ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ THƯƠNG MẠI HÀNG HOÁ CỦA VIỆT NAM TRƯỚC YÊU CẦU GIA NHẬP TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI (WTO)

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Trêng §¹i häc ngo¹i th¬ng Khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

§Ò tµi: Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam tríc yªu cÇu gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO)

Hµ Néi 12/2003

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Gi¸o viªn híng dÉn : PGS.TS. Hoµng Ngäc ThiÕt Sinh viªn Líp : Hoµng Anh TuÊn : Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Lêi c¶m ¬n

Tríc tiªn, em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi

tÊt c¶ c¸c thÇy c« gi¸o Trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng, ®Æc

biÖt lµ c¸c thÇy c« trong Ban gi¸m hiÖu vµ Khoa Kinh tÕ

ngo¹i th¬ng, ®∙ gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho em häc tËp vµ

trëng thµnh trong h¬n bèn n¨m häc t¹i trêng.

Em xin tr©n träng c¶m ¬n thÇy Hoµng Ngäc ThiÕt – Phã

gi¸o s, TiÕn sü, Phã hiÖu trëng Trêng §¹i häc Ngo¹i Th

¬ng, ngêi ®∙ nhiÖt t©m vµ tËn t×nh híng dÉn em hoµn thµnh

tèt kho¸ luËn tèt nghiÖp.

Em xin bµy tá lßng kÝnh träng vµ biÕt ¬n tíi TiÕn sü

Hoa H÷u Long Chuyªn viªn chÝnh, Phã vô trëng Vô Ph¸p

luËt Quèc tÕ vµ Hîp t¸c Quèc tÕ Bé T ph¸p, ¤ng Lª Minh

T©m Côc trëng Côc Qu¶n lý chÊt lîng hµng ho¸ Bé Th¬ng

m¹i, Th¹c sü NguyÔn Thµnh Hng Phã vô trëng Vô Ph¸p chÕ

Bé Th¬ng m¹i, nh÷ng nhµ khoa häc ®∙ lu«n khuyÕn khÝch

vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn vÒ tµi liÖu cËp nhËt gióp em trong

qu¸ tr×nh viÕt kho¸ luËn.

Em còng xin c¶m ¬n c¸c c« b¸c c«ng t¸c t¹i th viÖn

Trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng, th viÖn Quèc gia, ViÖn Nghiªn

cøu Nhµ níc vµ Ph¸p luËt vµ ViÖn Kinh tÕ thÕ giíi ®∙ gióp

®ì vµ cho em mîn nh÷ng tµi liÖu quý b¸u.

Cuèi cïng, em xin c¶m ¬n gia ®×nh, b¹n bÌ ®∙ lu«n cæ

vò, quan t©m vµ t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian cho em trong

suèt qu¸ tr×nh viÕt kho¸ luËn.

MÆc dï ®∙ hÕt søc cè g¾ng tõ viÖc nghiªn cøu, su tÇm

tµi liÖu, tæng hîp c¸c ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia trong vµ

ngoµi níc vÒ lÜnh vùc nµy, song kho¸ luËn vÉn kh«ng tr¸nh

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong nhËn ®îc sù

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO gióp ®ì, chØ b¶o, híng dÉn cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n.

§iÒu ®ã lµ nguån cæ vò lín lao ®Ó em tiÕp tôc con ®êng

khoa häc ®Çy ch«ng gai vµ thö th¸ch.

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Ngêi viÕt Sinh viªn Hoµng Anh TuÊn

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Lêi nãi ®Çu

NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX ®∙ ®Æt ra nhiÖm vô ®èi

ngo¹i trong giai ®o¹n míi lµ “tiÕp tôc më réng quan hÖ

kinh tÕ ®èi ngo¹i theo híng ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸,

chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ theo lé tr×nh phï hîp

víi ®iÒu kiÖn níc ta vµ ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt

trong quan hÖ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng nh AFTA, APEC, HiÖp

®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü vµ tiÕn tíi gia nhËp WTO…”1.

Thùc hiÖn chñ tr¬ng trªn cña §¶ng, chóng ta ®∙ vµ

®ang tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ASEAN/AFTA, APEC vµ ®ang

“tÝch cùc tiÕn hµnh ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp Tæ chøc Th¬ng

m¹i ThÕ giíi (WTO) theo c¸c ph¬ng ¸n vµ lé tr×nh hîp lý,

phï hîp víi hoµn c¶nh cña níc ta lµ mét níc ®ang ph¸t

triÓn ë tr×nh ®é thÊp vµ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi

c¬ chÕ kinh tÕ”2 (môc tiªu dù kiÕn vµo n¨m 2005). Cã thÓ

kh¼ng ®Þnh, viÖc gia nhËp WTO trong thêi gian tíi sÏ lµ

bíc ngoÆt ®¸nh dÊu sù héi nhËp m¹nh mÏ cña kinh tÕ ViÖt

Nam vµo kinh tÕ thÕ giíi. Víi sù gia nhËp nµy, chóng ta

sÏ tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö trong th¬ng

m¹i quèc tÕ, æn ®Þnh ®îc thÞ trêng xuÊt khÈu, tõng bíc

n©ng cao vÞ thÕ cña quèc gia vµ t¹o thÕ ®øng v÷ng ch¾c

h¬n trong quan hÖ quèc tÕ. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh héi nhËp

kinh tÕ quèc tÕ, gia nhËp WTO còng ®ßi hái ViÖt Nam cÇn

cã sù ®æi míi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p

luËt, ®Æc biÖt lµ ph¸p luËt kinh tÕ th¬ng m¹i sao cho

phï hîp víi c¸c quy t¾c chung cña hÖ thèng th¬ng m¹i quèc

1 V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX NXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2001 2 NghÞ quyÕt sè 07NQ/TW ngµy 27/1/2001 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

tÕ, víi “luËt ch¬i” chung cña thÕ giíi, ®ång thêi vÉn ®¶m

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO b¶o ®îc quyÒn lîi cña ®Êt níc, ®éc lËp, chñ quyÒn d©n

téc, æn ®Þnh ®êi sèng kinh tÕ chÝnh trÞ x∙ héi trong

níc.

Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt theo “luËt ch¬i” chung

cña WTO lµ mét vÊn ®Ò kh«ng hÒ ®¬n gi¶n. Bëi lÏ, WTO ®îc

tæ chøc vµ vËn hµnh dùa trªn mét khu«n khæ ph¸p lý chÆt

chÏ nh»m b¶o ®¶m tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cao nhÊt trong

mäi ho¹t ®éng cña m×nh, nh»m môc ®Ých phèi hîp hµnh ®éng

cña c¸c quèc gia trong nç lùc chung lµ tiÕn tíi tù do ho¸

th¬ng m¹i trªn ph¹m vi toµn cÇu. Khu«n khæ ®ã lµ mét hÖ

thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã gi¸ trÞ rµng buéc tÊt c¶ c¸c

níc thµnh viªn, gåm 60 HiÖp ®Þnh, Phô lôc, QuyÕt ®Þnh vµ

V¨n b¶n diÔn gi¶i mµ c¸c níc tham dù Vßng ®µm ph¸n

Uruguay ®∙ ký th«ng qua §Þnh íc cuèi cïng (Final Act)

cïng víi HiÖp ®Þnh thµnh lËp WTO. Theo ph¹m vi ®iÒu

chØnh, nh÷ng v¨n b¶n nµy gåm 6 nhãm lín, trong ®ã nhãm

v¨n b¶n ®iÒu chØnh quy m« nhÊt lµ vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸.

ChÝnh v× vËy, muèn trë thµnh thµnh viªn cña WTO, ViÖt Nam

nãi riªng vµ tÊt c¶ c¸c quèc gia nãi chung ph¶i nghiªn

cøu chÕ ®Þnh th¬ng m¹i hµng ho¸ ®å sé cña WTO vµ ph¶i

tham gia ®Çy ®ñ vµo HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i vµ thuÕ

quan (GATT 1994) cïng 12 HiÖp ®Þnh vµ rÊt nhiÒu Phô lôc

liªn quan kÌm theo.

Nh×n l¹i hÖ thèng ph¸p luËt th¬ng m¹i ViÖt Nam trong

nh÷ng n¨m qua, ta cã thÓ thÊy r»ng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m

ph¸p luËt hiÖn hµnh cña chóng ta ®iÒu chØnh lÜnh vùc th

¬ng m¹i hµng ho¸ ®∙ liªn tôc ®îc ®îc ban hµnh míi, c¸c

v¨n b¶n cha phï hîp còng ®∙ ®îc söa ®æi, bæ sung theo kÞp

bíc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ còng nh ®¸p øng yªu cÇu

héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Tuy nhiªn, víi hÖ thèng c¸c v¨n

b¶n quy ®Þnh chÆt chÏ vµ ®ång bé cña WTO, chóng ta vÉn Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ph¶i tiÕp tôc ®èi chiÕu, rµ so¸t c¸c quy ®Þnh cña ph¸p

luËt ViÖt Nam hiÖn hµnh vÒ lÜnh vùc th¬ng m¹i hµng ho¸

víi c¸c quy ®Þnh t¬ng øng cña WTO ®Ó tõng bíc hoµn thiÖn

cho phï hîp h¬n n÷a, thóc ®Èy tiÕn tr×nh gia nhËp tæ chøc

th¬ng m¹i lín nhÊt hµnh tinh nµy.

ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn, em ®∙ chän ®Ò tµi: “Hoµn

thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam tríc

yªu cÇu gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO)” lµm

®Ò tµi kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh.

Môc ®Ých cña kho¸ luËn

T×m hiÓu, ph©n tÝch néi dung c¬ b¶n cña chÕ ®Þnh th

¬ng m¹i hµng ho¸ cña WTO, ®ång thêi so s¸nh, ®èi chiÕu

nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt gi÷a c¸c quy ®Þnh vÒ

th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi c¸c quy ®Þnh t¬ng øng

cña WTO. Trªn c¬ së ®ã, kho¸ luËn ®a ra mét sè gi¶i ph¸p

nh»m ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng

ho¸ cña ViÖt Nam tríc yªu cÇu chuÈn bÞ gia nhËp WTO (môc

tiªu dù kiÕn vµo n¨m 2005).

§èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

§èi tîng nghiªn cøu cña kho¸ luËn lµ chÕ ®Þnh th¬ng

m¹i hµng ho¸ cña WTO bao gåm HiÖp ®Þnh chung vÒ ThuÕ quan

vµ Th¬ng m¹i (GATT) vµ c¸c HiÖp ®Þnh kÌm theo (12 HiÖp

®Þnh)3 cïng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh cña ViÖt Nam

vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸. Ph¹m vi nghiªn cøu cña kho¸ luËn

chØ giíi h¹n ë nh÷ng quy ®Þnh vµ néi dung c¬ b¶n trong

c¸c HiÖp ®Þnh vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kÓ trªn, kh«ng ®i

s©u ph©n tÝch chi tiÕt vµ toµn bé c¸c HiÖp ®Þnh, c¸c v¨n

3 Xem Danh môc c¸c Phô lôc cña HiÖp ®Þnh thµnh lËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (HiÖp ®Þnh WTO), trang 19 (List of Annexes, page 19, Final Act embodying the Results of the Uruguay Round of Multilateral Trade Negotiatons. The Uruguay Round, Trade Negotiations Committee) Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

b¶n ®ã, kh«ng ph©n tÝch c¸c Phô lôc, c¸c V¨n b¶n diÔn

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO gi¶i ®i kÌm c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO, còng nh kh«ng ph©n

tÝch c¸c luËt th¬ng m¹i chuyªn ngµnh nh dÞch vô, së h÷u

trÝ tuÖ, ®Çu t v.v…

Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

Trªn c¬ së ph¬ng ph¸p luËn duy vËt biÖn chøng vµ duy

vËt lÞch sö, t¸c gi¶ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch,

tæng hîp, ®èi chiÕu, so s¸nh, diÔn gi¶i, quy n¹p ®Ó

nghiªn cøu ®Ò tµi kho¸ luËn. Ngoµi ra, kho¸ luËn cßn vËn

dông c¸c quan ®iÓm, ®êng lèi, chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh

tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc ®Ó kh¸i qu¸t hÖ thèng vµ kh¼ng

®Þnh kÕt qu¶ nghiªn cøu.

Bè côc cña kho¸ luËn

Ngoµi Lêi nãi ®Çu, KÕt luËn, Danh môc tµi liÖu tham

kh¶o vµ Phô lôc, néi dung cña kho¸ luËn ®îc tr×nh bµy

trong 3 ch¬ng:

Ch¬ng 1: Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸

cña WTO

Ch¬ng 2: So s¸nh ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña

ViÖt Nam víi c¸c quy ®Þnh vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña WTO

Ch¬ng 3: Quan ®iÓm, nguyªn t¾c vµ c¸c gi¶i ph¸p ®iÒu

chØnh hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña

ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam tríc yªu

cÇu gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) lµ mét vÊn

®Ò phøc t¹p vµ réng lín. ViÖc nghiªn cøu thÊu ®¸o còng

nh ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m tõng bíc hoµn thiÖn

ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ lµ yªu cÇu bøc

xóc cña khoa häc ph¸p lý ViÖt Nam, ®©y còng lµ c«ng viÖc

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i ®îc nghiªn cøu, xem xÐt mét c¸ch

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO nghiªm tóc. Kho¸ luËn nµy xin ®îc gãp mét phÇn nhá vµo sù

xem xÐt ®ã.

Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t trong kho¸ luËn

Agreement on AA HiÖp ®Þnh N«ng nghiÖp

Agriculture Agreement on

Implementation of HiÖp ®Þnh vÒ thùc hiÖn

ADP Article VI of the GATT §iÒu VI cña GATT 1994

1994 (“AntiDumping (Chèng b¸n ph¸ gi¸ ADP)

Code”)

Khu vùc mËu dÞch tù do AFTA ASEAN Free Trade Area

ASEAN DiÔn ®µn Hîp t¸c Kinh Asia Pacific Economic APEC tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D Cooperation

¬ng HiÖp ®Þnh vÒ C¸c biÖn AS Agreement on Safeguards

Association of South ph¸p tù vÖ HiÖp héi c¸c Quèc gia ASEAN

East Asian Nations Agreement on Textiles §«ng Nam ¸ HiÖp ®Þnh vÒ Hµng dÖt ATC vµ May mÆc

and Clothing Agreement on HiÖp ®Þnh vÒ thùc thi Implementation of §iÒu VII cña GATT 1994 CVA Article VI of the GATT (X¸c ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh 1994 (“Customs Value thuÕ h¶i quan)

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

DSU Code”) Understanding on Rules B¶n tho¶ thuËn vÒ Quy

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

and Procedures t¾c vµ Thñ tôc gi¶i Governing the quyÕt tranh chÊp

Settlement of Disputes European Union General Agreement on Liªn minh Ch©u ¢u HiÖp ®Þnh chung vÒ Th GATS

Trade in Services General Agreement on ¬ng m¹i DÞch vô HiÖp ®Þnh chung vÒ ThuÕ GATT

Tariffs and Trade Generalized System of quan vµ MËu dÞch HÖ thèng u ®∙i thuÕ GSP

Preferences Agreement on Import quan phæ cËp HiÖp ®Þnh vÒ Thñ tôc ILP cÊp phÐp nhËp khÈu

Licensing Procedures International Monetary Quü TiÒn tÖ Quèc tÕ IMF

Trade Tæ chøc Th¬ng m¹i Quèc Fund International ITO

Organization MostFavoured Nation MFN

tÕ §∙i ngé Tèi huÖ quèc Nguyªn t¾c ®èi xö quèc National Treatment NT

gia HiÖp ®Þnh vÒ Gi¸m ®Þnh Ageement on Preshipment hµng ho¸ tríc khi göi PSI Inspection

Agreement on Rules of hµng HiÖp ®Þnh vÒ Quy t¾c ROA

Origin Agreement on Subsidies xuÊt xø hµng ho¸ HiÖp ®Þnh vÒ Trî gi¸ vµ

SCM and Countervailing C¸c biÖn ph¸p chèng trî

gi¸

Measures Agreement on the HiÖp ®Þnh vÒ ¸p dông Application of Sanitary c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞnh SPS and Phytosanitary ®éng thùc vËt Measures

HiÖp ®Þnh vÒ hµng rµo Agreement on Technical kü thuËt trong th¬ng TBT Barriers to Trade m¹i

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

TPRM Trade Policy Review C¬ chÕ ®¸nh gi¸ chÝnh

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Mechanism Agreement on Trade s¸ch th¬ng m¹i HiÖp ®Þnh C¸c biÖn ph¸p

TRIMs Related Investment ®Çu t liªn quan ®Õn th

¬ng m¹i

Measures Agreement on Trade HiÖp ®Þnh vÒ QuyÒn së Related Aspects of TRIPS h÷u trÝ tuÖ liªn quan Intellectual Property ®Õn th¬ng m¹i

Nations Héi nghÞ Th¬ng m¹i vµ Rights United

UNCTAD Conference on Trade and Ph¸t triÓn cña Liªn hîp

Nguån: Final Act embodying the Results of the Uruguay

quèc Ng©n hµng ThÕ giíi Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ Trade Development World Bank World WTO giíi Organization

Round of Multilateral Trade Negotiatons. The Uruguay

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Round, Trade Negotiations Committee

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Ch¬ng 1

Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ th¬ng m¹i

hµng ho¸ cña wto

1.1. tæng quan vÒ tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO)

1.1.1. LÞch sö h×nh thµnh WTO

Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO), ®îc thµnh lËp ngµy

1 th¸ng 1 n¨m 1995, kÕ tôc vµ më réng ph¹m vi ®iÒu tiÕt

th¬ng m¹i quèc tÕ cña tæ chøc tiÒn th©n cña nã lµ HiÖp

®Þnh chung vÒ ThuÕ quan vµ Th¬ng m¹i (GATT).

GATT ra ®êi sau §¹i chiÕn ThÕ giíi lÇn thø 2 trong

trµo lu h×nh thµnh hµng lo¹t c¬ chÕ ®a biªn ®iÒu tiÕt c¸c

ho¹t ®éng hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, mµ ®iÓn h×nh lµ Ng©n

hµng T¸i thiÕt vµ Ph¸t triÓn quèc tÕ, thêng ®îc biÕt ®Õn

nh lµ Ng©n hµng ThÕ giíi (World Bank) vµ Quü TiÒn tÖ Quèc

tÕ (IMF) ngµy nay. Víi ý tëng h×nh thµnh nh÷ng nguyªn

t¾c, thÓ lÖ, luËt ch¬i cho th¬ng m¹i quèc tÕ ®iÒu tiÕt

c¸c lÜnh vùc vÒ c«ng ¨n viÖc lµm, vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸,

kh¾c phôc t×nh tr¹ng h¹n chÕ, rµng buéc ho¹t ®éng nµy

ph¸t triÓn, 23 níc s¸ng lËp GATT ®∙ cïng mét sè níc kh¸c

tham gia Héi nghÞ vÒ th¬ng m¹i vµ viÖc lµm vµ dù th¶o

HiÕn ch¬ng La Havana ®Ó thµnh lËp Tæ chøc Th¬ng m¹i Quèc

tÕ (ITO) víi t c¸ch lµ c¬ quan chuyªn m«n cña Liªn hîp

quèc. §ång thêi, c¸c níc nµy ®∙ cïng nhau tiÕn hµnh c¸c

cuéc ®µm ph¸n vÒ thuÕ quan vµ xö lý c¸c biÖn ph¸p b¶o hé

mËu dÞch ®ang ¸p dông trµn lan trong th¬ng m¹i quèc tÕ tõ

®Çu nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XX, nh»m thùc hiÖn môc tiªu

tù do ho¸ mËu dÞch, më ®êng cho cho kinh tÕ vµ th¬ng m¹i Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ph¸t triÓn, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao thu nhËp vµ

®êi sèng cña nh©n d©n c¸c níc thµnh viªn.

HiÕn ch¬ng thµnh lËp Tæ chøc Th¬ng m¹i Quèc tÕ (ITO)

nãi trªn ®∙ ®îc tháa thuËn t¹i Héi nghÞ Liªn hîp quèc vÒ

th¬ng m¹i vµ viÖc lµm ë Havana tõ 11/1947 ®Õn 24/3/1948,

nhng do mét sè quèc gia gÆp khã kh¨n trong phª chuÈn, nªn

viÖc thµnh lËp Tæ chøc Th¬ng m¹i Quèc tÕ (ITO) ®∙ kh«ng

thùc hiÖn ®îc.

MÆc dï vËy, kiªn tr× môc tiªu ®∙ ®Þnh, vµ víi kÕt qu¶

®¸ng khÝch lÖ ®∙ ®¹t ®îc ë vßng ®µm ph¸n thuÕ ®Çu tiªn lµ

45.000 u ®∙i vÒ thuÕ ¸p dông gi÷a c¸c bªn tham gia ®µm

ph¸n, chiÕm kho¶ng 1/5 tæng lîng mËu dÞch thÕ giíi, 23 n

íc s¸ng lËp ®∙ cïng nhau ký kÕt HiÖp ®Þnh chung vÒ ThuÕ

quan vµ Th¬ng m¹i (GATT), chÝnh thøc cã hiÖu lùc vµo

th¸ng 1/1948.

Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh tõ th¸ng 1/1948

®Õn th¸ng 1/1995, GATT ®∙ tiÕn hµnh 8 vßng ®µm ph¸n4 chñ

yÕu vÒ thuÕ quan. Tuy nhiªn, tõ thËp kû 70 cña thÕ kû XX

vµ ®Æc biÖt tõ Vßng ®µm ph¸n Uruguay (1986 1994) do th

¬ng m¹i quèc tÕ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, nªn GATT ®∙ më

réng diÖn ho¹t ®éng, ®µm ph¸n kh«ng chØ vÒ thuÕ quan mµ

cßn tËp trung x©y dùng c¸c HiÖp ®Þnh h×nh thµnh c¸c chuÈn

mùc, luËt ch¬i ®iÒu tiÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ hµng rµo phi quan

thuÕ, vÒ th¬ng m¹i dÞch vô, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, c¸c

biÖn ph¸p ®Çu t cã liªn quan tíi th¬ng m¹i, vÒ th¬ng m¹i

hµng n«ng s¶n, hµng dÖt may, vÒ c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh

chÊp. Víi diÖn ®iÒu tiÕt cña hÖ thèng th¬ng m¹i ®a biªn

®îc më réng, nªn HiÖp ®Þnh chung vÒ ThuÕ quan vµ Th¬ng

m¹i (GATT) víi t c¸ch lµ mét sù tho¶ thuËn cã nhiÒu néi

4 Xem thªm Phô lôc 1: Tãm t¾t c¸c vßng ®µm ph¸n cña GATT Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

dung ký kÕt mang tÝnh chÊt tuú ý ®∙ tá ra kh«ng thÝch

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO hîp. Do ®ã, ngµy 15/4/1994, t¹i Marrakesh (Marèc), kÕt

thóc Vßng ®µm ph¸n Uruguay5, c¸c thµnh viªn cña GATT ®∙

cïng nhau ký HiÖp ®Þnh thµnh lËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ

giíi (WTO) nh»m kÕ tôc vµ ph¸t triÓn sù nghiÖp cña GATT.

Theo ®ã, WTO chÝnh thøc ®îc thµnh lËp ®éc lËp víi hÖ

thèng Liªn hîp quèc vµ ®i vµo ho¹t ®éng tõ ngµy 1/1/1995.

TÝnh ®Õn th¸ng 12 n¨m 2003, WTO ®∙ cã 146 níc vµ l∙nh

thæ lµ thµnh viªn chÝnh thøc, 26 níc vµ vïng l∙nh thæ

cïng 7 tæ chøc quèc tÕ ®îc hëng quy chÕ quan s¸t viªn t¹i

WTO6.

1.1.2. Môc ®Ých ho¹t ®éng cña WTO

WTO chØ lµ mét thiÕt chÕ quèc tÕ liªn quan ®Õn c¸c

quy t¾c cña th¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia. H¹t nh©n cña

thiÕt chÕ nµy lµ c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO ®îc c¸c quèc gia

tham gia quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ x©y dùng vµ cam kÕt

thùc hiÖn. C¸c HiÖp ®Þnh nµy ®∙ t¹o lËp mét khung ph¸p lý

v÷ng ch¾c cho th¬ng m¹i ®a biªn, lµ khu«n khæ rµng buéc

chÝnh phñ c¸c níc duy tr× chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña m×nh

phï hîp víi kû c¬ng ®∙ ®îc ®Þnh lËp. Cho dï c¸c HiÖp ®Þnh

®ã do chÝnh phñ c¸c níc ®µm ph¸n vµ ký kÕt víi nhau, nhng

®Ých cuèi cïng cña chóng lµ trî gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt

hµng ho¸ vµ cung øng dÞch vô, c¸c nhµ xuÊt khÈu vµ nhËp

khÈu trong ®iÒu chØnh c¸c hµnh vi th¬ng m¹i, kinh doanh

cña hä.

WTO cã 3 môc ®Ých c¬ b¶n sau:

Thø nhÊt, gióp cho dßng th¬ng m¹i cµng tù do ®îc bao

nhiªu cµng tèt bÊy nhiªu. §Ó lµm ®îc nh vËy, ngêi ta cè

5 Xem thªm Phô lôc 2: Tãm t¾t thµnh qu¶ cña Vßng ®µm ph¸n Uruguay (1986 1994) 6 Xem thªm Phô lôc 3: Danh s¸ch thµnh viªn chÝnh thøc vµ c¸c chÝnh phñ n íc, tæ chøc quèc tÕ ®îc hëng quy chÕ quan s¸t viªn t¹i WTO Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

g¾ng ®Ó mäi c¸i cã thÓ râ rµng mµ kh«ng trõu tîng, cã thÓ

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO nhËn biÕt vµ dù b¸o tríc ®îc. §iÒu ®ã cã nghÜa WTO ph¶i

phÊn ®Êu ®Ó b¶o ®¶m cho c¸c c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ

chÝnh phñ c¸c níc hiÓu r»ng c¸c quy t¾c th¬ng m¹i lµ

thèng nhÊt trªn toµn thÕ giíi vµ kh«ng mét níc nµo ®îc

®ét nhiªn thay ®æi chÝnh s¸ch th¬ng m¹i mµ kh«ng mét c¸

nh©n, tæ chøc cña níc kh¸c biÕt tríc. Nãi mét c¸ch kh¸c

lµ c¸c quy t¾c th¬ng m¹i ph¶i “trong s¸ng, râ rµng” vµ cã

thÓ lêng tríc ®îc mäi thay ®æi.

Thø hai, thùc hiÖn chøc n¨ng cña trung t©m dµn xÕp,

th¬ng lîng vµ tho¶ thuËn c¸c chÝnh s¸ch, quy t¾c th¬ng

m¹i ®a biªn.

Thø ba, trung t©m ®Ó gi¶i quyÕt c¸c bÊt ®ång, c¸c

tranh chÊp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng th¬ng m¹i

quèc tÕ.

1.1.3. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO7

HÖ thèng c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO kh¸ lín vµ ®ång bé,

bao qu¸t c¶ mét ph¹m vi réng lín c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i.

C¸c hiÖp ®Þnh ®ã liªn quan ®Õn n«ng nghiÖp, hµng dÖt may,

ng©n hµng, v« tuyÕn viÔn th«ng, mua s¾m cña chÝnh phñ,

c¸c tiªu chuÈn c«ng nghiÖp, ®Õn së h÷u trÝ tuÖ vµ c¸c

lÜnh vùc kh¸c. Tuy vËy, c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n, c¸c nguyªn

t¾c nÒn t¶ng cña WTO xuyªn suèt toµn bé c¸c hiÖp ®Þnh.

C¸c nguyªn t¾c ®ã lµ c¬ së cña hÖ thèng th¬ng m¹i ®a

biªn. Cã thÓ nªu lªn mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n sau ®©y

cña WTO:

7 Xem thªm ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, Uû ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, NXB CTQG, 2000, trang 1824 vµ Th«ng tin khoa häc ph¸p lý Chuyªn ®Ò vÒ: ASEAN, APEC, WTO Mét sè vÊn ®Ò ph¸p lý vÒ tæ chøc vµ hîp t¸c, ViÖn Nghiªn cøu khoa häc ph¸p lý, Bé T ph¸p, 10/1998, trang 4651 Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

1.1.3.1. Th¬ng m¹i kh«ng ph©n biÖt ®èi xö

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Th¬ng m¹i thÕ giíi ph¶i ®îc thùc hiÖn mét c¸ch c«ng

b»ng, kh«ng cã sù ph©n biÖt ®èi xö, víi néi dung sau:

C¸c níc thµnh viªn WTO cam kÕt dµnh cho nhau chÕ ®é

§∙i ngé Tèi huÖ quèc (MFN), tøc lµ chÕ ®é ®∙i ngé ë c¸c

lÜnh vùc m×nh dµnh cho hµng ho¸ cña mét níc b¹n hµng nµy

tíi møc nµo th× còng ph¶i dµnh cho hµng ho¸ cña c¸c níc

b¹n kh¸c chÕ ®é ®∙i ngé nh vËy, b×nh ®¼ng, kh«ng cã sù

ph©n biÖt ®èi xö nµo.

C¸c níc thµnh viªn WTO cam kÕt dµnh cho nhau chÕ ®é

§èi xö quèc gia (NT), tøc lµ chÕ ®é kh«ng ph©n biÖt ®èi

xö gi÷a hµng nhËp khÈu víi hµng s¶n xuÊt trong níc, khi

hµng nhËp khÈu ®îc ®a vµo thÞ trêng trong níc. C¸c quèc

gia cã chÝnh s¸ch ®èi xö nh thÕ nµo ®èi víi hµng ho¸ s¶n

xuÊt trong níc th× còng ph¶i ®èi xö nh vËy ®èi víi hµng

ho¸ nhËp khÈu tõ c¸c níc thµnh viªn WTO.

ChÕ ®é MFN vµ chÕ ®é NT chñ yÕu dµnh cho hµng ho¸ khi

¸p dông c¸c chÝnh s¸ch ë lÜnh vùc thuÕ quan, phi thuÕ

quan, thanh to¸n, ng©n hµng, vËn t¶i, b¶o hiÓm… c¶ trong

th¬ng m¹i ®Çu t vµ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, vµ ®Òu cã nh÷ng

trêng hîp ngo¹i lÖ. Tuy nhiªn, hiÖn nay céng ®ång quèc tÕ

®ang tÝch cùc vËn ®éng ®Ó më réng chÕ ®é MFN, NT ®èi víi

c¶ th¬ng nh©n, nhÊt lµ trong lÜnh vùc ®Çu t, th¬ng m¹i

dÞch vô vµ c¸c thÓ nh©n trong lÜnh vùc b¶o hé quyÒn së

h÷u trÝ tuÖ.

1.1.3.2. Nguyªn t¾c tù do ho¸ th¬ng m¹i

Xu thÕ chung cña c¸c quèc gia lµ lu«n lu«n x¸c ®Þnh

th¬ng m¹i lµ yÕu tè mang tÝnh quyÕt ®Þnh hµng ®Çu trong

chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi níc, trong ®ã thÞ

trêng lµ ®éng lùc chÝnh cña t¨ng trëng kinh tÕ. Do vËy,

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

céng ®ång th¬ng m¹i quèc tÕ mµ ®¹i diÖn lµ WTO lu«n x¸c

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ®Þnh tù do ho¸ th¬ng m¹i lµ môc tiªu hµng ®Çu ph¶i nç lùc

thùc hiÖn.

Néi dung cèt lâi cña nguyªn t¾c tù do ho¸ th¬ng m¹i

nµy lµ c¾t gi¶m dÇn tõng bíc hµng rµo thuÕ quan vµ phi

thuÕ quan, ®Ó ®Õn mét lóc nµo ®ã trong t¬ng lai sÏ xo¸ bá

hoµn toµn, më ®êng cho th¬ng m¹i ph¸t triÓn. Tù do ho¸

th¬ng m¹i g¾n víi viÖc dì bá hµng rµo th¬ng m¹i th«ng qua

®µm ph¸n song ph¬ng vµ ®a ph¬ng phï hîp víi ph¸p luËt,

thÓ lÖ vµ kh¶ n¨ng cô thÓ cña tõng níc.

§Õn nay hÇu hÕt c¸c níc ®Òu háng øng chñ tr¬ng tù do

ho¸ th¬ng m¹i cña WTO ®Ó tranh thñ kh¶ n¨ng vµ c¬ héi hîp

t¸c, liªn kÕt kinh tÕ ë c¸c møc ®é kh¸c nhau, tham gia

vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, th©m nhËp vµo thÞ trêng

quèc tÕ ngµy cµng s©u s¾c h¬n.

1.1.3.3. Nguyªn t¾c b¶o hé b»ng hµng rµo thuÕ quan

Tuy chñ tr¬ng tù do ho¸ th¬ng m¹i, nhng WTO vÉn thõa

nhËn sù cÇn thiÕt cña b¶o hé mËu dÞch v× c¸c níc ®Òu nhËn

thÊy thùc tiÔn thÕ giíi cã sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t

triÓn kinh tÕ, th¬ng m¹i gi÷a c¸c níc.

Nguyªn t¾c b¶o hé mËu dÞch mµ WTO chñ tr¬ng lµ b¶o hé

b»ng hµng rµo thuÕ quan, kh«ng ñng hé b¶o hé mËu dÞch

b»ng hµng rµo phi thuÕ quan hoÆc c¸c biÖn ph¸p hµnh

chÝnh.

C¸c níc cã nghÜa vô ph¶i c«ng bè møc thuÕ trÇn cam

kÕt, ®Ó råi tõ ®ã cïng víi c¸c níc WTO kh¸c th¬ng lîng

gi¶m dÇn. ChØ cã gi¶m, mµ kh«ng cã t¨ng qu¸ møc trÇn cam

kÕt, nÕu t¨ng qu¸ th× ph¶i båi thêng nhanh chãng, kÞp

thêi vµ tho¶ ®¸ng cho c¸c níc bÞ thiÖt h¹i. Ngoµi ra, mçi

níc ph¶i cam kÕt mèc thêi gian thùc hiÖn lé tr×nh c¾t

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

gi¶m dÇn ®Ó tiÕn tíi môc tiªu xo¸ bá hµng rµo quan thuÕ.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

1.1.3.4. Nguyªn t¾c æn ®Þnh trong th¬ng m¹i8

WTO chñ tr¬ng th¬ng m¹i quèc tÕ ph¶i ®îc tiÕn hµnh

trªn c¬ së æn ®Þnh, râ rµng, minh b¹ch, kh«ng Èn ý. §Ó

thùc hiÖn nguyªn t¾c nµy, WTO quy ®Þnh:

C¸c níc thµnh viªn ph¶i th«ng qua ®µm ph¸n, ®a ra c¸c

cam kÕt víi nh÷ng lé tr×nh thùc hiÖn cô thÓ. Tuy thõa

nhËn quyÒn cña mçi níc thµnh viªn ®îc ®µm ph¸n l¹i c¸c

cam kÕt cña m×nh, nhng WTO quy ®Þnh nghÜa vô ph¶i ®Òn bï

c¸c thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra cho c¸c thµnh viªn kh¸c.

Mäi chÕ ®é, chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña quèc gia ph¶i ®

îc c«ng bè c«ng khai cho mäi ngêi, æn ®Þnh trong thêi

gian dµi vµ cã thÓ dù b¸o tríc nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y

ra. NÕu quèc gia cã thay ®æi th× ph¶i th«ng b¸o tríc cho

c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n cã ®ñ thêi gian nghiªn cøu, gãp

ý, ph¶n ¸nh nguyÖn väng cña hä tríc khi ®a chÝnh s¸ch ®∙

thay ®æi ®ã ra ¸p dông.

Nguyªn t¾c nµy gióp m«i trêng kinh doanh cã tÝnh æn

®Þnh, lµnh m¹nh vµ cã thÓ dù ®o¸n tríc ®îc.

1.1.3.5. Nguyªn t¾c t¨ng cêng c¹nh tranh c«ng b»ng

WTO lu«n chñ tr¬ng t¨ng cêng c¹nh tranh lµnh m¹nh,

c«ng b»ng trong th¬ng m¹i quèc tÕ, ®Ó cho chÊt lîng, gi¸

c¶ quyÕt ®Þnh vËn mÖnh cña hµng ho¸ trong c¹nh tranh trªn

th¬ng trêng; kh«ng ®îc dïng quyÒn lùc Nhµ níc ®Ó ¸p ®Æt,

bãp mÐo tÝnh lµnh m¹nh, c«ng b»ng cña c¹nh tranh trªn th

¬ng trêng quèc tÕ.

Nguyªn t¾c nµy ®∙ ®îc nhÊn m¹nh trong c¸c lÜnh vùc

nh quyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp Nhµ níc; quyÒn cÊp

phÐp kinh doanh xuÊt khÈu, nhËp khÈu; cÊp h¹n ng¹ch; trî

gi¸; b¸n ph¸ gi¸; qu¶n lý ngo¹i hèi; qu¶n lý gi¸ c¶ vµ

8 Nguyªn t¾c nµy cßn gäi lµ “cã thÓ dù ®o¸n tríc ®îc” Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

c¸c ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phi thuÕ quan kh¸c.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

1.1.3.6. Nguyªn t¾c kh«ng h¹n chÕ sè lîng hµng ho¸

nhËp khÈu

WTO chñ tr¬ng kh«ng h¹n chÕ sè lîng hµng ho¸ nhËp

khÈu gi÷a c¸c níc thµnh viªn.

Tuy nhiªn, WTO còng cho phÐp cã nh÷ng trêng hîp ngo¹i

lÖ ®îc phÐp ¸p dông c¸c h¹n chÕ sè lîng hµng ho¸ nhËp

khÈu (QR), khi níc ®ã gÆp khã kh¨n vÒ c¸n c©n thanh to¸n,

hoÆc do tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp cña nÒn kinh tÕ trong n

íc, hoÆc v× nh÷ng lý do vÒ m«i trêng, an ninh quèc gia.

Tuy vËy, ®©y chØ lµ nh÷ng trêng hîp ®Æc biÖt, cã tÝnh

chÊt t¹m thêi, cÇn cã thêi h¹n cô thÓ ®Ó xo¸ bá h¼n.

