch  trinh còn m t chút này ữ ữ ầ ẳ ộ ạ Ch ng c m cho v ng l i giày cho tan”

ớ ữ ệ ớ ở ấ ả ế ớ t c  th  gi

ủ

ủ ị ự ấ ượ ủ ệ ổ ề ề ễ i Truy n Ki u đã tr  nên  Ch  trinh, v i Nguy n Du, v i Ki u, và t ộ ự ế ề lung linh đa nghĩa. Ki u – đó là m t s  k t tinh c a tài và tình, c a tình và hi u,  ữ ạ ủ c a tài hoa và m nh b c, c a nh ng oan kh , ch u đ ng không m y đ ế c bù

ộ ọ

ư ế ạ ả ề ệ ẫ ụ ữ ế ư c đ u hoàn thi n b n chân dung c  v  ngo i hình l n tâm h n

i ph  n  trong xã h i phong ki n x a. Nh  th , trong văn h c  ồ ướ ầ ụ ữ ả ệ ạ ườ ắ ủ đ p c a ng ạ trung đ i đã b ườ ủ c a ng i ph  n  ­ tài hoa, b c m nh.

ọ ả ườ ả ủ

ư ệ t Nam, hình  nh ng ờ ườ   i

ề ấ

ớ ẩ ạ ể ạ ề ệ ng sâu s c trong n n văn h c hi n đ i. V i nh ng ph m ch t t

ủ

ườ ở ộ ờ ề i ph  n  Vi ế ộ ờ ữ ậ ả ữ ộ i trong lòng đ c gi

ế  nhi u v  trí trong cu c đ i đã đ  l ề   ọ t đ p truy n ữ t nam, nh ng cung b c c m xúc ph c t p, nh ng  ậ ng th t  t Nam

ủ ộ ấ ả ư ụ ữ ệ ọ ờ ố ấ ướ

ườ ầ ặ ả ệ i dân Vi ụ ữ ườ i ph  n ,  ấ c Ngô T t

ề ơ ng nh  càng n ng n  h n. Hình  nh chi D u đ ộ ắ ả

ấ ả ư ẩ ệ ặ ườ ữ ẹ i ph  n  lam lũ, gánh  t c  các công vi c n ng nh  trong nhà. Không nh ng n p s u cho ch ng,

ế ồ ộ ộ

ồ ườ i đã ch t. Đành ph i đ t ru t bán  ơ ự ầ ả ộ ớ ế ồ

ỉ

ề ườ ậ ng, nhu c u h nh phúc chính đáng nh  bao ng ỏ ầ  do yêu đ

ị ộ ủ ươ ị ỡ ề ự ị ạ ẩ ủ

ườ ệ ả i sinh ra đã không đ

ố ượ ọ ớ c tr n v n. Th  N  mu n đ

ậ ố ườ ượ ủ ư ượ ượ ẹ  Chí nh ng đâu có đ

ụ ữ ậ ấ ườ ề

ắ c ông tr i ban cho nhan s c, v y mà chuy n tình  c chung s ng v i Chí Phèo,  ị i, bà dì c a Th   ắ i ph  n  th t b t công, ch u nhi u đ ng cay,  ạ ờ ẻ ẹ c. Làng xóm chê c ị ọ ữ ụ ẩ ộ ờ ủ  h  luôn sáng ng i v  đ p nhân ph m. H  chính là nh ng đ i

ộ ờ ấ ạ ụ ữ ệ ườ ử ụ ữ ẫ i ph  n  v n  Theo dòng ch y c a lich s  văn h c Vi ẩ ờ ố xuyên su t trong các tác ph m. Trong th i chi n cũng nh  trong th i bình, ng ệ ở ệ ụ ữ ệ ị t Nam hi n di n  ph  n  Vi i nhi u  n  ấ ố ẹ ắ ượ t ứ ạ ố th ng c a ng ả ữ ấ ượ ể ạ  nh ng  n t trăn tr  cu c đ i. H  đã đ n và đ  l ườ ọ ả ậ đ m nét, khó phai m . S ng trong c nh ng  chung c a m i ng ố ớ ữ c còn l m than, v t v  nh ng đ i v i ng nh ng năm tháng đ t n ậ ượ ự ấ ả s  v t v  đó d ụ ữ ố ẽ T  v  lên trong tác ph m “T t đèn” là m t hình  nh ng ộ ư vác t ả ứ chi còn ph i n p cho em ch ng ­ m t ng ồ   ổ ậ con, đau đ n khi nhìn ch ng b  đánh đ p g n ch t. Bao c  c c, kh  đau đ u d n ữ ụ  ị i ph lên đôi vai bé nh , g y gu c c a ch . Không ch  có v y, còn có nh ng ng ườ ư ầ ữ ế n  đ n quy n t i  ộ khác cũng b  ngăn c n. Th  N  trong tác ph m “Chí Phèo” c a Nam Cao_ m t  ờ con ng ị ỡ duyên cũng không đ ố mu n chăm sóc cho  ạ ấ i ngăn c m. Cu c đ i c a ng l ư ở ọ ủ i nh c, nh ng  t ể ệ di n tiêu bi u cho ng t Nam có cu c đ i b t h nh. i ph  n  Vi

ổ ườ ư ụ ữ i ph  n

ề ổ ậ

ề ữ ạ ị ọ ụ ữ t Nam t ậ ệ ng v  nh ng ph  n  có s  ph n b t h nh, thi

ả ừ ư ế  x a đ n nay. Các nhà th , nhà văn luôn  ấ ạ ớ ươ ỏ ng cho thân ph n nh  bé. V i cái nhìn nhân đ o c a mình, các

ờ ủ ấ ẩ

ụ ữ ệ ườ ử ị      Qua nhi u giai đo n l ch s , v  trí thay đ i, nh ng hình  nh ng ơ ệ ẫ v n n i b t trong văn h c Vi ố ổ ọ ướ t thòi, đau kh . H  thông  h ậ ạ ủ ả c m, khóc th ữ ổ ậ ơ nhà th , nhà văn đã làm n i b t lên nh ng ph m ch t cao quý sáng ng i c a  i ph  n  Vi ng t Nam.

ọ ướ ủ ớ ẩ c nhà, Tô Hoài v i tác ph m “V  ch ng A Ph ”,

ợ ồ ủ ễ ề ớ

ụ ữ ặ ơ ườ ượ ữ ề      Góp vào n n văn h c n ợ ế Kim Lân v i “v  nh t” và tác ph m “Chi c thuy n ngoài xa” c a Nguy n Minh  ậ i ph  n . Nh ng nhà văn này đã góp lên  Châu càng tô đ m h n hình t ẩ ng ng

ế ữ ạ

ố ớ ọ ậ ữ ả ả ớ

ấ ạ ủ ế ồ ợ ườ ữ ẩ ọ ti ng nói chung­ ti ng nói nhân đ o đ i v i h . Không nh ng th  hi n s  quan  ố tâm, thông c m , đ ng c m v i nh ng s  ph n b t h nh này mà nh ng nhà văn  ấ còn trân tr ng, ng i ca nh ng ph m ch t cao quý c a ng ể ệ ự ữ ụ ữ i ph  n .

ế ắ ặ ợ ồ

ệ

ả ớ ấ ạ ấ ề

ậ ủ ạ ố ng cho s  ph n c a ng

ồ ề ườ ễ i  i đàn bà hàng chài  ụ ữ i ph  n  cam

ứ ị ả ủ ị ộ ụ ữ ườ      Đ n v i “V  ch ng A Ph ”, ta b t g p hình  nh M ­m t ng i ph  n  dân  ề ợ ọ ớ ứ ố ộ ủ ặ t. Đ c “V  nh t” c a Kim  t c Mèo b t h nh v i s c s ng ti m tàng mãnh li ợ ớ ượ ồ ạ ượ ố c s ng, đ Lân, ta c m th y xót xa cho cô v  v i ni m khao khát đ c t n t ườ ươ ỏ ế đ n cháy b ng.R i ta l i khóc th ộ ủ ế trong “Chi c thuy n ngoài xa” c a Nguy n Minh Châu­ m t ng ch u và giàu đ c hi sinh.

ộ ệ ủ c rút t

ừ ậ  t p truy n Tây B c c a  ậ t vào năm 1953, ngay sau chuy n thâm nh p th c t

ắ ệ ự ế ủ ủ

ặ ắ ẩ ự ề ộ ố ủ

ấ ủ ộ ứ ứ ướ ồ

ự ề do c a con ng

ế t c a th  l c phong ki n th c dân. Đ ng  ườ i mi n núi, là hình  ữ ấ ộ ờ ủ ọ

ể ươ ư ậ ầ ố i  y là M , m t nhân v t có s  phân bi đát,đáng th

ấ ố ẹ ắ ủ ợ ồ ắ ượ      “V  ch ng A Ph ” là m t truy n ng n đ ả ế ế  c a tác gi .  Tô Hoài, vi ố ệ Đây là truy n ng n đ c s c nh t c a Tô Hoài nói riêng và c a văn xuôi ch ng  Pháp nói chung.Tác ph m là m t b c tranh chân th c v  cu c s ng c a dân  ế ự ộ ủ ề nghèo mi n núi d i ách áp b c bóc l ộ ề ứ ố ờ ủ ự ọ th i là m t bài ca v  s c s ng khát v ng, t ả ả ườ ng gi i phóng và cu c đ i c a h . Tiêu bi u nh t cho nh ng con  nh con đ ộ ị ườ ấ ng nh ng mang đ y  ng ẩ t đ p. ph m ch t t

ẩ ệ ị

ướ ử ồ ỏ ự ộ ậ ạ ẻ

ấ ặ

ư ạ ướ ướ c d ng con ng

i khe su i lên cô  y cũng cúi m t, m t bu n r ườ ộ ố ợ ớ ở ầ i thi u M  là m t cô gái ng i quay s i bên        M  đ u tác ph m Tô Hoài gi ự  “lúc nào cũng v y dù thái c  ng a, d t v i,ch ệ ả ả c c a, c nh tàu ng a t ng đá tr ặ ố ồ ườ ượ ủ c i hay cõng n i.  i r ị ệ ị ượ  b  chà đ p. Nh ng M  là ai?_ Cô là con dâu  i nô l Đó là hình t ấ ạ ậ ạ ợ g t n  nhà Pá Tra, m t s  ph n b t h nh.