1.1.3.7. QuyÒn ®îc khíc tõ vµ ®îc tù vÖ trong trêng

hîp khÈn cÊp

Nguyªn t¾c nµy ®îc ghi nhËn trong GATT 1994. §iÒu XXV

cña GATT 1994 cho phÐp trong mét sè trêng hîp thËt ®Æc

biÖt, mét níc cã thÓ khíc tõ viÖc thùc hiÖn mét hoÆc mét

sè nghÜa vô cam kÕt. Tuy vËy, ®©y chØ lµ mét quyÒn hÕt

søc t¹m thêi vµ ph¶i ®îc 3/4 sè phiÕu biÓu quyÕt t¸n

thµnh9. §iÒu XIX cña GATT 1994 cßn cho phÐp mét níc thµnh

viªn ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p tù vÖ trong trêng hîp khÈn

cÊp, khi nÒn s¶n xuÊt trong níc bÞ hµng ho¸ nhËp khÈu ®e

do¹. Víi quyÒn tù vÖ nµy, mçi níc cã thÓ sö dông h×nh

thøc t¨ng thuÕ nhËp khÈu vît møc trÇn cam kÕt hoÆc ¸p

dông h×nh thøc h¹n chÕ sè lîng hoÆc c¸c h×nh thøc kh¸c ®Ó

h¹n chÕ nhËp khÈu, hç trî s¶n xuÊt trong níc. Tuy vËy,

biÖn ph¸p nµy chØ cã tÝnh t¹m thêi vµ ph¶i ¸p dông b×nh

®¼ng, c«ng khai.

1.1.3.8. Nguyªn t¾c t«n träng c¸c tæ chøc quèc tÕ

9 Xem thªm kho¶n 3,4 §iÒu IX HiÖp ®Þnh thµnh lËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (HiÖp ®Þnh WTO) Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

khu vùc

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

WTO lµ ®¹i diÖn cho th¬ng m¹i toµn cÇu, nhng vÉn thõa

nhËn nh÷ng tæ chøc kinh tÕ khu vùc ho¹t ®éng trong lÜnh

vùc th¬ng m¹i quèc tÕ, miÔn lµ nh÷ng tæ chøc nµy tu©n thñ

nguyªn t¾c tù do ho¸ th¬ng m¹i, thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh

tÕ më, híng ngo¹i, kh«ng co côm, thùc hiÖn viÖc lo¹i bá

dÇn hoÆc gi¶m dÇn c¸c hµng rµo quan thuÕ, phi quan thuÕ

g©y c¶n trë cho dßng th¬ng m¹i toµn cÇu. Do vËy, nguyªn

t¾c MFN ®îc miÔn trõ trong quan hÖ gi÷a c¸c níc thµnh

viªn cña tæ chøc kinh tÕ, th¬ng m¹i khu vùc díi h×nh thøc

liªn minh thuÕ quan hoÆc khu vùc mËu dÞch tù do.

1.1.3.9. Nguyªn t¾c dµnh ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho

c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn

PhÇn IV GATT 1994 thõa nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i dµnh

cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn nh÷ng ®iÒu

kiÖn thuËn lîi h¬n trong th¬ng m¹i quèc tÕ vÒ hµng ho¸ vµ

dÞch vô. §èi víi nh÷ng níc nµy, c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t

triÓn sÏ kh«ng yªu cÇu cã ®i cã l¹i trong c¸c cam kÕt,

gi¶m hoÆc bá hµng rµo thuÕ quan hoÆc phi thuÕ quan ®Ó c¸c

níc ®ã cã thÓ tham gia ®Çy ®ñ vµo th¬ng m¹i th¬ng m¹i

quèc tÕ.

Trong ®iÒu kho¶n “hç trî kh¶ n¨ng” cña WTO, c¸c níc

ph¸t triÓn cam kÕt dµnh chÕ ®é u ®∙i thuÕ quan phæ cËp

(GSP) cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ chÕ ®é u ®∙i th¬ng

m¹i ®Æc biÖt cho c¸c níc chËm ph¸t triÓn nhÊt.

1.1.4. HÖ thèng c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO10

HÖ thèng c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO ®Õn nay gåm cã:

(1) HiÖp ®Þnh Marrakesh thµnh lËp Tæ chøc Th¬ng m¹i

10 Xem thªm Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t trong kho¸ luËn Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

thÕ giíi (HiÖp ®Þnh WTO)

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

(2) C¸c HiÖp ®Þnh ®a biªn vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸,

trong ®ã gåm:

HiÖp ®Þnh chung vÒ ThuÕ quan vµ Th¬ng m¹i (GATT

1994)

C¸c HiÖp ®Þnh kÌm theo:

+ HiÖp ®Þnh vÒ thùc hiÖn §iÒu VII cña GATT 1994 (X¸c

®Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ h¶i quan)

+ HiÖp ®Þnh vÒ Gi¸m ®Þnh hµng ho¸ tríc khi göi hµng

(PSI)

+ HiÖp ®Þnh vÒ hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i

(TBT)

+ HiÖp ®Þnh vÒ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞnh ®éng

thùc vËt (SPS)

+ HiÖp ®Þnh vÒ Thñ tôc cÊp phÐp nhËp khÈu (ILP)

+ HiÖp ®Þnh vÒ C¸c biÖn ph¸p tù vÖ (AS)

+ HiÖp ®Þnh vÒ Trî gi¸ vµ C¸c biÖn ph¸p chèng trî gi¸

(SCM)

+ HiÖp ®Þnh vÒ thùc hiÖn §iÒu VI cña GATT 1994 (Chèng

b¸n ph¸ gi¸ ADP)

+ HiÖp ®Þnh C¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng

m¹i (TRIMs)

+ HiÖp ®Þnh vÒ Hµng dÖt may (ATC)

+ HiÖp ®Þnh N«ng nghiÖp (AA)

+ HiÖp ®Þnh vÒ Quy t¾c xuÊt xø hµng ho¸ (ROA)

(3) HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô (GATS)

(4) HiÖp ®Þnh vÒ C¸c khÝa c¹nh liªn quan ®Õn th¬ng

m¹i cña quyÒn së h÷u trÝ tuÖ (TRIPS)

(5) B¶n tho¶ thuËn vÒ Quy t¾c vµ Thñ tôc gi¶i quyÕt

tranh chÊp (DSU)

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

(6) C¬ chÕ rµ so¸t chÝnh s¸ch th¬ng m¹i (TPRM)

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

(7) HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i nhiÒu bªn

HiÖp ®Þnh vÒ th¬ng m¹i m¸y bay d©n dông

HiÖp ®Þnh vÒ mua s¾m chÝnh phñ

HiÖp ®Þnh quèc tÕ vÒ b¬ s÷a

HiÖp ®Þnh quèc tÕ vÒ thÞt bß

Nguån: Final Act embodying the Results of the Uruguay

Round of Multilateral Trade Negotiatons. The Uruguay

Round Trade Negotiations Committee

WTO chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c HiÖp

®Þnh nµy. Tæ chøc nµy còng ®ãng vai trß lµ diÔn ®µn ®µm

ph¸n gi÷a c¸c níc nh»m tù do ho¸ h¬n n÷a th¬ng m¹i hµng

ho¸ vµ th¬ng m¹i dÞch vô. Nã còng ®a ra mét c¬ chÕ gi¶i

quyÕt c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i gi÷a c¸c níc thµnh viªn.

BÊt cø níc thµnh viªn nµo cho r»ng th¬ng m¹i cña m×nh bÞ

¶nh hëng bÊt lîi v× mét níc kh¸c kh«ng tu©n thñ c¸c quy

t¾c, nÕu kh«ng ®i ®Õn ®îc mét gi¶i ph¸p tho¶ ®¸ng th«ng

qua tham vÊn song ph¬ng, cã thÓ ®a vÊn ®Ò ra WTO ®Ó gi¶i

quyÕt. Mäi vÊn ®Ò quan träng thuéc thÈm quyÒn cña WTO ®îc

quyÕt ®Þnh t¹i Héi nghÞ Bé trëng c¸c níc thµnh viªn. Héi

nghÞ hai n¨m häp Ýt nhÊt mét lÇn.

1.2. Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n VÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ CñA

WTO

1.2.1. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO vÒ th¬ng m¹i

hµng ho¸

ë phÇn trªn, chóng ta ®∙ t×m hiÓu vµ ph©n tÝch c¸c

nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi

(WTO) (gåm 9 nguyªn t¾c). §ã ®îc coi lµ nh÷ng nguyªn t¾c

nÒn t¶ng nh»m ®iÒu chØnh vµ chi phèi mäi quy ®Þnh, mäi

ho¹t ®éng trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña WTO tõ th¬ng m¹i

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

hµng ho¸, th¬ng m¹i dÞch vô ®Õn së h÷u trÝ tuÖ, gi¶i

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO quyÕt tranh chÊp… Tuy nhiªn, ë tõng lÜnh vùc cô thÓ, WTO

l¹i cã mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n ®iÒu chØnh riªng cho lÜnh

vùc ®ã. Trªn c¬ së nh vËy, chÕ ®Þnh th¬ng m¹i hµng ho¸ ®å

sé cña WTO bao gåm HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i vµ thuÕ

quan (GATT 1994) cïng 12 HiÖp ®Þnh vµ rÊt nhiÒu Phô lôc,

QuyÕt ®Þnh, C¸c v¨n b¶n diÔn gi¶i liªn quan kÌm theo ®îc

x©y dùng dùa trªn bèn nguyªn t¾c c¬ b¶n sau ®©y:

 Nguyªn t¾c thø nhÊt: ChØ sö dông thuÕ quan ®Ó b¶n

hé nÒn s¶n xuÊt trong níc. Theo nguyªn t¾c nµy, trong khi

thõa nhËn c¸c níc cÇn theo ®uæi chÝnh s¸ch th¬ng m¹i më

vµ tù do nhng ®ång thêi còng cho phÐp c¸c níc b¶o hé nÒn

s¶n xuÊt trong níc tr¸nh sù c¹nh tranh cña níc ngoµi,

miÔn lµ sù b¶o hé nµy chØ ®îc thùc hiÖn th«ng qua thuÕ

quan vµ chØ ë møc thÊp. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã, nguyªn t¾c

nµy nghiªm cÊm c¸c níc sö dông c¸c h¹n chÕ ®Þnh lîng, trõ

nh÷ng trêng hîp ngo¹i lÖ. Nguyªn t¾c chèng h¹n chÕ ®Þnh

lîng ®∙ dh cñng cè thªm t¹i Vßng ®µm ph¸n Uruguay.

 Nguyªn t¾c thø hai: CÇn gi¶m thuÕ quan vµ cam kÕt

rµng buéc kh«ng t¨ng thªm. Nguyªn t¾c nµy quy ®Þnh vÒ

viÖc gi¶m vµ xo¸ bá thuÕ quan vµ c¸c rµo c¶n th¬ng m¹i

kh¸c th«ng qua ®µm ph¸n ®a ph¬ng. Møc gi¶m thuÕ quan ®îc

liÖt kª trªn c¬ së dßng thuÕ quan trong Danh môc nhîng bé

cña mçi níc. Møc thuÕ trong Danh môc nhîng bé nµy cßn ®îc

gäi lµ møc thuÕ rµng buéc. C¸c níc kh«ng ®îc phÐp n©ng

thuÕ suÊt vît qu¸ møc thuÕ rµng buéc ghi trong Danh môc.

 Nguyªn t¾c thø ba: Th¬ng m¹i theo quy chÕ Tèi huÖ

quèc. Nguyªn t¾c nµy yªu cÇu c¸c níc tiÕn hµnh bu«n b¸n

mµ kh«ng ®îc ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c níc xuÊt khÈu hoÆc

gi÷a c¸c níc nhËp khÈu hµng ho¸ ®ã. Nguyªn t¾c nµy ®îc

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

thÓ hiÖn cô thÓ trong quy ®Þnh vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO (M FN ). Trêng hîp ngo¹i lÖ ® Æ c biÖ t cña nguyªn t¾ c nµy lµ

tho¶ thuËn u ® ∙i khu vùc.

 Nguyªn t¾ c thø t: §è i xö quèc g ia . Nguyªn t¾ c nµy

yªu cÇu c¸c níc kh«ng ®îc ® ¸nh thuÕ néi ® Þa nh thuÕ doanh

thu hay thuÕ gi¸ trÞ g ia t¨ng vµo c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu,

sau khi hµng ho¸ ® ã ® ∙ vµo thÞ tr êng néi ® Þa vµ nép thuÕ

nhËp khÈu t¹i b iªn g iíi, theo m øc thuÕ cao h¬ n m øc thuÕ

® ¸nh vµo s¶n phÈm néi ® Þa t¬ ng tù .

1.2.1. Quy ®Þnh cô thÓ vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi

xö quèc gia

1.2.1.1. §èi xö Tèi huÖ quèc (MFN)

Theo §iÒu I HiÖp ®Þnh chung vÒ Th¬ng m¹i vµ ThuÕ quan

(GATT 1994), chÕ ®é §èi xö Tèi huÖ quèc (MFN) yªu cÇu mét

níc thµnh viªn ph¶i ¸p dông thuÕ quan vµ c¸c quy ®Þnh

kh¸c ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu tõ c¸c níc thµnh viªn

kh¸c nhau (hoÆc hµng ho¸ xuÊt khÈu tíi c¸c níc thµnh viªn

kh¸c nhau) mét c¸ch b×nh ®¼ng, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö.

§iÒu ®ã cã nghÜa lµ nÕu mét níc thµnh viªn dµnh cho s¶n

phÈm tõ bÊt kú níc thµnh viªn nµo møc thuÕ quan hay bÊt

kú mét u ®∙i nµo kh¸c th× còng ph¶i dµnh møc thuÕ quan

hoÆc u ®∙i ®ã cho s¶n phÈm t¬ng tù cña tÊt c¶ c¸c níc

thµnh viªn kh¸c mét c¸ch ngay lËp tøc vµ v« ®iÒu kiÖn.

H¬n thÕ n÷a, nghÜa vô ®èi xö Tèi huÖ quèc kh«ng chØ

h¹n chÕ ë thuÕ quan mµ cßn ¸p dông ®èi víi: (i) bÊt kú

kho¶n phÝ nµo liªn quan tíi nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu; (ii)

ph¬ng ph¸p ®¸nh thuÕ vµ c¸c kho¶n phÝ nãi trªn; (iii)

nh÷ng quy t¾c vµ thñ tôc liªn quan ®Õn xuÊt khÈu vµ nhËp

khÈu; (iv) thuÕ vµ phÝ néi ®Þa ®èi víi hµng nhËp khÈu vµ

c¸c luËt lÖ, quy ®Þnh, ®iÒu kiÖn ¶nh hëng ®Õn viÖc b¸n

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

hµng.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Tuy vËy, vÉn cã nh÷ ng ngo¹i lÖ ® èi víi nguyªn t¾ c

nµy. §iÒ u XX IV GATT 1994 quy ® Þnh c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ

® èi víi th ¬ ng m ¹i gi÷ a c¸c níc thµnh viªn cña c¸c liªn

m inh thuÕ quan hoÆ c khu vùc th ¬ ng m ¹i tù do, hay c¸c níc

cã chung ®êng biªn giíi, ®îc hëng thuÕ suÊt u ® ∙i hay ®îc

m iÔ n gi¶m thuÕ . M ét ngo¹i lÖ kh¸c t¹o ra qua HÖ thèng u

® ∙i thuÕ quan phæ cËp (G SP). Theo hÖ thèng nµy, c¸c níc

ph¸t triÓ n ¸p dông thuÕ suÊt u ® ∙i hoÆ c m iÔ n gi¶m thuÕ

cho hµng ho¸ nhËp khÈu tõ c¸c níc ® ang ph¸t triÓ n , nhng

l¹i ¸p dông thuÕ suÊt M FN cho hµng ho¸ nhËp khÈu tõ c¸c

quèc g ia kh¸c. §iÒ u XX cña GATT 1994 quy ® Þnh vÒ c¸c

ngo¹i lÖ chung, theo ® ã nguyªn t¾ c nµy kh«ng ¸p dông

trong c¸c trêng hîp ® Ó b¶o vÖ ® ¹o ® øc c«ng céng; søc khoÎ

vµ cuéc sèng cña con ngêi, ® éng thùc vËt; di s¶n quèc

gia ; nguån tµ i nguyªn cã thÓ c¹n kiÖ t; nh»m thùc hiÖ n m ét

kÕ ho¹ch æ n ® Þnh kinh tÕ cña chÝnh phñ; b¶o ® ¶m sù t«n

träng ph¸p luË t vµ c¸c quy t¾ c kh«ng tr¸i víi quy ® Þnh

cña H iÖ p ® Þnh; nh»m ph© n phèi m ét s¶n phÈm thuéc d iÖ n

khan hiÕm chung trong níc hay t¹i m ét ® Þa ph¬ ng; nh»m b¶o

vÖ an ninh vµ bÝ m Ët cña quèc gia ; hoÆ c liªn quan ® Õn lao

® éng tï nh© n.

1.2.1.2. §èi xö quèc gia (NT)

Nh trªn ®∙ nªu, nguyªn t¾c ®èi xö Tèi huÖ quèc yªu

cÇu c¸c thµnh viªn kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c níc.

Nguyªn t¾c §èi xö quèc gia (NT) bæ sung cho ®èi xö Tèi

huÖ quèc. Theo nguyªn t¾c NT quy ®Þnh t¹i §iÒu III GATT

1994, mét mÆt hµng nhËp khÈu sau khi ®∙ ®i qua biªn giíi

vµ ®∙ tr¶ c¸c kho¶n thuÕ quan còng nh c¸c kho¶n phÝ kh¸c

sÏ kh«ng bÞ ®èi xö kÐm u ®∙i h¬n so víi c¸c s¶n phÈm néi

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

®Þa t¬ng tù. Nãi c¸ch kh¸c, nguyªn t¾c nµy yªu cÇu c¸c n

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO íc thµnh viªn ® èi xö víi c¸c hµng nhËp khÈu trªn cïng c¬

së nh hµng s¶n xuÊt trong níc.

V× vËy, c¸c níc kh«ng ®îc phÐ p ® ¸nh c¸c kho¶n thuÕ

néi ® Þa (vÝ dô thuÕ doanh thu hay thuÕ g i¸ trÞ gia t¨ng

VAT) víi m øc thuÕ suÊt cao h¬ n m øc ¸p dông cho c¸c s¶n

phÈm néi ® Þa t¬ ng øng ® èi víi hµng nhËp khÈu sau khi nã

® ∙ thanh to¸n c¸c kho¶n thuÕ quan t¹i b iªn g iíi. T¬ ng tù

nh vËy, c¸c quy ® Þnh t¸c ® éng ® Õn viÖ c m ua b¸n s¶n phÈm

t¹i thÞ trêng trong níc còng kh«ng thÓ ¸p dông nghiªm

ngÆ t h¬ n ® èi víi hµng nhËp khÈu.

1.2.3. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ quan cña WTO

1.2.3.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thuÕ quan

ThuÕ quan lµ lo¹i thuÕ lÊy vËt phÈm xuÊt khÈu qua

biªn giíi quèc gia hay qu¸ c¶nh lµm ®èi tîng thu thuÕ,

t¹o thµnh kho¶n thu nhËp thuÕ cña Nhµ níc do h¶i quan

thùc hiÖn.

Môc ®Ých thu thuÕ quan trong thêi kú x∙ héi phong

kiÕn vµ tríc ®ã chñ yÕu lµ ®Ó t¨ng thu nhËp tµi chÝnh

quèc gia. Sau khi ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa

ph¸t triÓn, thuÕ quan kh«ng chØ lµ nguån thu tµi chÝnh,

mµ cßn lµ c«ng cô thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ th¬ng m¹i

cña c¸c níc cËn vµ hiÖn ®¹i.

Theo nh÷ng tiªu chÝ kh¸c nhau, ngêi ta cã thÓ ph©n

lo¹i vµ gäi tªn thuÕ quan theo nhiÒu c¸ch. VÝ dô: theo h

íng lu th«ng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cã thuÕ quan xuÊt

khÈu, thuÕ quan nhËp khÈu, thuÕ qu¸ c¶nh; theo ph¬ng ph¸p

®¸nh thuÕ cã thuÕ quan tÝnh theo gi¸, thuÕ quan tÝnh theo

lîng, thuÕ quan hçn hîp; theo møc u ®∙i cã thuÕ quan

th«ng thêng, thuÕ quan u ®∙i, thuÕ quan u ®∙i ®Æc biÖt,

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

thuÕ quan ®∙i ngé Tèi huÖ quèc... MÆc dï cã thÓ ph©n ra

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO nhiÒ u lo ¹i thuÕ nh vËy nhng thuÕ quan nãi chung cã nh÷ ng

- T¹o nguån thu cho ng©n s¸ch.

- B¶o hé vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt néi ®Þa ph¸t tr iÓn.

- C¶n trë sù ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i.

® Æ c ® iÓm chñ yÕ u sau:

Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, WTO, còng nh

c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ kh¸c, lu«n coi môc t i ªu quan

träng cña m×nh lµ tù do th ¬ng m¹i, huû bá hoÆc c¾t gi¶m

rµo c¶n th ¬ng m¹i, trong ®ã cã thuÕ quan.

1.2.3.2. Quy ®Þnh vÒ thuÕ quan

WTO thõa nhËn thuÕ quan lµ c«ng cô b¶o hé hîp ph¸p

duy nhÊt ®Ó b¶o hé c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc, cßn c¸c

hµng rµo phi thuÕ ph¶i ®îc b∙i bá. Së dÜ nh vËy lµ do

thuÕ quan lµ biÖn ph¸p b¶o hé Ýt bãp mÐo th¬ng m¹i nhÊt

vµ còng lµ biÖn ph¸p mang tÝnh minh b¹ch h¬n c¶.

 ThuÕ ho¸: chØ sö dông thuÕ quan

Do tÝnh râ rµng vµ dÔ ®µm ph¸n c¾t gi¶m cña thuÕ

quan, c¸c thµnh viªn WTO tho¶ thuËn mét c¸ch thøc míi cho

viÖc tiÕp cËn thÞ trêng lµ "chØ sö dông thuÕ quan". C¸c

biÖn ph¸p h¹n chÕ sè lîng tån t¹i tríc vßng Uruguay nay

ph¶i tiÕn hµnh "thuÕ ho¸" (Tariffication) tøc lµ chuyÓn

biÖn ph¸p phi thuÕ ®ã thµnh mét møc thuÕ quan bæ sung cã

t¸c dông t¬ng ®¬ng. Møc thuÕ ®¹t ®îc sau khi thuÕ ho¸ sÏ

tiÕp tôc ®îc rµng buéc vµ c¾t gi¶m th«ng qua ®µm ph¸n.

Trong t¬ng lai 95% sè hµng ho¸ trong mËu dÞch quèc tÕ sÏ

®îc ®iÒu tiÕt chñ yÕu b»ng c«ng cô thuÕ quan.

 C¾t gi¶m thuÕ

Tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay, GATT, mµ nay lµ WTO, ®∙ bá

ra rÊt nhiÒu nç lùc ®Ó c¾t gi¶m thuÕ quan ®¸nh vµo hµng

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

ho¸ nhËp khÈu. Cã thÓ thÊy trong tÊt c¶ 8 vßng ®µm ph¸n

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO tõ n¨m 1947 ® Õn n¨m 1994, chñ ® Ò chÝnh vÉn lµ c¾ t g i¶m vµ

rµng buéc thuÕ quan. V íi c¸c níc ph¸t triÓ n th× viÖ c thùc

hiÖ n c¾ t gi¶m thuÕ quan kh«ng ph¶i lµ khã kh¨n. Nhng víi

c¸c níc ® ang ph¸t triÓ n , vèn cã nguån thu ng© n s¸ch h¹n

hÑp vµ søc c¹nh tranh cña s¶n xuÊt trong níc yÕ u kÐm th×

® © y qu¶ lµ m ét vÊn ® Ò nan gi¶ i. Tuy vËy, c¸c thµnh viªn

cña G ATT ® ∙ ® ¹t ®îc tho¶ thuËn gi¶m thuÕ cho 89.000 h¹ng

m ôc hµng ho¸. R iªng ë vßng ® µm ph¸n U ruguay, c¸c cam kÕ t

c¾ t g i¶m vµ rµng buéc thuÕ quan ® èi víi hµng nhËp khÈu

cña c¸c níc thµnh viªn ® ∙ lªn tíi 22.500 trang v¨n b¶n.

B¶ng 1: Møc thuÕ trung b×nh tríc vµ sau Vßng Uruguay

§¬n vÞ: %

N¬i ®Õn

C¸c níc c«ng nghiÖp

C¸c níc ®ang ph¸t triÓn

Tªn níc

C¸c níc cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi

Tr íc

Møc gi¶ m

5,5 3,0

7,7

C¸c níc c«ng nghiÖp

10, 4

4,4 1,9

8,3 6,1

Mü

5,8 3,5

7,9

10, 7 10, 2 13, 8

NhËt

6,2 3,6

9,3

10, 9

10, 6 14, 0

Níc kh¸c

4,9 2,4

9,0

9,6 7,0

6,9 4,8

7,1

8,8

12, 1

Níc ®ang ph¸t triÓn

Mü latinh

4,4 3,2

5,1 2,9

14, 9 13, 6 18, 4 14, 1 12, 4 10, 0 13, 4

10, 1

Ch©u ¸

7,8 5,2

9,6 6,7

9,7

13, 7

Ch©u Mü

8,4 6,7

Ch©u ¢u

9,5 7,3

2,5 1,1 14, 18, 9 6

5,0 2,8 13, 16, 9 0

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

5,9 3,6

0,4 0,3

20, 8

15, 7

Níc cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi Nguån: World Bank

V iÖ c c¾ t g i¶m thuÕ quan ® em ® Õn cho c¸c doanh nghiÖ p

vµ ngêi tiªu d ïng c¬ héi ®îc m ua hµng hay th iÕ t bÞ vËt t

® Çu vµo cïng chÊt lîng víi gi¸ thÊp h¬ n. M ét khi th iÕ t

bÞ, nguyªn vËt liÖ u ® Çu vµo rÎ h¬ n th× s¶n phÈm ® Çu ra

cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc còng cã søc c¹nh tranh

h¬ n. §ång thê i, thuÕ nhËp khÈu g i¶m sÏ kÝch thÝch nhËp

khÈu. V× thÕ c¸c doanh nghiÖ p trong níc ph¶i c¹nh tranh

ngµy cµng trùc diÖ n h¬ n víi hµng ngo¹i nhËp. Tuy vËy, cã

thÓ rót ra m ét ® iÒ u lµ c¾ t g i¶m thuÕ quan kh«ng nh÷ ng ® em

l¹i lîi Ých cho níc xuÊt khÈu m µ cßn khuyÕ n khÝch c¸c níc

nhËp khÈu n© ng cao ®îc n¨ng lùc c¹nh tranh cho s¶n phÈm

cña m × nh m ét kh i hä thùc sù cè g¾ ng.

 Rµng buéc thuÕ quan

Khi c¸c níc ®∙ c«ng bè biÓu thuÕ cña m×nh cïng víi sù

c¾t gi¶m thuÕ th× ®ång thêi còng ph¶i cam kÕt kh«ng t¨ng

thuÕ vît qu¸ møc ®∙ ®a ra. ViÖc cam kÕt kh«ng t¨ng thuÕ

nµy gäi lµ Rµng buéc ThuÕ quan (Tariff Binding) vµ møc

thuÕ ®ã gäi lµ ThuÕ suÊt Rµng buéc (Bound Tariff Rates).

Trªn thùc tÕ, cã thÓ gÆp tíi 3 lo¹i rµng buéc thuÕ

quan t¬ng øng víi møc ®é rµng buéc:

ThuÕ suÊt rµng buéc cao h¬ n thuÕ suÊt thùc tÕ ® ang

¸p dông. Trêng hîp nµy hay gÆ p ë c¸c níc ® ang ph¸t triÓ n .

M øc thuÕ rµng buéc ®îc gäi lµ m øc thuÕ trÇ n . V× gi÷ a m øc

thuÕ thùc tÕ vµ m øc thuÕ trÇ n cã m ét kho¶ng c¸ch nªn níc

cam kÕ t rµng buéc thuÕ hoµn toµn cã thÓ t¨ng thuÕ suÊt

thùc tÕ cña m × nh m µ vÉn kh«ng vi ph¹m cam kÕ t.

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

ThuÕ suÊt rµng buéc b»ng thuÕ suÊt thùc tÕ ¸p dông.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

ThuÕ suÊt rµng buéc thÊp h¬ n thuÕ suÊt thùc tÕ ¸p

Hai tr êng hîp sau thêng gÆp ë c¸c níc ph¸t triÓn. C¸c níc nµy tù tin vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ níc m×nh tr íc nh÷ng hµng ho¸ nhËp khÈu chÞu thuÕ suÊt thÊp. V× thÕ, hä s½n sµng ®a ra thuÕ suÊt rµng buéc b»ng, thËm chÝ thÊp h¬n thuÕ suÊt thùc tÕ ¸p dông, thÓ hiÖn thiÖn chÝ gi¶m thuÕ vµ sù chuÈn bÞ chu ®¸o, kü cµng trong lÞch tr×nh gi¶m thuÕ ®Ó ®¹t ®îc thuÕ suÊt rµng buéc trong mét kho¶ng thêi gian cô thÓ.

§èi víi c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, c¸c níc thµnh viªn cam kÕt rµng buéc thuÕ quan ®èi víi 100% c¸c mÆt hµng, HÇu nh tÊt c¶ c¸c h¹n chÕ kh¸c ®Òu ®îc quyÒn chuyÓn sang thuÕ. Cßn trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, c¸c níc ph¸t tr iÓn t¨ng møc cam kÕt rµng buéc tõ 77% lªn 99% mÆt hµng, c¸c níc ®ang ph¸t tr iÓn còng t¨ng tõ 21% lªn 73%, c¸c níc cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi t¨ng tõ 73% lªn 98%. C¸c con sè nµy ®¶m b¶o møc ®é tiÕp cËn thÞ tr êng an toµn h¬n cho c¸c nhµ ®Çu t vµ kinh doanh quèc tÕ.

WTO cã thÓ chÊp nhËn viÖc ph¸ bá cam kÕt rµng buéc thuÕ trong mét sè tr êng hîp ngo¹i lÖ nhng sau ®ã, níc ph¸ bá cam kÕt rµng buéc thuÕ ph¶i ®Òn bï cho phÇn th¬ng m¹i mµ c¸c b¹n hµng bÞ mÊt ®i.

dông.

ThuÕ quan ph¶i ®îc ¸p dông trªn nguyªn t¾c Tèi huÖ quèc (MFN) cho tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña WTO. Mµ chÕ ®é MFN cña WTO, nh ®· ®îc nghiªn cøu ë phÇn tr íc, lµ chÕ ®é MFN ®a ph¬ng, v« ®iÒu kiÖn. V× thÕ, nÕu mét níc, th«ng qua ®µm ph¸n, gi¶m thuÕ quan cho mét mÆt hµng nhÊt ®Þnh cña mét níc kh¸c th× còng ph¶i gi¶m thuÕ quan cho mÆt

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

 Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO hµng ®ã cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña WTO cßn l¹ i mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn vµ ngay lËp tøc. §©y lµ mét ®iÒu hÕt søc quý gi¸ v× bÊt kú mét quèc gia nµo gia nhËp WTO vµo thêi ®iÓm hiÖn nay sÏ ®îc hëng ngay lËp tøc vµ v« ®iÒu kiÖn kÕt qu¶ cña suèt h¬n 50 n¨m víi 8 vßng ®µm ph¸n rßng r· c¾t gi¶m thuÕ quan ®a ph¬ng mµ kh«ng ph¶i mÊt mét c«ng søc g×. Quèc gia ®ã ®¬ng nhiªn ®îc hëng thuÕ quan MFN vµ c¸c u ®·i l i ªn quan tí i thñ tôc vÒ thuÕ kh¸c cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña WTO dùa trªn c¬ së kh«ng ph©n biÖt ®èi xö.

1.2.4. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan

WTO thõa nhËn thuÕ quan lµ c«ng cô b¶o hé hîp ph¸p trong níc. Ngoµi thuÕ quan ra, c¸c hµng rµo c¶n trë th¬ng m¹i kh¸c ph¶i bÞ lo¹ i bá. Tuy nhiªn, c¸c thµnh viªn cã thÓ sö dông c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu trong nh÷ng tr êng hîp cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o an ninh quèc gia, v¨n ho¸ truyÒn thèng, m«i tr êng, søc khoÎ con ng- êi. . . Theo WTO, cã nh÷ng biÖn ph¸p phi thuÕ quan chñ yÕu sau:

cña WTO

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

1.2.4.1. CÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu Nguyªn t¾c tù do ho¸ th¬ng m¹i cña WTO kh«ng cho phÐp c¸c níc sö dông biÖn ph¸p cÊm xuÊt khÈu hay cÊm nhËp khÈu v× ®iÒu ®ã sÏ ¶nh hëng ®Õn luång l u chuyÓn hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia víi nhau, h¹n chÕ sù ph¸t tr iÓn cña th¬ng m¹i thÕ gií i . Do ®ã, §iÒu XI GATT 1994 quy ®Þnh: "Kh«ng mét níc thµnh viªn nµo ®îc sö dông mét biÖn ph¸p cÊm hay h¹n chÕ nµo trõ thuÕ quan, dï mang h×nh thøc h¹n ng¹ch, giÊy phÐp nhËp khÈu hay xuÊt khÈu hoÆc c¸c biÖn ph¸p kh¸c

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO nh»m vµo viÖc nhËp khÈu tõ bÊt kú mét níc thµnh viªn

kh¸c" (§iÒ u X I.1 G ATT 1994).

1.2.4.2. H¹n ng¹ch

H¹n ng¹ch lµ biÖn ph¸p h¹n chÕ sè lîng xuÊt, nhËp

khÈu. Cã hai lo¹i h¹n ng¹ch:

H¹n ng¹ch xuÊt khÈu (Export quotas): H¹n ng¹ch xuÊt

khÈu lµ c¸c h¹n chÕ vÒ giíi h¹n trÇn do níc xuÊt khÈu ¸p

®Æt cho tæng gi¸ trÞ hoÆc tæng khèi lîng cña mét sè s¶n

phÈm nhÊt ®Þnh. H¹n ng¹ch xuÊt khÈu ®îc ®Æt ra ®Ó b¶o vÖ

c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong níc khái sù thiÕu hôt

t¹m thêi cña c¸c s¶n phÈm vµ ®Ó c¶i thiÖn gi¸ cña c¸c s¶n

phÈm trªn thÞ trêng thÕ giíi b»ng viÖc thu hÑp nguån cung

cÊp chóng.

H¹n ng¹ch nhËp khÈu (Import quotas): H¹n ng¹ch nhËp

khÈu lµ sù h¹n chÕ trùc tiÕp vÒ khèi lîng hoÆc gi¸ trÞ

nhËp khÈu cña nh÷ng lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh ®îc phÐp mang

tõ níc ngoµi vµo trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, thêng lµ

mét n¨m. ë c¸c níc ph¸t triÓn, h¹n ng¹ch nhËp khÈu ®îc ¸p

dông ®Ó b¶o vÖ n«ng nghiÖp, vÝ dô h¹n ng¹ch nhËp khÈu

phom¸t, ®êng ë Mü vµ EU. Cßn c¸c quèc gia ®ang ph¸t

triÓn quy ®Þnh h¹n ng¹ch nhËp khÈu ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt néi

®Þa, hç trî s¶n xuÊt hµng thay thÕ nhËp khÈu mµ phÇn lín

lµ c«ng nghÖ chÕ t¹o hay c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ ®Ó c©n

b»ng c¸n c©n thanh to¸n.

ViÖc quy ®Þnh h¹n ng¹ch hoµn toµn kh«ng cã lîi cho

tiªu dïng. X∙ héi ph¶i bá ra kho¶n chi phÝ cho viÖc b¶o

hé s¶n xuÊt néi ®Þa kÐm hiÖu qu¶. H¹n ng¹ch c¶n trë tù do

lu th«ng hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi. V× vËy, §iÒu

XI GATT 1994 quy ®Þnh: "Kh«ng mét níc thµnh viªn nµo ®îc

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

sö dông mét biÖn ph¸p cÊm hay h¹n chÕ nµo trõ thuÕ quan,

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO dï mang h×nh thøc h¹n ng¹ch, giÊy phÐp nhËp khÈu hay xuÊt

khÈu hoÆc c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh»m vµo viÖc nhËp khÈu tõ

bÊt kú mét níc thµnh viªn kh¸c" (§iÒ u X I.1 GATT 1994).

Tuy vËy, W TO còng vÉn cho phÐ p ®îc sö dông h¹n ng¹ch

trong m ét sè trêng hîp ngo¹i lÖ : ® ¶m b¶o an ninh l¬ ng

thùc (§iÒ u X I.2 .a ); ¸p dông c¸c tiªu chuÈn hay quy chÕ vÒ

ph© n lo ¹i, xÕ p h¹ng , tiÕ p thÞ c¸c s¶n phÈm trªn thÞ tr êng

quèc tÕ (§iÒ u X I.2 .b ); triÓ n khai c¸c b iÖ n ph¸p cña chÝnh

phñ ®îc ¸p dông ® èi víi n«ng s¶n (§iÒ u X I.2 .c); b¶o vÖ

t× nh h× nh tµ i chÝnh ® èi ngo¹i vµ c¸n c© n thanh to¸n (§iÒ u

X II); vµ c¸c ngo¹i lÖ chung: ® Ó b¶o vÖ ® ¹o ® øc x∙ héi; ® Ó

b¶o vÖ cuéc sèng cña con ngêi, ® éng vËt, thùc vËt; ® Ó b¶o

® ¶m sù t«n träng ph¸p luË t vµ c¸c quy t¾ c kh«ng bÊt cËp

víi c¸c quy ® Þnh cña G ATT; ® Ó b¶o vÖ di s¶n quèc g ia cã

gi¸ trÞ nghÖ thuËt, lÞch sö hay kh¶o cæ ... (§iÒ u XX) hay

® Ó b¶o vÖ c¸c quyÒ n lîi th iÕ t yÕ u tíi an ninh , duy tr×

hoµ b× nh vµ an ninh quèc tÕ (§iÒ u XX I).

C¸c níc thµnh viªn W TO sau kh i ® ∙ viÖ n dÉn ® Õn c¸c

ngo¹i lÖ nãi trªn , cßn ph¶i cam kÕ t tr¸nh g© y tæ n h¹i cho

quyÒ n lîi kinh tÕ cña bÊt kú níc thµnh viªn nµo. Trong

trêng hîp c¸c h¹n ng¹ch ®îc ¸p dông víi hµng nhËp khÈu cã

tÝnh chÊt kÐ o dµi vµ cã thÓ dÉn tíi sù m Êt th¨ng b»ng

chung lµm g i¶m khèi lîng th ¬ ng m ¹i quèc tÕ th× vÊn ® Ò sÏ

®îc ®a ra th¶o luËn bëi tÊ t c¶ c¸c thµnh viªn W TO .

Khi ¸p dông h¹n ng¹ch , c¸c níc cßn ph¶i tu© n theo

nguyªn t¾ c kh«ng ph© n b iÖ t ® èi xö. Tøc lµ viÖ c h¹n chÕ

hµng xuÊt, nhËp khÈu ph¶i ®îc ¸p dông cho nh÷ ng m Æ t hµng

t¬ ng tù xuÊt khÈu ® i hoÆ c nhËp khÈu tõ tÊ t c¶ c¸c níc

thµnh viªn W TO (§iÒ u X III.1 ).

§iÒ u X III.2 cßn quy ® Þnh khi ¸p dông h¹n ng¹ch nhËp

khÈu víi m ét s¶n phÈm , c¸c níc sÏ cè g¾ ng ® ¹t ® Õn sù ph© n Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO bæ s¶n phÈm ® ã gÇn s¸t nhÊt víi thùc tr¹ng th ¬ ng m ¹i kh i

- Khi cã thÓ tiÕn hµnh ®îc, ph¶i x¸c ®Þnh vµ c«ng bè tæng h¹n ng¹ch cho phÐp nhËp khÈu còng nh c«ng bè mäi thay ®æi l i ªn quan.

- Khi kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc tæng h¹n ng¹ch, c¸c h¹n chÕ vÒ sè l îng cã thÓ ®îc ¸p dông b»ng giÊy phÐp nhËp khÈu kh«ng h¹n ng¹ch ®Ó thay thÕ.

kh«ng cã h¹n ng¹ch , theo c¸c quy ® Þnh sau:

- Khi h¹n ng¹ch ®îc ph©n bæ gi÷a c¸c níc xuÊt khÈu,

níc ¸p dông h¹n ng¹ch cã thÓ tho¶ thuËn ví i c¸c níc cã

quyÒn l î i ®¸ng kÓ trong viÖc c¸c s¶n phÈm ®ã vÒ møc ph©n

bæ.

1.2.4.3. CÊp phÐp nhËp khÈu

C¸c thñ tôc cÊp phÐp nhËp khÈu quèc gia cã thÓ t¸c

®éng kh«ng cã lîi ®Õn qu¸ tr×nh nhËp khÈu, ®Æc biÖt nÕu

nh÷ng thñ tôc ®ã kh«ng minh b¹ch hoÆc g©y chËm trÔ kh«ng

cÇn thiÕt trong viÖc cÊp phÐp. HiÖp ®Þnh vÒ thñ tôc cÊp

phÐp nhËp khÈu (Agreement on Import Licensing Procedures

HiÖp ®Þnh ILP) ®Ò ra nh÷ng nguyªn t¾c vµ quy t¾c cô thÓ

®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng qu¸ tr×nh th¬ng m¹i quèc tÕ kh«ng bÞ

c¶n trë do viÖc ¸p dông nh÷ng thñ tôc cÊp phÐp nhËp khÈu

kh«ng thÝch hîp vµ nh÷ng thñ tôc ®ã ph¶i ®îc thùc hiÖn

mét c¸ch c«ng b»ng vµ hîp lý.

§Ó bu«n b¸n thuËn lîi, quan ®iÓm c¬ b¶n cña GATT quy

®Þnh lµ nh÷ng ®ßi hái vÒ thñ tôc vµ lËp chøng tõ xuÊt

nhËp khÈu cÇn duy tr× ë møc tèi thiÓu. Tuy nhiªn, GATT

thõa nhËn r»ng thêng víi nh÷ng lý do kh¸c nhau, c¸c níc

yªu cÇu c¸c nhµ nhËp khÈu ph¶i cã giÊy phÐp nhËp khÈu.

ChÕ ®é cÊp phÐp nh vËy cã thÓ ®îc ¸p dông ®Ó qu¶n lý vÒ

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

h¹n chÕ ®Þnh lîng, trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt nhÊt

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ® Þnh cho phÐ p c¸c níc thµnh viªn ¸p dông nh÷ ng h¹n chÕ

Êy. Còng cã thÓ ®îc sö dông chÕ ® é nµy ® Ó gi¸m s¸t thèng

kª th ¬ ng m ¹i hoÆ c gi¸ c¶ cña m ét sè hµng ho¸ nhÊt ® Þnh.

§iÒ u 1 H iÖ p ® Þnh ILP ® Ò ra nh÷ ng quy t¾ c cho viÖ c ¸p

dông vµ th i hµnh c¸c thñ tôc nhµ níc vÒ cÊp phÐ p nhËp

khÈu. H iÖ p ® Þnh ® Þnh nghÜa “viÖ c cÊp phÐ p nhËp khÈu” lµ

“c¸c thñ tôc hµnh chÝnh … yªu cÇu xuÊt tr× nh ® ¬ n xin cÊp

… cho c¬ quan qu¶n lý liªn quan, lµ ® iÒ u kiÖ n tiªn quyÕ t

cho viÖ c nhËp khÈu… hµng ho¸”.

H iÖ p ® Þnh ILP b¾ t buéc c¸c níc thµnh viªn c«ng bè tÊ t

c¶ quy ® Þnh vÒ thñ tôc cÊp phÐ p nhËp khÈu, ® Ó c¸c nhµ

nhËp khÈu, xuÊt khÈu vµ chÝnh phñ cña hä hiÓ u b iÕ t ® Çy ® ñ

vÒ : t c¸ch cña nh÷ ng c¸ nh© n, c¸c c«ng ty vµ c¸c tæ chøc

lµm ® ¬n xin cÊp; c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh chÞu tr¸ch

nhiÖm cÊp g iÊy phÐ p; vµ nh÷ ng s¶n phÈm cÇn cã g iÊy phÐ p.

H iÖ p ® Þnh ph© n ® Þnh giÊy phÐ p nhËp khÈu thµnh hai

lo ¹i: lo ¹i g iÊy phÐ p tù ® éng vµ lo ¹i g iÊy phÐ p kh«ng tù

® éng. Cô thÓ :

CÊp phÐp nhËp khÈu tù ®éng (mÆc nhiªn): Theo chÕ ®é

nµy, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh cã thÈm quyÒn cÊp phÐp mét

c¸ch tù ®éng mµ kh«ng ®îc tuú ý quyÕt ®Þnh vµ “giÊy phÐp

®îc cÊp trong tÊt c¶ c¸c trêng hîp”. HiÖp ®Þnh yªu cÇu

viÖc chÊp thuËn hoÆc cÊp phÐp lËp tøc ngay khi chÊp nhËn

®¬n vµ “chØ trong thêi h¹n tèi ®a lµ 10 ngµy lµm viÖc”

bÊt luËn trong trêng hîp nµo (§iÒu 2 HiÖp ®Þnh ILP).

CÊp phÐp nhËp khÈu kh«ng tù ®éng (cã ®iÒu kiÖn): ChÕ

®é cÊp phÐp cã ®iÒu kiÖn ®îc sö dông cho môc ®Ých chñ yÕu

cña chÝnh phñ lµ h¹n chÕ nhËp khÈu. ChÝnh phñ cã thÓ thùc

hiÖn ®iÒu nµy b»ng c¸ch th«ng b¸o h¹n ng¹ch hoÆc giíi h¹n

®Þnh lîng ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ h¹n chÕ. HiÖp ®Þnh ®ßi

hái giÊy phÐp nhËp khÈu ph¶i ®îc cÊp trong vßng 30 ngµy Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO kÓ tõ lóc nhËn ® ¬ n, thñ tôc n¬ i cÊp phÐ p quy ® Þnh r»ng

giÊy phÐ p ®îc cÊp trªn c¬ së “® Õn tr íc g i¶ i quyÕ t tríc”.

Trêng hîp trong vßng 60 ngµy tÝnh tõ ngµy ngõng nhËn ® ¬n

xin cÊp phÐ p th× g iÊy phÐ p ®îc cÊp trªn c¬ së “® îc xem

xÐ t ® ång thê i” (§iÒ u 3 H iÖ p ® Þnh ILP).

1.2.4.4. C¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt

ThuËt ng÷ “Quy ®Þnh kiÓm dÞch ®éng vËt” chØ c¸c quy

®Þnh cã môc tiªu c¬ b¶n nh»m ®¶m b¶o an toµn thùc phÈm,

ng¨n chÆn c¸c bÖnh tËt l©y truyÒn qua ®éng vËt kh«ng cho

phÐp nhËp khÈu vµo mét quèc gia. Cßn “Quy ®Þnh kiÓm dÞch

thùc vËt” lµ c¸c quy ®Þnh nh»m ng¨n chÆn nh÷ng c¨n bÖnh

l©y truyÒn qua thùc vËt.

Theo Phô lôc A cña HiÖp ®Þnh vÒ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p

kiÓm dÞnh ®éng thùc vËt (Agreement on the Application of

Sanitary and Phytosanitary Measures HiÖp ®Þnh SPS), c¸c

biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt ®îc c¸c níc ¸p dông ®Ó

b¶o vÖ: (i) cuéc sèng cña con ngêi hoÆc vËt nu«i khái rñi

ro do l¬ng thùc g©y ra do viÖc sö dông chÊt phô gia, chÊt

g©y « nhiÔm, ®éc tè hoÆc c¸c tæ chøc g©y bÖnh (vµ do ®ã

®¶m b¶o ®îc an toµn thùc phÈm); (ii) søc khoÎ con ngêi

khái c¸c bÖnh l©y nhiÔm tõ vËt nu«i hoÆc c©y trång; (iii)

vËt nu«i vµ c©y trång khái c¸c lo¹i s©u vµ dÞch bÖnh.

Quy ®Þnh vÒ viÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®îc

nªu trong HiÖp ®Þnh SPS yªu cÇu c¸c quèc gia thµnh viªn

ph¶i:

(i) Híng dÉn x©y dùng c¸c biÖn ph¸p SPS c¨n cø vµo

c¸c tiªu chuÈn chØ dÉn vµ khuyÕn nghÞ quèc tÕ ®îc c¸c tæ

chøc sau x©y dùng: Uû ban dinh dìng Codex; V¨n phßng quèc

tÕ vÒ bÖnh dÞch ®éng thùc vËt; C¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

vùc cã liªn quan, ho¹t ®éng trong khu«n khæ C«ng íc B¶o

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO vÖ Thùc vËt quèc tÕ ; hoÆ c BÊt kú tæ chøc quèc tÕ nµo kh¸c

do Uû ban vÒ SPS cña W TO uû quyÒ n (Lê i tùa H iÖ p ® Þnh

SPS);

(ii) Tham gia ® Çy ® ñ vµo ho¹t ® éng cña c¸c tæ chøc

quèc tÕ nªu trªn nh»m thóc ® Èy viÖ c hµi hoµ c¸c b iÖ n ph¸p

SPS trªn b× nh d iÖ n quèc tÕ (§iÒ u 3.4 H iÖ p ® Þnh SPS);

(iii) T¹o c¬ héi cho c¸c bªn liªn quan ë c¸c níc

thµnh viªn kh¸c gãp ý cho dù th¶o c¸c tiªu chuÈn nÕ u c¸c

tiªu chuÈn ® ã kh«ng cã c¬ së lµ c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ ,

hoÆ c ® i chÖ ch khái c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ hoÆ c kh i kh«ng

cã tiªu chuÈn quèc tÕ liªn quan (§iÒ u 5 H iÖ p ® Þnh SPS);

(iv ) ChÊp nhËn c¸c biÖ n ph¸p SPS cña níc xuÊt khÈu

nÕ u c¸c b iÖ n ph¸p ® ã ® ¹t cïng m øc ® é b¶o vÖ SPS vµ tham

gia , khi cã thÓ , vµo c¸c th¶o thuËn thõa nhËn lÉn nhau vÒ

tÝnh t¬ ng ®¬ ng cña c¸c b iÖ n ph¸p kiÓm dÞch ® éng thùc vËt

cô thÓ (§iÒ u 4 H iÖ p ® Þnh SPS).

H iÖ p ® Þnh SPS yªu cÇu c¸c níc thµnh viªn :

(1 ) “§¶m b¶o b iÖ n ph¸p kiÓm dÞch ® éng thùc vËt cña

c¸c níc thµnh viªn phï hîp víi c¸c ® Æ c ® iÓm kiÓm dÞch

® éng thùc vËt cña m ét vïng hoÆ c trong c¶ níc, hoÆ c m ét

vïng trong m ét níc, hoÆ c c¸c vïng cña m ét vµ i níc tõ ® ã

s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hoÆ c lµ n¬ i s¶n phÈm sÏ ®îc xuÊt

® Õn” (§iÒ u 6.1 ). C¸c ® Æ c ® iÓm nµy ph¶i ®îc x¸c ® Þnh, c¨n

cø vµo m øc ® é phæ b iÕ n cña nh÷ ng bÖ nh dÞch vµ s© u bÖ nh cô

thÓ ; vµ; (2 ) Kh«ng ¸p dông c¸c b iÖ n ph¸p SPS g© y ph© n

biÖ t ® èi xö v« c¨n cø hoÆ c tuú tiÖ n gi÷ a c¸c níc thµnh

viªn hoÆ c khu vùc nÕ u nh cã c¸c ® iÒ u kiÖ n t¬ ng ® ång ¸p

® Æ t hoÆ c t¹o ra nh÷ ng h¹n chÕ tr¸ h× nh ® èi víi th ¬ ng m ¹i

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

quèc tÕ (§iÒ u 2.3 ).

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Tuy nhiªn cÇn lu ý r»ng nh÷ ng linh ho¹t trong viÖ c

cho phÐ p kh«ng ¸p dông nguyªn t¾ c M FN chØ ®îc thùc hiÖ n

® èi víi c¸c biÖ n ph¸p SPS cã m ôc ® Ých ng¨n ngõa viÖ c x© m

nhËp cña c¸c lo ¹i dÞch vµ s© u bÖ nh g© y ra bëi ® éng thùc

vËt vµo níc thµnh viªn . C¸c biÖ n ph¸p SPS nh»m ® ¶m b¶o an

toµn thùc phÈm (vÝ dô nh c¸c quy ® Þnh vÒ chÊt phô gia , sù

nhiÔm bÈn hoÆ c m øc ® é chÊt kh«ng ph© n huû cho phÐ p) ph¶i

®îc ¸p dông trªn c¬ së M FN .

1.2.4.5. Hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i

§Ó t×m hiÓu vÊn ®Ò thuéc vÒ kü thuËt nµy, tríc hÕt

chóng ta cÇn ph¶i hiÓu râ c¸c kh¸i niÖm vÒ c¸c quy ®Þnh

kü thuËt, tiªu chuÈn kü thuËt vµ ®¸nh gi¸ sù phï hîp cña

c¸c tiªu chuÈn quy ®Þnh ®ã, cô thÓ:

(1) C¸c quy ®Þnh kü thuËt vµ tiªu chuÈn kü thuËt

C¸c quy ®Þnh quèc tÕ ¸p dông cho c¸c tiªu chuÈn s¶n

phÈm ®îc sö dông trong th¬ng m¹i hµng ho¸ vµ c¸c thñ tôc

sö dông cho viÖc ®¸nh gi¸ sù phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn

®ã ®îc quy ®Þnh trong HiÖp ®Þnh vÒ Hµng rµo kü thuËt

trong th¬ng m¹i (Agreement on Technical Barriers to Trade

HiÖp ®Þnh TBT). HiÖp ®Þnh ®∙ sö dông thuËt ng÷ “quy

®Þnh kü thuËt ®Ó chØ c¸c tiªu chuÈn mµ viÖc tu©n thñ lµ

b¾t buéc. Cßn thuËt ng÷ “tiªu chuÈn kü thuËt” th× ®îc sö

dông ®Ó dïng cho c¸c tiªu chuÈn kh«ng b¾t buéc (tiªu

chuÈn tù nguyÖn) (Phô lôc 1 HiÖp ®Þnh TBT).

C¶ hai thuËt ng÷ ®ã bao hµm: (i) C¸c ®Æc tÝnh cña s¶n

phÈm bao gåm c¶ nh÷ng ®Æc tÝnh liªn quan ®Õn chÊt lîng;

(ii) Quy tr×nh vµ c¸c ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt (PPMs) cã ¶nh

hëng ®Õn ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm; (iii) ThuËt ng÷ vµ ký

hiÖu; vµ (iv) C¸c yªu cÇu vÒ ®ãng gãi vµ ghi nh∙n m¸c ®îc

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

¸p dông cho c¸c s¶n phÈm.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

(2) §¸nh gi¸ sù phï hîp

H iÖ p ® Þnh TBT ® Þnh nghÜa c¸c thñ tôc ® ¸nh gi¸ tÝnh

phï hîp lµ “bÊt kú m ét thñ tôc nµo ®îc ¸p dông trùc tiÕ p

hoÆ c g i¸n tiÕ p ® Ó x¸c ® Þnh r»ng c¸c yªu cÇu liªn quan

trong c¸c quy ® Þnh kü thuËt hay c¸c tiªu chuÈn ®îc thùc

hiÖ n hay kh«ng”. V iÖ c ® ¸nh gi¸ sù phï hîp víi c¸c tiªu

chuÈn b»ng c¸ch m êi c¬ quan trung g ian thø ba thùc hiÖ n

theo c¸ch thøc sau: kiÓm nghiÖm s¶n phÈm , chøng nhËn s¶n

phÈm sau khi gi¸m ® Þnh, ® ¸nh g i¸ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l

îng vµ c¸c thñ tôc c«ng nhËn n¨ng lùc:

K iÓm nghiÖm s¶n phÈm : Tæ chøc quèc tÕ vÒ tiªu chuÈn

ho¸ (ISO ) ® Þnh nghÜa m ét phÐ p kiÓm nghiÖm , trong khu«n

khæ ® ¸nh gi¸ tÝnh phï hîp , lµ “M ét thao t¸c kü thuËt bao

gåm viÖ c x¸c ® Þnh m ét hay nhiÒ u ® Æ c ® iÓm cña m ét s¶n

phÈm , m ét c«ng ® o¹n hay dÞch vô nhÊt ® Þnh theo m ét quy

tr× nh quy ® Þnh”.

Chøng nhËn s¶n phÈm sau khi g i¸m ® Þnh: ISO ® Þnh

nghÜa chøng nhËn lµ m ét “thñ tôc do m ét bªn thø ba ®a ra

® ¶m b¶o b»ng v¨n b¶n lµ m ét s¶n phÈm , qu¸ tr× nh hay dÞch

vô phï hîp víi c¸c yªu cÇu quy ® Þnh”.

§¸nh gi¸ hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng : lµ viÖ c ® ¸nh

gi¸ hÖ thèng ® ¶m b¶o chÊt lîng do m ét bªn thø ba thùc

hiÖ n nh»m ® ¶m b¶o víi ngêi m ua lµ nhµ s¶n xuÊt cã hÖ

thèng hiÖ u qu¶ vµ æ n ® Þnh ® Ó cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s¶n

phÈm cã chÊt lîng vµ æ n ® Þnh. §ã lµ m ét c«ng cô qu¶n lý

s¶n xuÊt ® Ó kiÓm ® Þnh vµ g i¸m s¸t c¸c b iÕ n ® æ i trong qu¸

tr× nh s¶n xuÊt m µ dÉn tíi nh÷ ng khiÕm khuyÕ t cña s¶n

phÈm . HÖ thèng ® ¶m b¶o chÊt lîng ®îc biÕ t ® Õn tèt nhÊt lµ

c¸c bé tiªu chuÈn ISO 9000.

C¸c thñ tôc chøng nhËn n¨ng lùc: Ngµnh s¶n xuÊt vµ

ngêi tiªu dïng ® Òu tin tëng vµo c¸c hÖ thèng ® ¶m b¶o phï Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO hîp chÊt lîng nÕ u n¨ng lùc cña phßng kiÓm nghiÖm , c¸c ® ¬ n

vÞ chøng nhËn s¶n phÈm hay c¬ quan ® ¨ng ký ® ¶m b¶o chÊt

lîng ®îc m ét c¬ quan kü thuËt ® éc lËp chøng nhËn. Thñ tôc

do c¸c c¬ quan kü thuËt ® éc lËp nh vËy tiÕ n hµnh ® ¸nh g i¸

vµ c«ng nhËn chÝnh thøc n¨ng lùc chuyªn m «n cña c¸c c¬

quan ® ¸nh g i¸ sù phï hîp ® ∙ ® Ò cËp ë trªn ®îc coi lµ “c¸c

thñ tôc chøng nhËn n¨ng lùc”. Nh÷ ng ® ¬ n vÞ chøng nhËn

nh× n chung lµ c¸c c¬ quan chuyªn m «n hay c¸c hiÖ p héi cña

c¸c ngµnh c«ng nghiÖ p t nh© n. Tuy nhiªn , t¹i m ét sè níc,

quyÒ n chøng nhËn lµ thuéc m ét c¬ quan tiªu chuÈn ho¸ quèc

gia hay m ét ® ¬ n vÞ ® éc lËp cïng hîp t¸c cÊp.

§iÒ u 2.1 H iÖ p ® Þnh TBT ®a ra m ét sè nguyªn t¾ c vµ quy

t¾ c, theo ® ã yªu cÇu c¸c c¬ quan qu¶n lý ® ¶m b¶o lµ nh÷ ng

tiªu chuÈn vµ quy ® Þnh kü thuËt gåm c¸c yªu cÇu bao b× ,

ký m ∙ hiÖ u vµ d¸n nh∙n , vµ c¸c thñ tôc ®îc tiÕ n hµnh ® Ó

® ¸nh gi¸ tÝnh phï hîp víi c¸c quy ® Þnh vµ tiªu chuÈn ® ã

®îc ¸p dông sao cho kh«ng ph© n biÖ t ® èi xö g i÷ a c¸c s¶n

phÈm nhËp khÈu theo xuÊt xø (nguyªn t¾ c M FN ), kh«ng dµnh

cho c¸c s¶n phÈm c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu ® èi xö kÐm u ® ∙i

h¬ n c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt trong níc (nguyªn t¾ c NT).

§ång thê i, §iÒ u 2.2 quy ® Þnh r»ng c¸c tiªu chuÈn b¾ t buéc

® èi víi c¸c s¶n phÈm cÇn ph¶i ®îc c¸c níc ¸p dông sao cho

kh«ng t¹o ra c¸c c¶n trë kh«ng cÇn th iÕ t cho th ¬ ng m ¹i

quèc tÕ . H¬ n thÕ n÷ a, c¸c tiªu chuÈn b¾ t buéc nµy ph¶i ®

îc dùa trªn c¸c th«ng tin vµ chøng cí khoa häc.

H iÖ p ® Þnh cho r»ng m ôc ® Ých nµy cã thÓ ® ¹t ®îc nÕ u

c¸c níc ¸p dông, kh i cã thÓ vµ thÝch hîp , c¸c tiªu chuÈn

quèc tÕ trong qu¸ tr× nh x© y dùng c¸c quy ® Þnh kü thuËt

cña hä hay trong qu¸ tr× nh h× nh thµnh vµ ph¸t triÓ n c¸c

tiªu chuÈn quèc g ia tù nguyÖ n. H iÖ p ® Þnh (§iÒ u 2.5 vµ

2.6 ) kªu gäi c¸c níc thµnh viªn sö dông nh÷ ng chØ dÉn vµ Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO khuyÕ n nghÞ do c¸c tæ chøc tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ x© y

dùng nªn nh m ét c¬ së cho c¸c thñ tôc ® ¸nh g i¸ sù phï hîp

cña c¸c níc.

1.2.5. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c lÜnh vùc cô thÓ kh¸c

cña WTO

1.2.5.1. §Þnh gi¸ h¶i quan

§iÒu 1 HiÖp ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ h¶i quan cña WTO

(Customs Value Agreement HiÖp ®Þnh CVA) quy ®Þnh “trÞ

gi¸ thuÕ quan cña hµng nhËp khÈu ph¶i lµ trÞ gi¸ giao

dÞch, tøc lµ gi¸ thùc tÕ ®∙ thanh to¸n hoÆc ph¶i thanh

to¸n cho hµng ho¸ ®îc b¸n tõ níc xuÊt khÈu sang níc nhËp

khÈu” (vÝ dô: gi¸ ho¸ ®¬n).

TrÞ gi¸ giao dÞch nµy cã thÓ ®îc ®iÒu chØnh, khi cÇn

thiÕt, bao gåm mét sè kho¶n thanh to¸n mµ ngêi mua ph¶i

tr¶ nh chi phÝ bao b× ®ãng gãi vµ container, gi¸ trÞ hµng

ho¸ hoÆc dÞch vô hç trî, phÝ b¶n quyÒn vµ xin phÐp sö

dông b»ng s¸ng chÕ. C¸c quy t¾c nµy còng quy ®Þnh sÏ

kh«ng ®a vµo trÞ gi¸ tÝnh thuÕ tiÒn hoa hång mua hµng

hoÆc chiÕt khÊu ®Æc biÖt dµnh cho ®¹i lý ®éc quyÒn (§iÒu

8 HiÖp ®Þnh CVA).

Tuy nhiªn, h¶i quan cã quyÒn kh«ng c«ng nhËn trÞ gi¸

giao dÞch nÕu hä cã lý do ®Ó nghi ngê tÝnh ch©n thùc vµ

tÝnh chÝnh x¸c cña trÞ gi¸ mµ ngêi nhËp khÈu kª khai hoÆc

cña hå s¬ mµ ngêi nhËp khÈu xuÊt tr×nh. §Ó b¶o vÖ lîi Ých

cña ngêi nhËp khÈu trong nh÷ng trêng hîp nh vËy, h¶i quan

ph¶i cho ngêi nhËp khÈu c¬ héi biÖn minh gi¸ cña hä. NÕu

h¶i quan kh«ng chÊp nhËn sù biÖn minh cña ngêi nhËp khÈu

th× buéc ph¶i ®a ra nh÷ng lý lÏ b»ng v¨n b¶n gi¶i thÝch

viÖc h¶i quan kh«ng chÊp nhËn trÞ gi¸ giao dÞch mµ ngêi

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

nhËp khÈu ®∙ kª khai.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Khi trÞ gi¸ g iao dÞch kh«ng ®îc h¶i quan chÊp nhËn,

H iÖ p ® Þnh CVA ®a ra bèn tiªu chuÈn ® Þnh g i¸ h¶i quan

kh¸c. H iÖ p ® Þnh cßn nhÊn m ¹nh r»ng c¸c tiªu chuÈn nµy cÇn

ph¶i ®îc ¸p dông theo thø tù nªu ra trong v¨n b¶n H iÖ p

® Þnh nµy vµ chØ kh i h¶i quan thÊy r»ng tiªu chuÈn thø

nhÊt kh«ng thÓ ¸p dông ®îc th× m íi ¸p dông lÇ n lît c¸c

tiªu chuÈn tiÕ p theo, cô thÓ :

(1 ) TrÞ gi¸ g iao dÞch cña c¸c hµng ho¸ g ièng hÖ t: Khi

trÞ g i¸ hµng ho¸ kh«ng thÓ x¸c ® Þnh trªn c¬ së trÞ gi¸

giao dÞch, nã cÇn ph¶i ®îc x¸c ® Þnh trªn c¬ së trÞ g i¸

giao dÞch ® ∙ ®îc x¸c ® Þnh tríc ® ã cña m ét lo ¹i hµng ho¸

gièng hÖ t nh vËy (§iÒ u 2 H iÖ p ® Þnh CVA).

(2 ) TrÞ gi¸ g iao dÞch cña hµng ho¸ t¬ ng tù : Khi kh«ng

thÓ x¸c ® Þnh trÞ g i¸ hµng ho¸ trªn c¬ së ph¬ ng ph¸p nãi

trªn , cÇn ph¶i x¸c ® Þnh trÞ g i¸ trªn c¬ së trÞ gi¸ giao

dÞch cña lo ¹i hµng t¬ ng tù (§iÒ u 3 H iÖ p ® Þnh CVA).

(3 ) TrÞ gi¸ khÊu trõ : TrÞ gi¸ khÊu trõ ®îc x¸c ® Þnh

trªn c¬ së ® ¬n gi¸ b¸n trªn thÞ trêng néi ® Þa cña hµng

nhËp khÈu ® ang cÇn x¸c ® Þnh trÞ g i¸ hoÆ c cña lo ¹i hµng

ho¸ gièng hÖ t hoÆ c t¬ ng tù sau kh i ® ∙ trõ ® i c¸c nh lîi

nhuËn, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ kh¸c, phÝ vËn t¶ i, b¶o hiÓm

vµ c¸c ch i phÝ ph¸t sinh kh¸c trong l∙nh thæ níc nhËp

khÈu (§iÒ u 5 H iÖ p ® Þnh CVA).

(4 ) TrÞ gi¸ tÝnh to¸n : TrÞ g i¸ tÝnh to¸n ®îc x¸c ® Þnh

b»ng c¸ch céng thªm vµo gi¸ thµnh m Æ t hµng ® ang ®îc ® Þnh

gi¸ “m ét kho¶n lîi nhuËn vµ c¸c ch i phÝ chung t¬ ng ®¬ ng

víi kho¶n lîi nhuËn vµ ch i phÝ chung th êng tÝnh trong gi¸

b¸n cña c¸c m Æ t hµng cïng lo ¹i víi hµng cÇn x¸c ® Þnh trÞ

gi¸ ®îc s¶n xuÊt bëi nhµ s¶n xuÊt ë níc xuÊt khÈu víi m ôc

® Ých xuÊt khÈu sang níc nhËp khÈu” (§iÒ u 6 H iÖ p ® Þnh

CVA). Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Khi x¸c ® Þnh trÞ gi¸ trªn c¬ së nh÷ ng ph¬ ng ph¸p nµy,

h¶i quan ph¶i tham kh¶o vµ lu t© m ® Õn ý kiÕ n cña ngêi

nhËp khÈu.

1.2.5.2. Gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng

ViÖc gi¸m ®Þnh trùc tiÕp hµng ho¸ lµ mét phÇn quan

träng träng ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nã b¶o ®¶m gi¸ mµ ngêi

xuÊt khÈu ®a ra trong ho¸ ®¬n ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ thùc

cña hµng ho¸ vµ kh«ng cã sù khai vît hoÆc khai thÊp ®i

gi¸ ho¸ ®¬n. ViÖc gi¸m ®Þnh nh vËy ®¶m b¶o cho ngêi nhËp

khÈu r»ng hµng ho¸ mµ hä ®Æt hµng ®¸p øng ®óng c¸c tiªu

chuÈn kü thuËt vµ chÊt lîng nªu trong hîp ®ång, do ®ã sÏ

gãp phÇn lµm gi¶m tranh chÊp sau khi hµng ho¸ ®∙ ®Õn

®Ých. ViÖc gi¸m ®Þnh nµy còng gãp phÇn tr¸nh ®îc viÖc

nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ ®îc coi lµ cã h¹i cho søc khoÎ

do ®ã kh«ng ®îc phÐp b¸n ë l∙nh thæ nhËp khÈu (vÝ dô: ho¸

chÊt vµ dîc phÈm bÞ cÊm, c¸c s¶n phÈm thùc phÈm kh«ng ®¹t

tiªu chuÈn).

HiÖp ®Þnh vÒ Gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng (Ageement on

Preshipment Inspection HiÖp ®Þnh PSI) thõa nhËn r»ng

mét sè níc ®ang ph¸t triÓn sö dông dÞch vô PSI, vµ cho

phÐp hä sö dông dÞch vô nµy cho tíi khi nµo “viÖc gi¸m

®Þnh sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ c¶ cña hµng ho¸ nhËp khÈu cßn cÇn thiÕt” (Lêi më ®Çu HiÖp ®Þnh). Môc tiªu c¬ b¶n

cña HiÖp ®Þnh lµ ®a ra mét tËp hîp c¸c nguyªn t¾c vµ quy

t¾c mµ c¸c níc sö dông dÞch vô PSI vµ c¸c níc xuÊt khÈu

ph¶i tu©n theo nh»m ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña hä kh«ng t¹o ra

c¸c rµo c¶n ®èi víi ho¹t ®éng th¬ng m¹i, tøc lµ kh«ng ®i

ngîc l¹i nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO vÒ tù do ho¸ mËu dÞch.

C¸c nghÜa vô mµ HiÖp ®Þnh PSI ®Æt ra ®èi víi c¸c níc

®ang sö dông dÞch vô PSI lµ nh»m môc ®Ých gi¶m thiÓu hoÆc

xo¸ bá c¸c vÊn ®Ò trong thùc tiÔn ngêi xuÊt khÈu thêng Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO gÆ p ph¶i, do viÖ c c¸c c«ng ty PSI tr× ho∙n trong viÖ c

gi¸m ® Þnh kü thuËt vµ x¸c m inh g i¸, sù th iÕ u râ rµng

trong quy tr× nh m µ hä tu© n theo vµ vµ viÖ c xö lý c¸c

th«ng tin m Ët. V íi m ôc ® Ých nµy, H iÖ p ® Þnh PSI bao gåm

c¸c quy ® Þnh:

Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö: C¸c quy tr×nh vµ tiªu chÝ

ph¶i ®îc ¸p dông trªn c¬ së b×nh ®¼ng ®èi víi tÊt c¶

nh÷ng ngêi xuÊt khÈu. Ph¶i cã mét sù thùc hiÖn thèng nhÊt

vÒ gi¸m ®Þnh gi÷a nh÷ng ngêi gi¸m ®Þnh (§iÒu 2.1 HiÖp

®Þnh PSI).

§èi xö quèc gia: C¸c níc sö dông dÞch vô PSI kh«ng

®îc ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh cña quèc gia theo c¸ch thøc

dÉn ®Õn sù ®èi xö kÐm thuËn lîi ®èi víi hµng ho¸ ®ang ®îc

gi¸m ®Þnh so víi c¸c hµng ho¸ t¬ng tù s¶n xuÊt trong níc

(§iÒu 2.2).

§Þa ®iÓm gi¸m ®Þnh: ViÖc gi¸m ®Þnh vÒ mÆt kü thuËt

sÏ ®îc tiÕn hµnh ë níc xuÊt khÈu, vµ chØ khi ®iÒu ®ã

kh«ng cã tÝnh kh¶ thi th× sÏ ®îc tiÕn hµnh ë níc s¶n xuÊt

(§iÒu 2.3).

C¸c tiªu chuÈn: ViÖc gi¸m ®Þnh chÊt lîng vµ sè lîng

hµng ho¸ ph¶i ®îc thùc hiÖn theo ®óng c¸c tiªu chuÈn

thèng nhÊt gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n, vµ nÕu kh«ng cã,

th× sÏ ®îc thùc hiÖn theo tiªu chuÈn quèc tÕ (§iÒu 2.4).

TÝnh minh b¹ch: TÝnh minh b¹ch ph¶i ®îc ®¶m b¶o

b»ng c¸ch cung cÊp cho ngêi xuÊt khÈu nh÷ng th«ng tin vÒ

luËt vµ c¸c quy ®Þnh cña níc sö dông dÞch vô PSI, quy

tr×nh vµ c¸c tiªu chÝ sö dông trong khi gi¸m ®Þnh hµng

ho¸ (§iÒu 2.5 ®Õn 2.8).

ViÖc b¶o vÖ c¸c th«ng tin mËt: Th«ng tin mËt sÏ

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

kh«ng ®îc phÐp ®Ó lé cho bªn thø ba (§iÒu 2.5 ®Õn 2.13).

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

ViÖc tr× ho∙n: Ph¶i tr¸nh nh÷ ng tr× ho∙n v« lý

(§iÒ u 2.15 ® Õn 2.19).

X¸c minh gi¸: §Ó x¸c ®Þnh gi¸ xuÊt khÈu cã ph¸n ¸nh

trÞ gi¸ thùc cña hµng ho¸ hay kh«ng, c¸c c«ng ty PSI ph¶i

so s¸nh gi¸ nµy víi gi¸ cña hµng ho¸ gièng hÖt hoÆc t¬ng

tù ®îc chµo b¸n xuÊt khÈu tõ cïng mét níc xuÊt khÈu tíi

(i) níc nhËp khÈu hoÆc (ii) c¸c thÞ trêng kh¸c.

1.2.5.3. Quy t¾c xuÊt xø

Môc ®Ých ¸p dông nh÷ng quy t¾c ®Ó x¸c ®Þnh níc xuÊt

xø

V× sao chÝnh phñ l¹i cÇn ph¶i x¸c ®Þnh xuÊt xø cña

hµng nhËp khÈu? Cã 3 t×nh huèng cÇn thiÕt:

Thø nhÊt, ®èi víi nh÷ng hµng nhËp khÈu theo nh÷ng

hiÖp ®Þnh u ®∙i: Níc nhËp khÈu ph¶i ®¶m b¶o ¸p dông thuÕ

suÊt thÊp hoÆc u ®∙i ®èi víi s¶n phÈm xuÊt xø tõ nh÷ng n

íc ®îc hëng u ®∙i. Do ®ã hä cÇn b»ng chøng chøng minh

r»ng hµng nhËp khÈu nÕu kh«ng ph¶i toµn bé th× Ýt nhÊt

còng lµ phÇn chñ yÕu ®îc chÕ t¹o hay chuyÓn d¹ng t¹i níc

®îc hëng u ®∙i.

Thø hai, ®èi víi hµng nhËp khÈu theo biÓu thuÕ Tèi

huÖ quèc, viÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø thêng lµ kh«ng cÇn thiÕt,

v× thuÕ nhËp khÈu ®ã ®îc ¸p dông trªn c¬ së kh«ng ph©n

biÖt ®èi xö ®èi víi hµng nhËp tõ mäi nguån.

Thø ba, viÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø còng cßn cÇn thiÕt ®Ó

thu thËp sè liÖu thèng kª th¬ng m¹i.