i ,

ả ữ ậ ạ ầ ị ố ế

ấ ự ế

ư

ị ươ ng lai t ớ ạ ổ ả ơ

ủ t đ i v i bao chàng trai Mèo. Nh ng t ế t bao h nh phúc, và tình yêu đã không đ n v i cô gái nghèo kh  này. M  mang ị ị ề ị ồ ớ

ờ ệ ố ớ ạ ộ ả ề ả ố ườ ộ ừ ẹ ộ ộ  M  v n là m t cô gái dân t c Mèo, con nhà nghèo. M t cô gái v a đ p ng ế ố ả ẹ i c n cù, đ m đang, hi u th o, ham s ng, giàu  đ p n t. Không nh ng v y l ố ẫ ấ ứ lòng yêu đ i và r t m c tài hoa. Ti ng sáo c a M  đã có s c lôi cu n h p d n  ổ ẻ ớ ươ ặ i sáng, tu i tr  v i  đ c bi ị ế bi ư ự ớ  do, h nh phúc nh ng ph i r i vào  bi k ch m t cô gái v i ni m khao khát t ố ướ ườ  l c đ ngh ch c nh tr  trêu, b  d n vào b ướ ố ẹ ị ướ ế ợ c b  m  M  c n  truy n ki p ­ ngày tr ỉ i thoát. Ch  vì món  ng cùng không  i nhau ph i vay nhà th ng lý Pá Tra

ẫ ế ế ư

ị ừ ả ượ ợ ố ị ả c n  nên M  ph i đem thân làm ả ố ữ

ố ỗ ư i. Danh nghĩa là con dâu nhà quan, nh ng

ị ự ạ ề ể ị ỉ ị

ị ươ ộ ạ ề ề ị

ấ ế ễ ệ ấ ằ ộ

ắ ờ ấ ề ầ

ộ ờ ng b  nên M  đành ph i quay v  ch p nhân cu c đ i làm nô l

ế ầ ư  g p nhi u l n.Vì  ề   ệ ướ . D i nhi u ị ề ủ ụ ng quy n, th n quy n và h  t c phong ki n mi n núi, M

ằ ậ

ậ ư ậ ố ẹ và cho đ n lúc già, m  cô ch t, v n ch a tr  đ ể ừ ợ ấ dâu tr  món n   y.K  t  khi làm dâu cho nhà th ng lý,M  ph i s ng nh ng  ụ ủ ng,t chu i ngày đau th i nh c tăm t ệ ứ ấ th c ch t M  là m t th  nô l  không công. M  không ch  b  hành h  v  th  xác  ầ mà còn b  đày đo  v  tinh th n. Đã m y tháng li n, đêm nào M  cũng khóc. Cô  ị ờ i nghi p  y đã có lúc đ nh k t li u đ i mình b ng n m lá ngón, nh ng có  gái t ợ ẫ ế ổ ở ơ ố ị ch t thì món n  v n còn, b  M  còn kh  s  h n bây gi ả ị ố ươ th ề ứ ủ ườ ầ t ng áp b c c a c ế ố ả ố ậ ư ộ ph i s ng ki p s ng nh  m t con v t, th m chí không b ng con v t. Th t  ạ ở không ề ấ ề ậ ườ ạ ị ẻ  đâu m ng s ng, nhân cách con ng i b  r  rúng nh  v y. i l

ị ị ạ ủ ế ủ ả

ế ố ồ ạ

ắ ị ố ệ ứ ố ứ ề ờ ự  M  m t h t ý th c v  th i gian, s

ể ế ư ớ

ớ t s c s ng.  ố ố ớ ả ươ ị ấ ế ị ẳ Ở ữ ổ ị i và không c  t ng lai. “

ộ ờ ử

ử ổ ằ ạ ắ i qua cái khung c a s  b ng bàn tay “m  m , trăng tr ng không bi

ị ầ ắ

ờ ờ ứ ề ả ị ậ ủ ữ ả ố

ổ ế ữ ụ       B  giam hãm đày đo  trong cái đ a ng c kh ng khi p c a c  nhà th ng lý,  ẽ   ế ầ M  đang ch t d n, ch t mòn v i năm tháng. Thân xác héo khô, tâm h n l nh l o, ị ầ tr ng v ng. M  g n nh  tê li ờ i đ i v i M  ch ng có ý nghĩa gì n a: không dĩ  chuy n bi n th i gian s m hay t ớ ệ ạ    lâu trong cái kh  M  quen v i nó vãng, không hi n t ị ỉ  ư ồ r i”, “cô ngày càng không nói, lùi lũi nh  con rùa trong xó c a”. Cu c đ i M  ch ế còn thu l   t là ư ấ ế ươ ng hay là n ng”. M  h u nh  m t h t ý th c v  b n thân và nh ng mong  s ứ ề ậ ố mu n đ i thay cho s  ph n c a mình, th m chí M  cũng không có c  ý th c v   cái ch t n a.

ằ ư ự ẻ ng nh  s  r  rúng, t ấ ả ữ   t c  nh ng

ườ ườ ụ ữ ả ố ủ ợ

ụ ủ i nh c là h ng s  chung cho t ặ ấ ộ ổ ủ ặ ắ ớ ệ ộ

ố ượ ắ ạ ẫ ầ ấ ầ ẩ ặ

ệ ắ ấ ậ ậ ố      Th t v y, d ờ . V  nh t” c a nhà  ng i ph  n  ph i s ng trong cái xã h i c  h  lúc b y gi ộ ữ văn Kim Lân. Đây là m t thiên truy n ng n đ c s c v i nh ng tình hu ng đ c  ợ ừ đáo, h p d n, mang đ y tinh th n nhân đ o. Tác ph m “ V  nh t” đ   c rút t ể ủ ộ ậ t p truy n ng n “Con chó x u xí”­m t thành công đáng k  c a Nam Cao.

ợ ọ ẫ ặ ơ

ừ ế ợ

ả

ủ ậ c đ n nay, đ c “ V  nh t”, chúng ta v n th ầ ư ể ệ ượ ụ ữ i ph  n . Ngay t

ợ ộ ặ ỉ

ườ ộ ỗ ả ạ ễ ế ơ ề ề ườ ng bàn nhi u h n v   ậ ự ặ  nhân v t   đ n cô v  nh t. Th c ra, t ướ   ắ ủ ề c c ni m thông c m sâu s c c a mình tr ự ẩ  t a đ  c a tác ph m đã g i lên s   ợ ờ i. “V  nh t” m t hành  ề i d  dàng đ n nh  v y? Đi u đó hoàn toàn trái

ủ ệ ừ ướ ế      T  tr ẹ hai m  con anh Tràng mà g n nh  ít chú ý này, nhà văn Kim Lân đã th  hi n đ ừ ự ề ủ ố s  ph n éo le c a ng ể chua xót, m a mai, m t n i đau không th  nói thành l ư ậ ộ đ ng nghe sao đ n gi n mà l ượ ớ ng c v i quan ni m c a dân gian:

ậ ợ ấ “ T u trâu, l y v , làm nhà

ệ ấ ậ Trong ba vi c  y th t là khó thay”

ở ặ ượ ợ ẳ đây Tràng đã nh t đ

ấ ợ ế ư ụ

ầ ụ ậ ủ ả ướ ỏ

ợ ợ ườ

ậ ườ

ễ

ổ ừ ổ ắ

ượ ậ ợ ư ứ ướ ử ả ậ

ộ ệ ể ủ ườ c bi u hi n m t cách sinh đ ng, c  th . Ng

ượ ườ ủ i ph  n  đ c miêu t v i dáng vóc đ m đà, ch c n nh c a m t ng

ạ ấ ố ườ ợ ộ ẻ ẹ i v  nh t đ

ế ữ ự t

ắ ị ư ị ậ ủ ạ ằ ư ổ ỉ i nh  t ắ ấ ị

ộ ậ ầ ườ ặ ượ c phác ho  b ng m t vài đ ng nét  ị ầ ọ ầ ả ơ  đ a”, “th  g y s p”  ắ i cày xám x t ch  còn th y hai con m t “hai con m t trũng  ế ế ế ế nghĩ đ n m t c  th  thi u

ỉ ể t đó không th  không khi n ta ư ộ ộ ơ ể ỉ ậ ờ ổ

ậ ẻ ề ườ ủ ậ ị

ụ ữ ầ ấ ứ ườ

ố ọ

ủ ả ơ ầ  t ố ố ầ ộ ắ ẳ

ầ ệ ị

ề ề ư

ể ố ố ứ tình v n mang màu s c tình t

ụ ệ ể ờ

ỏ ệ ỏ t Nam, chuy n t ỉ ầ ườ ả ế ớ ủ ế ạ ớ i đàn ông xa l

ừ ấ ậ c v  h n hoi. Anh Tràng v a x u xí, nghèo  V y mà  ượ ợ ộ ặ ả ạ c v  m t  i là dân c  ng  không có kh  năng l y v  th  mà “nh t” đ túng l ậ ễ i nh c thay cho thân ph n  i h i gì. Th t t cách d  dàng, không c n ph i c ỉ ớ ố ị ả ặ i “v  nh t” ­ v  theo không, ngay c  cái tên th  cũng không có. Ch  v i b n  ng ư ừ ườ ổ ấ i đàn bà nghèo kh  ch p nh n theo ng i đàn ông ch a t ng  bát bánh đúc ng ố ố ế ạ ế t: “Tình hu ng gi ng  t. Nhà phê bình Nguy n Đăng M nh đã t ng vi quen bi ố ộ ộ ẽ  các s   c r a  nh, nó s  làm n i hình, n i s c các nhân v t, b c l nh  th  n ậ ặ ạ ng v  nh t, thân ph n  ph n, các tính cách, các tâm tr ng…” Thông qua hình t ụ ể ụ ữ ươ ườ ẻ r  rúng c a ng i  ợ ộ ả ớ ặ v  nh t không đ i  ộ ụ ữ ph  n  lao đ ng, càng không có v  đ p thu n phác nh  ch  D u c a nhà văn  Ngô T t T . Ngo i hình ng thi u n  tính: “cái ng c lép nhô lên”, “áo qu n t ặ ưỡ trên khuôn m t l ữ hoáy”. Nh ng chi ti ứ ố s c s ng, th m chí nh  m t bóng ma v t v . Cái đói, cái kh  không ch  làm thay ả ề ổ đ i đi v  b  ngoài c a con ng i mà còn làm m t đi cái b n tính hi n h u, d u  ặ ạ ị i ph  n . L n th  hai g p l i anh Tràng, th   dàng đáng quí v n có c a ng ị ờ ượ ẳ c m i ăn, th  sà xu ng  i g y x p h n đi”. Khi đ “rách quá”, “qu n áo t ẩ ệ ặ “c m đ u ăn m t ch p b n bát bánh đúc, ch ng chuy n trò gì”. Cái đói đã đ y  ợ ỉ ớ lùi sĩ di n, nhân cách, và th  đã không băn khoăn theo Tràng v  làm v  ch  v i  ố ạ ộ m t ý nghĩ “cho kh i đói” đ  s ng cái đã. X a nay trong truy n th ng đ o lí  ế ệ Ấ ệ ắ , duyên dáng, e l .  y th   Vi ở ế  cũng ch  tr n tr i là câu chuy n lăn x  vào mi ng ăn, đ  sau đó tr  thành mà gi ư ế ặ ợ t cái đói ghê g m nh  th    kia. Th  m i bi “v  nh t” c a ng nào!