Ph¹m vi vµ môc tiªu ¸p dông

C¸c ®iÒu kho¶n cña HiÖp ®Þnh vÒ Quy t¾c xuÊt xø hµng

ho¸ (Agreement on Rules of Origin HiÖp ®Þnh ROA) ¸p

dông cho “luËt lÖ, quy ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cña

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

viÖc ¸p dông chung do bÊt cø thµnh viªn nµo ¸p dông ®Ó

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO x¸c ® Þnh níc xuÊt xø cña hµng ho¸” nhËp khÈu trªn c¬ së

Tèi huÖ quèc. H iÖ p ® Þnh ROA nªu cô thÓ r»ng nh÷ ng ® iÒ u

kho¶n H iÖ p ® Þnh kh«ng ¸p dông cho viÖ c nhËp khÈu theo

tho¶ thuËn u ® ∙i.

M ôc tiªu c¬ b¶n cña H iÖ p ® Þnh lµ ® ßi hái c¸c níc vËn

dông m ét hÖ thèng quy t¾ c thèng nhÊt hµi hoµ ® Ó x¸c ® Þnh

xuÊt xø hµng ho¸ nhËp khÈu trªn c¬ së Tèi huÖ quèc. V×

c«ng t¸c kü thuËt ® Ó triÓ n khai c¸c quy t¾ c nµy cÇn ph¶i

cã thê i g ian , H iÖ p ® Þnh ®a ra 2 hÖ thèng ® iÒ u kho¶n (§iÒ u

2 vµ §iÒ u 3 H iÖ p ® Þnh ROA):

HÖ thèng thø nhÊt ®a ra nh÷ ng quy ® Þnh c¸c níc ph¶i

tu© n thñ trong thê i kú chuyÓ n ® æ i, tøc lµ cho tíi khi c¸c

quy t¾ c m íi hµi hoµ ho¸ cã hiÖ u lùc. Trong thê i kú chuyÓ n

® æ i, c¸c níc cã quyÒ n lùa chän ¸p dông c¸c tiªu chuÈn

kh¸c nhau tuú theo m ôc ® Ých hay m ôc tiªu ¸p dông c¸c quy

t¾ c nµy.

HÖ thèng thø hai ®îc ¸p dông sau thê i kú chuyÓ n ® æ i.

HÖ thèng nµy ® Ò ra nh÷ ng nguyªn t¾ c vµ híng dÉn vÒ c«ng

t¸c kü thuËt cho qu¸ tr× nh hµi hoµ ho¸ c¸c quy t¾ c xuÊt

xø. Sau thê i kú chuyÓ n ® æ i, c¸c tiªu chuÈn hµi hoµ ho¸ ®

îc nghiªn cøu trªn c¬ së tõng s¶n phÈm m ét ® Òu ¸p dông

thèng nhÊt bÊt kÓ m ôc ® Ých sö dông cña chóng. Nãi c¸ch

kh¸c, m ét níc kh«ng cã quyÒ n lùa chän ¸p dông m ét hÖ

thèng tiªu chuÈn ® Ó x¸c ® Þnh xuÊt xø v× m ôc ® Ých qu¶n lý

h¹n chÕ sè lîng vµ m ét bé tiªu chuÈn kh¸c ® Ó thÓ hiÖ n

xuÊt xø qua viÖ c d¸n nh∙n .

1.2.5.4. C¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i

C¸c chÝnh phñ thêng hay ®Æt ra c¸c ®iÒu kiÖn ®èi víi

nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t theo mét sè u

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

tiªn quèc gia nhÊt ®Þnh. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cã thÓ t¸c ®éng

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ® Õn th ¬ ng m ¹i ®îc gäi lµ c¸c b iÖ n ph¸p ® Çu t liªn quan

® Õn th ¬ ng m ¹i (TR IM s).

H iÖ p ® Þnh vÒ C¸c biÖ n ph¸p ® Çu t liªn quan ® Õn th ¬ ng

m ¹i (Agreem ent on TradeRelated Investm ent M easures

H iÖ p ® Þnh TR IM S) ®îc ® µm ph¸n t¹i Vßng U ruguay ® ßi hái

c¸c quèc gia ph¶i huû bá TR IM s tõng bíc v× chóng ®îc coi

lµ kh«ng nhÊt qu¸n ® èi víi c¸c quy t¾ c GATT. Thêi kú huû

bá tõng bíc ® èi víi c¸c níc ph¸t triÓ n lµ 2 n¨m kÓ tõ

ngµy 1/1 /1995. C¸c níc ® ang ph¸t triÓ n thê i kú chuyÓ n ® æ i

lµ 5 n¨m , c¸c níc chËm ph¸t triÓ n lµ 7 n¨m .

TRIMs lµ g×?

§ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p ®îc c¸c chÝnh phñ chÊp thuËn ®Ó

thu hót vµ ®iÒu tiÕt ®Çu t níc ngoµi gåm c¸c khuyÕn khÝch

vÒ tµi chÝnh, u ®∙i thuÕ, c¸c ®iÒu kho¶n vÒ ®Êt ®ai vµ

c¸c dÞch vô kh¸c mang tÝnh chÊt u ®∙i h¬n. H¬n n÷a, c¸c

chÝnh phñ cßn ®Æt ra c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó khuyÕn khÝch hoÆc

b¾t buéc ®Çu t theo mét sè u tiªn quèc gia nhÊt ®Þnh, vÝ

dô nh nh÷ng ®ßi hái vÒ hµm lîng néi ®Þa yªu cÇu nhµ ®Çu

t ph¶i ®¶m nhËn sö dông ®Çu vµo cña ®Þa ph¬ng s¶n xuÊt

hay nh÷ng ®ßi hái vÒ xuÊt khÈu, buéc nhµ ®Çu t ph¶i xuÊt

khÈu mét tû lÖ nhÊt ®Þnh s¶n lîng. Nh÷ng ®iÒu kiÖn nh vËy

cã thÓ t¸c ®éng bÊt lîi ®èi víi th¬ng m¹i, ®îc coi lµ

nh÷ng biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i, cßn gäi lµ

TRIMs.

Môc ®Ých cña TRIMs

Nh÷ng biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i ®îc chñ

yÕu ¸p dông (thêng lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn) nh»m thóc

®Èy nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ. Ch¼ng h¹n, sù t¨ng

trëng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phô trî trong níc ®îc

thùc hiÖn th«ng qua viÖc ¸p ®Æt nh÷ng ®ßi hái vÒ hµm lîng

néi ®Þa vµ më réng xuÊt khÈu th«ng qua nh÷ng ®ßi hái vÒ Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO thùc hiÖ n xuÊt khÈu. Trong nhiÒ u tr êng hîp , h¹n chÕ TR IM s

®îc th iÕ t kÕ ® Ó ® èi phã víi nh÷ ng tËp qu¸n h¹n chÕ th ¬ ng

m ¹i cña nh÷ ng c«ng ty ® a quèc gia vµ c¸c hµnh vi chèng

c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty nµy.

Díi ®©y lµ danh môc minh ho¹ vÒ TRIMs (nhng kh«ng

ph¶i tÊt c¶ c¸c TRIMs ®Òu bÞ cÊm sö dông theo HiÖp ®Þnh

vÒ C¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i cña WTO):

(1) Nh÷ng yªu cÇu vÒ hµm lîng néi ®Þa (tiÕng Anh viÕt

t¾t lµ LCRs): §Æt ra viÖc sö dông mét sè lîng nhÊt ®Þnh

®Çu vµo cña ®Þa ph¬ng trong s¶n xuÊt.

(2) Nh÷ng yªu cÇu vÒ c©n ®èi th¬ng m¹i: Buéc nhËp

khÈu ph¶i cã mét tû lÖ t¬ng ®¬ng víi xuÊt khÈu.

(3) Nh÷ng yªu cÇu vÒ c©n ®èi ngo¹i hèi: Quy ®Þnh

ngo¹i hèi cÇn cho nhËp khÈu ph¶i gi÷ tû lÖ nhÊt ®Þnh víi

gi¸ trÞ ngo¹i hèi cña c«ng ty thu ®îc tõ xuÊt khÈu vµ c¸c

nguån kh¸c.

(4) Nh÷ng h¹n chÕ vÒ ngo¹i hèi: H¹n chÕ kh¶ n¨ng tiÕp

cËn nguån ngo¹i hèi vµ do ®ã h¹n chÕ nhËp khÈu.

(5) Nh÷ng yªu cÇu vÒ tiªu thô trong níc: yªu cÇu c«ng

ty ph¶i b¸n t¹i chç mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trong s¶n lîng ®Ó

h¹n chÕ xuÊt khÈu.

(6) Nh÷ng yªu cÇu vÒ s¶n xuÊt: yªu cÇu mét sè s¶n

phÈm ph¶i ®îc chÕ t¹o t¹i chç.

(7) Nh÷ng yªu cÇu vÒ tû lÖ xuÊt khÈu (tiÕng Anh viÕt

t¾t lµ EPRs): quy ®Þnh r»ng mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trong s¶n

lîng ph¶i dµnh cho xuÊt khÈu.

(8) Nh÷ng yªu cÇu b¾t buéc vÒ lo¹i s¶n phÈm: buéc nhµ

®Çu t cung cÊp s¶n phÈm nhÊt ®Þnh cho thÞ trêng nhÊt ®Þnh

hoÆc chØ ®Þnh nh÷ng s¶n phÈm ®îc chÕ t¹o tõ mét c¬ së hay

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

(9 ) Nh÷ ng h¹n chÕ vÒ s¶n xuÊt: kh«ng cho phÐ p c¸c

c«ng ty ®îc chÕ t¹o m ét sè s¶n phÈm hay m ét nhãm s¶n phÈm

nhÊt ® Þnh t¹i níc nhËn ® Çu t.

(10) Nh÷ ng yªu cÇu vÒ chuyÓ n giao c«ng nghÖ : yªu cÇu

nh÷ ng c«ng nghÖ cô thÓ ph¶i ®îc chuyÓ n giao trªn c¬ së

theo ® iÒ u kiÖ n phi th ¬ ng m ¹i vµ/hoÆ c nh÷ ng m øc ® é vµ lo ¹i

h× nh th¸i nhÊt ® Þnh nghiªn cøu vµ ph¸t triÓ n (R& D ) ph¶i

®îc tiÕ n hµnh t¹i ® Þa ph¬ ng.

(11) Nh÷ ng yªu cÇu vÒ cho phÐ p sö dông ph¸t m inh s¸ng

chÕ : buéc nhµ ® Çu t cÊp phÐ p cho nh÷ ng c«ng nghÖ t¬ ng tù

hoÆ c kh«ng liªn quan ® Õn nh÷ ng c«ng nghÖ hä sö dông t¹i

níc chñ ® Çu t cho c¸c c«ng ty cña níc nhËn ® Çu t.

(12) Nh÷ ng h¹n chÕ vÒ chuyÓ n lîi nhuËn: G iíi h¹n

quyÒ n cña nhµ ® Çu t níc ngoµi chuyÓ n lîi nhuËn ® Çu t ra

níc ngoµi.

(13) Nh÷ ng yªu cÇu vÒ tû lÖ gãp vèn cña c«ng ty trong

níc: quy ® Þnh r»ng m ét tû lÖ nhÊt ® Þnh trong tµ i s¶n cña

c«ng ty ph¶i do chñ ® Çu t trong níc së h÷ u.

C¸c biÖn ph¸p TRIMs bÞ cÊm sö dông:

§iÒu 2 vµ Phô lôc HiÖp ®Þnh TRIMS ®îc ®µm ph¸n t¹i

Vßng Uruguay cÊm c¸c níc sö dông 5 biÖn ph¸p TRIMs ®Çu

tiªn nªu trong danh môc trªn. Nh÷ng b¶o ®¶m ®ã ®îc xem

nh lµ kh«ng nhÊt qu¸n víi c¸c §iÒu III vµ §iÒu IX cña

GATT vÒ ®èi xö quèc gia vµ chèng l¹i viÖc sö dông nh÷ng

h¹n chÕ vÒ sè lîng:

Hai biÖn ph¸p TRIMs bÞ cÊm do muèn dµnh u ®∙i h¬n

n÷a cho c¸c s¶n phÈm néi ®Þa so víi nhËp khÈu, do ®ã vi

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

ph¹m nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia bao gåm:

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

(i) D oanh nghiÖ p m ua vµ sö dông nh÷ ng s¶n phÈm cã

xuÊt xø trong níc hoÆ c tõ nh÷ ng nguån trong níc (nh÷ ng

® ßi hái vÒ hµm lîng néi ® Þa); hoÆ c

(ii) V iÖ c doanh nghiÖ p m ua hay sö dông nh÷ ng s¶n phÈm

nhËp khÈu ph¶i h¹n chÕ ë m øc t¬ ng øng víi khèi lîng hay

gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ® Þa ph¬ ng m µ doanh nghiÖ p ® ã xuÊt

khÈu (nh÷ ng ® ßi hái vÒ c© n ® èi th ¬ ng m ¹i).

Ba biÖ n ph¸p TR IM s bÞ coi lµ sö dông nh÷ ng h¹n chÕ

sè lîng nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu kh«ng nhÊt qu¸n víi GATT

1994 bao gåm :

(iii) H ¹n chÕ nhËp khÈu ë m øc t¬ ng øng víi sè lîng

hoÆ c trÞ gi¸ cña s¶n phÈm xuÊt khÈu (tøc lµ nh÷ ng ® ßi hái

c© n ® èi th ¬ ng m ¹i t¹o nªn nh÷ ng h¹n chÕ nhËp khÈu).

(iv ) H ¹n chÕ kh¶ n¨ng tiÕ p cËn ngo¹i hèi cña doanh

nghiÖ p (tøc lµ h¹n chÕ ngo¹i hèi ® Ó t¹o nªn h¹n chÕ nhËp

khÈu).

(v) Q uy ® Þnh tû lÖ xuÊt khÈu t¬ ng ® èi ngang víi khèi

lîng hay trÞ gi¸ s¶n xuÊt t¹i ® Þa ph¬ ng (nghÜa lµ ® ßi hái

tiªu thô ë ® Þa ph¬ ng do vËy h¹n chÕ xuÊt khÈu).

1.2.5.5. Trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng

Theo HiÖp ®Þnh vÒ Trî cÊp vµ C¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng

(Agreement on Subsidies and Countervailing Measures

HiÖp ®Þnh SCM), mét ngµnh s¶n xuÊt ®îc coi lµ hëng trî

cÊp khi lîi Ých ®îc dµnh cho ngµnh ®ã díi h×nh thøc: (i)

Giao vèn trùc tiÕp cña chÝnh phñ (ch¼ng h¹n cÊp vèn, c¸c

kho¶n cho vay hoÆc gãp vèn cæ phÇn) hoÆc chÝnh phñ b¶o

l∙nh c¸c kho¶n vay; (ii) ChÝnh phñ miÔn nh÷ng kho¶n thu

lÏ ra ph¶i ®ãng; vµ (iii) ChÝnh phñ cung øng hµng ho¸

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

hoÆc dÞch vô, hay mua hµng.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Kh¸i niÖm lîi Ých lµ rÊt quan träng ®Ó x¸c ®Þnh xem

mét biÖn ph¸p cã ph¶i lµ biÖn ph¸p trî cÊp hay kh«ng. MÆc

dï HiÖp ®Þnh chØ ®a ra híng dÉn s¬ lîc vÒ ®iÓm nµy, song

theo quy t¾c chung cã thÓ nãi r»ng mét hµnh ®éng cña

chÝnh phñ kh«ng nhÊt qu¸n víi nh÷ng tÝnh to¸n mang tÝnh

th¬ng m¹i ®îc xem nh lµ ban cho mét lîi Ých. Do ®ã, viÖc

gãp vèn theo c¸ch mµ mét nhµ ®Çu t t nh©n kh«ng thÓ chÊp

nhËn hay mét kho¶n vay theo ®iÒu kiÖn cã lîi h¬n do ng©n

hµng th¬ng m¹i ®a ra, hay nh÷ng ®iÒu kho¶n vÒ hµng ho¸

hoÆc dÞch vô do chÝnh phñ ®a ra thÊp h¬n gi¸ phæ biÕn

trªn thÞ trêng, ®îc xem nh viÖc ban cho mét lîi Ých, do

®ã cã thÓ coi lµ kho¶n trî cÊp.

Môc tiªu cña HiÖp ®Þnh SCM lµ kh«ng h¹n chÕ qu¸ møc

quyÒn h¹n cña chÝnh phñ phª duyÖt trî cÊp nhng cÊm hoÆc

kh«ng khuyÕn khÝch hä dïng trî cÊp cã t¸c ®éng bÊt lîi vÒ

th¬ng m¹i ®èi víi níc kh¸c. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy, HiÖp

®Þnh ph©n ®Þnh trî cÊp thµnh lo¹i bÞ cÊm vµ lo¹i ®îc chÊp

nhËn.

Trî cÊp bÞ cÊm (trî cÊp ®Ìn ®á)

Theo §iÒu 3 HiÖp ®Þnh SCM, c¸c kho¶n trî cÊp sau

®©y bÞ cÊm:

(i) Trî cÊp xuÊt khÈu, tøc lµ nh÷ng kho¶n trî cÊp c¨n

cø kÕt qu¶ xuÊt khÈu, bao gåm: Nh÷ng kho¶n trî cÊp trùc

tiÕp dùa vµo kÕt qu¶ thùc hiÖn xuÊt khÈu; Ch¬ng tr×nh gi÷

l¹i tiÒn liªn quan ®Õn thëng xuÊt khÈu; Cung cÊp ®Çu vµo

®îc trî cÊp ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu; MiÔn thuÕ trùc

thu (ch¼ng h¹n thuÕ thu nhËp liªn quan ®Õn xuÊt khÈu;

MiÔn hoÆc hoµn thuÕ gi¸n thu (ch¼ng h¹n VAT) ®èi víi s¶n

phÈm xuÊt khÈu vît qu¸ møc thuÕ ®¸nh vµo s¶n phÈm t¬ng tù

b¸n trong níc; Gi¶m hoÆc hoµn thuÕ nhËp khÈu (ch¼ng h¹n

thuÕ quan vµ c¸c kho¶n thuÕ kh¸c) vît qu¸ møc thu ®èi víi Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ® Çu vµo tiªu hao cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu; Ch¬ ng tr× nh

b¶o hiÓm xuÊt khÈu víi b¶o hiÓm phÝ kh«ng ® ñ trang tr¶ i

ch i phÝ dµi h¹n cña ch¬ ng tr× nh b¶o hiÓm ; TÝn dông xuÊt

khÈu díi m øc phÝ ® i vay cña chÝnh phñ, khi sö dông m øc

phÝ ® ã ® Ó b¶o ® ¶m lîi thÕ vËt chÊt trong c¸c kho¶n tÝn

dông xuÊt khÈu.

(ii) Nh÷ ng kho¶n trî cÊp nh»m u tiªn sö dông hµng néi

® Þa so víi hµng nhËp khÈu.

C¸c kho¶n trî cÊp ®îc chÊp nhËn

(1) C¸c kho¶n trî cÊp ®îc chÊp nhËn cã thÓ bÞ khiÕu

kiÖn (trî cÊp ®Ìn vµng) (§iÒu 2, §iÒu 5 HiÖp ®Þnh SCM)

HiÖp ®Þnh SCM sö dông kh¸i niÖm vÒ tÝnh c¸ biÖt (®Æc

thï) ®Ó ph©n lo¹i trî cÊp cã thÓ khiÕu kiÖn vµ trî cÊp

kh«ng thÓ khiÕu kiÖn. Mét kho¶n trî cÊp ®îc xem lµ c¸

biÖt nÕu ®îc giíi h¹n trong: mét doanh nghiÖp hoÆc mét

nhãm doanh nghiÖp; mét ngµnh hoÆc mét nhãm ngµnh; hoÆc

mét khu vùc ®Þa lý ®îc ®Þnh râ n»m trong ph¹m vi quyÒn

h¹n cña c¬ quan thÈm quyÒn cÊp phÐp.

TÊt c¶ c¸c kho¶n trî cÊp c¸ biÖt (kh¸c víi nh÷ng

kho¶n ®îc x¸c ®Þnh trong phÇn sau) lµ cã thÓ khiÕu kiÖn

nÕu chóng g©y ra c¸i mµ HiÖp ®Þnh gäi lµ “t¸c ®éng bÊt

lîi cho lîi Ých cña c¸c níc thµnh viªn kh¸c”. Nh÷ng t¸c

®éng bnÊt lîi thÓ hiÖn ë d¹ng: ¶nh hëng nghiªm träng t¬Ý

c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc; tæn thÊt tíi c¸c ngµnh s¶n

xuÊt cña níc nhËp khÈu; lµm v« hiÖu vµ suy yÕu lîi Ých

cña thuÕ suÊt ®∙ cam kÕt.

(2) Trî cÊp ®îc chÊp nhËn kh«ng thÓ khiÕu kiÖn (trî

cÊp ®Ìn xanh) (§iÒu 2, §iÒu 8 HiÖp ®Þnh SCM)

Trõ mét sè ngo¹i lÖ, tÊt c¶ c¸c kho¶n trî cÊp ®îc

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

chÊp nhËn song mang tÝnh c¸ biÖt ®Òu cã thÓ bÞ khiÕu

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO kiÖ n. Cßn kho¶n trî cÊp kh«ng c¸ biÖ t sÏ kh«ng bÞ kh iÕ u

kiÖ n. Nh÷ ng ch¬ ng tr× nh trî cÊp dùa trªn nh÷ ng tiªu chÝ

kinh tÕ kh¸ch quan phæ cËp vµ “kh«ng u ® ∙i riªng ngµnh

nµo”coi lµ kh«ng m ang tÝnh c¸ b iÖ t. V× vËy, nh÷ ng kho¶n

trî cÊp kh«ng bÞ kh iÕ u kiÖ n lµ nh÷ ng kho¶n trî cÊp chÝnh

phñ dµnh cho: c¸c doanh nghiÖ p võa vµ nhá, ®îc x¸c ® Þnh

theo quy m « hay sè lîng nh© n viªn ; nh÷ ng ho¹t ® éng nghiªn

cøu do c¸c c«ng ty tiÕ n hµnh, m iÔ n lµ ® ¸p øng m ét sè ® iÒ u

kiÖ n nhÊt ® Þnh; ® iÒ u chØ nh nh÷ ng ph¬ ng tiÖ n s¶n xuÊt hiÖ n

cã thÝch nghi víi nh÷ ng ® ßi hái vÒ m «i tr êng m íi, m iÔ n lµ

trî cÊp thùc hiÖ n m ét lÇ n , kh«ng lÆ p l¹i vµ g iíi h¹n ë

m øc 20% ch i phÝ cho viÖ c thÝch nghi ® ã; vµ hç trî ph¸t

triÓ n nh÷ ng ngµnh s¶n xuÊt n»m trong khu vùc khã kh¨n,

m iÔ n lµ ® ¸p øng m ét sè ® iÒ u kiÖ n nhÊt ® Þnh.

BiÖn ph¸p chÕ tµi

BiÖn ph¸p chÕ tµi dµnh cho ngµnh s¶n xuÊt bÞ t¸c ®éng

vµ chÝnh phñ c¸c níc cã lîi Ých bÞ thiÖt h¹i do nhËp khÈu

®îc trî cÊp lµ nh thÕ nµo? HiÖp ®Þnh quy ®Þnh hai biÖn

ph¸p (theo c¸c §iÒu 4,7,9 HiÖp ®Þnh SCM). Thø nhÊt, mét

níc nÕu thÊy cã trî cÊp xuÊt khÈu bÞ cÊm ®ang ®îc sö dông

hoÆc bÞ t¸c ®éng bÊt lîi do viÖc ban hµnh trî cÊp ®îc

chÊp nhËn, cã thÓ ®a vÊn ®Ò ®ã ra trãc C¬ quan gi¶i quyÕt

tranh chÊp (DSB) cña WTO ®Ó ®ßi båi thêng. Khi nh÷ng t¸c

®én bÊt lîi ë d¹ng “thiÖt h¹i nghiªm träng” cho ngµnh s¶n

xuÊt trong níc, thay v× ®a ra C¬ quan gi¶i quyÕt tranh

chÊp, níc nhËp khÈu cã thÓ ®¸nh thuÕ ®èi kh¸ng (thuÕ

chèng trî cÊp) vµo c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu ®îc trî cÊp.

Tuy nhiªn, nh÷ng kho¶n thuÕ nh vËy chØ cã thÓ ®îc ¸p dông

khi thùc hiÖn thÈm tra ë cÊp ®é quèc gia vµ dùa trªn c¬

së kiÕn nghÞ tõ ngµnh s¶n xuÊt bÞ t¸c ®éng x¸c ®Þnh r»ng

phÇn nhËp khÈu ®îc trî cÊp ®ang g©y thiÖt h¹i cho ngµnh Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO s¶n xuÊt trong níc. C¸c kho¶n thuÕ ® èi kh¸ng kh«ng ®îc

® ¸nh vµo s¶n phÈm hëng trî cÊp kh«ng ®îc khiÕ u kiÖ n.

1.2.5.6. Quy ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸

Kh¸i niÖm vÒ b¸n ph¸ gi¸ thÓ hiÖn trong luËt GATT

Th«ng thêng, ngêi ta ®Þnh nghÜa mäi lo¹i hµng nhËp

khÈu víi gi¸ qu¸ rÎ coi lµ hµng nhËp khÈu ®îc b¸n ph¸

gi¸. Tuy nhiªn, HiÖp ®Þnh vÒ Chèng b¸n ph¸ gi¸ (Agreement

on Implementation of Article VI of the General Agreement

on Tariffs and Trade 1994 “AntiDumping Code” HiÖp ®Þnh

ADP) ®Ò ra nh÷ng tiªu chÝ chÆt chÏ ®Ó x¸c ®Þnh khi nµo

mét s¶n phÈm nhËp khÈu ®îc coi lµ b¸n ph¸ gi¸. §Æc biÖt,

HiÖp ®Þnh ADP (§iÒu 2.1) nªu r»ng “mét s¶n phÈm ®îc coi

lµ ph¸ gi¸” nÕu gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n møc gi¸ mµ mét s¶n

phÈm t¬ng tù ®îc tiªu thô t¹i níc xuÊt khÈu. Nãi c¸ch

kh¸c, nÕu c¨n cø vµo sù so s¸nh gi¸ xuÊt khÈu vµ gi¸ tiªu

thô néi ®Þa t¹i níc xuÊt khÈu mµ gi¸ tiªu thô néi ®Þa cao

h¬n th× coi s¶n phÈm ®ã b¸n ph¸ gi¸.

Tuy nhiªn, HiÖp ®Þnh ADP (§iÒu 2.2) cho r»ng viÖc x¸c

®Þnh ph¸ gi¸ dùa theo c¬ së trªn cã thÓ kh«ng thÝch hîp

khi: (i) ViÖc b¸n s¶n phÈm trong thÞ trêng néi ®Þa cña n

íc xuÊt khÈu kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh kinh doanh diÔn ra

trong ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i b×nh thêng (ch¼ng h¹n: b¸n hµng

thÊp h¬n gi¸ thµnh s¶n xuÊt); vµ (ii) Lîng hµng b¸n t¹i

thÞ trêng néi ®Þa thÊp.

Trong nh÷ng trêng hîp ®ã, HiÖp ®Þnh cho phÐp x¸c ®Þnh

viÖc b¸n ph¸ gi¸ b»ng c¸ch so s¸nh gi¸ xuÊt khÈu víi: (1)

Gi¸ cã thÓ so s¸nh ®îc cña s¶n phÈm t¬ng tù khi xuÊt khÈu

sang níc thø ba; hoÆc (2) Gi¸ trÞ cÊu thµnh, tÝnh trªn c¬

së gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm nhËp khÈu céng thªm

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

c¸c chi phÝ chung, b¸n hµng, hµnh chÝnh vµ lîi nhuËn.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

So s¸nh gi¸: nh÷ng nguyªn t¾c chung

Nh nªu trªn , m ét s¶n phÈm chØ ®îc xem lµ b¸n ph¸ gi¸

khi gi¸ xuÊt khÈu cña nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi thÊp h¬ n g i¸

b¸n t¹i thÞ trêng néi ® Þa níc xuÊt khÈu. Cho nªn b iªn ® é

chèng ph¸ g i¸ tríc tiªn ®îc x¸c ® Þnh b»ng so s¸nh hai

lo ¹i g i¸ nµy.

H iÖ p ® Þnh AD P ® Ò ra nh÷ ng chØ dÉn ® Ó ® ¶m b¶o so s¸nh

c«ng b»ng g i÷ a gi¸ néi ® Þa vµ gi¸ xuÊt khÈu. Trªn thùc

tÕ , H iÖ p ® Þnh nµy kh¼ ng ® Þnh r»ng viÖ c so s¸nh nh vËy

ph¶i ®îc thùc hiÖ n “ ë cïng m ét cÊp ® é kinh doanh, th«ng

th êng ë khëi ® iÓm xuÊt xëng vµ liªn quan ® Õn doanh sè

tÝnh hÇu nh cïng m ét thê i ® iÓm . Còng cã thÓ cho r»ng cã

“sù kh¸c b iÖ t vÒ ® iÒ u kiÖ n vµ khèi lîng doanh sè b¸n,

thuÕ , cÊp ® é kinh doanh, sè lîng , thuéc tÝnh vËt lý” vµ

c¸c yÕ u tè kh¸c ¶nh hëng ® Õn so s¸nh g i¸ c¶ (xem §iÒ u 2.4

H iÖ p ® Þnh AD P).

Gi¸ b×nh qu©n

§Ó ®¹t biªn ®é ph¸ gi¸ b»ng c¸ch so s¸nh gi¸ trong n

íc vµ gi¸ xuÊt khÈu cña nhµ xuÊt khÈu, c¬ quan ®iÒu tra

thêng sö dông mét hÖ thèng lÊy møc b×nh qu©n, nhÊt lµ khi

bao gåm mét sè lîng lín nh÷ng giao dÞch nhá. §Ó ®¶m b¶o

r»ng trong nh÷ng trêng hîp nh vËy, gi¸ c¶ ®îc so s¸nh

trªn c¬ së tõng s¶n phÈm mét, HiÖp ®Þnh ADP (§iÒu 2.4.2)

yªu cÇu viÖc so s¸nh thêng dùa trªn c¬ së díi ®©y: (i)

HoÆc lµ gi¸ tiªu thô néi ®Þa b×nh qu©n gia quyÒn vµ gi¸

b×nh qu©n gia quyÒn cña tÊt c¶ c¸c giao dÞch xuÊt khÈu;

(ii) HoÆc lµ gi¸ tiªu thô néi ®Þa vµ gi¸ xuÊt khÈu dùa

trªn c¬ së tõng cuéc giao dÞch.

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

ChuyÓn ®æi tiÒn tÖ

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

So s¸nh gi¸ tiªu thô néi ® Þa vµ gi¸ xuÊt khÈu th êng

liªn quan ® Õn viÖ c chuyÓ n ® æ i gi¸ xuÊt khÈu sang ® ång

tiÒ n cña níc xuÊt khÈu. D o cã nh÷ ng biÕ n ® éng, tû gi¸

dïng chuyÓ n ® æ i ® ång tiÒ n cã thÓ ¶nh hëng lín ® Õn b iªn ® é

ph¸ g i¸. §Ó ® ¶m b¶o sù nhÊt qu¸n trong ph¬ ng ph¸p do c¸c

nhµ ® iÒ u tra sö dông, H iÖ p ® Þnh AD P (§iÒ u 2.4 .1 ) nªu r»ng

tû gi¸ hèi ® o¸i hiÖ n hµnh ngµy b¸n hµng ®îc ¸p dông. Tuy

nhiªn , nÕ u g iao dÞch dùa trªn tû gi¸ ® ∙ nªu trong hîp

® ång kú h¹n th× ¸p dông tû gi¸ ® ã.

TrÞ gi¸ cÊu thµnh

HiÖp ®Þnh ADP thõa nhËn r»ng, ë ®©u khèi lîng tiªu

thô néi ®Þa “thÊp”, gi¸ tiªu thô t¹i níc xuÊt khÈu kh«ng

thÓ lµm c¬ së thÝch hîp ®Ó so s¸nh gi¸. Trong nh÷ng trêng

hîp ®ã, HiÖp ®Þnh (§iÒu 2.2 vµ §iÒu 2.3) cho phÐp c¬ quan

®iÒu tra sö dông gi¸ trÞ cÊu thµnh thay cho gi¸ tiªu thô

néi ®Þa ®Ó so s¸nh gi¸. TrÞ gi¸ cÊu thµnh ®îc tÝnh theo

gi¸ thµnh cña ngµnh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm.

1.2.5.7. C¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong th¬ng m¹i

Néi dung

HiÖp ®Þnh vÒ C¸c biÖn ph¸p tù vÖ (Agreement on

Safeguards HiÖp ®Þnh AS) cho phÐp níc nhËp khÈu h¹n chÕ

nhËp khÈu trong giai ®o¹n t¹m thêi, nÕu sau khi c¸c c¬

quan cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh ®iÒu tra, x¸c ®Þnh r»ng nhËp

khÈu ®ang diÔn ra víi sè lîng t¨ng lªn (hoÆc tuyÖt ®èi

hoÆc t¬ng ®èi so víi s¶n xuÊt trong níc) g©y tæn h¹i

nghiªm träng cho ngµnh s¶n xuÊt trong níc s¶n xuÊt mÆt

hµng t¬ng tù hoÆc s¶n phÈm trùc tiÕp c¹nh tranh. H¬n n÷a

HiÖp ®Þnh cßn quy ®Þnh r»ng nh÷ng biÖn ph¸p Êy cã thÓ ë

d¹ng t¨ng thuÕ h¬n møc thuÕ suÊt rµng buéc hoÆc ®Æt ra

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

nh÷ng h¹n chÕ ®Þnh lîng th«ng thêng ®îc ¸p dông trªn c¬

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO së M FN ® èi víi nhËp khÈu tõ m äi nguån (theo §iÒ u 2 H iÖ p

® Þnh AS).

¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ

HiÖp ®Þnh AS nhÊn m¹nh r»ng khi tiÕn hµnh biÖn ph¸p

tù vÖ, môc tiªu cña chÝnh phñ ph¶i nh»m thóc ®Èy “®iÒu

chØnh c¬ cÊu” vµ “khuyÕn khÝch chø kh«ng h¹n chÕ c¹nh

tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ”. §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých ®ã,

HiÖp ®Þnh nªu r»ng nh÷ng biÖn ph¸p tù vÖ nh trªn chØ ®îc

¸p dông trong giai ®o¹n t¹m thêi ®Ó ngµnh s¶n xuÊt bÞ t¸c

®éng tiÕn hµnh nh÷ng bíc tù ®iÒu chØnh ®èi víi sù c¹nh

tranh n¶y sinh sau khi huû bá nh÷ng biÖn ph¸p Êy. ViÖc

®iÒu chØnh diÔn ra díi d¹ng ¸p dông c«ng nghÖ míi hoÆc

hîp lý ho¸ c¬ cÊu s¶n xuÊt.

§iÒu 5 HiÖp ®Þnh AS quy ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p tù vÖ sÏ

chØ ¸p dông “ë møc ®é cÇn thiÕt ®Ó ng¨n chÆn hoÆc kh¾c

phôc thiÖt h¹i nghiªm träng vµ t¹o thuËn lîi cho viÖc

®iÒu chØnh” vµ trªn “c¬ së kh«ng ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi

nhËp khÈu tõ mäi nguån”. Lo¹i hµnh ®éng tù vÖ ®îc tiÕn

hµnh t¨ng thuÕ hay ®Æt ra nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Þnh lîng

nhËp khÈu sÏ do c¬ quan ®iÒu tra quyÕt ®Þnh. Khi sö

dông nh÷ng h¹n chÕ ®Þnh lîng th× h¹n ng¹ch cã thÓ ®îc

ph©n bæ gi÷a c¸c níc cung cÊp. Trong trêng hîp ®ã, tõng

h¹n ng¹ch riªng ®îc ph©n bæ cã tham kh¶o ý kiÕn c¸c níc

cung cÊp trªn c¬ së phÇn nhËp khÈu cña hä trong thêi kú

tiªu biÓu tríc ®©y. Trong viÖc ph©n bæ tõng phÇn dùa trªn

c¬ së nµy, còng sÏ xem xÐt tho¶ ®¸ng lîi Ých cña c¸c nhµ

cung cÊp míi.

Båi thêng vÒ tæn thÊt th¬ng m¹i

Theo §iÒu 8 HiÖp ®Þnh AS, mét níc thµnh viªn ®Ò nghÞ

¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ ph¶i dù kiÕn ®Òn bï th¬ng m¹i

tho¶ ®¸ng cho c¸c níc bÞ biÖn ph¸p tù vÖ ®ã t¸c ®éng bÊt Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO lîi ® èi víi lîi Ých th ¬ ng m ¹i cña hä. Båi th êng th«ng th

êng lµ m ét sù nhîng bé díi d¹ng gi¶m thuÕ quan cña níc

m uèn thùc hiÖ n hµnh ® éng b¶o hé sang nh÷ ng níc h¹n chÕ

th ¬ ng m ¹i ® èi víi s¶n phÈm xuÊt khÈu kh¸c cã lîi cho hä.

NÕ u níc ¸p dông b iÖ n ph¸p tù vÖ vµ níc thµnh viªn

xuÊt khÈu bÞ t¸c ® éng kh«ng ® ¹t ®îc tho¶ thuËn ® Òn b ï th

¬ ng m ¹i tho¶ ® ¸ng, th× níc thµnh viªn xuÊt khÈu cã thÓ

hµnh ® éng tr¶ ® òa. Hµnh ® éng tr¶ ® òa th«ng th êng lµ rót

sù nhîng bé hoÆ c nghÜa vô kh¸c cho níc ®îc quyÒ n ¸p dông

biÖ n ph¸p tù vÖ . Tuy nhiªn , quyÒ n hµnh ® éng tr¶ ® òa kh«ng

®îc thùc hiÖ n trong 3 n¨m ® Çu khi b iÖ n ph¸p cã hiÖ u lùc,

m ét khi b iÖ n ph¸p tù vÖ ®îc tiÕ n hµnh phï hîp víi nh÷ ng

® iÒ u kho¶n cña H iÖ p ® Þnh vµ do kÕ t qu¶ cña viÖ c t¨ng nhËp

khÈu m ét c¸ch tuyÖ t ® èi (vµ kh«ng t¬ ng quan víi s¶n xuÊt

néi ® Þa).