ề ế ụ ả

ườ ươ ằ ồ i ch ng, ng

ấ ả ề ườ ẹ

ả ệ ể ắ t. Nh ng không hi u sao, đôi m t và trái tim ta nh  b  hút theo cái

ẹ ệ

ữ ệ ẻ ậ ắ ộ ộ ề ứ      B c tranh “chi c thuy n ngoài xa” ch p c nh m t gia đình làm ngh  chài  ẹ ướ ng m ,  i cha vũ phu; có th ng Phác th i. Trong đó có ng l ố ộ ấ ườ ọ ệ i đ c m t  n  mu n ngăn c n vi c cha nó đánh m …t t c  đ u gây cho ng ư ị ư ặ ượ ng đ c bi t ng ậ t ị i đàn bà hàng chài không tên đó. Ch  không đ p, hay nói cách khác, b nh  ữ t đã b  gãy nh ng nét ườ ộ ố t, nh ng tr n đòn và cu c s ng lao đ ng kh c nghi

ộ ủ ườ

ụ ữ ấ ươ ệ ng m t m t m i, ng

ọ ộ ằ ị ườ ỏ ậ ủ

ổ ừ ỏ

ậ ấ

ộ ế

ọ ằ ướ ớ ữ ư ệ c nói ra v i gi ng đi u b ng b ng nh

ấ ậ ể ấ

ở ắ ủ ờ ự ượ  đ ả ố ớ ữ ớ ằ i đàn bà  y ch m ch m k  ra b t  ụ ữ ẳ

ế ữ ố ị ộ ầ

ầ ườ i ph  n  ai ch ng mu n mình xinh  t đâu trong nh ng lúc suy nghĩ v  cu c đ i c a mình, ch  m t l n đã  ư ậ

ườ ớ ồ

ề ậ ẹ ố ư ị ế

ấ ả ữ ư ạ ổ i ch ng mi n bi n này; giá nh  không quá kh   ề ỗ ồ t c  nh ng gì t

ơ ự ố

ơ

ừ ể ấ ườ ạ ố ườ ả ố ồ i ch ng vũ phu, thô b o. Ng bi n kh i l nh lùng và  i đàn bà  y kh n kh  và ch t v t

ơ ạ ổ ỗ ổ ở

ữ ơ ự ườ ệ ỗ ị i đàn bà b ng chép mi ng, con

ẻ

ừ ườ  ng ừ ườ ư ộ ặ ỡ ừ ế ạ

ơ ờ ụ ắ ả

ủ ộ ố ng tr c trong cu c s ng c a ch . “Ng ắ ố ả ộ ờ ổ ứ ề ề ộ  ngày cách m ng v  đã đ  đói kh  ch   c m t chi c thuy n r ng h n, t ợ ộ c kia vào các v  b c, ông tr i làm đ ng bi n su t hàng tháng, c  nhà v   ộ ố ố ể ấ ươ ồ ố ặ ị ạ i ph  n . Ch  tr c ngoài b n m i, khuôn m t thô  duyên dáng c a m t ng ặ ấ   ườ ớ ươ ệ ặ ỗ ệ i đàn bà  y k ch, m t r . Lúc nào cũng xu t hi n v i g ư  ậ ậ ộ ờ ả ố ng nh đã tr i qua m t cu c đ i nh c nh n lam lũ. S  ph n l n đ n c a ch  d ộ ứ ở ệ ượ  cái tu i thanh xuân “T  nh  tôi đã là m t đ a con gái  c báo hi u ngay  đã đ ố ộ ậ ạ ỗ ặ ấ i r  m t, sau m t b n lên đ u mùa”, “cũng vì x u, trong ph  không ai  x u xí, l ả ấ l y, tôi có mang v i m t anh con trai làng chài gi a phá hay đ n nhà tôi mua b   ề v  đan l i”. Nh ng dòng tâm t ộ ế m t ti ng th  dài, kìm nén bao c m xúc. Ng ườ ạ h nh nhan s c c a đ i mình, đ i v i ng ề ộ ờ ủ ẹ đ p. Bi ữ ắ ư ế nghĩ đ n hai ch  “giá nh …”. Vâng, giá nh  có nhan s c, s  ph n đã không run  ể ị ế ủ ư ẩ r i đ a đ y ch  đ n v i ng ấ ả ộ ố ự c c trong cu c s ng, ghe thuy n ch t h p v t v , ch ng ch  đã không đ n n i  ố ẹ ợ ữ ằ t đ p và h nh phúc sinh ra không  d  d n, hung t n…Nh ng t ộ ờ ổ ả ph i dành cho ng i đàn bà hàng chài kh n kh  này. Cái cu c đ i quá c  c c  ặ ớ ị ủ c a ch  luôn ph i đ i m t v i hai c n bão táp: bão táp t ậ ậ bão táp t ả ể đ  cho t ng b a c m, manh áo cho gia đình. Đói kh  đã tr  thành n i ám  nh  luôn th ắ m t nh  đang nhìn su t c  cu c đ i mình: Giá tôi đ  ít đi, ho c chúng tôi s m  ượ đ ướ tr ồ ch ng con cái toàn ăn cây x ng r ng lu c ch m mu i…”

ơ ổ ườ

ấ ể ế ệ

ị ậ ư

ổ ụ ữ ủ ẫ

ơ ồ ấ ả ữ

ư ị ộ ề ộ

ắ

ư

ườ t sũng c a ng

ể ằ

ắ ấ ặ ư ộ ố ươ

ướ ừ ữ c t ng b ẻ ộ ữ ắ ầ ủ ướ ướ ướ ử i, n a thân d i  ả ấ ả ữ ằ ườ ọ t c  nh ng khó khăn đè n ng, lão  i đ c luôn ám  nh, đ ng sau t ả ợ ườ ằ i đàn bà, nhìn v  mình không ph i nh  m t đi m  ư ộ ổ ủ ng mà nhìn nh  m t ngu n căn c a m i s  đau kh , kh n khó đã đè ọ ọ ự ươ ắ ằ ố ố ồ ư ế ố ọ ỗ ọ ả ộ ờ i đàn bà  y gói g n trong n i lo đói kh , lo mi ng c m       C  cu c đ i ng ẻ ỗ ạ ơ manh áo hàng ngày. Bão táp bi n kh i đã làm chai s m, r  đi, thô k ch cái v   ợ ơ ằ ừ ữ  nh ng tr n “đòn” h ng  ph  n  c a ch . Nh ng còn đáng s  h n là bão táp t ử ỉ ủ ữ ị ẻ ề ồ ngày v n đ  lên trên thân xác và tâm h n ch . V  b  ngoài và nh ng c  ch  c a  ệ ắ ự ữ ằ t c  nh ng s  d  d n và kh c nghi t  lão đàn ông ­ ch ng ch  đã ph i ra ngoài t ư ư ư ổ ế ấ ủ c a mình, “T m l ng r ng và cong nh  nh  l ng m t chi c thuy n. Mái tóc t   ắ ắ ướ ạ qu . Lão đi chân ch  bát, b c ch c ch n, hàng lông mày cháy n ng  ạ ủ ố ấ r  xu ng hai con m t đ y v  đ c d  lúc nào cũng nhìn dán vào t m l ng b c  ế ph ch và rách r i đàn bà”. Ánh m t  y  ế khi n cho ng đàn ông nhìn ch m ch m ng ự t a yêu th ặ n ng lên lão. Cái ánh m t h n h c nh  mu n ăn t i nu t s ng, trút h t m i

ườ

ị ụ ữ ế ư

ữ ầ ả ố ờ ườ  đàn con nheo nhóc, nh ng ng ị ng, ch u đ ng nh ng tr n

ữ ườ ộ ị ự ộ ậ ị

ữ ậ

ụ ơ ị

ị

ướ ườ ồ ủ ắ ắ ụ ữ ị ẫ ẽ ỏ ữ

ư ờ

ụ ộ ữ ể i ph  n  y u đu i này. Ta hi u, nh ng khó khăn m t  ụ ữ ấ i gì đâu!Ch  đã  i ph  n   y có t ữ ầ ườ ờ ẫ ẹ ng hay ch u. “Ba ngày m t tr n nh , năm  ậ ộ ố ư ư ổ ẫ ặ ư ấ i…!” có làm cho ch  cúi  i…!ai ru câu ca dao “thân em nh  t m l a đào à  ậ ủ ố c m t đ ng cay chua xót cho s  ph n c a mình.Ch  sinh ra  ắ ạ ồ ỉ i ph  n  khác, có m nh m  thì cũng ch  là g ng mình g ng  ố ằ ọ ng,tâm h n c a ch  v n th t y u đu i m ng manh. Ai nói r ng nh ng gi t  ữ ắ ủ ỉ ả  không ph i ch  vì nh ng  c m t c a ng ạ ả ự nh y c m trong

ữ ể ẫ ồ ộ ộ ỏ nh ng oán h n lên ng ế ừ ph n đ n t ị ự ph i cong mình lên ch u đ ng nh ng bi k ch đ i th ư ướ c đây chi v n th đòn roi nh  tr ặ ộ ậ ngày m t tr n n ng”, m t đ  dày đ c, nh ng tr n đòn v n nh  m a đ  xu ng.  ơ À  ố ầ đ u nu t dòng n ư cũng nh  bao ng ậ ế ượ g ướ ố ơ n i đàn bà r i xu ng, nh ng bây gi ậ tr n đòn roi, mà m t bàn tay nào đó đã bóp v n trái tim và s tâm h n con ng ườ ộ ườ ấ i  y.Gi a xã h i phát tri n đó v n còn là m t câu h i xót xa!