1.2.6. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ mét sè lÜnh vùc riªng biÖt

cña WTO

1.2.6.1. LÜnh vùc dÖt may

C¬ së ph¬ng ph¸p luËn ®Ó hîp nhÊt th¬ng m¹i hµng dÖt

may vµo c¸c quy t¾c cña GATT lµ b¶n danh môc s¶n phÈm dÖt

may ghi trong phô lôc kÌm theo ATC. Danh môc ®ã bao gåm

tÊt c¶ s¶n phÈm hµng dÖt, sîi vµ v¶i, hµng dÖt vµ quÇn ¸o

may s½n, kh«ng kÓ chóng cã lÖ thuéc vµo nh÷ng h¹n chÕ hay

kh«ng (§iÒu 1 Phô lôc HiÖp ®Þnh ATC).

Môc ®Ých c¬ b¶n cña HiÖp ®Þnh dÖt may nh»m xo¸ bá h¹n

chÕ hiÖn ®ang ®îc mét sè níc ph¸t triÓn ¸p dông ®Ó nhËp

khÈu hµng dÖt may. Nh»m môc ®Ých ®ã, HiÖp ®Þnh ®Ò ra

nh÷ng thñ tôc ®Ó ®a toµn bé th¬ng m¹i vÒ hµng dÖt may vµo

khu«n khæ hÖ thèng GATT b»ng c¸ch yªu cÇu c¸c níc xo¸ bá

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

nh÷ng h¹n chÕ qua 4 giai ®o¹n trong thêi h¹n 10 n¨m kÕt

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO thóc vµo 112005. Trong m çi g ia i ® o¹n, s¶n phÈm cã sè l

îng lªn tíi m ét tû lÖ phÇn tr¨m tè i th iÓ u cña khèi lîng

níc ® ã nhËp khÈu n¨m 1990 th× ph¶i gép vµo qu¸ tr× nh hîp

nhÊt, nghÜa lµ ®a ra khái ph¹m vi ® iÒ u chØ nh cña ATC ,

chuyÓ n sang ph¹m vi ® iÒ u chØ nh cña c¸c quy t¾ c chung cña

W TO . Theo §iÒ u 2.6 vµ §iÒ u 2.8 H iÖ p ® Þnh ATC , nh÷ ng tû

lÖ phÇn tr¨m ® ã lµ :

 16% khèi lîng nhËp khÈu s¶n phÈm cña m ét níc trªn

danh m ôc, vµo ngµy b¾ t ® Çu cã hiÖ u lùc cña H iÖ p ® Þnh (tøc

lµ ngµy 1/1 /1995);

 Thªm 17% n÷ a vµo cuèi n¨m thø ba (tøc lµ 1/1 /1998);

 Thªm 18% n÷ a vµo cuèi n¨m thø b¶y (tøc lµ

1/1 /2002); vµ

 PhÇn cßn l¹i, tíi 49% vµo cuèi n¨m thø 10 (tøc lµ

ngµy 1/1 /2005).

Trong viÖ c quyÕ t ® Þnh s¶n phÈm nµo ®a vµo qu¸ tr× nh

hîp nhÊt, c¸c níc kh«ng cã nghÜa vô tù giíi h¹n vµo c¸c

s¶n phÈm bÞ h¹n chÕ . ThËt vËy, c¸c níc b¾ t ® Çu b»ng nh÷ ng

m Æ t hµng Ýt nh¹y c¶m nhÊt vµ chØ ®a vµo h¹n ng¹ch m ét sè

Ýt s¶n phÈm . H ¹n chÕ duy nhÊt m µ H iÖ p ® Þnh dÖ t m ay g© y ra

lµ danh m ôc hîp nhÊt ph¶i cã nh÷ ng s¶n phÈm cña m ét trong

4 c«ng ® o¹n, tøc lµ s¬ vµ sîi, v¶ i, s¶n phÈm dÖ t s½ n vµ

quÇn ¸o.

H îp nhÊt h¹n chÕ kh«ng thuéc M FA (H iÖ p ® Þnh ® a sîi

tríc ® ã)

§iÒ u 3 H iÖ p ® Þnh dÖ t m ay còng yªu cÇu c¸c níc ¸p

dông nh÷ ng h¹n chÕ vÒ lîng kh«ng thuéc M FA m µ kh«ng ®îc

phÐ p theo quy ® Þnh cña GATT hoÆ c lµ xo¸ bá dÇn trong thê i

kú 10 n¨m hoÆ c ph¶i thùc hiÖ n ® óng nh G ATT. Ch¬ ng tr× nh

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

xo¸ bá dÇn nh÷ ng h¹n chÕ ® ã ph¶i do c¸c níc nhËp khÈu

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO chuÈn bÞ vµ tr× nh cho C¬ quan G i¸m s¸t hµng dÖ t m ay

(TM B), m ét tæ chøc ®îc thµnh lËp theo H iÖ p ® Þnh ATC ® Ó

gi¸m s¸t viÖ c th i hµnh.

Nh÷ ng b iÖ n ph¸p tù vÖ qu¸ ® é

§iÒ u lý thó cÇn ghi nhËn lµ ngay c¶ m ôc ® Ých cña H iÖ p

® Þnh dÖ t m ay tuy lµ t¹o thuËn lîi cho viÖ c xo¸ bá nh÷ ng

h¹n chÕ vÒ hµng dÖ t, nhng H iÖ p ® Þnh l¹i cho phÐ p c¸c níc

thùc hiÖ n nh÷ ng hµnh ® éng b¶o hé trong suèt thê i kú

chuyÓ n ® æ i theo nh÷ ng quy t¾ c rÊ t chÆ t chÏ (xem §iÒ u 6

H iÖ p ® Þnh ATC ). Nh÷ ng hµnh ® éng b¶o hé qu¸ ® é ® ã chØ cã

thÓ thùc hiÖ n ® èi víi hµng dÖ t vµ s¶n phÈm m ay lµ nh÷ ng

thø kh«ng lÖ thuéc vµo h¹n ng¹ch vµ kh«ng hîp nhÊt vµo

GATT, vµ nÕ u c¸c níc nhËp khÈu x¸c ® Þnh r»ng:

(i) S¶n phÈm ®îc nhËp khÈu theo sè lîng t¨ng lªn nh

vËy sÏ g© y ra tæ n h¹i nghiªm träng hoÆ c thùc tÕ ® e do¹

ngµnh s¶n xuÊt trong níc chÕ t¹o cïng m ét s¶n phÈm nh

thÕ , vµ

(ii) Cã m èi quan hÖ nh© n qu¶ gi÷ a tæ n h¹i nghiªm

träng ® èi víi ngµnh s¶n xuÊt trong níc víi m øc t¨ng vät

vµ lín trong lîng nhËp khÈu tõ níc xuÊt khÈu hoÆ c nh÷ ng

níc xuÊt khÈu cÇn ph¶i h¹n chÕ .

Q uyÒ n sö dông nh÷ ng biÖ n ph¸p b¶o hé qu¸ ® é ¸p dông

cho m äi thµnh viªn W TO , tøc lµ kh«ng chØ víi c¸c níc

trong qu¸ khø ® ∙ ¸p dông nh÷ ng h¹n chÕ vÒ sè lîng theo

H iÖ p ® Þnh ® a sîi (M FA ) m µ cßn ¸p dông cho c¶ nh÷ ng níc

kiÓm so¸t (bao gåm c¸c níc ® ang ph¸t triÓ n vµ chËm ph¸t

triÓ n ), phô thuéc vµo nh÷ ng ® iÒ u kiÖ n chÆ t ch Ï m « t¶ díi

® © y (theo §iÒ u 6.1 H iÖ p ® Þnh dÖ t m ay):

Thø nhÊt, ® Ó cã thÓ ¸p dông râ rµng nh÷ ng b iÖ n ph¸p

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

® ã, c¸c níc cÇn ph¶i th«ng b¸o cho W TO ý ® Þnh cña hä b¶o

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO lu quyÒ n sö dông c¸c ® iÒ u kho¶n trong m ét thê i kú cô thÓ

sau kh i H iÖ p ® Þnh ATC b¾ t ® Çu cã hiÖ u lùc th i hµnh. §Ó

phï hîp víi nh÷ ng ® iÒ u kho¶n nµy, 55 níc ® ∙ th«ng b¸o ý

m uèn cña hä g i÷ quyÒ n trong kh i cã 9 níc th«ng b¸o hä

kh«ng m uèn b¶o lu quyÒ n ® ã.

Thø hai, c¸c níc th«ng b¸o ý ® Þnh b¶o lu quyÒ n ® Òu cã

nghÜa vô hîp nhÊt th ¬ ng m ¹i hµng dÖ t vµo G ATT theo 4 gia i

® o¹n, tu© n thñ nh÷ ng thñ tôc ¸p dông cho c¸c níc ® Æ t ra

nh÷ ng h¹n chÕ M FA.

Thø ba, m ét quèc gia ® Ò nghÞ ® Æ t ra nh÷ ng b iÖ n ph¸p

b¶o hé, tríc nhÊt cÇn ph¶i tham kh¶o níc hoÆ c c¸c níc

xuÊt khÈu cã liªn quan vµ chøng m inh t× nh tr¹ng cã tæ n

h¹i nghiªm träng hoÆ c thùc tÕ ® e do¹ cã tæ n h¹i.

V iÖ c tham kh¶o cã thÓ dÉn ® Õn tho¶ thuËn r»ng t× nh

h× nh thùc sù cÇn cã sù h¹n chÕ ® èi víi s¶n phÈm liªn

quan, trong trêng hîp nh vËy, m øc ® é h¹n chÕ vµ thê i kú

¸p dông ®îc nªu cô thÓ theo H iÖ p ® Þnh ATC . Thµnh viªn

nhËp khÈu còng cã thÓ ® Æ t ra nh÷ ng h¹n chÕ kÓ c¶ kh i viÖ c

tham kh¶o kh«ng thµnh c«ng. Nhng trong nh÷ ng trêng hîp

nh vËy, ph¶i ®a vÊn ® Ò ra tríc C¬ quan G i¸m s¸t hµng dÖ t

(TM B) ® Ó nhanh chãng xem xÐ t vµ cã khuyÕ n nghÞ thÝch hîp .

H¬ n n÷ a, ® Ó ® ¶m b¶o r»ng ngay c¶ nh÷ ng h¹n chÕ ®îc tho¶

thuËn trong tham kh¶o song biªn còng ph¶i phï hîp chÆ t

chÏ víi c¸c ® iÒ u kho¶n ATC , C¬ quan G i¸m s¸t hµng dÖ t cÇn

ph¶i x¸c ® Þnh xem viÖ c ® Æ t ra nh÷ ng h¹n chÕ nh vËy cã

chÝnh ® ¸ng theo quy ® Þnh cña H iÖ p ® Þnh dÖ t m ay hay kh«ng.

1.2.6.2. LÜnh vùc n«ng nghiÖp

Ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch ¸p dông theo HiÖp ®Þnh n«ng

nghiÖp ®µm ph¸n t¹i Vßng Uruguay cè g¾ng ®a th¬ng m¹i

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

trong n«ng nghiÖp vµo quy chÕ ®iÒu tiÕt cña GATT, mét

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO lÜ nh vùc m µ tÊ t c¶ c¸c níc thµnh viªn th êng kh«ng tu© n

thñ ® Çy ® ñ.

Theo ch¬ ng tr× nh c¶ i c¸ch , ngoµi b iÖ n ph¸p thuÕ quan,

c¸c níc ¸p dông nh÷ ng b iÖ n ph¸p nh h¹n chÕ sè lîng vµ

nh÷ ng lo ¹i thuÕ kh¸c, cÇn ph¶i xo¸ bá b»ng c¸ch bæ sung

nh÷ ng s¾ c thuÕ t¬ ng øng víi nh÷ ng b iÖ n ph¸p tù vÖ hiÖ n

hµnh. C¸c níc cßn buéc ph¶i gi¶m thuÕ quan ¸p dông cho

nhËp khÈu n«ng phÈm thuÕ quan ho¸ theo tû lÖ cam kÕ t, kÓ

c¶ nh÷ ng thuÕ suÊt ®a ra tõ viÖ c c¸c níc ® ang ph¸t triÓ n

®îc phÐ p cam kÕ t tû lÖ phÇn tr¨m thÊp h¬ n thuÕ suÊt ® Æ t

ra ® èi víi c¸c níc ph¸t triÓ n vµ trong lÞch tr× nh dµi

h¬ n. C¸c níc chËm ph¸t triÓ n ®îc m iÔ n trõ nghÜa vô gi¶m

thuÕ .

TÊt c¶ c¸c níc ph¸t triÓ n , ® ang ph¸t triÓ n vµ kÐm

ph¸t triÓ n nhÊt ® Òu cÇn ph¶i cam kÕ t kh«ng t¨ng thuÕ quan

cña m × nh lªn trªn m øc rµng buéc ë lÞch tr× nh nhîng bé.

Tuy nhiªn , c¸c níc ® ang ph¸t triÓ n vµ chËm ph¸t triÓ n ®îc

linh ho¹t ®a ra trÇ n thuÕ suÊt cao h¬ n m øc thuÕ hiÖ n ® ang

¸p dông ® ∙ cã g i¶m b ít.

Theo ch¬ ng tr× nh c¶ i c¸ch , c¸c níc sö dông trî g i¸

® ång ý g i¶m tû lÖ phÇn tr¨m cô thÓ cña trî gi¸ xuÊt khÈu

vµ trî g i¸ hç trî trong níc bÞ coi lµ lµm biÕ n d¹ng th ¬ ng

m ¹i.

H iÖ p ® Þnh quy ® Þnh r»ng c¸c cuéc ® µm ph¸n ® Ó tù do

ho¸ th ¬ ng m ¹i h¬ n n÷ a vµ hoµn th iÖ n c¸c quy t¾ c ¸p dông

theo ch¬ ng tr× nh c¶ i c¸ch ph¶i ®îc b¾ t ® Çu triÓ n khai tr

íc cuèi n¨m 1999.

ThuÕ ho¸: §iÓm quan träng cña HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp

lµ nh÷ng quy t¾c míi, ®ßi hái nh÷ng níc ¸p dông biÖn ph¸p

phi thuÕ quan (nh h¹n chÕ sè lîng nhËp khÈu, cÊp phÐp

nhËp khÈu tuú tiÖn vµ c¸c kho¶n thu kh¸c) ph¶i xo¸ bá Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO chóng b»ng c¸ch tÝnh quy ra m øc thuÕ quan t¬ ng ®¬ ng vµ

céng vµo m øc thuÕ quan cè ® Þnh (theo §iÒ u 4 vµ G hi chó 1

H iÖ p ® Þnh n«ng nghiÖ p). KÕ t qu¶ lµ c¸c níc ® Æ t thuÕ

suÊt m íi cho c¸c s¶n phÈm (chñ yÕ u thuéc vïng «n ® íi) m µ

tríc ® © y hä ® ∙ ¸p dông nh÷ ng biÖ n ph¸p phi thuÕ quan. M øc

thuÕ quan t¬ ng ®¬ ng cña c¸c biÖ n ph¸p phi thuÕ quan ®îc

tÝnh trªn c¬ së trung b× nh gi÷ a gi¸ thÕ giíi cña s¶n phÈm

(lµ ® èi tîng cña nh÷ ng b iÖ n ph¸p phi thuÕ quan) vµ gi¸

s¶n phÈm trong níc cña níc nhËp khÈu.

Nh÷ng cam kÕt tiÕp cËn hiÖn thêi vµ tèi thiÓu: C¸c n

íc xuÊt khÈu ®Òu lo l¾ng r»ng viÖc nhËp khÈu mét sè s¶n

phÈm chÞu h¹n chÕ vÒ sè lîng hay c¸c kho¶n thu kh¸c, cã

mét nguy c¬ lµ nÕu chØ dùa vµo qu¸ tr×nh thuÕ ho¸ th«i

th× sÏ kh«ng ®em l¹i t¸c dông tù do ho¸ m¹nh mÏ. Do ®ã,

viÖc sö dông nh÷ng cam kÕt tiÕp cËn hiÖn thêi vµ tèi

thiÓu ®îc sö dông ®Ó bæ khuyÕt cho qu¸ tr×nh thuÕ ho¸.

Nh÷ng biÖn ph¸p tù vÖ ®Æc biÖt: HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp

®¸p øng mèi quan t©m cña nh÷ng níc nhËp khÈu lµ viÖc xo¸

bá nh÷ng h¹n chÕ vÒ sè lîng cã thÓ dÉn ®Õn t¨ng nhËp khÈu

®ét ngét mÆc dï cã møc thuÕ quan t¬ng ®¬ng b»ng viÖc cho

phÐp hä ®Æt ra nh÷ng biÖn ph¸p tù vÖ ®èi víi s¶n phÈm ®îc

thuÕ ho¸ (theo §iÒu 5 HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp).

Gi¶m thuÕ quan theo tû lÖ phÇn tr¨m: Trong Vßng

Uruguay, c¸c níc tho¶ thuËn gi¶m thuÕ quan (c¶ thuÕ suÊt

ho¸ míi vµ c¸c thuÕ kh¸c) b»ng tû lÖ phÇn tr¨m cè ®Þnh. C¸c

níc ph¸t triÓn vµ ®ang chuyÓn ®æi kinh tÕ nhËn gi¶m bít

thuÕ quan trung b×nh 36%, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn gi¶m 24%.

Møc gi¶m ®ã ®èi víi c¸c níc ph¸t triÓn thùc hiÖn trong thêi

kú 6 n¨m kÓ tõ 1/1/1995, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong 10

n¨m. C¸c níc chËm ph¸t triÓn, dï cã møc thuÕ quan cao s¸t

trÇn thuÕ suÊt, còng kh«ng ph¶i gi¶m. C¸c quy t¾c cßn yªu Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO cÇu thuÕ suÊt ® èi víi tõng s¶n phÈm ph¶i ®îc gi¶m Ýt nhÊt

15% ® èi víi c¸c níc ph¸t triÓ n vµ 10% ® èi víi c¸c níc ® ang

ph¸t triÓ n .

Rµng buéc thuÕ quan: Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ch

¬ng tr×nh c¶i c¸ch thuÕ quan (vµ c¶ thuÕ suÊt ho¸) ¸p

dông ®èi víi n«ng phÈm lµ ph¶i ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c

quèc gia (ph¸t triÓn, ®ang ph¸t triÓn, chËm ph¸t triÓn vµ

chuyÓn ®æi kinh tÕ) chèng viÖc t¨ng trªn møc quy ®Þnh nªu

trong ch¬ng tr×nh nhîng bé cña c¸c níc. Cïng víi viÖc xo¸

bá c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan b»ng thuÕ quan ho¸ ®îc xem

nh lµ nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu cña ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch. Tr

íc khi ¸p dông, chØ cã rÊt Ýt thuÕ quan rµng buéc c¸c níc

ph¸t triÓn vµ níc ®ang ph¸t triÓn.

Trî cÊp xuÊt khÈu vµ nh÷ng biÖn ph¸p hç trî cña

chÝnh phñ

Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, ngêi ta thõa nhËn r»ng

mét sè níc dùa vµo viÖc sö dông trî cÊp ®Ó ®Èy s¶n phÈm

d thõa ra thÞ trêng quèc tÕ. HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp ®ßi

hái c¸c níc thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt gi¶m sö dông trî cÊp.

§iÒu 9 HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp cho phÐp c¸c níc sö dông 6

lo¹i trî cÊp miÔn lµ hä ®ång ý thùc hiÖn cam kÕt gi¶m c¶

khèi lîng trî cÊp (thÓ hiÖn trong kinh phÝ ng©n s¸ch) lÉn

c¶ sè lîng mÆt hµng xuÊt khÈu ®îc trî cÊp.

S¸u lo¹i trî cÊp xuÊt khÈu mµ c¸c níc thµnh viªn ph¶i

c¾t gi¶m (c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh«ng cÇn ph¶i thùc hiÖn

cam kÕt vÒ trî cÊp xuÊt khÈu môc 4, 5), ®ã lµ: (1) Kho¶n

trî cÊp trùc tiÕp cña chÝnh phñ phô thuéc vµo chØ tiªu thùc

hiÖn xuÊt khÈu; (2) ViÖc b¸n dù tr÷ n«ng phÈm phi th¬ng m¹i

cña chÝnh phñ víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ cã thÓ so s¸nh víi s¶n

phÈm t¬ng tù cho ngêi tiªu dïng thÞ trêng trong níc; (3)

Thanh to¸n vÒ nhËp khÈu n«ng phÈm ®îc tµi trî cña chÝnh Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO phñ, cã hoÆ c kh«ng tÝnh vµo tµ i kho¶n c«ng, bao gåm c¶ viÖ c

thanh to¸n ®îc tµ i trî bëi c¸c thñ tôc ¸p dông thuÕ ® èi víi

s¶n phÈm liªn quan hay m ét nguån n«ng phÈm tõ ® ã t¹o ra s¶n

phÈm xuÊt khÈu; (4) Kho¶n trî cÊp nh»m gi¶m chi phÝ tiÕ p

thÞ xuÊt khÈu n«ng phÈm (kh¸c víi trî cÊp thóc ® Èy xuÊt

khÈu vµ dÞch vô t vÊn cã s½ n réng r∙i), kÓ c¶ chi phÝ vËn

chuyÓ n, n© ng phÈm cÊp vµ c¸c chi phÝ chÕ biÕ n kh¸c, cïng

c¸c chi phÝ giao nhËn vËn t¶ i quèc tÕ ; (5) Chi phÝ vÒ giao

nhËn vËn t¶ i quèc tÕ ® èi víi hµng xuÊt khÈu ®îc u ® ∙i h¬ n

c¸c chuyÕ n hµng néi ® Þa; (6) Trî cÊp cho n«ng phÈm víi ® iÒu

kiÖ n tham gia vµo s¶n phÈm xuÊt khÈu.

CÇn ph¶i lu ý r»ng c¸c níc sö dông trî cÊp nh trªn ® ∙

thùc hiÖ n cam kÕ t m ét c¸ch réng r∙i trong ® µm ph¸n. Nh÷ ng

cam kÕ t ® ã ® ∙ ®îc tiÕ n hµnh trªn c¬ së tõng s¶n phÈm trong

ch¬ ng tr× nh nhîng bé cña hä theo W TO . C¸c níc nµy cã nghÜa

vô kh«ng ®îc vît qu¸ m øc cam kÕ t nªu trong lÞch tr× nh kÓ c¶

vÒ chi tiªu ng© n s¸ch lÉn khèi lîng . Hä còng thùc hiÖ n

nghÜa vô kh«ng m ë réng ph¹m vi s¶n phÈm hëng trî cÊp ngoµi

tiÕ n tr× nh quy ® Þnh (theo §iÒ u 10 H iÖ p ® Þnh n«ng nghiÖ p).

Hç trî trong níc: VÒ viÖc hç trî trong níc, quan ®iÓm

cña HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp (§iÒu 1a, §iÒu 6) lµ ®ßi hái

c¸c níc chÊp nhËn cam kÕt ph¶i gi¶m c¸c hç trî lµm biÕn

d¹ng th¬ng m¹i. V× môc ®Ých ®ã, HiÖp ®Þnh chia hç trî

thµnh ba lo¹i:

Hç trî trong hép xanh l¸ c©y: TÊt c¶ nh÷ng hç trî

“kh«ng cã, cã rÊt Ýt t¸c ®éng lµm biÕn d¹ng th¬ng m¹i hoÆc

t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt” vµ kh«ng cã “t¸c ®éng hç trî gi¸ ®èi

víi ngêi s¶n xuÊt” ®îc xem lµ nh÷ng hç trî trong hép mµu

xanh l¸ c©y vµ ®îc cam kÕt c¾t gi¶m (Phô lôc 2:1 HiÖp

®Þnh n«ng nghiÖp). HiÖp ®Þnh còng kh«ng h¹n chÕ qu¸ møc

quyÒn cña chÝnh phñ phª chuÈn nh÷ng hç trî nh»m c¶i tiÕn Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO n¨ng suÊt vµ hiÖ u qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖ p. Díi ® © y lµ m ét

sè vÝ dô vÒ hç trî trong hép xanh l¸ c© y trÝch tõ Phô lôc 2

cña H iÖ p ® Þnh: (i) Chi phÝ cña chÝnh phñ vÒ nghiªn cøu,

kiÓm so¸t dÞch bÖnh gi¸m ® Þnh, ph© n cÊp nh÷ ng s¶n phÈm

riªng biÖ t trong n«ng nghiÖ p, dÞch vô tiÕ p thÞ vµ xóc tiÕ n;

(ii) Sù ® ãng gãp cña chÝnh phñ trong c¸c ch¬ ng tr× nh b¶o

hiÓm thu nhËp vµ chÕ ® é b¶o hiÓm thu nhËp; (iii) C¸c kho¶n

trî cÊp vÒ th iªn tai; (iv) C¸c kho¶n trî cÊp theo ch¬ ng

tr× nh b¶o vÖ m «i trêng, ch¬ ng tr× nh hç trî cho ® i¹ ph¬ ng,

hç trî trong ® iÒu chØ nh c¬ cÊu lao ® éng, tµ i nguyªn…

Hç trî trong hép mµu xanh da trêi: Cïng víi nh÷ng

liÖt kª trªn, “viÖc thanh to¸n trùc tiÕp theo ch¬ng tr×nh

h¹n chÕ xuÊt khÈu” còng ®îc miÔn thùc hiÖn cam kÕt c¾t

gi¶m, miÔn lµ: (i) Nh÷ng kho¶n trî cÊp ®ã dùa trªn nh÷ng

khu vùc hay s¶n lîng quy ®Þnh; (ii) Nh÷ng kho¶n trî cÊp

®ã ®îc thùc hiÖn nÕu 85% hoÆc thÊp h¬n cña møc s¶n lîng

c¬ b¶n; (iii) Nh÷ng kho¶n trî cÊp ch¨n nu«i ®îc tÝnh theo

®Çu gia sóc. Nh÷ng tËp qu¸n trî cÊp nµy thêng ®îc dÉn

chiÕu thuéc c¸c biÖn ph¸p c¶u hép mµu xanh da trêi.

Hç trî mµu hæ ph¸ch: Hç trî mµu hæ ph¸ch chñ yÕu bao

gåm nh÷ng h×nh thøc hç trî trong níc ®îc xem lµ biÕn d¹ng

th¬ng m¹i. HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp ®Ò ra møc trÇn cho tæng

møc hç trî trong níc (lîng trî cÊp tÝnh gép AMS) mµ

chÝnh phñ cã thÓ cÊp cho c¸c nhµ s¶n xuÊt néi ®Þa. H¬n

n÷a, møc trÇn ®ã ®ßi hái AMS ph¶i gi¶m theo tû lÖ phÇn

tr¨m theo tho¶ thuËn.

Lîng trî cÊp tÝnh gép AMS ®îc tÝnh trªn c¬ së tõng

s¶n phÈm b»ng c¸ch sö dông chªnh lÖch gi÷a gi¸ tham kh¶o

bªn ngoµi trung b×nh cho mét s¶n phÈm víi gi¸ thùc tÕ ¸p

dông nh©n lªn theo sè lîng s¶n xuÊt. §Ó ®¹t ®îc AMS, c¸c

trî gi¸ trong níc kh«ng dµnh cho mét s¶n phÈm cô thÓ ®îc Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO tÝnh vµo tæ ng sè trî g i¸ ® ∙ tÝnh trªn c¬ së tõng s¶n

phÈm .

C¸c trî gi¸ m « t¶ trong hép m µu xanh l¸ c© y vµ xanh da

trê i nãi trªn ®îc m iÔ n trõ kh«ng gép vµo AM S. H¬ n n÷ a,

trong trêng hîp sù hç trî cho m ét s¶n phÈm cô thÓ l¹i díi

m øc 5% , th× kho¶n trî gi¸ ® èi víi s¶n phÈm ® ã ®îc lo¹i trõ

ra khái cam kÕ t c¾ t gi¶m . T¬ ng tù nh vËy, m ét hç trî trong

níc kh«ng dµnh riªng cho m ét s¶n phÈm cô thÓ ®îc lo¹i trõ

nÕ u kh«ng vît qu¸ 5% gi¸ trÞ cña s¶n lîng n«ng nghiÖ p. §èi

víi c¸c níc ® ang ph¸t triÓ n , m øc phÇn tr¨m tèi th iÓ u lµ

10% . §Ó khuyÕ n khÝch ph¸t triÓ n n«ng nghiÖ p vµ n«ng th«n,

c¸c níc ® ang ph¸t triÓ n cßn ®îc phÐp lo¹i trõ nhiÒ u h¬ n

khái c¸ch tÝnh AM S vµ do ® ã kh«ng ph¶i cam kÕ t c¾ t gi¶m nh

sau: (i) Trî cÊp ® Çu t th«ng th êng cho n«ng nghiÖ p; (ii)

Trî cÊp ® Çu vµo th«ng th êng cho nh÷ ng vïng s¶n xuÊt nghÌo

tµ i nguyªn, thu nhËp thÊp; (iii) Trî cÊp ® Ó khuyÕ n khÝch ® a

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

d¹ng ho¸ c© y trång vµ ph¸ huû c© y cã chÊt m a tuý.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Ch¬ng 2

so s¸nh ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i

hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi c¸c quy ®Þnh vÒ

th¬ng m¹i hµng ho¸ cña WTO

2.1. Sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a LuËt Th¬ng m¹i ViÖt

Nam n¨m 1997 víi c¸c chÕ ®Þnh cña WTO

Thø nhÊt, m øc ® é kh¸c biÖ t g i÷ a LuËt Th¬ ng m ¹i V iÖ t

Nam víi c¸c chÕ ® Þnh cña W TO nãi chung vµ chÕ ® Þnh th ¬ ng

m ¹i hµng ho¸ nãi riªng lµ kh¸ lín do m ôc ® Ých vµ ph¹m vi

® iÒ u chØ nh cña chóng rÊ t kh¸c nhau:

XÐ t vÒ m Æ t m ôc ® Ých, LuËt Th¬ ng m ¹i V iÖ t Nam ®îc

ban hµnh nh»m t¹o ra c¬ së ph¸p lý ® Ó ph¸t triÓ n nÒ n kinh

tÕ hµng ho¸ nhiÒ u thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr êng cã sù

qu¶n lý cña Nhµ níc theo ® Þnh híng XHCN , trong ® ã kinh tÕ

Nhµ níc ® ãng vai trß chñ ® ¹o vµ cïng víi kinh tÕ hîp t¸c

x∙ lµ nÒ n t¶ng cña nÒ n kinh tÕ quèc d© n; ph¸t triÓ n thÞ

trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô th ¬ ng m ¹i trªn c¸c vïng ® Êt n

íc; m ë réng giao lu th ¬ ng m ¹i víi níc ngoµi; gãp phÇn ® Èy

m ¹nh s¶n xuÊt, c¶ i th iÖ n ® êi sèng nh© n d© n b¶o vÖ lîi Ých

chÝnh ® ¸ng cña ngêi s¶n xuÊt, ngêi tiªu dïng vµ lîi Ých

hîp ph¸p cña th ¬ ng nh© n, gãp phÇn tÝch luü nh»m thóc ® Èy

toµn bé nÒ n kinh tÕ t¨ng tr ëng nhanh vµ bÒ n v÷ ng theo h íng c«ng nghiÖ p ho¸, hiÖ n ® ¹i ho¸, d© n chñ v¨n m inh11.

11 Xem lêi nãi ®Çu cña LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam 1997 Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Trong khi ®ã, c¸c chÕ ®Þnh cña WTO nãi chung vµ chÕ ®Þnh

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ nãi riªng ®îc x© y dùng nh»m hç trî cho

dßng th ¬ ng m ¹i cµng tù do ®îc nhiÒ u h¬ n bao nhiªu cµng

tèt bÊy nhiªu , b¶o ® ¶m cho c¸c c¸ nh© n, doanh nghiÖ p vµ

chÝnh phñ c¸c níc hiÓ u r»ng c¸c quy t¾ c th ¬ ng m ¹i quèc tÕ

lµ thèng nhÊt trªn toµn thÕ g iíi vµ kh«ng m ét níc nµo ®îc

® ét ngét thay ® æ i ph¸p luË t ph¸p luË t vµ chÝnh s¸ch th ¬ ng

m ¹i m µ kh«ng m ét c¸ nh© n, tæ chøc nµo cña níc kh¸c ®îc

biÕ t tríc. C¸c chÕ ® Þnh cña W TO còng cßn ®îc th iÕ t lËp

nh»m thùc hiÖ n chøc n¨ng cña c¸c c¨n cø ph¸p lý v÷ ng ch¾ c

® Ó c¸c níc th ¬ ng lîng , dµn xÕ p, tho¶ thuËn c¸c chÝnh

s¸ch , quy t¾ c th ¬ ng m ¹i ® a biªn , gi¶ i quyÕ t c¸c bÊt ® ång,

tranh chÊp ph¸t sinh trong qu¸ tr× nh ho¹t ® éng th ¬ ng m ¹i quèc tÕ 12.

XÐt vÒ mÆt ph¹m vi ®iÒu chØnh, LuËt Th¬ng m¹i ViÖt

Nam chñ yÕu ®iÒu chØnh c¸c hµnh vi th¬ng m¹i, x¸c ®Þnh

®Þa vÞ ph¸p lý cña th¬ng nh©n vµ quy ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c, chuÈn mùc trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam13.

C¸c hµnh vi th¬ng m¹i theo quy ®Þnh cña LuËt (§iÒu 45

LuËt Th¬ng m¹i) lµ kh¸ hÑp, bao gåm 14 nhãm hµnh vi thuéc

t ph¸p th¬ng m¹i. C¸c nguyªn t¾c, chuÈn mùc trong ho¹t

®éng th¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam còng chØ ®îc x©y dùng trªn

nÒn t¶ng triÕt häc Ph¸p quyÒn vµ kinh tÕ chÝnh trÞ XHCN,

møc ®é më ra víi bªn ngoµi vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ

kh¸ khiªm tèn. Trong khi ®ã, ph¹m vi ®iÒu chØnh c¸c chÕ

®Þnh cña WTO lµ kh¸ réng, bao qu¸t mäi vÊn ®Ò mang b¶n

chÊt th¬ng m¹i thuéc ®èi tîng ®iÒu chØnh cña c«ng ph¸p

quèc tÕ vÒ th¬ng m¹i. C¸c vÊn ®Ò ®îc ®iÒu chØnh ë ®©y lµ

12 Xem Hoµng Phíc HiÖp, Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi vµ mét sè vÊn ®Ò ph¸p lý ®Æt ra ®èi víi ViÖt Nam khi gia nhËp tæ chøc nµy. T¹p chÝ Nghiªn cøu lËp ph¸p sè 3 (2/2000) tr. 35 36, sè 4 (4/2000) tr. 34 44 13 Xem §iÒu 1 LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

th¬ng m¹i hµng ho¸, th¬ng m¹i dÞch vô, th¬ng m¹i cña

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO quyÒ n së h÷ u trÝ tuÖ vµ th ¬ ng m ¹i liªn quan ® Õn ® Çu t, lµ

nh÷ ng vÊn ® Ò ë V iÖ t Nam thuéc ph¹m vi ® iÒ u chØ nh cña

nhiÒ u ngµnh luË t kh¸c nhau. Nh vËy, sù kh¸c biÖ t ë ® © y ® ∙

lµ sù kh¸c biÖ t vÒ chÊt, cã tÝnh nguyªn t¾ c vµ trªn c¸c

cÊp ® é ® iÒ u chØ nh kh¸c nhau.

Thø hai, sù kh¸c biÖ t gi÷ a c¸c quy ® Þnh cã tÝnh c«ng

ph¸p cña LuËt Th¬ ng m ¹i V iÖ t Nam víi c¸c chÕ ® Þnh cña W TO

nãi chung vµ chÕ ® Þnh th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ nãi riªng tËp trung chñ yÕ u ë Ch¬ ng I (N h÷ ng quy ® Þnh chung)14. §iÓm

thiÕu sãt lín cña LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam lµ cha thÓ hiÖn

mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ râ rµng c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO

vµ hÖ thèng th¬ng m¹i toµn cÇu, ®Æc biÖt lµ nguyªn t¾c

kh«ng ph©n biÖt ®èi xö trong th¬ng m¹i quèc tÕ th«ng qua

quy chÕ MFN, NT; nguyªn t¾c th¬ng m¹i ngµy cµng tù do h¬n

th«ng qua ®µm ph¸n; t¹o dùng mét nÒn t¶ng æn ®Þnh cho th

¬ng m¹i; t¨ng cêng c¹nh tranh c«ng b»ng; vµ t¹o thuËn lîi

h¬n cho c¸c níc kÐm ph¸t triÓn vÒ mÆt kinh tÕ. Trong thùc

tiÔn lËp ph¸p vµ hµnh ph¸p cña níc ta thêi gian qua ®∙ cã

nhiÒu cè g¾ng ®Ó xö lý vÊn ®Ò nµy. Tuy vËy, møc ®é xö lý

còng cßn h¹n chÕ, cha ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu chung cña

qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

ViÖc ban hµnh Ph¸p lÖnh §∙i ngé Tèi huÖ quèc vµ §∙i

ngé quèc gia trong th¬ng m¹i quèc tÕ n¨m 2002 hoÆc Ph¸p

lÖnh Träng tµi th¬ng m¹i n¨m 2003 lµ cÇn thiÕt, nhng ®ã

lµ gi¶i ph¸p t×nh thÕ, kh«ng thÓ thay thÕ ®îc c¸c quy

®Þnh cña LuËt bëi v× xÐt vÒ mÆt thøc bËc ph¸p luËt th×

14 Xem B¸o c¸o nghiªn cøu Dù ¸n VIE/01/004 “Nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a LuËt Th ¬ng m¹i ViÖt Nam víi HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam Hoa Kú vµ c¸c chÕ ®Þnh cña WTO” TS. Hoµng Phíc HiÖp (trëng nhãm), QuyÒn Vô trëng Vô ph¸p luËt quèc tÕ vµ Hîp t¸c quèc tÕ, Bé T ph¸p Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

luËt cã gi¸ trÞ ph¸p lý cao h¬n ph¸p lÖnh.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Thø ba, ph¶i thõa nhËn r»ng , c¸c quy ® Þnh cña W TO lµ

kh¸ phøc t¹p , héi tô nhiÒ u ng«n ng÷ ph¸p lý kh¸c nhau vµ

d∙ ®îc kiÓm nghiÖm trong thùc tiÔ n th ¬ ng m ¹i quèc tÕ .