ọ ụ ữ

ượ ế ầ ấ ượ ng ng ế ệ ệ t  ng và đ c s c. Đó là nh ng

ữ ấ  đ y  n t ệ ng, nh ng cu c đ i nghi

ườ ế ỉ ộ ờ ữ ầ ữ ỗ

ươ ạ ở ệ ẩ ề i ph  n  đã xu t hi n trong n n văn h c Vi ặ ắ ữ ấ ạ t ngã và đ y b t h nh. Nh ng  ấ ự

ữ ư ộ ủ ổ  vi c khai thác nh ng n i đau kh , nh ng b t công c a xã h i,  ế ắ ộ ờ ọ ở ấ  đ y, các  ọ ẩ t c  đó là nh ng v  đ p ph m ch t th t đáng tr ng­ th

ậ ộ ố ủ ấ ả ồ ớ ẩ

ấ ố ẹ ộ ườ ậ ấ ố ữ ẻ ẹ ứ  ấ ụ ữ ằ ườ ọ   i ph  n .B ng tình yêu cu c s ng, khát v ng ụ ữ  ố i ph  n t đ p v n có c a ng t và v i nh ng ph m ch t t ấ ượ ữ t qua nh ng rào c n, nh ng b t công xã h i, v t qua s  ph n b t

ư ậ           Nh  v y, hình t ạ Nam giai đo n 1945 đ n h t th  k  XX ậ ố s  ph n đáng th ừ i  không d ng l ộ ố ủ c a cu c s ng đã đ y cu c đ i h  vào nh ng b  t c cùng c c. Mà  ậ nhà văn đã tô đ m lên t ẽ ủ ẹ ánh sáng đ p đ  c a tâm h n ng ượ ố ữ ệ c s ng mãnh li đ ữ ả ượ ọ h  đã v ạ ế ể ạ h nh đ  tìm đ n h nh phúc.

ả ư ừ ế ế ự ố S  s ng n y sinh trong cái ch t, t: “

ứ ạ ỉ đ i này không có con  c

ề ố ế ư ấ

ả ả ễ       Nh  nhà văn Nguy n Kh i đã t ng vi ổ ở ờ ữ ệ ữ ừ ạ  trong nh ng cái hi sinh gian kh ,  h nh phúc hi n h u t ớ ữ ể ướ ả ườ i, đi u c t y u là ph i có s c m nh đ  b ng cùng, ch  có nh ng ranh gi đ ớ ấ ”. Và có l ồ ẽ ấ ữ qua nh ng ranh gi i  y  đ y là d  âm vang sâu nh t trong tâm h n  ẩ ọ ỗ ộ m i đ c gi  khi đ c các tác ph m “

ộ h n nhiên và có tài th i sáo cô

ố ị ố ế có bao nhiêu ng i mê ,

ẻ ẹ  tr  trung ư ổ ệ ổ

ề ộ ẻ ẹ ạ ự ổ ườ ồ ị ể ẻ ạ

ựơ ủ ừ ồ       M  v n là m t cô gái Mèo xinh đ p, ổ “u n chi c lá trên môi , th i lá cũng hay nh  th i sáo ị ấ ấ ngày đêm th i sáo đi theo M  “. Đ y là d u hi u v  m t v  đ p tâm h n phong  ộ ứ ố ệ ủ  r o r c … M  cũng đã  phú và lãng m n, bi u hi n c a m t s c s ng tr  trung, ừ ừ t ng đ c yêu và cô cũng đã t ng yêu. Trái tim giàu khao khát c a cô đã t ng

ộ ế ướ ồ ộ c nh ng âm thanh hò h n.

ườ ữ ộ ả

ố ẹ ợ ủ i con gái vùng s n c ế

ẳ ị ả

ẻ ố  ch ng khác gì k  ăn ng

ằ ự

ầ ỏ

ứ ữ ế ế ả ạ

ị ươ ắ i t n , xinh đ p , gi ễ ả ậ ẹ ề ấ ộ

ị ớ ồ ả ế ứ ạ ủ

ự ố ầ ị ườ ầ ớ

ậ

ử ư ộ ẹ ọ ủ rung đ ng theo ti ng g i c a tình yêu ,h i h p tr ể ọ ơ ướ ấ ạ ị ơ ư i b  r i vào m t c nh s ng có th  g i  c  y l Nh ng ng ồ ạ ệ là b c m nh , ch ng khác gì ki p h ng nhan . ì món n  c a cha m  mà cô đành  ộ ả ạ ợ ả ph i cam ch u c nh làm con dâu g t n  trong nhà th ng lý . Đó là cái c nh ng   ườ ở ự ế ẳ    trong nhà i  làm dâu trên danh nghĩa còn trong th c t ự , không b ng con trâu con ng a “con ng a con trâu làm còn có lúc , đêm nó còn  ệ ượ ứ đ c đ ng gãi chân ,đ ng nhai c  . Đàn bà con gái nhà này thì vùi đ u vào vi c  ế ấ ứ đêm c  ngày, không nh ng th  còn b  đánh , ph t , trói cho đ n ch t b t c  lúc  ờ ế ộ  bi n thành m t cái xác  nào” .M  m i ngày nào là cô gái t ự ụ ầ  th t hay v  cái ng c th t tinh th n và s   không h n . Đúng là m t cách di n t ị ở ầ ố ạ i h t s c vô nhân đ o c a nhà th ng lý, d n d n M  tr  nên chai s n , cái  đày  ư ệ ư ị ạ ố nh a s ng trong cô g n nh  b  c n ki t . V i M  lúc này s ng d ng nh  không ố ồ ạ ứ ế còn ý nghĩa ngay đ n ý th c cũng t n t i đâu đó trong cõi xa xăm . Cô s ng v t  ờ v  y m t cái bóng “lùi lũi nh  1 con rùa nuôi xó c a”.

ọ ằ ệ ư

ị ẫ ẩ ề ườ ề ấ

ể ẩ ằ

ả

ắ ị ầ

ạ ợ ị t cha. Cô đ nh t ộ ố ự ử  t ấ

ủ i nh c c a mình và không ch p nh n cu c s ng  y .  ộ ỗ ề ụ ủ ố

ạ ạ ươ ế

ị

lâu trong cái kh ươ ế ở ạ ị

ế ố

ủ

ả ố ủ ụ ư ự ế ố ồ        Nh ng đi u quan tr ng là nhà văn đã phát hi n ra r ng bên trong tâm h n  ỉ ờ ộ ứ ố ứ i con gái  y v n còn  n ch a m t s c s ng ti m tàng, ch  ch  có d p là  ng ủ ả ẽ ổ ạ bùng n  m nh m  . Và trong tác ph m c a mình nhà văn đã miêu t  thành công  ự ỗ ậ ứ ố ộ   ộ s  tr i d y s c s ng tìm tàng đó b ng m t quá trình phát tri n tâm lí , hành đ ng ị ơ ợ ắ khá sâu s c và h p lý . Ngay sau khi b  r i vào c nh làm con dâu g t n  cho nhà  ố ệ ạ th ng lí, M  c m n m lá ngón v  nhà l y chào vĩnh bi  vì ý  ậ ộ ố ấ ứ ượ c cu c s ng t th c đ ố   ệ ủ ự ấ ứ ế ể ế ấ ạ ư i là m t bi u hi n c a lòng ham s ng Nh ng s  u t  c đ n n i mu n ch t  y l ộ ầ ộ ố ế ụ ự ố ọ  do, vì không mu n ti p t c m t cu c s ng đ y đo  nên cô đã  và khát v ng t ư ộ ể ồ ư ả ệ ế i không th   ng ti n gi tìm đ n cái ch t nh  m t ph i thoát … nh ng r i cô l ổ ả ố ươ ế ề ợ ế ng cha không mu n cha ph i kh  và  ch t vì còn đó món n  truy n ki p. Th ổ d n ầ ư ố ả ố ế ở th  là M  đành ph i s ng , s ng mà nh  đã ch t b i “  ở ơ ầ ng h n , b i  i càng đáng th d n M  cũng quen đi “. Chính lúc này , cô gái l ộ ộ ậ ấ ố ườ ấ i  y còn ham s ng , không ch p nh n m t cu c  mu n ch t nghĩa là con ng ạ ư ứ ố i nh c đo  đày và không còn ý nghĩ  s ng không x ng đáng nh ng ph i s ng t ữ ư ườ ế đ n cái ch t, nghĩa là s  ham s ng c a con ng òi d ng nh  đã không còn n a .

ớ ấ ẫ ậ ằ

ạ ậ ể ị ư ị

ạ ẫ ồ ớ ổ

ắ ạ ẽ

ẻ ọ ử ệ ầ ắ ề ấ ữ ề ế ặ ộ ầ ả Tuy nhiên v i t m lòng nhân h u đ y c m thông, nhà văn v n nh n ra r ng khát   ể ị ấ ọ v ng h nh phúc trong M  có th  b  vùi l p, lãng quên đâu đó nh ng không th  b   ị tiêu tan . Trong tâm h n tr  trung s m b  chai s n vì đo  đày, đau kh  kia v n  ố ẽ ộ còn âm ĩ đâu đó m t ng n l a ham s ng và ch c ch n nó s  bùng cháy m nh m ậ ợ ơ i.Và đi u  y đã đ n, đó là vào m t đêm  h n khi g p nh ng đi u ki n thu n l

ấ ế ế ườ

ạ

ẳ ế t năm  y , có cái gì đó khác h n m i cái t t khác

ươ ả ầ ấ ươ ầ ng ngô n

ặ ế

ố

ệ ừ ở ắ ặ ướ ồ ắ

ỏ ờ ợ ế ứ ẻ ế ơ t, nh ng đ a tr  con ch i bi, ch i quay, ti ng sáo g i b n yêu l

ề ế ế ạ ọ ơ t b i h i khi đêm v  v.v... .M  nghe ti ng sáo v ng l ệ ọ ạ i tha thi

ủ ố

ươ ườ ọ ơ ư ế ớ ng nh  đ n s m h n m i năm ,  tình mùa xuân trong ngày T t. Năm  y T t d ọ ơ ơ ợ ự ố ấ r t có không khí và tâm tr ng, do đó , nó cũng kh i g i s  s ng h n m i năm .  ở ồ ế ọ Khung c nh t  H ng Ngài :  ế “Trên đ u núi , các n ng lúa đã g t xong , ngô lúa đã x p yên đ y  ơ ữ các kho […] trong cá làng mèo đó , nh ng chi c váy hoa đã đem ra ph i trên  ư ặ ỡ ạ ổ mõm đá xoè nh  con b m s c s  […]hoa thu c phi n v a n  tr ng l i đ i ra  ỏ ậ ể t, cái không khí  màu đ  hau , đ  th m r i chuy n sang màu tím ng t …” Đ t bi ữ ơ ử    l ng, ch  đ i t ị ế ồ ồ ồ ồ tha thi t, b i h i,  ầ ườ ẩ ồ ị M  ng i nh m th m bài hát c a ng i đang th i sáo “mày có con trai con gái /  ng / ta không có con trai con gái ta đi tìm ng mày đi làm n i yêu …”

ẫ ữ ế ố ố ự ỳ ngo i c nh đó là nh ng nhân t

ứ ủ ố ợ ứ ế ọ  c c k  quan tr ng d n đ n   g i h ng đánh th c kí

ị ấ ấ ợ ạ ỉ ệ

ộ ỗ ế t.

ạ ừ

ồ ố ồ ầ ộ ố ị u “u ng  ng  c t ng bát” r i say l m ng

ừ ợ

ở ạ ả ị ớ ừ ẹ

i nh y đ ng ị ị u tàn lúc nào không hay : “M  l m m t ng i đ y nhìn m i ng

ượ ả ả ơ

i hát […]r ị ế ướ ế ậ

ọ

ị ẫ ơ ẻ

ị ẻ ắ ơ ị

ị ơ t. “M  ph i ph i tr  l ướ ế t ngày tr ố ơ ế ớ

ạ ấ v i nhau …” trong cái tr ng thái n a say, n a t nh  y, l

ạ ườ ọ ạ ắ

ử ỉ  l ng bay ngoài đ ị ế ẫ ắ ả

ấ ố c chân vào nhà th ng lý Pá tra “cô qu n l

khi cô b ẩ ư ừ ớ ấ ơ ờ

ướ ị ơ ớ ở ạ ậ ồ t , tâm h n cô đang ph i ph i tr  l

ị ế ộ ị

ử ề ế ố ị ắ ấ ứ ừ ồ ỏ ữ ơ ộ ố ạ ả ữ          Nh ng y u t ậ ế ự ễ s  di n bi n tâm lý nhân v t nó đóng vai trò c a nhân t ứ ươ ng b  lùi v p b y lâu trong tâm h n l m lũi  i k  ni m yêu đ c và g i l ọ ủ ự ố ườ ế ng ngày, tr  thành ti ng g i c a s  s ng m i lúc m t rõ , m t tha thi th ế ả ộ ế  ngo i c nh đã tác đ ng đ n c m xúc , tâm tr ng và cu i cùng là hành  Th  là t ườ ố ừ ự ừ ượ ộ đ ng . Năm đó M  đã u ng r i, cái  ớ ữ ớ ữ say v a g i nh , v a gây lãng quên . Nh  nh ng ngày còn con gái, nh  nh ng  ộ ấ ị ự ạ i. M  nhìn, nghe mà không th y,cu c  đêm xuân hò h n …và lãng quên th c t ỏ ườ ồ ấ ặ ọ ượ r ị ắ ườ ườ ề ườ i đi ch i đã v ng c  . M   u đã tan lúc nào ng ng i v  , ng ớ ề ị ư ữ ồ ơ ộ t M  ng i tr  m t mình gi a nhà …”.Nh ng “lòng M  đang nh  v   không bi ở ề ọ ạ ị ứ ồ ầ ẳ c tai M  văng v ng ti ng g i b n đ u làng”.Quá kh  d n d p tr  v   ngày tr ư ấ ố ơ ồ ế ấ ộ t tha … nh ng quan tr ng h n là cái say đã m  h   r t s ng đ ng , r t rõ , thi ộ ề ủ ị ẫ ườ ộ ớ ằ i, M  v n còn tr  và cái quy n c a m t  nh  r ng :M  v n còn là m t con ng ế ườ ướ ộ ớ ở ạ i trong ngày t con ng i, trong lòng đ t nhiên vui s ng  ư ữ ố ở ạ i nh  nh ng đêm t tr  l c. M  tr  l m ,M  mu n đi ch i, bao nhiêu  ử ớ ị ồ ườ   t hu ng chi , A s  v i M  không có lòng v i nhau i có ch ng cũng đi ch i t ng ả ở ớ ự ử ư i thêm s   nh ng ph i  ẩ ơ ữ ủ ế ng anh  thôi thúc c a ti ng sáo réo r t “g i b n yêu v n l ộ ơ ồ ném pao, em không b t/ em không yêu qu  pao r i r i” đã d n M  đ n m t hành  ấ ạ  ể ừ ộ đ ng ch a t ng th y k  t ỗ   ư ớ tóc và v i tay l y váy m i , chu n b  đi ch i”. Nh ng chính lúc yêu đ i đang tr i ị ệ ậ i cũng là lúc M  b  vùi d p phũ  d y mãnh li ủ phàng .V a lúc A S  v  bi t ý đ nh c a M  ,h n l y dây trói nghi n cô vào c t  ố ị nhà r i b  đi ch i . Su t cái đêm đen t i b  trói đ ng cái c t gi a nhà th ng lí đó

ồ ấ ậ

ẹ ế ẽ ở ư ả ữ i nh ng ngày đ p đ ặ  quê nhà ,

ồ ữ ồ

ạ ơ ủ ị ộ

ế ạ ẫ ư ớ ặ ứ ậ ượ ự ấ ư ướ c . Nh ng lúc  y M

ạ i c a mình và trong lòng l

ị ạ ề

ậ ỉ

ế ứ ượ ố ạ ở ề ợ ằ ậ ị c đi nh ng tay chân đã  ứ ỗ ị b ng ý th c  ủ ộ ỗ i trào lên m t n i đau sót, t i  ằ ử ự i tr  v  và trong lòng M  lo s  r ng

ầ c s ng l ộ ế ả ư ợ ỉ ị ế M  h t thi p đi r i ch t t nh d y , nh ng hình nh  c  đêm  y , ti ng sáo dìu d t  ị ố ẫ ư ủ c a đám b n trai v n đ a tâm h n M  s ng l ộ ế ti ng sáo v n đ a cô đi theo nh ng cu c ch i c a đám trai làng . Tâm h n cô  ủ ẫ ố v n s ng v i không khí c a ngày h i xuân. Cô đ nh b ữ ị b  trói ch t c ng, không tài nào c a qu y đ ộ ệ ạ ủ ượ ả c c nh ng  hi n t đ ứ ổ ụ i th n th c , miên mang nghĩ v  thân ph n không b ng con trâu , con  nh c. M  l ừ ồ ầ ự ủ ng a c a mình r i d n thi p đi .G n sáng cô b ng t nh, th  c a qu y xem mình  ế ố còn s ng hay đã ch t , ý th c đ ế ứ ế n u ph i ch t cay , ch t đ ng trên cái c t trói này…

ậ ặ ế ấ ệ ủ  t

ặ ế ề trong phân th n nô l ị ứ ng l

ố ụ i nh c  ế ả ầ ủ

ư

ị ậ ậ

ấ ộ ả ị ứ ả ộ ủ ọ ử

ờ ế

ị ấ ậ ị ạ i c c, đau xót. Cho đ n hôm  y, “ tr i đã khuya, M  l ắ

ạ ợ ừ

ệ ướ ỉ i ch t b ng t nh “trông ng ợ ớ ế ấ ắ ố c m t l p lánh bò xu ng hai hõm má đã xám  ấ i nghĩ đ n ta”. Hình  nh  y  i đàn bà b  trói

ế ườ ạ i l ề ữ ọ ố

ữ ị ị

ị ừ ươ ậ ầ ươ ớ

ng ng ị ế ậ

ươ ng thân và tình th ệ ơ ườ ế ế ắ

ứ ở ườ ế ế

i đàn bà ngày tr ị ồ ậ ộ ế ợ t đ i

ườ ứ ả đây thôi...Ng ng

ở ậ ắ ươ ị ứ ố

ấ ậ ủ ộ ỏ

ự ủ ế ể

ầ   ị ộ t đó c a M  m t ph n ể ở   ộ ư ế ấ

ở ấ ế ủ ồ ị ứ ờ

ầ ộ ứ ố ố ớ ề ồ ừ ể ệ ạ ữ        Sau cái T t  y , nh ng năm tháng n ng n ầ ẽ ị ưở ạ ứ ủ  trôi đi….cho đ n khi M  ch ng ki n c nh  i c  âm th m l ng l c a M  t ả ủ ộ ể ấ ủ ị ắ i đ  m t trâu c a nhà th ng lí. Cái c m giác ban đ u c a  A Ph  b  b t trói vì t ướ ấ ả ả ở ị ườ ả c t ng nh  đã tr  nên vô c m tr M  th t th n nhiên. M  d t c . M t suy nghĩ  ả ế ế ẫ ầ ơ th t gi n đ n và có ph n nh n tâm chi m lĩnh tâm trí cô “N u A Ph  là m t cái  ế ế ứ   xác ch t đ ng đ y cũng th  thôi”. Có khi M  c  c  đêm nhìn ng n l a nh y múa ủ ự ữ và nghĩ , nh ng ý nghĩ t i  ọ ử ậ ổ ử trõi d y th i l a. Ng n l a b p bùng sáng lên, M  lé m t trông sang th y m t A  ắ ấ ộ ở ừ ủ Ph  cũng v a m , m t dòng n ả ế ị ạ i...”thì M  l đen l ị ị ỗ ườ ế khi n M  b ng nh  đ n câu chuy n rùng r n v  nh ng ng ồ ứ ư ề ế ứ đ ng cho đ n ch t trong nhà th ng lí cũng trên cái c c này và h i  c đ a cô v   ể ẽ ủ ấ ướ ầ ớ v i nh ng l n chính mình b  đánh, b  trói tr c đây...Ý nghĩ A Ph  r t có th  s   ứ ị ế ng và lòng căm h n trong  b  ch t trong đêm nay đã hoàn toàn đánh th c tình th ấ ứ ớ ươ ườ ế ng  y c  l n d n, l n  long M . T  th i đ n th ớ ề ộ ự ậ ứ ể ồ ẫ ầ d n đ  r i d n M  đ n v i ý th c ngày càng rõ r t h n v  m t s  th t th t tàn  ắ ờ ơ ấ ạ i, nó b t trói đ ng ng b o và vô lí, b t công “Tr i  i ta đ n ch t [...]. Nó b t  ướ  cái nhà này. Chúng nó th t đ c ác  c cũng  trói đ n ch t ng ỉ ắ ề [...]. Ta là thân đàn bà đã b  nó b t v  trình ma nhà nó r i thì ch  còn bi ế ệ i kia vi c gì mà ph i ch t...” Ý th c đó đã thôi  ngày rũ x ạ ủ thúc M  đ ng d y c t dây trói cho A Ph  và b t giác ch y theo anh, cùng tr n  ế ệ ư ộ kh i Hông Ngài. Hành đ ng b c phát nh ng th t quy t li ế là do s  thúc bách c a tình th  khi n cô không th  làm khác, b i cô hi u rõ “  ặ t y u c a m t quá  đây thì ch t m t”. Nh ng m t khác, đó cũng là quá trình t ả ề ể ấ ẫ trình d n nén, b c xúc c  v  th  ch t l n tinh th n đ i v i M . Đ ng th i đó  ẽ ả ủ ế ừ cũng v a là bi u hi n, v a là k t qu  c a m t s c s ng ti m tàng, m nh m  đã