V iÖ c hiÓ u b iÕ t m ét c¸ch ® Çy ® ñ, toµn d iÖ n vµ s© u s¾ c néi

dung c¸c cam kÕ t trong W TO còng nh c¬ chÕ vËn hµnh cña

c¸c quy ® Þnh trong c¸c v¨n kiÖ n ph¸p lý ® ã trong thùc

tiÔ n vµ t¸c ® éng cña chóng vµo sù ph¸t triÓ n kinh tÕ x∙

héi cña V iÖ t Nam lµ c«ng viÖ c kh«ng ® ¬ n g i¶n . viÖ c ® ¸nh

gi¸ vµ ® Þnh híng ® iÒ u chØ nh c¸c quy ® Þnh cña ph¸p luË t

th ¬ ng m ¹i V iÖ t Nam nãi chung, söa ® æ i bæ sung LuËt Th¬ ng

m ¹i V iÖ t Nam nãi riªng sÏ cßn phøc t¹p h¬ n nhiÒ u do ph¶i

® èi m Æ t víi c¸c vÊn ® Ò rÊt m íi liªn quan ® Õn héi nhËp vµ

m ë cöa cña V iÖ t Nam , ph¸t huy néi lùc ® Ó x© y dùng nÒ n

kinh tÕ thÞ tr êng theo ® Þnh híng XHCN ë V iÖ t Nam . Sù kh¸c

biÖ t trªn thùc tÕ rÊ t lín trong hÖ thèng chÝnh trÞ , kinh

tÕ , x∙ héi vµ ph¸p luË t gi÷ a V iÖ t Nam víi c¸c thµnh viªn

cña W TO còng nh kh¸c b iÖ t vÒ suy nghÜ , c¸ch lµm ¨n vµ ý

thøc chÊp hµnh ph¸p luË t. Sù kh¸c b iÖ t nµy ®îc thÓ hiÖ n

râ nÐ t qua c¸ch lµm luË t cña V iÖ t Nam ph¶i cã ch¬ ng

qu¶n lý Nhµ níc vÒ th ¬ ng m ¹i (Ch¬ ng V LuËt Th¬ ng m ¹i

V iÖ t Nam ) vµ m ét sè quy ® Þnh ë Ch¬ ng I (§iÒ u 10 ChÝnh

s¸ch ® èi víi doanh nghiÖ p Nhµ níc, §iÒ u 16 ChÝnh s¸ch

ngo¹i th ¬ ng).

2.2. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong c¸c quy

®Þnh vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia

2.2.1. VÒ §èi xö Tèi huÖ quèc (MFN)

2.2.1.1. VÒ néi dung nguyªn t¾c MFN

Theo quy ®Þnh trong §iÒu I HiÖp ®Þnh GATT 1994 cña

WTO, Nguyªn t¾c §∙i ngé Tèi huÖ quèc yªu cÇu c¸c bªn ký

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

kÕt ph¶i dµnh ngay lËp tøc vµ v« ®iÒu kiÖn mäi sù ®∙i ngé

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ® èi víi c¸c kho¶n thuÕ , ph¬ ng thøc thanh to¸n , m äi luË t

lÖ , thñ tôc, m äi lîi thÕ , b iÖ t ® ∙i, ® Æ c quyÒ n hay quyÒ n

m iÔ n trõ dµnh cho s¶n phÈm cã xuÊt xø tõ hay ®îc g iao tíi

bÊt kú m ét níc nµo kh¸c sÏ ph¶i dµnh cho s¶n phÈm t¬ ng tù

cã xuÊt xø tõ hoÆ c g iao tíi m äi bªn ký kÕ t kh¸c.

Q uy ® Þnh nµy còng ®îc ghi nhËn trong H iÖ p ® Þnh th ¬ ng

m ¹i V iÖ t M ü t¹i §iÒ u I, Ch¬ ng I vµ cã lé tr× nh thùc

hiÖ n.

T¹i V iÖ t Nam , nguyªn t¾ c §∙i ngé Tèi huÖ quèc ®îc quy

® Þnh trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luË t hiÖ n hµnh nh: LuËt Th¬ ng

m ¹i; LuËt ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu; LuËt H¶i quan;

Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT; vµ M ét sè v¨n b¶n kh¸c.

Trong ® ã:

§iÒ u 3 Kho¶n 1 Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT quy ® Þnh kh¸i

niÖm M FN , theo ® ã MFN trong th¬ng m¹i hµng ho¸ lµ ®èi xö

kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n ®èi xö mµ ViÖt Nam dµnh cho hµng

ho¸ nhËp khÈu cã xuÊt xø tõ mét níc so víi hµng ho¸ t¬ng

tù nhËp khÈu cã xuÊt xø tõ níc thø ba hoÆc hµng ho¸ xuÊt

khÈu ®Õn mét níc so víi hµng ho¸ t¬ng tù xuÊt khÈu ®Õn n

íc thø ba.

§iÒu 6 Ph¸p lÖnh MFN vµ NT quy ®Þnh ViÖt Nam dµnh

MFN trong trêng hîp ph¸p luËt ViÖt Nam hoÆc §iÒu íc quèc

tÕ mµ ViÖt Nam tham gia quy ®Þnh ¸p dông MFN.

§iÒu 7 Ph¸p lÖnh MFN vµ NT quy ®Þnh MFN trong th¬ng

m¹i hµng ho¸ ®îc ¸p dông ®èi víi: ThuÕ, c¸c lo¹i phÝ vµ

c¸c kho¶n thu kh¸c ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu

hoÆc liªn quan ®Õn hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu; Ph¬ng

thøc thanh to¸n vµ chuyÓn tiÒn; Thñ tôc liªn quan ®Õn

xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸; ThuÕ vµ c¸c lo¹i phÝ trong

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

níc; H¹n chÕ ®Þnh lîng vµ cÊp phÐp; C¸c quy ®Þnh kh¸c cña

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ph¸p luË t cã ¶nh hëng ® Õn viÖ c b¸n, chµo b¸n, m ua, vËn

t¶ i, ph© n phèi, lu kho vµ sö dông hµng ho¸ t¹i thÞ tr êng

trong níc.

Ngoµi ra , LuËt Th¬ ng m ¹i, LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ

nhËp khÈu vµ LuËt H¶i quan cña V iÖ t Nam cßn cã quy ® Þnh

vÒ viÖ c ¸p dông ® iÒ u íc quèc tÕ trong trêng hîp ® iÒ u íc

quèc tÕ cã quy ® Þnh kh¸c víi ph¸p luË t V iÖ t Nam , cô thÓ

lµ :

+ Kho¶n 1 §iÒ u 4 LuËt Th¬ ng m ¹i quy ® Þnh “Trong trêng

hîp ® iÒ u íc quèc tÕ m µ níc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa V iÖ t

Nam ký kÕ t hoÆ c tham gia cã quy ® Þnh kh¸c víi quy ® Þnh

cña LuËt nµy th× c¸c bªn trong hîp ® ång ¸p dông quy ® Þnh

cña ® iÒ u íc quèc tÕ ® ã”.

+ §iÒ u 4 LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu còng quy

® Þnh “ Hµng xuÊt khÈu, nhËp khÈu theo ® iÒ u íc quèc tÕ m µ

V iÖ t Nam ký kÕ t hoÆ c tham g ia cã quy ® Þnh kh¸c vÒ thuÕ

xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu, th× thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp

khÈu thùc hiÖ n theo ® iÒ u íc quèc tÕ ”.

+ Kho¶n 1 §iÒ u 5 LuËt H¶i quan quy ® Þnh “Trong trêng

hîp ® iÒ u íc quèc tÕ m µ Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa V iÖ t Nam

ký kÕ t hoÆ c tham g ia cã quy ® Þnh kh¸c víi quy ® Þnh cña

LuËt nµy (LuËt H¶i quan) th× ¸p dông quy ® Þnh cña ® iÒ u íc

quèc tÕ ® ã”.

Tuy ® ∙ cã quy ® Þnh vÒ chÕ ® é §∙i ngé Tèi huÖ quèc

trong Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT, song quy ® Þnh nµy cßn rÊt

chung chung. C¸c quy ® Þnh kh¸c trong c¸c v¨n b¶n liªn

quan ® Õn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ nh× n chung kh«ng cã sù

ph© n biÖ t ® èi xö g i÷ a hµng ho¸ cña níc nhËp khÈu vµo V iÖ t

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Nam .

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

VÒ m Æ t h× nh thøc, Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT ® ∙ quy ® Þnh thñ

tôc ph¸p lý cho viÖ c thùc hiÖ n cam kÕ t vÒ M FN trong W TO .

Tuy nhiªn , vÒ m Æ t néi dung cÇn ® èi ch iÕ u, xem xÐ t thªm

c¸c quy ® Þnh cô thÓ trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luË t kh¸c cña

V iÖ t Nam v× ® «i kh i vÉn cßn cha hoµn toµn phï hîp .

2.2.1.2. VÒ c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ cña nguyªn t¾c

MFN

(1) §iÒu XXIV cña GATT 1994 quy ®Þnh §∙i ngé Tèi huÖ

quèc trong th¬ng m¹i hµng ho¸ kh«ng ¸p dông ®èi víi: (i)

¦u ®∙i dµnh cho c¸c níc cã chung ®êng biªn giíi nh»m t¹o

thuËn lîi cho trao ®æi vïng biªn; (ii) C¸c níc thuéc

liªn minh thuÕ quan hoÆc khu vùc mËu dÞch tù do.

Ngo¹i lÖ nµy còng ®∙ ®îc quy ®Þnh trong §iÒu 1 Kho¶n

3 Ch¬ng I cña HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü.

Trong khi ®ã, §iÒu 8 Ph¸p lÖnh MFN vµ NT cña ViÖt Nam

quy ®Þnh §èi xö Tèi huÖ quèc trong th¬ng m¹i hµng ho¸

kh«ng ¸p dông ®èi víi: (i) Níc cã chung biªn giíi víi

ViÖt Nam nh»m t¹o thuËn lîi cho viÖc giao lu hµng ho¸

biªn giíi trªn c¬ së HiÖp ®Þnh song ph¬ng; (ii) C¸c u ®∙i

dµnh cho c¸c thµnh viªn cña tho¶ thuËn vÒ liªn kÕt kinh

tÕ mµ ViÖt Nam ký kÕt hoÆc gia nhËp.

Nh vËy, c¸c quy ®Þnh cña ViÖt Nam vÒ trêng hîp ngo¹i

lÖ nµy ®∙ t¬ng ®ång vµ phï hîp víi quy ®Þnh cña WTO. Tuy

nhiªn kh¸i niÖm liªn kÕt kinh tÕ trong Ph¸p lÖnh MFN vµ

NT cÇn ®îc cô thÓ ho¸ cho phï hîp víi WTO h¬n n÷a.

(2) §iÒu XX cña GATT 1994 quy ®Þnh vÒ c¸c ngo¹i lÖ

chung, theo ®ã nguyªn t¾c nµy kh«ng ¸p dông trong c¸c tr

êng hîp ®Ó b¶o vÖ ®¹o ®øc c«ng céng; søc khoÎ vµ cuéc

sèng cña con ngêi, ®éng thùc vËt; di s¶n quèc gia; nguån

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

tµi nguyªn cã thÓ c¹n kiÖt; nh»m thùc hiÖn mét kÕ ho¹ch

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO æ n ® Þnh kinh tÕ cña chÝnh phñ; b¶o ® ¶m sù t«n träng ph¸p

luË t vµ c¸c quy t¾ c kh«ng tr¸i víi quy ® Þnh cña H iÖ p

® Þnh; nh»m ph© n phèi m ét s¶n phÈm thuéc d iÖ n khan hiÕm

chung trong níc hay t¹i m ét ® Þa ph¬ ng; nh»m b¶o vÖ an

ninh vµ bÝ m Ët cña quèc gia ; hoÆ c liªn quan ® Õn lao ® éng

tï nh© n.

Nh× n chung c¸c ngo¹i lÖ thuéc §iÒ u XX cña G ATT 1994

phÇn lín ® ∙ ®îc quy ® Þnh trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p

luË t cña V iÖ t Nam nh:

(i) Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT;

(ii) LuËt ThuÕ xuÊt khÈu thuÕ nhËp khÈu;

(iii) C¸c v¨n b¶n ® iÒ u hµnh xuÊt nhËp khÈu nh NghÞ

® Þnh sè 57/1998/N §CP ngµy 31/7 /1998 quy ® Þnh ch i tiÕ t

th i hµnh LuËt Th¬ ng m ¹i; NghÞ ® Þnh 44/2001/N §CP ngµy

2/8 /2001 vÒ viÖ c söa ® æ i bæ sung m ét sè ® iÒ u cña NghÞ

® Þnh 57/1998/N §CP; Q uyÕ t ® Þnh sè 46/2001/Q §TTg ngµy

4/4 /2001 vÒ qu¶n lý xuÊt khÈu nhËp khÈu hµng ho¸ thê i kú

2001 2005.

(3 ) §iÒ u XX I cña GATT 1994 quy ® Þnh c¸c bªn kh«ng cã

nghÜa vô cung cÊp th«ng tin ¶nh hëng tíi an ninh quèc

gia ; tiÕ n hµnh c¸c b iÖ n ph¸p b¶o vÖ an ninh quèc g ia cña

m × nh vµ nh»m thùc th i c¸c b iÖ n ph¸p nh© n danh H iÕ n ch¬ ng

Liªn hîp quèc, nh»m duy tr× hoµ b× nh vµ an ninh quèc tÕ .

VÊn ® Ò nµy thuéc ph¹m vi ® iÒ u chØ nh trong m ét sè v¨n

b¶n ph¸p luË t kh¸c cña V iÖ t Nam nh Ph¸p lÖ nh BÝ m Ët Nhµ

níc, Ph¸p lÖ nh vÒ t× nh tr¹ng khÈn cÊp.

2.2.2. VÒ §èi xö quèc gia (NT)

2.2.2.1. VÒ néi dung nguyªn t¾c NT

§iÒu III GATT 1994 cña WTO quy ®Þnh dµnh cho hµng

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

nhËp khÈu tõ l∙nh thæ cña mét bªn sù ®∙i ngé kh«ng kÐm

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO thuËn lîi h¬ n so víi hµng ho¸ t¬ ng tù trong níc liªn quan

® Õn c¸c kho¶n thuÕ , kho¶n thu néi ® Þa hay bÊt kú c¸c quy

® Þnh ph¸p luË t nµo kh¸c. Q uy ® Þnh nµy còng ®îc ghi nhËn

trong H iÖ p ® Þnh th ¬ ng m ¹i V iÖ t M ü t¹i §iÒ u I Kho¶n

2,3 ,4 Ch¬ ng I vµ cã lé tr× nh thùc hiÖ n.

Trong kh i ® ã, vÊn ® Ò NT cña V iÖ t Nam ®îc ® iÒ u chØ nh

trong c¸c v¨n b¶n nh: Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT; LuËt Th¬ ng

m ¹i; LuËt ThuÕ tiªu thô ® Æ c b iÖ t; LuËt ThuÕ g i¸ trÞ g ia

t¨ng ; NghÞ ® Þnh 84/1998/N §CP ngµy 12/10 /1998 Q uy ® Þnh

ch i tiÕ t th i hµnh LuËt thuÕ tiªu thô ® Æ c b iÖ t.

Trong ® ã:

§iÒ u 4 Kho¶n 1 Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT quy ® Þnh §èi xö

quèc g ia trong th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ lµ ® èi xö kh«ng kÐm

thuËn lîi h¬ n ® èi xö m µ V iÖ t Nam dµnh cho hµng ho¸ nhËp

khÈu so víi hµng ho¸ t¬ ng tù trong níc.

§iÒ u 15 Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT quy ® Þnh ® èi xö quèc

gia ¸p dông ® èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo V iÖ t Nam vµ

hµng ho¸ xuÊt khÈu tõ V iÖ t Nam .

VÒ m Æ t h× nh thøc, Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT ® ∙ t¹o ra c¬ së

ph¸p lý cho viÖ c thùc hiÖ n nguyªn t¾ c nµy. Tuy nhiªn ,

trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luË t ® iÒ u chØ nh tõng lÜ nh

vùc cô thÓ vÉn duy tr× sù kh«ng b× nh ® ¼ ng gi÷ a hµng nhËp

khÈu vµ hµng trong níc, cô thÓ :

§iÒ u 8 Kho¶n 2 M ôc (l) LuËt ThuÕ g i¸ trÞ g ia t¨ng

söa ® æ i sè 07/2003/Q H 11 ngµy 17/6 /2003 quy ® Þnh thuÕ suÊt

5% ® èi víi b«ng s¬ chÕ tõ b«ng trång trong níc vµ 10% ® èi

víi b«ng tõ nguyªn liÖ u nhËp khÈu.

§iÒ u 7 LuËt ThuÕ tiªu thô ® Æ c biÖ t söa ® æ i sè

08/2003/Q H11 ngµy 17/6 /2003 quy ® Þnh thuÕ suÊt ® èi víi

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

thuèc l¸ ® iÕ u cã ® Çu läc s¶n xuÊt chñ yÕ u b»ng nguyªn

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO liÖ u nhËp khÈu lµ 65% cßn ® èi víi thuèc l¸ ® iÕ u cã ® Çu

läc s¶n xuÊt chñ yÕ u b»ng nguyªn liÖ u s¶n xuÊt trong níc

lµ 45% .

§iÒ u 16 Kho¶n 2 LuËt ThuÕ tiªu thô ® Æ c biÖ t söa ® æ i

n¨m 2003 cßn quy ® Þnh c¬ së s¶n xuÊt l¾ p r¸p « t« trong

níc ®îc gi¶m m øc thuÕ suÊt theo B iÓ u thuÕ tiªu thô ® Æ c

biÖ t quy ® Þnh t¹i §iÒ u 7 cña LuËt nµy nh sau: n¨m 2004

gi¶m 70% , n¨m 2005 g i¶m 50% , n¨m 2006 g i¶m 30% , tõ n¨m

2007 nép ® óng thuÕ suÊt quy ® Þnh, tøc lµ ¸p dông m øc thuÕ

suÊt nh nhau cho nhËp khÈu vµ c¶ s¶n xuÊt trong níc. Q uy

® Þnh nh vËy lµ v× ngµnh s¶n xuÊt « t« t¹i V iÖ t Nam lµ m ét

ngµnh non trÎ nªn Nhµ níc m uèn trî g ióp , hay chÝnh x¸c

h¬ n lµ b¶o hé cho ngµnh nµy.

Theo quy ® Þnh cña ph¸p luË t hiÖ n hµnh th× V iÖ t Nam

vÉn cßn ¸p dông phô thu ® èi víi m ét sè m Æ t hµng nh: Q uyÕ t

® Þnh sè 03/2000/Q §BTC cña Bé tµ i chÝnh ngµy 7/1 /2000 quy

® Þnh phô thu 5% ® èi víi bét PVC ; Q uyÕ t ® Þnh sè 07/BVGCP

cña Ban vËt gi¸ chÝnh phñ ngµy 19/1 /1999 quy ® Þnh phô thu

5% ® èi víi chÊt ho¸ dÎo DO P; Q uyÕ t ® Þnh sè 42/2000/Q §/BTC

ngµy 17 th¸ng 3 n¨m 2000 vÒ viÖ c quy ® Þnh tû lÖ thu chªnh

lÖ ch gi¸ ® èi víi m ét sè m Æ t hµng nhËp khÈu; Q uyÕ t ® Þnh sè

42/2001/Q §/B TC ngµy 15 th¸ng 05 n¨m 2001 vÒ viÖ c qui ® Þnh

tû lÖ thu chªnh lÖ ch gi¸ ® èi víi m Æ t hµng C linker nhËp

khÈu.

V iÖ c quy ® Þnh phô thu kÓ trªn ® ∙ vi ph¹m nguyªn t¾ c

® èi xö b× nh ® ¼ ng g i÷ a hµng nhËp khÈu vµ hµng t¬ ng tù

trong níc. V× vËy, lo ¹i bá phô thu lµ cÇn th iÕ t ® Ó ® ¸p

øng yªu cÇu cña W TO vÒ nguyªn t¾ c §è i xö quèc g ia .

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

2.2.2.2. VÒ c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ cña nguyªn t¾c NT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

§iÒ u III G ATT 1994 cña W TO còng quy ® Þnh c¸c tr êng

hîp ngo¹i lÖ , theo ® ã §è i xö quèc g ia trong th ¬ ng m ¹i

hµng ho¸ kh«ng ¸p dông ® èi víi: (i) V iÖ c c¸c c¬ quan

chÝnh phñ m ua s¾ m nh»m m ôc ® Ých cho tiªu d ïng cña chÝnh

phñ; (ii) V iÖ c ch i tr¶ c¸c kho¶n trî cÊp chØ dµnh cho c¸c

nhµ s¶n xuÊt néi ® Þa; (iii) Tuy nhiªn , kh«ng ¸p dông

kho¶n nµy cho viÖ c thu phÝ vËn t¶ i dùa vµo yÕ u tè kinh

tÕ .

Trong kh i ® ã, §iÒ u 17 Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT cña V iÖ t

Nam quy ® Þnh §èi xö quèc g ia kh«ng ¸p dông ® èi víi: (i)

V iÖ c m ua s¾ m cña ChÝnh phñ V iÖ t Nam nh»m m ôc ® Ých tiªu

dïng cña ChÝnh phñ; (ii) C¸c kho¶n trî cÊp dµnh cho nhµ

s¶n xuÊt trong níc, c¸c ch¬ ng tr× nh trî cÊp thùc hiÖ n díi

h× nh thøc ChÝnh phñ V iÖ t Nam m ua l¹i hµng ho¸ s¶n xuÊt

trong níc; (iii) C¸c kho¶n ch i phÝ vËn t¶ i trong níc ®îc

tÝnh trªn c¬ së c¸c ho¹t ® éng m ang tÝnh kinh tÕ cña ph¬ ng

tiÖ n vËn t¶ i.

VÒ c¬ b¶n, quy ® Þnh cña ph¸p luË t V iÖ t Nam vÒ c¸c tr

êng hîp ngo¹i lÖ nµy vµ c¸c tr êng hîp ngo¹i lÖ chung theo

§iÒ u XX , XX I cña G ATT ® ∙ ®îc ph© n tÝch ë phÇn ngo¹i lÖ

M FN ë trªn ® ∙ t¬ ng ® ång vµ kh«ng tr¸i víi quy ® Þnh cña

GATT.

2.3. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong c¸c quy

®Þnh vÒ thuÕ quan

ë níc ta , LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®îc ban

hµnh vµo n¨m 1987 ® Ó thay thÕ cho chÕ ® é thu b ï chªnh

lÖ ch ngo¹i th ¬ ng tån t¹i trong suèt thê i kú qu¶n lý theo

c¬ chÕ hµnh chÝnh. §Æ c ® iÓm cña LuËt thuÕ nµy chØ ¸p dông

chñ yÕ u cho hµng ho¸ bu«n b¸n gi÷ a V iÖ t Nam vµ c¸c thµnh

viªn khèi H éi ® ång t¬ ng trî kinh tÕ (SEV ). D anh m ôc biÓ u

thuÕ ®îc ban hµnh theo danh m ôc hµng ho¸ cña SEV chø Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO kh«ng ph¶i danh m ôc hµng ho¸ HS cña Héi ® ång h¶i quan thÕ

giíi. Tõ ® ã ® Õn nay, LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu

® ∙ cã nhiÒ u lÇ n söa ® æ i, bæ sung cho phï hîp h¬ n víi c¸c

quy ® Þnh cña AFTA vµ W TO . D anh m ôc hµng ho¸ HS ®îc ®a vµo

¸p dông trong b iÓ u thuÕ xuÊt nhËp khÈu thay cho danh m ôc

hµng ho¸ theo khèi SEV .

Ngoµi ra theo tinh thÇn c¾ t gi¶m thuÕ quan, V iÖ t Nam

® ∙ cã nh÷ ng ® iÒ u chØ nh hîp lý h¬ n.

B¶ng 2: C¬ cÊu thuÕ nhËp khÈu cña ViÖt Nam 5/1995 vµ

1/1999

5/1995

1/1999

Møc thuÕ (%)

Tû lÖ(%)

51,7 9,5 20,4 8,0 5,5 3,7 0,3 0,4 0,5 100

50,6 8,1 10,0 10,7 10,1 9,2 0,6 0.4 0 100

Sè lîng mÆt hµng chÞu thuÕ 3123 515 615 660 626 570 37 28 0 6174

Sè lîng mÆt hµng chÞu thuÕ 1621 299 638 255 173 115 9 11 4 3135

05 610 1120 2130 3140 4150 5160 61100 101200 Tæng sè Nguån: TrÝch tõ BiÓu thuÕ ®îc c«ng bè bëi Nhµ xuÊt

b¶n Thèng kª vµ theo QuyÕt ®Þnh 1802/1998/Q§TTg ngµy

11/12/1998, cã hiÖu lùc tõ 1/1/1999.

ViÖc tham gia AFTA ®∙ thóc ®Èy h¬n n÷a xu híng c¾t

gi¶m c¸c thuÕ suÊt cao cña ViÖt Nam. Th¸ng 1/1996, ViÖt

Nam ®∙ gi¶m thuÕ suÊt cho 1600 mÆt hµng (chiÕm 50% tæng

sè dßng thuÕ) xuèng cßn 05% trªn c¬ së u ®∙i cho c¸c

thµnh viªn ASEAN. Theo c¸c ®iÒu kho¶n gia nhËp ASEAN vµ

AFTA, ViÖt Nam cam kÕt ®Õn n¨m 2006 sÏ gi¶m thuÕ xuèng

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

møc cao nhÊt lµ 5% ®èi víi phÇn lín hµng ho¸.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Theo NghÞ ® Þnh 11/1998/Q §TTg, viÖ c qu¶n lý hµng nhËp

khÈu (® Æ c b iÖ t lµ hµng tiªu d ïng) ® ∙ hÇu nh thuéc ph¹m vi

® iÒ u chØ nh cña thuÕ quan chø kh«ng ph¶i b»ng h¹n ng¹ch

hay g iÊy phÐ p nh tríc ® © y. §iÒ u nµy còng phï hîp víi

nguyªn t¾ c "chØ b¶o hé b»ng thuÕ quan" cña WTO. Møc thuÕ

hiÖn t¹i cña ViÖt Nam, theo quan ®iÓm cña EU, lµ thÊp so

víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn v× c¸c nghÜa vô vÒ thuÕ quan

trong ASEAN ®∙ ®ßi hái ViÖt Nam ¸p dông møc thuÕ thÊp ®èi

víi phÇn lín th¬ng m¹i cña m×nh. Do ®ã, viÖc ®µm ph¸n vÒ

thuÕ quan víi WTO sÏ kh«ng ph¶i qu¸ c¨ng th¼ng.

Tuy ®∙ cã nhiÒu söa ®æi nhng chÝnh s¸ch thuÕ quan cña

ta vÉn cßn nhiÒu khóc m¾c, cha râ rµng vµ tû lÖ b¶o hé

cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc vÉn cßn ë møc rÊt cao.

BiÓu thuÕ cña ViÖt Nam thêng xuyªn thay ®æi vµ rÊt Ýt

khi mét biÓu thuÕ chÝnh thøc vµ ®Çy ®ñ míi ®îc xuÊt b¶n.

ChØ trong vßng 4 n¨m tõ th¸ng 4/1994 ®Õn th¸ng 2/1998 ®∙

cã 28 nghÞ ®Þnh, quy ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc söa ®æi biÓu

thuÕ. V× vËy, ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ theo s¸t ®îc

møc thuÕ hiÖn hµnh thËt ch¼ng dÔ dµng chót nµo. Nh×n

chung hÖ thèng thuÕ nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®îc xem lµ

phøc t¹p vµ thiÕu m¹ch l¹c. Nh÷ng cè g¾ng ®Ó c¶i tiÕn hÖ

thèng nµy ®∙ ®îc thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhng

cÊu tróc thuÕ suÊt cã ®é ph©n t¸n cao, cã qu¸ nhiÒu møc

thuÕ kh¸c nhau. H¬n n÷a trong khi ®Çu vµo cho s¶n xuÊt vµ

hµng t liÖu s¶n xuÊt ®îc ¸p dông thuÕ suÊt thÊp hoÆc

kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ th× thuÕ suÊt cao l¹i ¸p dông cho hµng

tiªu dïng vµ hµng thµnh phÈm. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ mét sè

ngµnh c«ng nghiÖp ®îc hëng møc b¶o hé thùc tÕ cao.

ChÕ ®é thuÕ nhËp khÈu cña ViÖt Nam thßng rÊt cao,

nhÊt lµ ®èi víi hµng xa xØ vµ rîu. Khi c¶i c¸ch thuÕ,

nhiÒu lo¹i hµng ho¸ ®∙ ®îc gi¶m thuÕ suÊt mét c¸ch ®¸ng Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO kÓ . Tuy nhiªn , viÖ c ¸p dông thuÕ tiªu thô ® Æ c b iÖ t ® ∙ lµm

m Êt t¸c dông cña nh÷ ng c¾ t gi¶m nµy. ThuÕ suÊt thùc tÕ

cña m ét sè s¶n phÈm nhËp khÈu kh«ng thÊp h¬ n 200% .

B¶ng 3: T¸c ®éng cña thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµo mét

sè mÆt hµng

MÆt hµng

ThuÕ TT§B

ThuÕ nhËp khÈu

ThuÕ suÊt thùc tÕ

65%

100%

230%

100% 100%

240% 210%

70% 55%

100%

250%

75%

100% 60%

230% 220%

65% 100%

Thuèc l¸ ®iÕu,x× gµ Rîu trªn 40o Rîu 30o40o Bia chai, bia t¬i Bia hép ¤t« 18 chç Nguån: BiÓu thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu th¸ng 1/1999

§©y h¼n lµ mét biÖn ph¸p cña Nhµ níc nh»m b¶o vÖ nÒn

c«ng nghiÖp trong níc vµ ®Ó t¨ng thu nhËp cho ng©n s¸ch.

KhÝa c¹nh bÊt lîi cña biÖn ph¸p nµy kh«ng chØ lµ sÏ h¹n

chÕ nhËp khÈu, mµ cßn sÏ lµm cho m«i trêng chÝnh s¸ch trë

nªn phøc t¹p.

Cho ®Õn nay, c¬ chÕ thuÕ nhËp khÈu cña ViÖt Nam vÉn

cßn c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc ph©n biÖt thuÕ suÊt theo môc

®Ých sö dông hay ngêi sö dông, chø kh«ng theo tÝnh chÊt

hµng ho¸.

B¶ng 4: C¸c vÝ dô vÒ viÖc ®¸nh thuÕ kh¸c nhau theo

môc ®Ých sö dông

M∙ HS

MÆt hµng

ThuÕ suÊt

3701

TÊm b¶n kÏm chôp ¶nh vµ phim lo¹i kh¸c, víi mét chiÒu trªn 256 mm Dïng cho tiªu dïng Dïng trong c«ng nghiÖp in

20% 0%

3701.910 0 3701.990 0 3702 3702.100

Phim chôp ¶nh cã ®é nh¹y cao Dïng ®Ó chôp X quang

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

20% 30% 0%

Dïng cho phim in ngay Dïng ®Ó chôp ¶nh mµu Dïng cho y tÕ, dïng ®Ó quay phim ®iÖn ¶nh

Mò ®éi ®Çu an toµn Mò ®i xe m¸y Mò b¶o hé

20% 1%

0 3702.200 0 3702.310 0 3702.320 0 6506.00 6506.101 0 6506.109 0

8452.101 0

50% 0%

8518.500 0

30% 5%

8519.00

50% 5%

8521

M¸y kh©u Dïng cho gia ®×nh Dïng cho c«ng nghiÖp Bé t¨ng ©m ®iÖn Dïng cho gia ®×nh Chuyªn dïng M¸y ch¹y b¨ng cassette Dïng cho gia ®×nh Chuyªn dïng M¸y thu vµ ph¸t video Dïng cho gia ®×nh Chuyªn dïng

50% 5%

Nguån: trÝch tõ biÓu thuÕ theo QuyÕt ®Þnh 1802/1998/Q§

BTC ngµy 11/12/1998 cã hiÖu lùc tõ 1/1/1999

Q uy ® Þnh m øc thuÕ nh vËy lµ kh«ng phï hîp víi nguyªn

t¾ c ph© n lo ¹i vµ ® Þnh nghÜa hµng ho¸ cña C«ng íc quèc tÕ

vÒ HÖ thèng Hµi hoµ M « t¶ vµ M ∙ ho¸ Hµng ho¸ (H arm onised

Com m odity D escrip tion and Coding System HS). C«ng íc HS

lµ c«ng íc m µ c¸c níc yªu cÇu V iÖ t Nam tham gia kh i g ia

nhËp W TO . Theo C«ng íc HS th× "ph© n lo ¹i hµng ho¸ theo

® Æ c tÝnh cña m Æ t hµng d ï lµ nã cha hoµn chØ nh hay hoµn

th iÖ n hoµn toµn. NÕ u hµng ho¸ ®îc cÊu t¹o b»ng nhiÒ u chÊt

liÖ u hoÆ c vËt liÖ u kh¸c nhau th× lÊy phÇn chñ yÕ u t¹o nªn

vËt ® ã lµm chuÈn".

C¸c nhîc ® iÓm trªn cña chÝnh s¸ch thuÕ quan kh«ng

nh÷ ng t¸c ® éng tiªu cùc ® Õn qu¸ tr× nh thÝch øng cña V iÖ t

Nam trong tiÕ n tr× nh héi nhËp m µ cßn g© y ra nh÷ ng bÊt lîi Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO cho chÝnh nÒ n kinh tÕ trong níc: 1) M øc b¶o hé cao ® èi

víi ngµnh s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu ® ang thu hót nguån

lùc vµo c¸c ho¹t ® éng cÇn nhiÒ u vèn m µ kÐm hiÖ u qu¶. §iÒ u

nµy cã thÓ h¹n chÕ sù ph¸t triÓ n cña xuÊt khÈu vÒ l© u dµi

v× c¸c ho¹t ® éng s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu ®îc b¶o hé

m ang l¹i nhiÒ u lîi nhuËn h¬ n ho¹t ® éng xuÊt khÈu; 2) Chi

phÝ ® Çu vµo cho nhµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cã thÓ t¨ng

v× hä bÞ Ð p ph¶i sö dông c¸c ® Çu vµo s¶n xuÊt trong níc

víi g i¸ cao h¬ n, hoÆ c hä ph¶i tr¶ g i¸ cao h¬ n nhiÒ u so

víi g i¸ thÕ giíi cho c¸c ® Çu vµo nhËp khÈu. §iÒ u nµy lµm

gi¶m søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu níc ta trªn thÞ

trêng thÕ giíi.

2.4. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng

quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan

2.4.1. VÒ cÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu

Q uan ® iÓm cña W TO lµ triÖ t tiªu chung c¸c h¹n chÕ sè

lîng , viÖ c cÊm xuÊt khÈu, nhËp khÈu ph¶i bÞ lo ¹i bá hoµn

toµn . V iÖ t Nam hiÖ n nay ® ang ¸p dông quy ® Þnh cÊm xuÊt,

nhËp khÈu víi m ét sè m Æ t hµng. Tuy nhiªn , phÇn lín ® Òu cã

thÓ b iÖ n m inh ®îc theo c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ cña W TO nh

B¶ng 5: Sù phï hîp cña quy ®Þnh cÊm xuÊt khÈu, nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®èi víi mét sè mÆt hµng

MÆt hµng Vò khÝ, ®¹n dîc, vËt

Lý do §¶m b¶o an ninh

C¬ së §iÒu XXI

liÖu næ, trang thiÕt

quèc gia

GATT 1994

bÞ kü thuËt qu©n sù C¸c lo¹i ma tuý

B¶o vÖ søc khoÎ

§iÒu XX.(a) vµ

con ngêi vµ ®¹o

(b) GATT

Ho¸ chÊt ®éc

®øc x∙ héi B¶o vÖ søc khoÎ

1994 §iÒu XX.(a) vµ

con ngêi vµ an

§iÒu XXI

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

§å cæ

ninh quèc gia B¶o vÖ di s¶n quèc

GATT 1994 §iÒu XX.(f)

gia cã gi¸ trÞ

GATT 1994

nghÖ thuËt, lÞch

sö hay kh¶o cæ B¶o vÖ ®¹o ®øc x∙

C¸c lo¹i v¨n ho¸ phÈm

§iÒu XX.(a)

®åi trôy, ph¶n ®éng Ph¸o c¸c lo¹i. §å ch¬i

héi B¶o vÖ søc khoÎ

GATT 1994 §iÒu XX.(a) vµ

trÎ em cã ¶nh hëng xÊu

con ngêi vµ ®¹o

(b) GATT

®Õn gi¸o dôc nh©n

®øc x∙ héi

1994

c¸ch, ®Õn trËt tù an

B¶o vÖ søc khoÎ

§iÒu XX.(b)

toµn x∙ héi ¤ t« cã tay l¸i nghÞch

(kÓ c¶ d¹ng th¸o rêi vµ

con ngêi

GATT 1994

d¹ng ®∙ chuyÓn ®æi tay

l¸i tríc khi nhËp vµo

ViÖt Nam )

Nguån: C¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi nh÷ng biÖn ph¸p phi

thuÕ quan trong chiÕn lîc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, Bé

Th¬ng m¹i.