ị ế ườ ờ c tr i d y trong con ng ả ố i, t

ỗ ậ ố ạ ộ

ộ

ể ắ ầ ữ ướ ế ề ề ả ủ ượ i M , k t thúc c  quãng đ i đày  đ i tăm c a cô  ớ ộ ờ trong nhà th ng lí đ  b t đ u m t cu c đ i m i. Đó chính là cái nhìn nhân đ o  ườ ấ ạ ố ớ ủ i b t h nh, đau th c a Tô Hoài đ i v i nh ng ki p ng ỗ ẹ ướ ng v  cái đ p trong m i con ng h ươ ng­ m t cái nhìn luôn  ườ i. ng v  ánh sáng, h

ế ủ

ầ ư ị ệ ị ư ề ồ

ề ố

ố ộ ộ ườ ụ ữ ớ ố ướ i cái nhìn c a Tô Hoài là m t n      N u nh  M  hi n lên d i ph  n  v i s   ứ ố ẳ ậ ừ  sâu th m trong tâm h n là s c s ng ti m tàng, mãnh  ph n đ y bi k ch nh ng t ẽ  ẩ ườ ậ ớ ế ệ t thì khi đ n v i nhân v t ng i “v  nh t” trong tác ph m c a Kim Lân, ta s li ậ ượ ả c cái ni m khao khát đ c m nh n đ c “ s ng cho  ườ ủ ậ ra s ng” th t đáng quý c a m t ng ặ ợ ủ ố ượ ượ ố c s ng, và mong mu n đ ặ ợ ụ ữ i ph  n  không tên “v  nh t”.

ị ườ ng tâm

ố ươ ẻ ấ

ầ ườ ụ ữ ấ ẩ ộ ậ ị ả ế ả i đàn bà b  cái đói xô đ y đ n c nh ng  th t éo le và th ư ặ ị ộ ở i ph  n  lao đ ng .B  hoàn c nh xô đ y, d n nén đ n

ư ủ ồ ơ ẽ ườ ậ ủ ơ ị ế ảỉ

ờ ế ấ ố ộ ả ế ạ ị ph i đ n lúc cùng đ ấ thì b n ch t con ng

ườ rõ . Trên con đ

ấ ổ ủ ụ

ấ ể ả ị ớ ượ ộ ộ c b c l ượ ng ngùng x u h , ị

ổ  lòng ch  v a x u h  t ế ố ả ắ ặ

ề

ặ ỏ ủ

ệ ị ộ

ế ị

ệ ườ ả c cho ch  kh i ph i ch t đói? Li u ng ộ ạ ượ

ơ ự ắ ủ ứ ủ ộ

ườ ừ

ầ ố

ơ ẻ ố ử ẹ ặ ẩ ộ      Là m t ng ợ ả ơ , ph i r i vào tình hu ng tr  thành “v  nh t” nh ng ch  không m t đi v  ch t  ế phát , thu n h u c a ng chỗ có nguy c  b  ch t đói nên có lúc bên ngoài thành ra trâng tráo, tr  tr n  ị ả ng , b   .Nh ng đó không ph  là b n ch t v n có c a ch ườ   ả ơ i r i vào tình th  ph i theo không m t ngu i đàn ông xa l ề ị ậ ủ ng theo Tràng v  nhà , ch  không  th t c a th  m i đ ị ừ ấ ẫ ỏ ả   i nh c vì d u có là kh i c m th y ng ấ ấ ố ớ ướ ườ ộ ỏ ng cùng ch  không th  tránh kh i cái ti ng x u nh t đ i v i m t  c đ b ủ ộ ộ ạ ậ ụ ữ ườ i ph  n  là “đàn bà theo giai”trong cái b i c nh c a m t xã h i l c h u ,  ng ấ ề ế ổ ữ ầ ẫ ị ế còn đ y r y nh ng đ nh ki n n ng n  đó. Lo l ng ph p ph ng vì không bi t cái  ị ườ ờ ợ ướ i đàn ông mà ch  đánh li u theo không này  gì đang ch  đ i tr c m t.Li u ng ế ị ượ i thân trong gia đình c a anh có giúp đ ế ố ộ ờ ế ậ ấ ả ả có thông c m cho c nh ng  và ch p nh n ch . M t bi n c  cu c đ i đ n quá  ớ ạ ờ ấ b t ng  khi n lòng ch  không yên v i bao tâm tr ng lo âu . Do đó, bên c nh dáng ổ ậ ủ ẻ ị ẹ ở ệ ng ng p c a ch  càng thêm n i   đ c c a tràng , v  e th n ng đi u ph n ph  t ị ậ ườ ấ ệ ấ i  b t. Riêng cái cách đi đ ng c a ch  cũng là d u hi u cho th y đây là m t ng ướ   ứ ụ ụ ữ ề ph  n  hi n th c, đoan trang, ý t c, i đàn bà đi sau hén ch ng 3­ 4 b  … “ng ị ắ th  c p cái thúng con đ u h i cúi xu ng, cái nón rách tàn nghiêng nghiêng che  ị ấ khu t đi n a m t, th  có v  r n rén ,e th n”

ả ế ượ ả ươ ấ c c m thông, th c ch p nh n, đ ng yêu

ỏ

ượ ị ẫ ỗ ể ệ ượ ị

khi ch  đ t b

ủ ế ậ ườ ả  nh ng gì đang x y ra trong lòng ng ớ ể ừ i đàn bà k  t ườ ể ế ữ ườ ạ ề ồ ị ậ ặ ụ ứ C  đ n lúc đã g p c  T  và đã đ ố ủ thì trong bóng t i c a căn nhà, ch  v n không kh i e dè khép nép. Nhà văn d ấ ư nh  đã hi u th u đ n t n cùng n i lòng c a ch  và th  hi n đ tinh t con đ ườ   ng ậ ộ c m t cách th t  ị ặ ướ c trên  ắ   ặ ng âý dài d t và xa l m, ắ  v  nhà ch ng. Ch c là v i, ch  con đ ng xa l

ộ ậ ế ượ

ạ ị ệ ắ

ộ ạ ệ

ả ế ạ ị ễ ế

ộ ỏ ỏ ặ ế ự ố ẻ ướ c m t ? Bao nhiêu câu h i, bao nhiêu lo l ng, ph p ph ng khi n s  s t ru t

ị ắ ị ộ ỏ ấ ấ ầ

ẫ ắ ế ư

ả ấ ắ ồ ẳ ầ ỉ

ể

ế ả ộ

ả ậ ế ả ự ộ ơ ươ ắ ứ ọ ỗ ượ ự ế ắ ộ ế ậ ườ ỉ ị ữ ỗ

ỗ ỗ

ổ ủ ư ượ ữ ế ấ ị

i, chua sót quá nên m t cho Tràng lăng săn đôn đ , “th  nhép mép c

ặ ầ ả ầ ứ

ẹ ẫ

ụ ữ ẹ ườ ủ ị

ế ế ể ả ở ị ị ả ị ạ ư ư ộ ư ậ  ch t ch i, ch  ph i  ị ấ  ch  có nên ch đây cái thúng là tài s n duy nh t đâu ? Hay vì gi

ờ ễ ở ị ờ ợ c đón nh n m t cách đ   b i không bi t cái gì đang ch  đ i ch , li u ch  có đ ị ượ ệ ắ ư ử ề c  dàng ? Li u cái h nh phúc “th  li u nh m m t đ a chân “ này có cho ch  đ ắ ạ ơ ố ấ i còn kh n n n, cay đ ng h n ? Li u cái anh chàng xa l m t chút  m áp hay l   ữ ỏ có v  cũng d  m n này có giúp ch  thoát kh i nh ng c nh ch t đói hãi hùng  tr ế trong lòng ch  đã ph i b t lên thành ti ng , ch  đã m y l n sót ru t h i Tràng:  ị ư ế “sao lâu th ” “s p đ n ch a” “v n ch a đ n à?”r i “nhà có ai không ?” …Ch   ỏ h i vào tình c nh ph i theo không Tràng cũng ch ng qua ch  là b t đ t dĩ c n  ọ ng t a qua ngày, hi v ng có th  may ra tránh đ tìm m t n i n c s  ch t đói.  ủ Nên khi t n m t ch ng ki n gia c nh c a Tràng ch  là m t cái nhà v ng teo, trên   ở  ụ ỏ ạ ả m nh v n m c l n nh n nh ng b i c  d i thì ch  không nén n i m t ti ng th ề ớ ả dài. Hoá ra cái gia c nh c a anh m i ban chi u còn v  v  vào túi khoe: “rich bo  ấ ọ   ả ế c n a, ch  c m th y th t v ng cu h ” là th  này đây. Nh ng ch  còn bi t sao đ ặ ườ ồ ủ i  , bu n t ữ ư ư ẽ ạ nh t nh o […], hai tay ôm kh  kh  cái thúng m t b n th n. “T i sao đ ng gi a  ồ ủ i ph  n  kia v n ôm kh  kh  cái thúng  căn nhà c a m  con Tràng r i mà ng ả ả th  ?” Ph i chăng vì căn nhà rúm ró c a m  con Tràng quá  ờ t đ  nó  bi ể không th  xa r i.

ộ ổ c m t n i lo

ộ ấ ỡ ứ ủ ư ỉ

ẫ c s  no đ  nh ng d u sao, ch  cũng b t đ ẹ ổ ắ ủ ị ả

ớ ượ ị ể ấ ỉ ượ ự ị t nhà tràng ch  có m t m  già. Dĩ nhiên, ch  hi u đ y là đ  ph c  ị ộ ử ự ố

ớ ạ ả ồ ạ i” r i l

ặ ấ ầ ư ấ ồ

i đùa v i Tràng “đà m i m t mình tôi l ẫ ể ừ ấ ỉ ể ủ ắ ấ ư ị ẳ ư ứ ủ  khi ch ng ki n gia c nh c a m  con Tràng. Nh ng tr

ươ

ẹ ồ ớ

ế ọ ủ ng đùm b cc a nh ng ng ị ư ộ ườ ượ n t

ử ế ỏ ỗ

ị ữ ị ườ ề ự   ậ i đàn bà hi n h u đúng m c,

ổ ế ắ ư ấ ầ ẻ ặ ỉ Không tìm đ ế ạ trong d  khi bi ứ ấ ố ả ạ t p , kh  năng b  xua đu i h t h i b  gi m xu ng m c th p nh t , mà đ y  ấ ẳ ch ng ph i là m t n a s  s ng đó sao? Cho nên  lúc  y ch  đã có th  “t m t m  ỗ ộ ườ c i còn m y u. Bé l m đ y”.  ấ ọ Và m c dù v n còn r t bu n vì th t v ng chua chát,nh ng h u nh  ch  ch ng  ướ ự ẹ ả nói năng gì k  t c s   ữ ả ộ ườ i xung quanh trong m t mái  c m thông , yêu th ọ ắ ấ m gia đình. Sáng hôm sau, ch  đã săm s n quét d n cùng v i m  ch ng thu vén  ề ấ ự ự ạ l c nh  m t cô con dâu th c s  trong nhà. Và chính đi u  y  i nhà c a, v ạ đã đem đ n cho ch  nh ng thay đ i đ n n i chính Tràng cũng không kh i ng c  nhiên “Tràng nôm th  hôm nay khác l m. Rõ là ng không có v  gì chua chát nh  m y l n Tràng g p ngoài t nh “

ặ ệ ử

ướ i là

ộ ạ ng v  sau này “ l ậ ườ ủ ấ ạ ớ ủ t là trong b a ăn c a m t ngày m i, ng         Đ c bi ụ ầ ề ệ vui chuy n sung s ế đ n đ u tranh “ phá kho thóc c a Nh t chia cho ng ườ i nói đ n “toàn chuy n  ấ  bà c  g n đ t xa tr i , con ng i đói l ế ờ i chính là ch  ng ệ ườ i nói  ị ườ i

ặ ậ ẩ i “

ấ ầ ầ ườ ộ

ẳ ằ

ị ợ ứ ố ẽ ủ ợ ườ v  nh t – nhân v t duy nh t không có tên trong tác ph m . T ng đoàn ng ớ   ấ ữ i nghèo đói  m  m kéo nhau đi trên đê s p[…]c  đ  bay ph p ph i” nh ng ng ộ ụ ệ ủ do câu chuy n c a ch  g i ra có ĩe cũng là m t d ng ý ngh  thu t , nh m kh ng  ữ ọ ị  m  c a nh ng con ng đ nh khát v ng và s c s ng manh ừ ờ ỏ ậ ệ ư ị   ườ i nh  ch .

ậ ẩ ề c nhà văn dành nhi u trong miêu t

ữ ữ ẹ ủ ụ ứ

ễ ư ổ ậ ủ

ẫ ấ ể ấ ừ ộ

ộ ủ ộ ả ụ ể ữ ạ ế i đàn bà xa l đ n nhà mình , lai

ằ ằ ư ậ ả ầ ệ ạ i . Vì v y, lúc đ u th y có m t ng ạ

ả ẻ ữ ự ừ ư ộ ứ

ấ ể ệ ầ ắ

ọ ọ ữ ộ

ộ ấ ủ

ặ ạ ả ộ ự ấ ả ư ặ ế   t

ặ ư ườ ể ồ  : bà lão hi u r i , lòng ng

ầ ng sót và trĩu n ng suy t ể ươ

ế ườ ự

ổ ậ   i ph n

ườ ư ủ ơ ng thân t

ự ươ ở

ệ ườ ứ ườ i m  tr

ủ i m  c a t m lòng ng ng c a đôi con tr  trong nh ng ngày đói khát tr

ộ ậ ủ i ph n c a m t ng ồ ủ ủ ậ ẹ ủ ấ ẻ ụ ậ

ữ ừ ỗ ủ  ch  t ươ ườ ả ng xót cho ng

ầ ở

ầ ầ

ườ ườ i ta có g p b

ớ ấ ổ

ậ

ồ ị ạ ế ượ c ng ng đ nh ki n h p hòi

ộ ớ

ẹ ẳ ả ượ       Trong tác ph m này 1 nhân v t cũng đ ậ và có nh ng thành công n i b t là nhân v t bà c  T ­ m  c a Tràng. Nh ng gì  ẹ ộ ấ đã di n ra trong t m lòng c a m t bà m  nghèo khó nh ng r t t ng tr i và giàu  ơ   ể ườ ọ lòng nhân h u này r t đúng đ  ng i đ c suy ng m. Xúc đ ng c  th , hi u h n ả ủ ế ai h t gia c nh c a mình cùng c nh ng  c a con trai bà trong nh ng ngày đói  ườ ấ ậ kém hi n t ạ ọ ế ứ ọ ằ g i b ng “U” , bà h t s c ng c nhiên. Sao l i g i mình b ng u ? Nh ng b ng  ộ ố kinh nghi m và s  t ng tr i , qua thái đ  r i rít nh  m t đ a tr  và nh ng cô  ấ ả ơ ự ẽ ủ t c  c  s  .  phân tr n c t nghĩa không m y rành r  c a con trai , bà đã hi u ra t ớ ệ Kim Lân đã khôn khéo ch n gi ng đi u và ngôn ng  n i tâm r t đáng v i nhân  ẫ ậ ể ễ ả  tâm tr ng c a m t bà lão nghèo khó, già c  nh ng v n còn r t  v t đ  di n t ứ ự ừ ạ ả nh y c m và t ng tr i “bà lão cúi đ u nín l ng” m t s  nín l ng ch a đ ng bi ẹ ươ ổ i m  nghèo  bao n i th ơ ự ừ ố ế ứ ổ ấ t bao nhiêu c  s  , v a ai can sót th ng cho s  ki p đ a  kh   y còn hi u ra bi ồ ợ i ta d ng v  gã ch ng cho con là trong nhà  lúc ăn nên  con mình , chao ôi ng ế ở ặ ữ t nó chúng nó  làm ra , nh ng mong sinh con m  m t sau này còn mình thì …Bi ươ ủ có nuôi n I nhau qua c n đói khát này không “. Đó là tâm lí th ng thân t ả ẹ ừ i m  t ng tr i và giàu lòng  . Nh ng là s  th ậ ế ứ ự t bao nhiêu  i c a bà còn ch a đ ng bi nhân h u , b i trong cái ý nghĩ bu n t ằ ặ ắ ẩ ươ ổ tình th ng và trách nhi m .Do v y mà nó  n ch a bao n i lo l ng , d n v t ,  ộ ớ ẹ ướ ả ủ ấ xót xa c a t m lòng ng c c nh ng  tr  trêu  ụ ư ặ ướ ươ c m t.Nh ng c   và đáng th ờ ế ươ ứ ươ ng cho con  t ng con vô b  b n , bà c  đã t i cho t n mình , th  th ạ ỗ ể i đàn bà xa l mình , bà lão chuy n sang c m thông , th  b ng  ườ ợ ặ ươ ng  i đàn bà lòng đ y th nhiên tr  thành “v  nh t”con mình : “bà lão nhìn ng ả ễ ả ữ ả ủ ủ ự  đã di n t i c c mà đ y thông c m c a  xót”.Tác gi  nh ng ý nghĩ âm th m , t ị ặ ướ ạ ấ c khó    y . “Bà lão nhìn th  và bà nghĩ : ng i đàn bà xa l ng ế ườ ớ ượ ợ i ta m i l y đ n con mình , mà con mình m i đ khăn , đói kh  này , ng c v   ộ ươ ươ ng đ ng lo i , m t trái tim giàu lòng  ng con , yêu th …” V y là tình yêu th ề ặ ẹ ữ ượ ẹ  n ng n  trong  nhân ái bà m  nghèo đã v t qua đ ấ ậ ể ạ ế ự ả ấ xã h i cũ lúc  y đ  đ t đ n s  c m thông l n lao .Bà đã ch p nh n con dâu  ươ ườ sáng hôm sau , bà lão xăm x nắ  nhanh nh n khác h n ngày th ng .Bà vui t i

ớ ủ ữ i m  nhân h u và

ố ề ề ọ ả ẹ ớ

ắ

ớ ữ ơ

ng t ủ

ố ớ ậ ặ ậ ạ ủ  đ i v i con dâu hay đó cũng là cái nhìn đ y nhân đ o c a  ộ ng, m t tâm

ề ng v  ánh

ề ự ố ố ố ạ ẫ i , v n mu n s ng , s ng cho ra ở ệ ạ  hi n t

ậ ủ ườ ậ ườ ầ quét d n cùng v i cô con dâu b a ăn đ u tiên c a ngày .Ng ọ ộ ừ ố t ng tr i mu n nhom nhén m t ni m vui s ng , ni m hi v ng m i giúp con  ệ ủ ứ ố ệ ể ượ ườ t qua nh ng kh c nghi i có thêm s c s ng đ  v ng t c a đói nghèo hi n  ướ ầ ả ố ẹ ộ ố ộ ạ i m t cu c s ng t i , h t t đ p h n . Cái nhìn đ y c m thông , yêu  ụ ứ ố ớ ươ ầ ng c a bà c  t th ươ ườ ợ ộ ố i v  nh t” m t s  ph n đáng th Kim Lân đ i v i nhân v t ng ẫ ướ ế ẫ ồ h n đáng quí .“Dù k  bên cái ch t v n khát khao h nh phúc , v n h ố ọ sáng v n tin vào s  s ng và hi v ng  ng ẫ i”. Đó là nhân v t c a Kim Lân !