Trõ c¸c m Æ t hµng liªn quan ® Õn an ninh quèc phßng,

c¸c lo ¹i m a tuý, ho¸ chÊt ® éc, c¸c lo ¹i v¨n ho¸ phÈm ® åi

truþ , thuèc l¸ ® iÕ u, c¸c m Æ t hµng cÊm nhËp khÈu kh¸c thay

® æ i lu«n lu«n . VÝ dô: « t« díi 12 chç ngåi, « t« tay l¸i

nghÞch, xe hai b¸nh g¾ n m ¸y, hµng tiªu dïng ® ∙ qua sö

dông tõ n¨m 1991 ® Õn nay, lóc th× cÊm nhËp, lóc th×

kh«ng. §Æ c b iÖ t, trong Th«ng b¸o sè 5071/TM /XNK ngµy

6/5 /1997, ChÝnh phñ cÊm nhËp khÈu 12 lo ¹i hµng ® ã lµ :

giÊy viÕ t vµ g iÊy in c¸c lo ¹i; thÐ p trßn x© y dùng; kÝnh

tr¾ ng x© y dùng cã ® é dµy tõ 17 m m ; xi m ¨ng; « t« du lÞch

nguyªn ch iÕ c díi 12 chç ngåi; xe g¾ n m ¸y nguyªn ch iÕ c; ®

êng; b ia ; níc g i¶ i kh¸t; b¸nh kÑ o; xe ® ¹p; qu¹t ® iÖ n. Tuy

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

nhiªn , sau 2 th¸ng , quy ® Þnh cÊm nµy ® ∙ ®îc d ì bá m µ

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO kh«ng cã th«ng b¸o réng r∙i. Cô thÓ , th«ng b¸o sè

7681/TM /XNK ngµy 23/7 /1997) nªu nh sau: "V iÖ c huû Th«ng

b¸o sè 5071/TM /XNK sÏ kh«ng ®îc th«ng b¸o réng r∙i, kh«ng

®îc truyÒ n trªn c¸c ph¬ ng tiÖ n th«ng tin ® ¹i chóng ® Ó

tr¸nh t× nh h× nh phøc t¹p vµ t¸c ® éng bÊt lîi cho quan hÖ

® èi néi vµ ® èi ngo¹i". Nh÷ ng thay ® æ i trªn lµm chÝnh s¸ch

th ¬ ng m ¹i cña V iÖ t Nam trë nªn kÐm m inh b¹ch vµ kh«ng dù

® o¸n tríc ®îc.

Theo Q uyÕ t ® Þnh sè 46/2001/Q §TTg ngµy 04/04 /2001 vÒ

qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ thê i kú 20012005, nh÷ ng

m Æ t hµng sau thuéc lo ¹i cÊm xuÊt, nhËp khÈu:

(1 ) Hµng cÊm xuÊt khÈu: Vò khÝ, ® ¹n dîc, vËt liÖ u næ

(trõ vËt liÖ u næ c«ng nghiÖ p), trang th iÕ t bÞ qu© n sù; §å

cæ ; C¸c lo ¹i m a tuý; C¸c lo ¹i ho¸ chÊt ® éc; G ç trßn , gç

xÎ; cñ i, than tõ gç hoÆ c cñ i; c¸c s¶n phÈm lµm tõ gç rõng

tù nhiªn trong níc; C¸c lo ¹i ® éng vËt hoang d∙ vµ ® éng

vËt, thùc vËt quý hiÕm tù nhiªn ; C¸c lo ¹i m ¸y m ∙ chuyªn

dông vµ c¸c ch¬ ng tr× nh phÇn m Òm m Ët m ∙ sö dông trong

ph¹m vi b¶o vÖ Nhµ níc.

2) Hµng cÊm nhËp khÈu: Vò khÝ, ® ¹n dîc, vËt liÖ u næ ;

C¸c lo ¹i m a tuý; C¸c lo ¹i ho¸ chÊt ® éc; C¸c lo ¹i v¨n ho¸

phÈm ® åi truþ , ph¶n ® éng, ® å ch¬ i trÎ em cã ¶nh hëng xÊu

® Õn g i¸o dôc, nh© n c¸ch , ® Õn trË t tù , an toµn x∙ héi;

Ph¸o c¸c lo ¹i; Thuèc l¸ ® iÕ u (trõ hµnh lý c¸ nh© n theo

® Þnh lîng ); Hµng tiªu d ïng ® ∙ qua sö dông; ¤ t« cã tay

l¸i nghÞch, trõ c¸c lo ¹i ph¬ ng tiÖ n tù hµnh chuyªn dïng ;

Hµng ® ∙ qua sö dông: phô tïng , m ¸y, ® éng c¬ ® èt trong ,

khung, s¨m lèp cña c¸c lo ¹i « t« , xe hai b¸nh vµ ba b¸nh

g¾ n m ¸y; khung gÇm cã g¾ n ® éng c¬ « t« c¸c lo ¹i; S¶n phÈm

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

vËt liÖ u cã chøa am i¨ng thuéc nhãm am phibole ; C¸c lo ¹i

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO m ¸y m ∙ chuyªn dông vµ c¸c ch¬ ng tr× nh phÇn m Òm m Ët m ∙ sö

dông trong ph¹m vi b¶o vÖ Nhµ níc.

Trõ c¸c m Æ t hµng vò khÝ, ® ¹n dîc, vËt liÖ u næ , m a

tuý, ho¸ chÊt ® éc, ® å cæ , c¸c lo ¹i v¨n ho¸ phÈm ® åi truþ ,

ph¸o, ® å ch¬ i trÎ em c¸ ¶nh hëng xÊu, « t« cã tay l¸i

nghÞch cã thÓ b iÖ n m inh ®îc theo c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ ,

c¸c m Æ t hµng cßn l¹i ® Òu vi ph¹m c¸c nguyªn t¾ c cña W TO .

Tríc tiªn lµ cÊm nhËp khÈu thuèc l¸ ® iÕ u. Cã thÓ V iÖ t Nam

sÏ biÖ n m inh theo §iÒ u XX .(b ) G ATT 1994 lµ ® Ó b¶o vÖ

søc khoÎ con ngêi. Tuy nhiªn , V iÖ t Nam vÉn cho phÐ p nhËp

khÈu nguyªn liÖ u s¶n xuÊt thuèc l¸ vµ c¸c doanh nghiÖ p

s¶n xuÊt trong níc ®îc ho¹t ® éng. C¸c doanh nghiÖ p nµy ® ∙

® em l¹i nguån thu rÊ t lín cho ng© n s¸ch Nhµ níc. D o ® ã

chØ cã thÓ lËp luËn lµ cÊm nhËp khÈu thuèc l¸ ® Ó b¶o hé

cho ngµnh s¶n xuÊt non trÎ trong níc. C¸c m Æ t hµng kh¸c

nh hµng tiªu d ïng ® ∙ qua sö dông, « t« ® ∙ qua sö dông,

còng bÞ cÊm nhËp khÈu víi lý do tiÕ t kiÖm ngo¹i tÖ song

vÉn cho phÐ p lu th«ng trong níc, vi ph¹m nguyªn t¾ c NT.

Cã lÏ lý do chÝnh x¸c lµ ® Ó tr¸nh c¹nh tranh víi hµng

nhËp khÈu.

HÇu hÕ t c¸c quy ® Þnh cÊm xuÊt khÈu ® Òu ph¶n ¸nh m ôc

tiªu an ninh vµ v¨n ho¸. Nhng vÒ m Æ t kinh tÕ , ngay c¶ khi

nh vËy còng kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ ng t¸c ® éng b¶o hé

c«ng nghiÖ p. V iÖ c cÊm xuÊt khÈu nh÷ ng ho¸ chÊt ® éc h¹i cã

thÓ lµm g i¶m lîi nhuËn cña c¸c nhµ s¶n xuÊt ho¸ chÊt ® éc

vµ l¹i hç trî cho c¸c doanh nghiÖ p trong níc cã sö dông

c¸c ho¸ chÊt nµy. CÊm xuÊt khÈu nh÷ ng s¶n phÈm gç cã thÓ

t¹o ra sù hç trî cho c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ cã sö dông

c¸c s¶n phÈm nµy. M ét t¸c ® éng kh«ng m ong m uèn, kh«ng dù

tÝnh tríc cña viÖ c cÊm nµy lµ khuyÕ n khÝch bu«n lËu , lµm

suy g i¶m c¶ nguån thu vµ sù b¶o hé. Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

2.4.2. VÒ h¹n ng¹ch

§iÒ u X I GATT 1994 quy ® Þnh: "Kh«ng m ét níc thµnh viªn

nµo ®îc sö dông m ét biÖ n ph¸p cÊm hay h¹n chÕ nµo trõ

thuÕ quan, d ï m ang h× nh thøc h¹n ng¹ch , g iÊy phÐ p nhËp

khÈu hay xuÊt khÈu hoÆ c c¸c b iÖ n ph¸p kh¸c nh»m vµo viÖ c

nhËp khÈu tõ bÊt kú m ét níc thµnh viªn kh¸c" (§iÒ u X I.1

GATT 1994).

Tuy vËy, W TO còng vÉn cho phÐ p ®îc sö dông h¹n ng¹ch

trong m ét sè trêng hîp ngo¹i lÖ : ® ¶m b¶o an ninh l¬ ng

thùc (§iÒ u X I.2 .a ); ¸p dông c¸c tiªu chuÈn hay quy chÕ vÒ

ph© n lo ¹i, xÕ p h¹ng , tiÕ p thÞ c¸c s¶n phÈm trªn thÞ tr êng

quèc tÕ (§iÒ u X I.2 .b ); triÓ n khai c¸c b iÖ n ph¸p cña chÝnh

phñ ®îc ¸p dông ® èi víi n«ng s¶n (§iÒ u X I.2 .c); b¶o vÖ

t× nh h× nh tµ i chÝnh ® èi ngo¹i vµ c¸n c© n thanh to¸n (§iÒ u

X II); vµ c¸c ngo¹i lÖ chung: ® Ó b¶o vÖ ® ¹o ® øc x∙ héi; ® Ó

b¶o vÖ cuéc sèng cña con ngêi, ® éng vËt, thùc vËt; ® Ó b¶o

® ¶m sù t«n träng ph¸p luË t vµ c¸c quy t¾ c kh«ng bÊt cËp

víi c¸c quy ® Þnh cña G ATT; ® Ó b¶o vÖ di s¶n quèc g ia cã

gi¸ trÞ nghÖ thuËt, lÞch sö hay kh¶o cæ ... (§iÒ u XX) hay

® Ó b¶o vÖ c¸c quyÒ n lîi th iÕ t yÕ u tíi an ninh , duy tr×

hoµ b× nh vµ an ninh quèc tÕ (§iÒ u XX I).

Ph¸p luË t hiÖ n hµnh cña V iÖ t Nam quy ® Þnh vÊn ® Ò nµy

trong c¸c v¨n b¶n sau:

(1 ) LuËt Th¬ ng m ¹i;

(2 ) C¸c NghÞ ® Þnh: NghÞ ® Þnh sè 57/1998/N §CP ngµy

31/7 /1998 quy ® Þnh ch i tiÕ t th i hµnh LuËt Th¬ ng m ¹i vÒ

ho¹t ® éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu, g ia c«ng vµ ® ¹i lý m ua

b¸n hµng ho¸ víi níc ngoµi; NghÞ ® Þnh 44/2001/N §CP ngµy

2/8 /2001 vÒ viÖ c söa ® æ i, bæ sung m ét sè ® iÒ u cña NghÞ

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

® Þnh sè 57/1998/N §CP;

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

(3 ) C¸c Q uyÕ t ® Þnh: Q uyÕ t ® Þnh 46/2001/Q §TTg ngµy

4/4 /2001 vÒ qu¶n lý xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ thê i kú

2001 2005; Q uyÕ t ® Þnh sè 38/2002/Q §TTg ngµy 14/3 /2002

vÒ qu¶n lý s¶n xuÊt, l¾ p r¸p vµ nhËp khÈu, s¶n xuÊt, l¾ p

r¸p xe hai b¸nh g¾ n m ¸y vµ phô tïng gia i ® o¹n 20032005;

Q uyÕ t ® Þnh sè 147/2002/Q §TTg ngµy 25/10 /2002 vÒ c¬ chÕ

® iÒ u hµnh qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu, s¶n xuÊt, l¾ p r¸p xe

hai b¸nh g¾ n m ¸y vµ phô tïng g ia i ® o¹n 20032005;

(4 ) C¸c Th«ng t: Th«ng t sè 06/2001/TTBYT ngµy

23/4 /2001 híng dÉn viÖ c xuÊt, nhËp khÈu thuèc vµ m ü phÈm

¶nh hëng trùc tiÕ p ® Õn søc khoÎ con ngêi,

trong thê i kú 2001 2005; Th«ng t sè 11/2001/TTBTM ngµy

18/4 /2001 híng dÉn thùc hiÖ n Q uyÕ t ® Þnh sè 46/2001/Q §TTG

ngµy 4/4 /2001vÒ qu¶n lý xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸

thê i kú 2001 2005; Th«ng t sè 19/2001/TTBTM ngµy 20

th¸ng 7 n¨m 2001 vÒ viÖ c söa ® æ i bæ sung m ôc 2.3 Th«ng t

sè 11/2001/TTBTM

ngµy 18/4 /2001; Th«ng t sè 06/2001/TTNHNN ngµy 24/8 /2001

híng dÉn thùc hiÖ n Q uyÕ t ® Þnh sè 46/2001/Q §TTG ngµy

4/4 /2001 vÒ qu¶n lý xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng hãa thê i

kú 2001 2005 ® èi víi hµng hãa thuéc diÖ n qu¶n lý chuyªn

ngµnh cña Ng© n hµng Nhµ níc V iÖ t Nam ; Th«ng t sè 62/2001/

TTBNN

ngµy 5/6 /2001 híng dÉn viÖ c xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸

thuéc diÖ n qu¶n lý chuyªn ngµnh n«ng nghiÖ p theo Q uyÕ t

® Þnh 46/2001/Q §TTg ngµy 4/4 /2001

cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý xuÊt khÈu, nhËp khÈu

hµng ho¸ thê i kú 2001 2005;

(4 ) C¸c Q uyÕ t ® Þnh: Q uyÕ t ® Þnh sè 344/2001/Q §BTS

ngµy 2/5 /2001 vÒ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu hµng thuû s¶n

chuyªn ngµnh thê i kú 2001 2005; Q uyÕ t ® Þnh sè 783/2001/ Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT 87

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO Q §BTS ngµy 21/9 /2001 vÒ viÖ c ® iÒ u chØ nh quyÕ t ® Þnh sè

344/2001/Q §BTS ngµy 2/5 /2001;

Tõ nh÷ ng ® iÓm nªu trªn cã thÓ nhËn xÐ t nh sau:

Ba Phô lôc cña NghÞ ® Þnh 57, NghÞ ® Þnh 44, Q uyÕ t ® Þnh

46 vµ c¸c v¨n b¶n híng dÉn cña c¸c Bé, ngµnh nªu trªn quy

® Þnh c¸c m Æ t hµng cÊm nhËp khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu b»ng

giÊy phÐ p cña c¸c Bé, ngµnh trong ® ã cã nhiÒ u m Æ t hµng

phï hîp víi c¸c ngo¹i lÖ cña G ATT 1994. Tuy nhiªn , vÉn

cßn nhiÒ u m Æ t hµng cha thùc sù phï hîp nh: cÊm nhËp khÈu

thuèc l¸ ® iÕ u, x× gµ vµ thuèc l¸ thµnh phÈm nhng l¹i cho

phÐ p s¶n xuÊt trong níc, cÊm nhËp khÈu hµng ho¸ ® ∙ qua sö

dông vµ rÊt nhiÒ u m Æ t hµng kh¸c n÷ a.

H ¹n ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖ t m ay ®îc Ên ® Þnh do kÕ t

qu¶ cña c¸c cuéc ® µm ph¸n song ph¬ ng víi EU , Canada vµ Na

Uy. MÆ t kh¸c, V iÖ t Nam còng lu«n c«ng bè râ rµng h¹n

ng¹ch ¸p dông cho c¸c m Æ t hµng trªn c¸c v¨n b¶n ph¸p

luË t, ® ¸p øng yªu cÇu m inh b¹ch ho¸ chÝnh s¸ch cña W TO .

H y väng r»ng V iÖ t Nam còng cã thÓ bá ®îc h¹n ng¹ch ® èi

víi hµng m ay m Æ c sang c¸c thÞ trêng ® ang h¹n chÕ nhËp

khÈu m Æ t hµng nµy tõ V iÖ t Nam th«ng qua qu¸ tr× nh ® µm

ph¸n.

§Ó tr¸nh t× nh tr¹ng th ¬ ng m ¹i bÞ bãp m Ðo vµ thÞ tr êng

bÞ rè i lo ¹n , ChÝnh phñ V iÖ t Nam ® ∙ nghiªm cÊm viÖ c m ua

b¸n h¹n ng¹ch . V× vËy vÒ b iÖ n ph¸p h¹n ng¹ch , V iÖ t Nam ® ∙

® ¸p øng t¬ ng ® èi ® Çy ® ñ víi quy ® Þnh cña W TO .

2.4.3. VÒ cÊp phÐp nhËp khÈu

Theo §iÒ u 1 Kho¶n 1 H iÖ p ® Þnh vÒ thñ tôc cÊp phÐ p

nhËp khÈu (H iÖ p ® Þnh ILP) th× cÊp phÐ p nhËp khÈu lµ c¸c

thñ thñ tôc hµnh chÝnh ®îc sö dông ® Ó thùc hiÖ n chÕ ® é

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

cÊp phÐ p nhËp khÈu, yªu cÇu ph¶i nép ® ¬n xin nhËp khÈu

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO hoÆ c c¸c lo ¹i g iÊy tê kh¸c (kh«ng v× m ôc ® Ých h¶i quan)

cho c¬ quan hµnh chÝnh liªn quan nh lµ ® iÒ u kiÖ n ® Æ t ra

tríc kh i nhËp khÈu hµng ho¸ vµo l∙nh thæ h¶i quan cña

thµnh viªn nhËp khÈu.

Kho¶n 4 §iÒ u 1 H iÖ p ® Þnh ILP yªu cÇu “M äi quy ® Þnh,

th«ng tin liªn quan ® Õn thñ tôc nép ® ¬ n xin phÐ p nhËp

khÈu … ph¶i ®îc c«ng bè, ® ång thê i ph¶i th«ng b¸o cho Uû

ban cÊp phÐ p nhËp khÈu víi c¸ch thøc sao cho ChÝnh phñ

c¸c níc vµ nhµ kinh doanh cã thÓ n¾ m b¾ t ®îc (trong thê i

h¹n 21 ngµy tríc khi c¸c quy ® Þnh, yªu cÇu cã hiÖ u lùc),

kÓ c¶ c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ hoÆ c thay ® æ i quy ® Þnh liªn

quan ® Õn thñ tôc cÊp phÐ p nhËp khÈu hay danh m ôc c¸c m Æ t

hµng ph¶i xin phÐ p ph¶i ®îc c«ng bè theo c¸ch thøc vµ

trong cïng thê i h¹n nãi trªn .

H ai néi dung trªn ® ∙ ®îc quy ® Þnh t¹i §iÒ u 8 Ch¬ ng V I

vµ §iÒ u 3.2 Ch¬ ng I cña H iÖ p ® Þnh th ¬ ng m ¹i g i÷ a V iÖ t Nam

vµ Hoa Kú.

Ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n hµnh quy ® Þnh vÊn ® Ò nµy

trong m ét sè v¨n b¶n nh:

(1 ) NghÞ ® Þnh sè 57/1998/N §CP ngµy 31/7 /1998 quy

® Þnh ch i tiÕ t th i hµnh LuËt Th¬ ng m ¹i;

(2 ) NghÞ ® Þnh 44/2001/N §CP ngµy 2/8 /2001 vÒ viÖ c söa

® æ i, bæ sung m ét sè ® iÒ u cña NghÞ ® Þnh sè 57/1998/N §CP

ngµy 31/7 /1998 cña ChÝnh phñ quy ® Þnh ch i tiÕ t th i hµnh

LuËt Th¬ ng m ¹i vÒ ho¹t ® éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu, gia

c«ng vµ ® ¹i lý m ua b¸n hµng ho¸ víi níc ngoµi.

Nh vËy, c¸c v¨n b¶n ph¸p luË t cña V iÖ t Nam ® iÒ u chØ nh

vÊn ® Ò nµy ® Òu ®îc c«ng khai, c¸c danh m ôc hµng ho¸ ph¶i

xin phÐ p ® Òu ®îc c«ng bè theo thê i kú hoÆ c theo n¨m . Cô

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

thÓ lµ thê i kú 2001 2005, danh m ôc hµng ho¸ vµ chÝnh

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO s¸ch qu¶n lý hµng xuÊt nhËp khÈu ®îc quy ® Þnh trong Q uyÕ t

® Þnh sè 46/2001/Q §TTg ngµy 4/4 /2001. Tuy nhiªn , cha cã

quy ® Þnh riªng nµo vÒ thê i h¹n c«ng bè vÊn ® Ò nµy, LuËt

söa ® æ i bæ sung LuËt Ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luË t,

§iÒ u 7 quy ® Þnh: c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luË t tõ cÊp

ChÝnh phñ trë xuèng, chØ cã hiÖ u lùc ph¸p luË t sau 15

ngµy ® ¨ng C«ng b¸o, nh vËy, thê i h¹n trªn vÉn cha ®îc ® ¶m

b¶o.

Kho¶n 4 §iÒ u 5 NghÞ ® Þnh 57/1998/N §CP nªu trªn quy

® Þnh: “Vµo ® Çu quý IV hµng n¨m , Bé Th¬ ng m ¹i chñ tr× cïng

Bé KÕ ho¹ch §Çu t vµ c¸c Bé, Ngµnh liªn quan tr× nh Thñ t

íng ChÝnh phñ phª duyÖ t nguyªn t¾ c ® iÒ u hµnh xuÊt nhËp

khÈu cho n¨m kÕ ho¹ch tiÕ p theo ® èi víi c¸c m Æ t hµng xuÊt

khÈu, nhËp khÈu cã ® iÒ u kiÖ n theo híng g i¶m dÇn D anh m ôc

hµng ho¸ nµy vµ d ïng thuÕ ® Ó ® iÒ u tiÕ t”.

VÒ thñ tôc cÊp phÐ p nhËp khÈu tù ® éng, ph¸p luË t th

¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña V iÖ t Nam ® ∙ t¬ ng ® ång vµ phï hîp víi

quy ® Þnh trong H iÖ p ® Þnh ILP cña W TO , cô thÓ :

Theo §iÒ u 2 Kho¶n (a) H iÖ p ® Þnh ILP , thñ tôc cÊp phÐ p

nhËp khÈu tù ® éng sÏ kh«ng ®îc tiÕ n hµnh theo c¸ch thøc

cã tÝnh chÊt h¹n chÕ ® èi víi nh÷ ng hµng nhËp khÈu thuéc

diÖ n cÊp phÐ p tù ® éng. Nã ®îc coi lµ kh«ng cã t¸c ® éng

h¹n chÕ th ¬ ng m ¹i nÕ u: (i) tÊ t c¶ nh÷ ng ngêi, c¬ quan

hoÆ c tæ chøc ® ¸p øng ® Çy ® ñ yªu cÇu ph¸p lý cña thµnh

viªn nhËp khÈu vÒ viÖ c tham g ia ho¹t ® éng nhËp khÈu m Æ t

hµng thuéc d iÖ n cÊp phÐ p nhËp khÈu tù ® éng ® Òu cã quyÒ n

nép ® ¬ n xin cÊp phÐ p vµ ®îc quyÒ n nhËn giÊy phÐ p; (ii) cã

thÓ nép ® ¬n xin cÊp phÐ p vµo bÊt kú ngµy lµm viÖ c nµo tr

íc kh i lµm thñ tôc th«ng quan cho hµng ho¸; (iii) ® ¬ n xin

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

cÊp phÐ p hîp lÖ vµ ® Çy ® ñ theo m Éu ®îc th«ng qua ngay khi

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO thô lý nÕ u nh ® iÒ u kiÖ n hµnh chÝnh cho phÐ p, nhng tè i ® a

lµ 10 ngµy lµm viÖ c kÓ tõ ngµy thô lý .

Sù t¬ ng ® ång thÓ hiÖ n trong quy ® Þnh cña §iÒ u 3 NghÞ

® Þnh 44/2001/N §CP (nªu trªn ): “TÊt c¶ c¸c lo ¹i hµng ho¸,

trõ hµng ho¸ thuéc danh m ôc hµng ho¸ cÊm nhËp khÈu, cÊm

xuÊt khÈu ® Òu ®îc xuÊt khÈu, nhËp khÈu”, vµ trong quy

® Þnh cña §iÒ u 8 NghÞ ® Þnh 44: “Th¬ ng nh© n theo quy ® Þnh

cña ph¸p luË t ®îc nhËp khÈu hµng ho¸ theo ngµnh nghÒ ,

ngµnh hµng ghi trong G iÊy chøng nhËn ® ¨ng ký kinh doanh”.

VÒ thñ tôc cÊp phÐ p nhËp khÈu kh«ng tù ® éng, §iÒ u 3

H iÖ p ® Þnh ILP cña W TO ®a ra c¸c ® iÒ u kho¶n quy ® Þnh cô

thÓ c¸c vÊn ® Ò nh m ét nguyªn t¾ c chung, vÝ dô nh:

Kho¶n 2 §iÒ u 3 quy ® Þnh: Ngoµi nh÷ ng h¹n chÕ ¸p

dông ® èi víi hµng nhËp khÈu, cÊp phÐ p kh«ng tù ® éng kh«ng

®îc t¹o thªm nh÷ ng t¸c ® éng h¹n chÕ hoÆ c c¶n trë th ¬ ng

m ¹i;

Kho¶n 3 §iÒ u 3 quy ® Þnh: NÕ u kh«ng v× m ôc ® Ých h¹n

chÕ sè lîng , ph¶i c«ng bè ® Çy ® ñ th«ng tin vÒ c¬ së cÊp

hay ph© n bæ giÊy phÐ p;

Kho¶n 5 §iÒ u 3 M ôc (b ) quy ® Þnh: C¸c thµnh viªn sö

dông g iÊy phÐ p ® Ó qu¶n lý h¹n ng¹ch ph¶i c«ng bè tæ ng sè

lîng hoÆ c tæ ng gi¸ trÞ h¹n ng¹ch , ngµy b¾ t ® Çu vµ kÕ t

thóc cña h¹n ng¹ch , nh÷ ng thay ® æ i liªn quan trong thê i

h¹n quy ® Þnh t¹i ® o¹n 4 §iÒ u 1 vµ sao cho c¸c chÝnh phñ

vµ c¸c nhµ kinh doanh cã thÓ b iÕ t c¸c quy ® Þnh nµy.

Trong kh i ® ã ph¸p luË t V iÖ t Nam kh«ng quy ® Þnh cô thÓ

vÒ c¸c vÊn ® Ò ® ã nh m ét nguyªn t¾ c m µ quy ® Þnh nh sau:

§iÒ u 4 NghÞ ® Þnh 44/2001/N §CP (nªu trªn ) quy ® Þnh:

1. D anh m ôc hµng ho¸ cÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu do Thñ

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

tíng ChÝnh phñ ban hµnh cho tõng thê i kú trªn c¬ së ® Ò

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO nghÞ cña Bé Th¬ ng m ¹i vµ c¸c Bé, Ngµnh liªn quan; 2. Hµng

hãa thuéc danh m ôc hµng ho¸ cÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu

trong trêng hîp ® Æ c b iÖ t khi ®îc phÐ p cña Thñ tíng ChÝnh

phñ.

§iÒ u 5 NghÞ ® Þnh 44/2001/N §CP (nªu trªn ) quy ® Þnh:

1. Hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cã ® iÒ u kiÖ n bao

gåm : a) Hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu theo h¹n ng¹ch ; b)

Hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu theo g iÊy phÐ p cña Bé Th¬ ng

m ¹i; c) Hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu thuéc d iÖ n qu¶n lý

chuyªn ngµnh; d) Hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu theo quy

® Þnh riªng cña Thñ tíng chÝnh phñ.

2. D anh m ôc hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cã ® iÒ u

kiÖ n vµ nh÷ ng quy ® Þnh vÒ xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸

thuéc danh m ôc nµy do Thñ tíng ChÝnh phñ ban hµnh cho

tõng thê i kú trªn c¬ së ® Ò nghÞ cña Bé tr ëng Bé Th¬ ng m ¹i

vµ Bé trëng Bé qu¶n lý chuyªn ngµnh liªn quan.

§iÒ u 8 NghÞ ® Þnh 44/2001/N §CP (nªu trªn ) quy ® Þnh:

§èi víi hµng ho¸ thuéc D anh m ôc hµng ho¸, dÞch vô th ¬ ng

m ¹i h¹n chÕ kinh doanh; D anh m ôc hµng ho¸, dÞch vô th ¬ ng

m ¹i kinh doanh cã ® iÒ u kiÖ n, th ¬ ng nh© n ph¶i thùc hiÖ n

® Çy ® ñ c¸c quy ® Þnh cña ph¸p luË t vÒ kinh doanh c¸c lo ¹i

hµng ® ã tríc kh i xuÊt, nhËp khÈu.

Theo Q uyÕ t ® Þnh 46/2001/Q §TTg ngµy 4/4 /2001 vÒ

qu¶n lý xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ thê i kú 2001

2005, §iÒ u 2 Kho¶n 3 quy ® Þnh: “V iÖ c ® iÒ u chØ nh D anh m ôc

hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu theo g iÊy phÐ p cña Bé Th¬ ng

m ¹i, bao gåm c¶ lé tr× nh b∙i bá lo ¹i g iÊy phÐ p nµy, do

Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕ t ® Þnh trªn c¬ së ® Ò nghÞ cña Bé

trëng Bé Th¬ ng m ¹i”. Cßn ® èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu thuéc

diÖ n qu¶n lý chuyªn ngµnh th× theo Kho¶n 2 §iÒ u 3 “viÖ c

® iÒ u chØ nh, bæ sung D anh m ôc vµ nguyªn t¾ c ¸p dông do Thñ Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO tíng ChÝnh phñ quyÕ t ® Þnh trªn c¬ së ® Ò nghÞ cña Thñ tr

ëng c¬ quan qu¶n lý chuyªn ngµnh vµ Bé trëng Bé Th¬ ng

m ¹i”. H iÖ n nay, V iÖ t Nam ® ang ¸p dông h¹n ng¹ch nhËp khÈu

® èi víi m ét sè m Æ t hµng cã søc c¹nh tranh yÕ u nh s¾ t,

thÐ p, xi m ¨ng, giÊy, kÝnh, ®êng, xe m ¸y, « t« díi 12 chç

ngåi, ® ång thê i cÊm nhËp khÈu thuèc l¸, hµng vµ th iÕ t bÞ

® ∙ qua sö dông, ph¸o.

Nh× n chung, ph¸p luË t V iÖ t Nam cha cã ® iÒ u kho¶n nµo

quy ® Þnh cô thÓ c¸c vÊn ® Ò nh quy ® Þnh cña H iÖ p ® Þnh ILP

cña W TO , theo ® ã c¸c ® iÒ u kho¶n trong H iÖ p ® Þnh ILP ®îc

quy ® Þnh nh m ét nguyªn t¾ c chung.

2.4.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt

Theo §iÒ u 2 H iÖ p ® Þnh vÒ ¸p dông c¸c biÖ n ph¸p kiÓm

dÞnh ® éng thùc vËt (Agreem ent on the Applica tion of

Sanita ry and Phytosan ita ry M easures H iÖ p ® Þnh SPS) quy

® Þnh quyÒ n vµ nghÜa vô c¬ b¶n th× bÊt kú b iÖ n ph¸p kiÓm

dÞch ® éng thùc vËt vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm nµo còng

chØ ®îc ¸p dông ë m øc ® é cÇn th iÕ t ® Ó b¶o vÖ cuéc sèng vµ

søc khoÎ cña con ngêi, ® éng vËt vµ thùc vËt vµ dùa trªn

c¸c nguyªn t¾ c khoa häc vµ kh«ng ®îc duy tr× th iÕ u c¨n cø

khoa häc x¸c ® ¸ng, ® ång thê i ph¶i ® ¶m b¶o nguyªn t¾ c Tèi

huÖ quèc vµ tu© n thñ c¸c ® iÒ u kho¶n liªn quan cña H iÖ p

® Þnh nµy vµ quy ® Þnh cña §iÒ u XX (b ) G ATT 1994.

C¸c thµnh viªn sÏ lÊy c¸c tiªu chuÈn, híng dÉn vµ

khuyÕ n nghÞ quèc tÕ , nÕ u cã, lµm c¬ së cho c¸c b iÖ n ph¸p

kiÓm dÞch ® éng thùc vËt vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm . C¸c

biÖ n ph¸p vÖ sinh ® éng thùc vËt trong níc tu© n thñ c¸c

tiªu chuÈn, híng dÉn vµ khuyÕ n nghÞ quèc tÕ (§iÒ u 3 H iÖ p

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

® Þnh SPS).

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Q uy ® Þnh cña ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n hµnh vÒ vÊn ® Ò

nµy thÓ hiÖ n trong c¸c v¨n b¶n sau:

(1 ) C¸c ph¸p lÖ nh: Ph¸p lÖ nh Thó y (söa ® æ i), Ph¸p

lÖ nh B¶o vÖ vµ kiÓm dÞch thùc vËt, Ph¸p lÖ nh VÖ sinh an

toµn thùc phÈm ;

(2 ) C¸c nghÞ ® Þnh: NghÞ ® Þnh 93/CP ngµy 27/11 /1993 h

íng dÉn th i hµnh Ph¸p lÖ nh Thó y, NghÞ ® Þnh 41/1998/N §CP

ngµy 11/6 /1998 ban hµnh ® iÒ u lÖ kiÓm dÞch biªn g iíi;

(3 ) C¸c quyÕ t ® Þnh: Q uyÕ t ® Þnh sè 1091/1999/Q §

BKHCNM T cña bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m «i tr êng ngµy

22/6 /1999 VÒ viÖ c ban hµnh Q uy ® Þnh vÒ kiÓm tra Nhµ níc

chÊt lîng hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu; QuyÕ t ® Þnh sè

117/2000/Q §BKHCNM T ngµy 26/1 /2000 Ban hµnh D anh m ôc hµng

hãa xuÊt nhËp khÈu ph¶i kiÓm tra Nhµ níc vÒ chÊt lîng n¨m

2000; Q uyÕ t ® Þnh sè 2424/2000/Q §BKHCNM T ngµy

12/12/2000VÒ viÖ c ban hµnh "Q uy ® Þnh t¹m thê i vÒ c«ng bè

hµng ho¸ phï hîp tiªu chuÈn"; QuyÕ t ® Þnh sè 2425/2000/Q §

BKHCNM T ngµy 12/12/2000 vÒ viÖ c ban hµnh "quy ® Þnh t¹m

thê i vÒ c«ng bè tiªu chuÈn chÊt lîng hµng ho¸"; Q uyÕ t

® Þnh sè 13/2001/Q §BKHCNM T ngµy 6/6 /2001 VÒ viÖ c ban hµnh

"Q uy ® Þnh t¹m thê i vÒ chøng nhËn hµng hãa phï hîp tiªu

chuÈn vÒ an toµn".

Q ua viÖ c t× m hiÓ u c¸c v¨n b¶n ph¸p luË t trªn , chóng

ta cã thÓ thÊy r»ng , c¸c ® Þnh nghÜa liªn quan ® Õn b iÖ n

ph¸p vÖ sinh ® éng thùc vËt, hµi hoµ, c¸c tiªu chuÈn, híng

dÉn vµ khuyÕ n nghÞ quèc tÕ , ® ¸nh gi¸ nguy c¬ , m øc b¶o vÖ

® éng vËt, thùc vËt phï hîp , khu vùc kh«ng cã s© u bÖ nh,

khu vùc Ýt s© u bÖ nh trong H iÖ p ® Þnh SPS ® ∙ cã quy ® Þnh

t¹i Ph¸p lÖ nh b¶o vÖ vµ kiÓm dÞch thùc vËt, Ph¸p lÖ nh Thó

y, Ph¸p lÖ nh vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ m ét sè v¨n b¶n

kh¸c nhng cha ph¶n ¸nh ® Çy ® ñ néi dung cña c¸c ® Þnh nghÜa Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO nµy. D o ® ã, chóng ta cÇn lu ý khi söa ® æ i, bæ sung hoÆ c

ban hµnh m íi c¸c v¨n b¶n liªn quan.

Ph¸p lÖ nh Thó y cha cã quy ® Þnh râ vÒ thó y thuû s¶n.

Tuy nhiªn , LuËt Thuû s¶n m íi ®îc Q uèc héi th«ng qua ® Çu

th¸ng 11 n¨m 2003 trong ® ã ® ∙ cã quy ® Þnh vÒ thó y thñy

s¶n. Trong thê i gian tíi, chóng ta cÇn sím ban hµnh NghÞ

® Þnh híng dÉn th i hµnh LuËt Thuû s¶n. NghÞ ® Þnh sè

11/2000/N §CP cha ® Ò cËp m ét sè hµng ho¸ thuû s¶n khi

kinh doanh ph¶i cã ® iÒ u kiÖ n. H iÖ n cßn th iÕ u quy ® Þnh ¸p

dông hµng ho¸ níc ngoµi vµo V iÖ t Nam ph¶i ® ¸p øng yªu cÇu

vÒ vÖ sinh dÞch tÔ .

C¸c quy ® Þnh hiÖ n hµnh cña Nhµ níc ta vÒ sù hµi hoµ

víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ c¸c b iÖ n ph¸p kiÓm dÞch

® éng thùc vËt vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm m íi ® ¸p øng

m ét phÇn yªu cÇu nh trong §iÒ u 3 H iÖ p ® Þnh SPS cña W TO .

2.4.5. VÒ hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i

H iÖ p ® Þnh vÒ hµng rµo kü thuËt trong th ¬ ng m ¹i (H iÖ p

® Þnh TBT) cña W TO gåm 15 ® iÒ u vµ 3 Phô lôc, xoay quanh

c¸c quy ® Þnh vµ tiªu chuÈn kü thuËt vµ sù phï hîp víi c¸c

quy ® Þnh vµ tiªu chuÈn ® ã.

§iÒ u 2 H iÖ p ® Þnh TBT quy ® Þnh vÒ viÖ c chuÈn bÞ, th«ng

qua vµ ¸p dông c¸c quy ® Þnh vÒ kü thuËt cña c¸c c¬ quan

chÝnh quyÒ n Trung ¬ ng, ghi nhËn nguyªn t¾ c ® èi xö quèc

gia vÒ m Æ t tiªu chuÈn kü thuËt nh sau: “§è i víi c¸c quy

® Þnh vÒ kü thuËt, c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu tõ l∙nh thæ cña

bÊt cø thµnh viªn nµo ® Òu ®îc ® èi xö kh«ng kÐm phÇn u ® ∙i

h¬ n so víi hµng ho¸ t¬ ng tù ®îc s¶n xuÊt trong níc cña n

íc thµnh viªn ® ã vµ hµng ho¸ t¬ ng tù cã xuÊt xø tõ bÊt kú

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

níc nµo kh¸c”; ® ång thê i kh«ng ®îc so¹n th¶o, ban hµnh,

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO duy tr× c¸c quy ® Þnh vÒ m Æ t kü thuËt t¹o ra nh÷ ng c¶n trë

kh«ng cÇn th iÕ t ® èi víi th ¬ ng m ¹i quèc tÕ .