ễ ế ớ i nhân v t c a Nguy n Minh Châu , ta s  b t g p hình

ậ ủ ệ i đàn bà làng chài – là hi n thân cho m nh đ i tăm t

ộ ệ ờ ế ộ ố

ồ ạ ườ ộ ố ả ắ ả

ướ ẽ ắ ặ ườ ơ ự ẫ ố i , c  c c v n còn ề i trong cu c s ng quanh ta qua truy n ng n “chi c thuy n ngoài xa”. M t  ị ủ ị i ch ng vũ  ằ ậ

ế ừ ơ ườ ớ ạ ẳ ắ ư ừ   i đàn bà , lão v a đánh v a

ộ ạ ở ồ ư i t p vào l ng ng ứ ỗ i

ọ ồ ị i ch ng ch

ư ề

ồ ố ệ ư ố ấ ị ể ườ ắ ạ ả ồ

ố ề ề ộ

ườ ặ   i đàn ông chài thói vũ phu ho c

ỷ ư i và hi u đ i , m t tình yêu thu  chung , son

ị ộ ị ị

ị ự ứ ẫ ồ

ề ầ ị

ộ ẻ ố ớ ạ ồ

ị ấ ơ ả ọ

ả ỉ ộ ế ườ ế ề ể ộ B c vào th  gi ả nh ng ồ ạ t n t cu c s ng gia đình v i n n b o hành mà ch  ph i gánh ch u c a ng phu, tàn b o:ạ  “ … Ch ng nói ch ng r ng , lão trút c n gi n nh  l a cháy b ng  ư ử ằ ẳ ậ ớ ấ cách dùng chi c th t l ng qu t t ế th  h ng h c hai hàm răng nghi n ken két, c  m i nhát qu t xu ng lão l ề ủ ằ ớ ỉ nguy n r a b ng cái gi ng rên r  đau đ n …”. Theo ch  k  ng ờ ụ ộ ướ  đánh  tr c đây là m t anh con trai c c tính nh ng hi n lành l m không bao gi ả ậ đ p tôi”.Nh ng r i vi c tr n lính làm cho khuynh gia b i s n , r i hoàn c nh  ẻ ố s ng su t ngay lênh đênh trên m t con thuy n “ đám đàn bà trên thuy n đ   ề ấ ả ơ ự ễ nhi u con quá” v t v  c  c c đã nhi m vào ng ệ ấ ể ậ ệ ạ ấ ư nghi n ng p : “ b t k  lúc nào th y m t l i lôi tôi ra đánh , cũng nh  đàn ông  ượ ề ố ổ ố ỡ ộ ự ượ thuy n khác u ng r u … thì tôi còn d  kh ”.M t s   u …giá mà lão u ng r ứ ố ớ ư ụ  cam ch u d ị ườ ẫ ẳ ừ ng nh  quá s c đ i v i ch  .Nh ng t nh n nh c  sâu th m tâm  ể ờ ườ ể ể  hi u ng ộ ự ấ ồ h n , m t s  th u hi u ộ ắ ể ắ ụ ặ ươ ng . Đ  “nuôi đ ng m t s p con” ch  đã ch u đ ng nh n nh c  s c , đáng th ứ ử ộ ặ ể ứ ạ ế ậ m t cách th t nh n n i đ n m c khó hi u , m c cho ch ng c  đánh, c  ch i “  ẫ ộ ế ụ ườ i đàn bà v i m t v  cam ch u đ y nh n nh c , không h  kêu lên m t ti ng , ng ộ ỏ ườ ấ ố i ch ng vũ phu , đ c ác  y  ch ng tr  , ch y tr n”. Ch  càng không dám b  ng ớ ấ ắ ầ ư ộ v i ch  m t lý do cũng r t đ n gi n “cu c m u sinh khó nh c , đ y b t tr c trên   ướ ộ i đàn ông” m t chi c thuy n chài lênh đênh sông n c không th  thi u m t ng

ậ ổ

ố

ở ườ  ng ọ ấ ả ố ồ ộ ố ấ ị

ọ ự ả ủ ậ ồ ị ạ ủ ủ ấ i đàn bà lam lũ kh n kh  đó , ta cũng nh n th y le lói ánh sáng             Và  ự ủ   ấ ấ ạ ữ i , cay c c c a nh ng h t ng c l p lánh c a tâm h n còn khu t l p trong cái u t ị ự ự  ự ớ ờ đ i ch  . Ch  ph i ch p nh n cu c s ng cay c c v I m I c c hình , ch u đ ng s ể ị ể ấ đánh đ p hàng ngày c a ch ng vì ch  hi u r t rõ hoàn c nh c a mình , hi u rõ

ớ ể ườ t c a đ i s ng và hi u rõ con ng

ồ ẩ

ọ ồ ị i ,ch  không đ ng ý ly hôn v i  i khuyên c a Đ u –viên chánh án toà án huy n và nói ư ị ể

ứ ệ ữ ồ i ch ng và  ứ ệ ủ c cái vi c c a nh ng  ườ ổ ủ ỉ

ồ ặ ướ

c m t các con mà  ố

ứ

ư ế ứ

ẹ ậ ế ủ t đ a con bé b ng c a mình ch ng ki n  ấ ứ ụ

ớ ặ ố ộ ổ ứ ế ớ c m t nó .Đau đ n vì r t cu c ,cái

ố ượ ự ổ   c s  t n

ấ ị ẫ ả ấ ự

ự ụ ố ấ

ỗ ấ ổ ạ ủ ứ ậ ơ

ấ ắ ố

ẻ ậ ả ộ ờ ị ậ ỉ ể ợ ồ ị ị ề ạ

ậ ặ ẻ ậ ấ ố

ủ ứ ữ ấ

ữ ,t m lòng bao dung v  tha và đ c hi sinh c a nh ng ng

ữ ả ờ ạ ụ ườ ủ i ph   ề   ố i quanh ta? Có đi u ,

ẩ ọ ồ

ụ ủ ự ố ệ ủ ờ ố ắ cái kh c nghi ủ ờ ườ i ch ng vũ phu theo l ng ớ ẩ ể ượ ố t nh ng các chú đâu hi u đ v i Đ u “lòng các chú t ố ỗ ế ắ ườ i làm ăn khó nh c”. Ch  hi u n i b  t c , kh n kh  c a ng ng ị ể ả ẹ ủ h n cơ ả ch  hi u thiên ch c làm m  c a mình . Ph i chăng cũng ch  vì thiên ch c  ả ị ề ị đó mà ch  ph i xin ch ng không đánh ch  trên thuy n , tr ờ ể ỏ ổ ị ượ ị ở  bãi xe tăng h ng bên b  bi n .Ch  không mu n đàn con đói kh   đ c b  đánh  ị ồ ằ ế ặ ươ ị ổ ị ủ ng .Vì th  m c cho th ng ch ng vũ phu ra s c đánh đ p, ch   c a ch  b  t n th ỏ ề không h  kêu khóc , nh ng khi bi ị ườ ố i b  đánh m  chúng thì ch  “vô cùng đau đ n và s u h  , nh c nhã” c  h t  ng ể ướ ị ạ ấ ầ ôm ch m l y con ch  l i vái l y vái đ  tr ạ ủ ả ấ tình c nh kh n n n c a ch  v n không gi u n i các con không tránh đ ủ ồ ươ ng trong tâm h n ,tình c m c a chúng .X u h  và b t l c vì s  nh c nhã  th ị ố ả ự ậ ề ủ c a mình , vì s  th t v  cái tình c nh kh n n n c a mình mà ch  mu n gi u kín  ị ấ ế thì đã b  ph i bày ra h t .Và có l  cũng vì thiên ch c đó mà ch  ch p nh n tình  ạ ạ tr ng b  hành h  ,ch p nh n c  cu c đ i cay đ ng và đen t i ch  đ  mong có  ỏ ượ c ni m h nh phúc th t bình d  ,th t nh  nhoi : “cũng có lúc v  ch ng con cái đ chúng tôi s ng hoà thu n vui v  “ho c”vui nh t là lúc nhìn đàn con tôi chúng nó  ả đã căn no”…ph i chăng ,đó chính là cái th  ánh sáng l p lánh c a nh ng h t  ứ ị ẫ ử ấ ọ ng c tình m u t ề ơ ự ộ ữ n  lao đ ng trong nh ng m nh đ I còn nhi u c  c c tăm t ề ấ ạ ữ nh ng h t ng c đó còn quá l m láp và nhi u tì v t b i nó còn l n trong bu n  ạ ậ ấ đ t , trong cát b i c a s  nghèo đói,l c h u , t ế ở i tăm …

ư ậ ệ ề t, m t ni m khao khát s ng,

ố ề ẻ ẹ ạ ề ả ụ ữ ộ ứ ọ ườ ệ ẩ ọ ề i ph  n  trong n n văn h c Vi t Nam giai đo n

ế ộ ứ ố           Nh  v y, m t s c s ng ti m tàng mãnh li ứ ề ni m tin yêu và đ c hi sinh cao c  đã phát h a nên b c chân dung v  v  đ p tâm ấ ủ ồ h n và ph m ch t c a ng ế ỉ ế 1945 đ n h t th  k  XX.

ể ạ ệ ấ ọ i ph  n  đã đ n và đ  l

ọ

ẫ ờ ề i cho n n văn h c Vi ờ ị i không bao gi ươ ố ẹ t đ p, t i ph  n  Vi

ứ ượ t Nam b c t ng đài b t  ả ướ ụ ấ  ch u khu t ph c tr c hoàn c nh, luôn  ữ ộ ờ i sáng trong cu c đ i. H  luôn là nh ng  ả ề t Nam th i kì đó, cho hôm nay và c  v   ườ ọ ườ ữ i đ c là “Nh ng con ng ụ ữ ệ ứ ng t n trong tâm th c ng i đáng

ươ ư ụ ữ ế ườ Ng ườ ữ ủ ủ h  c a nh ng con ng ữ ớ ướ i nh ng gì t ng t đi tìm, h ề ườ ưở m u hình lí t ng v  ng ồ ọ ườ sau.H  luôn tr ọ ng nh ng đáng tr ng.” th