Kho¶n 6 §iÒ u 2 H iÖ p ® Þnh th ¬ ng m ¹i V iÖ t M ü còng quy

® Þnh gÇn nh t¬ ng tù víi néi dung kÓ trªn , chøng tá ® © y lµ

m ét néi dung quan träng trong H iÖ p ® Þnh TBT m µ V iÖ t Nam

cÇn nghiªn cøu vµ ® ¸p øng phï hîp vÒ m Æ t ph¸p lý .

C¸c quy ® Þnh hiÖ n hµnh cña V iÖ t Nam vÒ kü thuËt ®îc

thÓ hiÖ n trong c¸c v¨n b¶n sau:

(1 ) Ph¸p lÖ nh M FN vµ NT trong th ¬ ng m ¹i quèc tÕ ngµy

25/5 /2002;

(2 ) Ph¸p lÖ nh chÊt lîng hµng ho¸;

(3 ) C¸c Q uyÕ t ® Þnh cña Bé Khoa häc C«ng nghÖ M «i tr

êng nh: Q uyÕ t ® Þnh sè 1091/1999/Q §BKHCNM T ngµy 22/6 /1999

vÒ viÖ c ban hµnh Q uy ® Þnh vÒ kiÓm tra Nhµ níc chÊt lîng

hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu; Q uyÕ t ® Þnh sè 117/2000/Q §

BKHCNM T ngµy 26/01/2000 Ban hµnh D anh m ôc hµng hãa xuÊt

nhËp khÈu ph¶i kiÓm tra Nhµ níc vÒ chÊt lîng n¨m 2000;

Q uyÕ t ® Þnh sè 2424/2000/Q §BKHCNM T ngµy 12/12 /2000vÒ viÖ c

ban hµnh "Q uy ® Þnh t¹m thê i vÒ c«ng bè hµng ho¸ phï hîp

tiªu chuÈn"; Q uyÕ t ® Þnh sè 2425/2000/Q §BKHCNM T ngµy

12/12/2000 vÒ viÖ c ban hµnh "quy ® Þnh t¹m thê i vÒ c«ng bè

tiªu chuÈn chÊt lîng hµng ho¸"; Q uyÕ t ® Þnh sè 13/2001/Q §

BKHCNM T ngµy 6/6 /2001 vÒ viÖ c ban hµnh "Q uy ® Þnh t¹m thê i

vÒ chøng nhËn hµng hãa phï hîp tiªu chuÈn vÒ an toµn".

Nh× n chung, c¸c quy ® Þnh hiÖ n hµnh cña Nhµ níc ta vÒ

tiªu chuÈn hµng ho¸ trong níc vµ nhËp khÈu lµ ® ¶m b¶o chÕ

® é ® èi xö quèc gia theo quy ® Þnh cña W TO .

§iÒ u 2 H iÖ p ® Þnh TBT cßn quy ® Þnh vÒ viÖ c ¸p dông m ét

phÇn hoÆ c toµn bé c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ ® ∙ tån t¹i hoÆ c

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

s¾ p ®îc ban hµnh lµm c¬ së cho viÖ c ban hµnh c¸c quy ® Þnh

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO kü thuËt cña quèc gia trõ trêng hîp c¸c tiªu chuÈn nµy

kh«ng hiÖ u qu¶ hoÆ c kh«ng phï hîp (nh vÒ ® Þa lý hay c«ng

nghÖ ch¼ ng h¹n).

VÒ vÊn ® Ò nµy, NghÞ ® Þnh sè 54/2003/N §CP quy ® Þnh vÒ

chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña Bé Khoa häc c«ng nghÖ vµ NghÞ

® Þnh sè 22 H §BT ngµy 8/2 /1984 vÒ thµnh lËp Tæ ng côc

Tiªu chuÈn ® o lêng chÊt lîng ® ∙ thÓ hiÖ n sù t¬ ng ® ång víi

quy ® Þnh trªn cña W TO trong viÖ c trao nhiÖm vô tæ chøc

nghiªn cøu, tham g ia x© y dùng c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ .

Tuy nhiªn , ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n hµnh cha cã quy

® Þnh t¬ ng øng víi c¸c néi dung cßn l¹i cña §iÒ u 2 H iÖ p

® Þnh TBT, cô thÓ lµ vÒ viÖ c:

Tham gia vµo qu¸ tr× nh chuÈn bÞ c¸c tiªu chuÈn quèc

tÕ ;

ChÊp nhËn c¸c quy ® Þnh kü thuËt t¬ ng øng cña c¸c n

íc thµnh viªn kh¸c;

NghÜa vô g i¶ i tr× nh trªn c¬ së cã yªu cÇu vÒ viÖ c

chuÈn bÞ, th«ng qua hoÆ c ¸p dông m ét quy ® Þnh kü thuËt cã

thÓ g© y th iÖ t h¹i ® ¸ng kÓ ® èi víi th ¬ ng m ¹i cña níc thµnh

viªn kh¸c.

NghÜa vô th«ng b¸o, cung cÊp dù th¶o, t¹o ® iÒ u kiÖ n

® Ó thµnh viªn kh¸c gãp ý kh i viÖ c ban hµnh m ét quy ® Þnh

kü thuËt kh«ng phï hîp víi tiªu chuÈn hoÆ c híng dÉn quèc

tÕ vµ cã thÓ g© y ¶nh hëng nghiªm träng ® Õn th ¬ ng m ¹i cña

thµnh viªn kh¸c.

C¸c néi dung kh¸c quy ® Þnh trong H iÖ p ® Þnh TBT hÇu

nh V iÖ t Nam cha cã c¸c v¨n b¶n ® iÒ u chØ nh t¬ ng øng hoÆ c

cã quy ® Þnh trong Ph¸p lÖ nh chÊt lîng hµng ho¸ nhng néi

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

dung cßn cha ® Çy ® ñ. D o ® ã, V iÖ t Nam cÇn ®a c¸c néi dung

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO cßn th iÕ u so víi H iÖ p ® Þnh TBT vµo NghÞ ® Þnh híng dÉn th i

hµnh Ph¸p lÖ nh chÊt lîng hµng ho¸ hiÖ n vÉn cßn th iÕ u .

2.5. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng

quy ®Þnh vÒ c¸c lÜnh vùc cô thÓ kh¸c

2.5.1. VÒ ®Þnh gi¸ h¶i quan

NghÞ ® Þnh 60/2002/N §CP ngµy 6/6 /2002 quy ® Þnh vÒ

viÖ c x¸c ® Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ ® èi víi hµng ho¸ nhËp

khÈu ®îc so¹n th¶o vµ ban hµnh dùa trªn nguyªn t¾ c cña

H iÖ p ® Þnh ® Þnh g i¸ h¶i quan (Agreem ent on Im plem entation

of A rticle V I of the G eneral Agreem ent on Tariffs and

Trade 1994 (“C ustom s Value Code” H iÖ p ® Þnh CVA) cña

W TO . D o ® ã, c¸c quy ® Þnh cña V iÖ t Nam vÒ ® Þnh gi¸ h¶i

quan hÇu nh ® ∙ t¬ ng ® ång vµ phï hîp víi c¸c quy ® Þnh cña

W TO , cô thÓ :

C¸c §iÒ u 14 cña H iÖ p ® Þnh CVA quy ® Þnh vÒ ph¬ ng

ph¸p tÝnh thuÕ theo trÞ gi¸ g iao dÞch cña hµng ho¸ nhËp

khÈu, hµng ho¸ gièng hÖ t, hµng ho¸ t¬ ng tù vµ trË t tù ¸p

dông c¸c ph¬ ng ph¸p tÝnh thuÕ theo trÞ gi¸ khÊu trõ vµ

trÞ gi¸ tÝnh to¸n t¬ ng øng víi c¸c §iÒ u 2.2 , 5,6 vµ 7 cña

NghÞ ® Þnh 60/2002/N §CP.

C¸c §iÒ u 610 cña H iÖ p ® Þnh CVA vÒ ph¬ ng ph¸p trÞ

gi¸ tÝnh to¸n , ph¬ ng ph¸p suy luËn , nh÷ ng kho¶n ch i phÝ

®îc ® iÒ u chØ nh, chuyÓ n ® æ i ngo¹i tÖ , b¶o m Ët th«ng tin

còng ®îc quy ® Þnh phï hîp trong NghÞ ® Þnh 60/2002/N §CP

cña V iÖ t Nam .

C¸c §iÒ u 1617 vÒ quyÒ n cña nhµ nhËp khÈu ®îc g i¶ i

thÝch b»ng v¨n b¶n vÒ c¸ch tÝnh trÞ gi¸ h¶i quan vµ quyÒ n

cña h¶i quan kh«ng bÞ h¹n chÕ ® Ó x¸c ® Þnh ra tÝnh trung

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

thùc vµ chÝnh x¸c cña c¸c th«ng tin ®a ra trong tÝnh trÞ

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO gi¸ h¶i quan ®îc quy ® Þnh t¬ ng øng trong c¸c §iÒ u 12 vµ

13 cña NghÞ ® Þnh 60/2002/N §CP.

§iÒ u 12 H iÖ p ® Þnh CVA yªu cÇu c¸c luË t, quy ® Þnh

ph¸p lý , quyÕ t ® Þnh t ph¸p vµ quyÕ t ® Þnh hµnh chÝnh cã

tÝnh chÊt ¸p dông chung cã liªn quan tíi H iÖ p ® Þnh ph¶i

®îc c«ng khai theo §iÒ u X cña GATT 1994. LuËt ban hµnh

v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luË t vµ LuËt söa ® æ i, bæ sung m ét

sè ® iÒ u cña LuËt ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luË t cña

chóng ta ® ∙ ®a ra c¸c quy ® Þnh vÒ c«ng khai, m inh b¹ch

c¸c quy ® Þnh ph¸p luË t, tøc lµ ® ∙ phï hîp vÒ quy ® Þnh

nµy.

Tuy nhiªn , NghÞ ® Þnh 60/2002/N §CP cßn m ét sè ® iÓm

cha phï hîp víi H iÖ p ® Þnh CVA nh:

C¸c vÊn ® Ò ® a ph¬ ng trong W TO quy ® Þnh trong §iÒ u

18, 19, 20, 23, 24 H iÖ p ® Þnh CVA, chóng ta cha cã quy

® Þnh ® iÒ u chØ nh t¬ ng øng. Cã lÏ vµo thê i ® iÓm hiÖ n nay,

viÖ c tham g ia c¸c vÊn ® Ò nµy cha thùc sù phï hîp víi hoµn

c¶nh vµ ® iÒ u kiÖ n cña V iÖ t Nam .

Q uyÒ n lÊy hµng víi kho¶n b¶o l∙nh hay ® Æ t cäc nÕ u

cã tr× ho∙n ra quyÕ t ® Þnh cuèi cïng vÒ trÞ g i¸ tÝnh thuÕ :

+ §iÒ u 13 H iÖ p ® Þnh CVA quy ® Þnh: NÕ u trong qu¸ tr× nh

x¸c ® Þnh trÞ g i¸ h¶i quan hµng nhËp khÈu m µ cÇn ph¶i tr×

ho∙n viÖ c ra quyÕ t ® Þnh cuèi cïng vÒ trÞ gi¸ h¶i quan th×

ngêi nhËp khÈu cã thÓ lÊy hµng ra tõ h¶i quan nÕ u, trong

trîng hîp ph¸p luË t yªu cÇu, ngêi nhËp khÈu ®a ra ® Çy ® ñ

® ¶m b¶o díi h× nh thøc b¶o l∙nh , ® Æ t cäc hay ph¬ ng tiÖ n

nµo kh¸c cho viÖ c thanh to¸n thuÕ nhËp khÈu cuèi cïng ® èi

víi hµng nhËp khÈu ® ã. Ph¸p luË t cña m çi níc thµnh viªn

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

ph¶i quy ® Þnh vÒ c¸c trêng hîp nµy.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

+ Trong khi ® ã, §iÒ u 25 LuËt H¶i quan quy ® Þnh vÒ

® iÒ u kiÖ n th«ng quan, §iÒ u 23 LuËt H¶i quan vµ §iÒ u 12

NghÞ ® Þnh 60/2002/N §CP liªn quan tíi quyÒ n vµ nghÜa vô

cña ngêi khai h¶i quan ® Òu kh«ng quy ® Þnh quyÒ n lÊy hµng

ra (th«ng quan) víi kho¶n b¶o l∙nh hay ® Æ t cäc ® ñ ® Ó

thanh to¸n tiÒ n thuÕ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c trong tr êng

hîp cã sù tr× ho∙n ra quyÕ t ® Þnh cuèi cïng vÒ trÞ g i¸

tÝnh thuÕ .

2.5.2. VÒ gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng

H iÖ p ® Þnh vÒ G i¸m ® Þnh hµng ho¸ tr íc khi göi hµng

(Ageem ent on Presh ipm ent Inspection H iÖ p ® Þnh PSI) cña

W TO ® iÒ u chØ nh m äi ho¹t ® éng g i¸m ® Þnh hµng ho¸ ®îc thùc

hiÖ n díi h× nh thøc ký hîp ® ång hoÆ c uû quyÒ n cña ChÝnh

phñ hoÆ c bÊt kú c¬ quan chÝnh phñ nµo cña m ét thµnh viªn

(§iÒ u 1 Kho¶n 1 H iÖ p ® Þnh PSI). §ång thê i, H iÖ p ® Þnh g i¶ i

thÝch “H o¹t ® éng g i¸m ® Þnh tr íc khi xÕ p hµng lµ m äi ho¹t

® éng liªn quan ® Õn viÖ c thÈm ® Þnh sè lîng , chÊt lîng vµ

gi¸ c¶ , kÓ c¶ tû gi¸ hèi ® o¸i vµ c¸c ® iÒ u kiÖ n tµ i chÝnh,

vµ/hoÆ c ph© n lo ¹i h¶i quan cña hµng ho¸ xuÊt khÈu ® Õn

l∙nh thæ thµnh viªn sö dông (§iÒ u 1 Kho¶n 3).

Kh¸i niÖm vµ ph¹m vi ® iÒ u chØ nh ho¹t ® éng g i¸m ® Þnh

trªn còng ®îc quy ® Þnh trong LuËt H¶i quan n¨m 2001, Ch

¬ ng III vÒ kiÓm tra h¶i quan, §iÒ u 25 Kho¶n 4, §iÒ u 27

Kho¶n 4 vµ NghÞ ® Þnh sè 101/2001/N §CP ngµy 31/12/2001

quy ® Þnh ch i tiÕ t th i hµnh m ét sè ® iÒ u cña LuËt H¶i quan

vÒ thñ tôc h¶i quan, chÕ ® é kiÓm tra , g i¸m s¸t h¶i quan.

NghÜa vô cña c¸c thµnh viªn nãi chung vµ cña c¸c

thµnh viªn xuÊt khÈu nãi riªng theo §iÒ u 2, §iÒ u 3 H iÖ p

® Þnh PSI cña W TO nh kh«ng ph© n biÖ t ® èi xö; ® èi xö quèc

gia ; vÒ ® Þa ® iÓm g i¸m ® Þnh; vÒ c¸c tiªu chuÈn; tÝnh m inh

100

b¹ch ; viÖ c b¶o vÖ th«ng tin bÝ m Ët; viÖ c tr× ho∙n ; thÈm Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ® Þnh gi¸; thñ tôc phóc thÈm ; trî g ióp kü thuËt ® ∙ ®îc quy

® Þnh t¬ ng øng vµ phï hîp trong Ph¸p lÖ nh vÒ ® èi xö Tèi

huÖ quèc vµ ® èi xö Q uèc gia , trong LuËt H¶i quan vµ c¸c

v¨n b¶n híng dÉn th i hµnh LuËt H¶i quan cña V iÖ t Nam .

Nh vËy, nh× n chung ho¹t ® éng gi¸m ® Þnh hµng ho¸ ®îc

quy ® Þnh trong LuËt H¶i quan vµ c¸c v¨n b¶n híng dÉn th i

hµnh cña V iÖ t Nam ® ∙ phï hîp vµ t¬ ng ® ång víi c¸c quy

® Þnh t¬ ng øng cña W TO . Tuy nhiªn , cßn cã m ét sè quy ® Þnh

cßn cha ® Çy ® ñ vµ cô thÓ , nh vÒ thñ tôc rµ so¸t ® éc lËp

quy ® Þnh trong LuËt H¶i quan cha ® ¸p øng ® Çy ® ñ yªu cÇu

nh quy ® Þnh trong §iÒ u 4 H iÖ p ® Þnh PSI. D o ® ã, V iÖ t Nam

cÇn ban hµnh v¨n b¶n ® Ó cô thÓ ho¸ c¸c quy ® Þnh cha ® ¸p

øng kÓ trªn .

2.5.3. VÒ quy t¾c xuÊt xø

H iÖ p ® Þnh vÒ Q uy t¾ c xuÊt xø hµng ho¸ (Agreem ent on

Rules of O rig in H iÖ p ® Þnh RO A) cña W TO quy ® Þnh quy t¾ c

xuÊt xø lµ nh÷ ng luË t, quy ® Þnh díi luË t, quyÕ t ® Þnh hµnh

chÝnh chung do c¸c Thµnh viªn ¸p dông ® Ó x¸c ® Þnh xuÊt xø

cña hµng ho¸. H iÖ p ® Þnh nµy chØ ¸p dông ® Ó x¸c ® Þnh xuÊt

xø cña hµng ho¸ nhËp khÈu trªn c¬ së kh«ng u ® ∙i nh hµng

ho¸ nhËp khÈu chÞu thuÕ suÊt tè i huÖ quèc, hµng ho¸ bÞ

® ¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ thuÕ ® èi kh¸ng, hµng ho¸

bÞ ¸p dông c¸c biÖ n ph¸p tù vÖ , m ua s¾ m chÝnh phñ, thèng

kª th ¬ ng m ¹i. Hµng ho¸ thuéc d iÖ n ®îc hëng u ® ∙i trong

c¸c khu«n khæ nh AFTA , G SP (H Ö thèng thuÕ quan phæ cËp do

c¸c níc ph¸t triÓ n dµnh u ® ∙i thuÕ quan cho c¸c níc ® ang

vµ chËm ph¸t triÓ n , m øc thuÕ thËm chÝ b»ng kh«ng m µ kh«ng

® ßi hái c¸c níc ® ang ph¸t triÓ n vµ kÐm ph¸t triÓ n ph¶i

dµnh u ® ∙i t¬ ng tù ) kh«ng b¾ t buéc ph¶i tu© n thñ H iÖ p

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

101

® Þnh nµy.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

C¸c quy ® Þnh cña ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n hµnh liªn

quan ® Õn viÖ c kiÓm tra xuÊt xø cña hµng ho¸ nhËp khÈu cßn

cha ® Çy ® ñ vµ ë v¨n b¶n ph¸p quy cÊp thÊp . Cô thÓ :

Th«ng t liªn tÞch sè 09/2000/TTLTBTM TCHQ ngµy

17/4 /2000 cña Bé Th¬ ng m ¹i vµ Tæ ng côc H¶i quan híng dÉn

vÒ viÖ c x¸c ® Þnh vµ kiÓm tra xuÊt xø hµng ho¸. Th«ng t

nµy quy ® Þnh vÒ viÖ c cÊp chøng chØ xuÊt xø hµng ho¸ trong

níc ® Ó xuÊt khÈu ra níc ngoµi vµ kiÓm tra (i) hµng ho¸ cã

xuÊt xø tõ níc ngoµi ®îc V iÖ t Nam cho hëng c¸c u ® ∙i vÒ

thuÕ nhËp khÈu hay c¸c chÕ ® é qu¶n lý kh¸c theo quy ® Þnh

cña ph¸p luË t V iÖ t Nam hoÆ c theo c¸c H iÖ p ® Þnh, tho¶

thuËn quèc tÕ ký kÕ t gi÷ a V iÖ t Nam víi c¸c níc, nhãm níc

hoÆ c c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ m µ ngêi nhËp khÈu m uèn

®îc hëng c¸c u ® ∙i ® ã; hoÆ c (ii) ® èi víi c¸c hµng ho¸

thuéc diÖ n Nhµ níc hoÆ c c¸c tæ chøc quèc tÕ th«ng b¸o

® ang ë trong thê i ® iÓm cã nguy c¬ g© y h¹i ® Õn søc khoÎ

cña céng ® ång hoÆ c vÖ sinh m «i trêng.

Q uyÕ t ® Þnh sè 416/TM §B ngµy 13/5 /1996 vµ Q uyÕ t

® Þnh sè 492/2000/Q §BTM ngµy 20/3 /2000 cña Bé trëng Bé

Th¬ ng m ¹i söa ® æ i Q uyÕ t ® Þnh sè 416/TM §B vÒ Q uy chÕ cÊp

giÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ ASEAN cña V iÖ t Nam M Éu

D ® Ó hëng c¸c u ® ∙i theo H iÖ p ® Þnh vÒ Ch¬ ng tr× nh ¦u ® ∙i

thuÕ quan cã hiÖ u lùc chung (CEPT) chØ ¸p dông cho viÖ c

cÊp g iÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ trong khu vùc ASEAN .

D o cßn th iÕ u c¸c quy ® Þnh vÒ quy t¾ c xuÊt xø nh cña

W TO , V iÖ t Nam cÇn x© y dùng NghÞ ® Þnh quy ® Þnh vÒ viÖ c x¸c

® Þnh xuÊt xø cña hµng ho¸ nhËp khÈu trªn c¬ së kh«ng ph© n

biÖ t ® èi xö trªn tinh thÇn vµ néi dung phï hîp víi H iÖ p

® Þnh RO A cña W TO .

2.5.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng

102

m¹i Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

C¸c biÖ n ph¸p ® Çu t liªn quan ® Õn th ¬ ng m ¹i (TR IM S) ë

Ch¬ ng I ® ∙ nªu 5 biÖ n ph¸p TR IM s bÞ cÊm sö dông theo quy

® Þnh cña H iÖ p ® Þnh TR IM s. Trong phÇn nµy, chóng ta sÏ tËp

trung rµ so¸t, ® èi ch iÕ u c¸c quy ® Þnh ph¸p luË t cña V iÖ t

Nam vÒ 5 biÖ n ph¸p nµy ® Ó t× m ra sù t¬ ng ® ång vµ kh¸c

biÖ t so víi quy ® Þnh cña W TO .

Rµ so¸t D anh m ôc m inh ho¹ nh÷ ng b iÖ n ph¸p TR IM s vi

ph¹m nguyªn t¾ c ® èi xö quèc g ia vµ nghÜa vô xo¸ bá h¹n

chÕ vÒ ® Þnh lîng (§iÒ u III vµ §iÒ u X I cña GATT 1994):

(1 ) Yªu cÇu doanh nghiÖ p ph¶i m ua hoÆ c sö dông hµng

ho¸ cã xuÊt xø trong níc hoÆ c tõ nguån cung cÊp trong n

íc.

VÒ vÊn ® Ò nµy, LuËt sö dông, bæ sung m ét sè ® iÒ u cña

LuËt ® Çu t níc ngoµi cña V iÖ t Nam ® ∙ lo ¹i bá yªu cÇu b¾ t

buéc c¸c doanh nghiÖ p ® Çu t níc ngoµi ph¶i u tiªn m ua s¾ m

hµng ho¸ trong níc vµ thay b»ng quy ph¹m cã tÝnh lùa

chän; theo ® ã, trong ® iÒ u kiÖ n th ¬ ng m ¹i nh nhau, doanh

nghiÖ p ®îc khuyÕ n khÝch m ua hµng ho¸ t¹i V iÖ t Nam thay v×

nhËp khÈu. Q uy ® Þnh nµy ® ∙ ® ¸p øng yªu cÇu (1 ) trong D anh

m ôc m inh häa trªn .

Tuy nhiªn , nh÷ ng quy ® Þnh sau ® © y cha phï hîp víi yªu

cÇu nµy:

Th«ng t sè 215/U B LXT cña Uû ban Nhµ níc vÒ hîp t¸c

vµ ® Çu t tríc ® © y híng dÉn ho¹t ® éng ® Çu t níc ngoµi t¹i

V iÖ t Nam , trong ® ã cã quy ® Þnh vÒ viÖ c thùc hiÖ n ch¬ ng

tr× nh néi ® Þa ho¸ ® èi víi dù ¸n s¶n xuÊt, l¾ p r¸p « t« ,

xe m ¸y, c¸c s¶n phÈm ® iÖ n, ® iÖ n tö . VÒ m Æ t ph¸p lý , Th«ng

t nãi trªn ® ∙ hÕ t hiÖ u lùc th i hµnh song yªu cÇu nµy vÉn

®îc duy tr× trong thùc tiÔ n thÈm ® Þnh cÊp giÊy phÐ p ® Çu

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

103

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Th«ng t liªn tÞch sè 176/198/TTLTBTC BCN TCHQ vµ

Q uyÕ t ® Þnh sè 1944/1998/Q §BTC quy ® Þnh vÒ u ® ∙i thuÕ

nhËp khÈu theo tû lÖ néi ® Þa ho¸ ® èi víi s¶n phÈm c¬ khÝ,

® iÖ n, ® iÖ n tö .

D anh m ôc lÜ nh vùc ® Çu t cã ® iÒ u kiÖ n ban hµnh kÌm

theo NghÞ ® Þnh 24/2000/N §CP quy ® Þnh yªu cÇu ph¸t triÓ n

nguån nguyªn liÖ u trong níc ® èi víi c¸c dù ¸n chÕ biÕ n

s÷ a, ®êng, m Ýa, dÇu thùc vËt, gç.

LuËt §Çu t níc ngoµi vµ NghÞ ® Þnh 24/2000/N §CP quy

® Þnh m ét sè u ® ∙i ® èi víi dù ¸n sö dông cã hiÖ u qu¶ nguån

nguyªn liÖ u vµ tµ i nguyªn th iªn nhiªn s½ n cã trong níc.

(2 ) Yªu cÇu doanh nghiÖ p ph¶i m ua hoÆ c sö dông hµng

ho¸ nhËp khÈu víi sè lîng vµ gi¸ trÞ t¬ ng øng víi sè lîng

vµ g i¸ trÞ cña s¶n phÈm ® Þa ph¬ ng m µ doanh nghiÖ p ® ã xuÊt

khÈu; vµ

(3 ) Yªu cÇu doanh nghiÖ p nhËp khÈu t¬ ng øng víi sè l

îng vµ g i¸ trÞ hµng ho¸ m µ doanh nghiÖ p xuÊt khÈu.

Ph¸p luË t hiÖ n hµnh cña V iÖ t Nam kh«ng khèng chÕ sè

lîng , gi¸ trÞ hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc cña doanh

nghiÖ p, ® ång thê i kh«ng b¾ t buéc doanh nghiÖ p ph¶i ® ¶m

b¶o tû lÖ c© n ® èi g i÷ a sè lîng , g i¸ trÞ hµng ho¸ nhËp

khÈu vµ xuÊt khÈu. Q uy ® Þnh nµy ® ∙ ® ¸p øng yªu cÇu (2 ) vµ

(3 ) trong D anh m ôc m inh häa trªn .

(4 ) Yªu cÇu doanh nghiÖ p thu ngo¹i tÖ tõ nguån xuÊt

khÈu ® Ó ® ¸p øng nhu cÇu nhËp khÈu cña m × nh.

LuËt söa ® æ i, bæ sung LuËt §Çu t níc ngoµi t¹i V iÖ t

Nam n¨m 2000 quy ® Þnh: "doanh nghiÖ p cã vèn ® Çu t níc

ngoµi, c¸c bªn tham g ia hîp ® ång, hîp t¸c kinh doanh ®îc

m ua ngo¹i tÖ t¹i ng© n hµng th ¬ ng m ¹i ® Ó ® ¸p øng cho c¸c

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

104

nhu cÇu g iao dÞch v∙ng la i vµ c¸c g iao dÞch ®îc phÐ p kh¸c

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO theo c¸c quy ® Þnh vÒ ph¸p luË t qu¶n lý ngo¹i hèi"; nh vËy

® ∙ ® ¸p øng yªu cÇu (4 ) trong D anh m ôc m inh ho¹.

(5 ) Q uy ® Þnh tû lÖ xuÊt khÈu t¬ ng ® èi ngang víi khèi

lîng hay trÞ gi¸ s¶n xuÊt t¹i ® Þa ph¬ ng (nghÜa lµ ® ßi hái

tiªu thô ë ® Þa ph¬ ng do vËy h¹n chÕ xuÊt khÈu).

Ph¸p luË t V iÖ t Nam hÞªn hµnh kh«ng khèng chÕ tû lÖ

nãi trªn .

Nh vËy, V iÖ t Nam ® ang tõng bíc lo ¹i bá TR IM s kh«ng

phï hîp ® Ó t¨ng cêng tÝnh hÊp dÉn vµ c¹nh tranh cña m «i

trêng ® Çu t V iÖ t Nam , võa phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ ,

võa khuyÕ n khÝch t¹o ® iÒ u kiÖ n thuËn lîi cho c¸c doanh

nghiÖ p V iÖ t Nam .

2.5.5. VÒ trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng

Theo §iÒ u 3 H iÖ p ® Þnh vÒ trî cÊp vµ c¸c biÖ n ph¸p ® èi

kh¸ng (Agreem ent on Subsid ies and Counterva ilin g M easures

H iÖ p ® Þnh SCM ) cña W TO , c¸c kho¶n trî cÊp sau ® © y bÞ

cÊm (trî cÊp ® Ìn ® á):

(i) Trî cÊp xuÊt khÈu, tøc lµ nh÷ ng kho¶n trî cÊp c¨n

cø kÕ t qu¶ xuÊt khÈu, bao gåm : Nh÷ ng kho¶n trî cÊp trùc

tiÕ p dùa vµo kÕ t qu¶ thùc hiÖ n xuÊt khÈu; Ch¬ ng tr× nh gi÷

l¹i tiÒ n liªn quan ® Õn th ëng xuÊt khÈu; Cung cÊp ® Çu vµo

®îc trî cÊp ® Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu; M iÔ n thuÕ trùc

thu (ch¼ ng h¹n thuÕ thu nhËp liªn quan ® Õn xuÊt khÈu;

M iÔ n hoÆ c hoµn thuÕ g i¸n thu (ch¼ ng h¹n VAT) ® èi víi s¶n

phÈm xuÊt khÈu vît qu¸ m øc thuÕ ® ¸nh vµo s¶n phÈm t¬ ng tù

b¸n trong níc; G i¶m hoÆ c hoµn thuÕ nhËp khÈu (ch¼ ng h¹n

thuÕ quan vµ c¸c kho¶n thuÕ kh¸c) vît qu¸ m øc thu ® èi víi

® Çu vµo tiªu hao cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu; Ch¬ ng tr× nh

b¶o hiÓm xuÊt khÈu víi b¶o hiÓm phÝ kh«ng ® ñ trang tr¶ i

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

105

ch i phÝ dµi h¹n cña ch¬ ng tr× nh b¶o hiÓm ; TÝn dông xuÊt

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO khÈu díi m øc phÝ ® i vay cña chÝnh phñ, khi sö dông m øc

phÝ ® ã ® Ó b¶o ® ¶m lîi thÕ vËt chÊt trong c¸c kho¶n tÝn

dông xuÊt khÈu.

(ii) Nh÷ ng kho¶n trî cÊp nh»m u tiªn sö dông hµng néi

® Þa so víi hµng nhËp khÈu.

§iÒ u 2, §iÒ u 5 H iÖ p ® Þnh SCM quy ® Þnh vÒ trî cÊp ®îc

chÊp nhËn cã thÓ bÞ ® èi kh¸ng (trî cÊp ® Ìn vµng). M ét

kho¶n trî cÊp ®îc xem lµ c¸ biÖ t nÕ u ®îc g iíi h¹n trong :

m ét doanh nghiÖ p hoÆ c m ét nhãm doanh nghiÖ p; m ét ngµnh

hoÆ c m ét nhãm ngµnh; hoÆ c m ét khu vùc ® Þa lý ®îc ® Þnh râ

n»m trong ph¹m vi quyÒ n h¹n cña c¬ quan thÈm quyÒ n cÊp

phÐ p. TÊt c¶ c¸c kho¶n trî cÊp c¸ b iÖ t (kh¸c víi nh÷ ng

kho¶n trî cÊp ® èi víi n«ng s¶n quy ® Þnh t¹i §iÒ u 12 cña

H iÖ p ® Þnh n«ng nghiÖ p) lµ cã thÓ bÞ ® èi kh¸ng nÕ u chóng

g© y ra c¸i m µ H iÖ p ® Þnh gäi lµ “t¸c ® éng bÊt lîi cho lîi

Ých cña c¸c níc thµnh viªn kh¸c”.

§© y lµ nghÜa vô cña V iÖ t Nam khi g ia nhËp W TO cÇn

ph¶i rµ so¸t l¹i nh÷ ng quy ® Þnh vÒ trî cÊp bÞ cÊm , trî

cÊp ®îc chÊp nhËn cã thÓ bÞ ® èi kh¸ng vµ ph¶i lo ¹i bá

nh÷ ng quy ® Þnh nµy. Tuy nhiªn , quy ® Þnh vÒ trî cÊp bÞ cÊm

hoÆ c trî cÊp cã thÓ ® èi kh¸ng vÉn cßn tån t¹i trong m ét

sè v¨n b¶n ph¸p luË t hiÖ n hµnh cña V iÖ t Nam , cô thÓ :

Kho¶n 4 §iÒ u 37 cña LuËt H îp t¸c x∙ quy ® Þnh viÖ c

“H îp t¸c x∙ ®îc nhËn vµ sö dông vèn, trî cÊp cña Nhµ níc,

cña c¸c tæ chøc, c¸ nh© n trong vµ ngoµi níc do c¸c bªn

tho¶ thuËn… ”;

§iÒ u 8 Kho¶n 1 ® iÓm ® LuËt D oanh nghiÖ p Nhµ níc cã

quy ® Þnh doanh nghiÖ p Nhµ níc ®îc hëng c¸c chÕ ® é trî

cÊp, trî gi¸ hoÆ c chÕ ® é u ® ∙i kh¸c cña Nhµ níc kh i thùc

hiÖ n c¸c nhiÖm vô s¶n xuÊt hoÆ c cung øng dÞch vô phôc vô

106

quèc phßng, an ninh , phßng chèng th iªn ta i, ho¹t ® éng Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO c«ng Ých hoÆ c cung cÊp s¶n phÈm , dÞch vô theo chÝnh s¸ch

gi¸ cña Nhµ níc kh«ng ® ñ b ï ® ¾ p ch i phÝ s¶n xuÊt s¶n

phÈm , dÞch vô nµy cña doanh nghiÖ p;

§iÒ u 28 LuËt khuyÕ n khÝch ® Çu t trong níc (söa ® æ i)

®îc Q uèc héi th«ng qua ngµy 20 th¸ng 5 n¨m 1998 cã quy

® Þnh vÒ viÖ c cho vay tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n hoÆ c

trî cÊp m ét phÇn l∙i suÊt cho c¸c kho¶n vay tõ c¸c tæ

chøc tÝn dông;

LuËt §Çu t níc ngoµi t¹i V iÖ t Nam vµ c¸c v¨n b¶n

quy ph¹m ph¸p luË t cã liªn quan quy ® Þnh m ét sè u ® ∙i

dµnh cho doanh nghiÖ p cã vèn ® Çu t níc ngoµi, bao gåm :

(i) u ® ∙i vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖ p cho dù ¸n s¶n

xuÊt hµng xuÊt khÈu, dù ¸n khai th¸c cã hiÖ u qu¶ nguyªn

liÖ u tµ i nguyªn trong níc, dù ¸n sö dông nhiÒ u lao ® éng,

dù ¸n ® Çu t vµo vïng cã ® iÒ u kiÖ n kinh tÕ x∙ héi khã

kh¨n; (ii) u ® ∙i vÒ thuÕ nhËp khÈu theo tû lÖ néi ® Þa

ho¸, m iÔ n thuÕ nhËp khÈu 5 n¨m ® èi víi nguyªn liÖ u s¶n

xuÊt cho dù ¸n ® Æ c biÖ t khuyÕ n khÝch ® Çu t vµ dù ¸n ® Çu

t vµo vïng cã ® iÒ u kiÖ n kinh tÕ x∙ héi ® Æ c b iÖ t khã kh¨n;

NghÞ ® Þnh sè sè 36/C P ngµy 24/4 /1997 vÒ ban hµnh

Q uy chÕ khu c«ng nghiÖ p, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao

cã quy ® Þnh vÒ vÊn ® Ò g i¶m thuÕ ® èi víi c¸c doanh nghiÖ p

khi ho¹t ® éng xuÊt khÈu;

Q uyÕ t ® Þnh sè 195/1999/Q §TTg ngµy 27/9 /1999 vÒ

viÖ c lËp , sö dông vµ qu¶n lý Q uü hç trî xuÊt khÈu. Q uü

nµy ®îc h× nh thµnh tõ Ng© n s¸ch Nhµ níc vµ m ét phÇn tõ

c¸c kho¶n thu , th ëng xuÊt khÈu vµ do c¸c doanh nghiÖ p

® ãng gãp;

Q uyÕ t ® Þnh sè 02/2002/Q §BTM ngµy 2/1 /2002 viÖ c ban

hµnh quy chÕ xÐ t th ëng xuÊt khÈu nªu râ ph¹m vi vµ ® èi t

107

îng ¸p dông vµ c¸c tiªu chuÈn xÐ t th ëng xuÊt khÈu; Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

C¸c quy ® Þnh vÒ th ëng xuÊt khÈu cña V iÖ t Nam nh

Q uyÕ t ® Þnh sè 65/2001/BTC ngµy 29/6 /2001 VÒ viÖ c th ëng

theo kim ng¹ch xuÊt khÈu cho c¸c m Æ t hµng g¹o, cµ phª,

thÞt lîn , rau qu¶ hép trong n¨m 2001; Q uyÕ t ® Þnh sè

63/2002/Q §BTC ngµy 21/5 /2002 c«ng bè m øc th ëng theo kim

ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2002; C¸c c«ng v¨n cña Bé Th¬ ng m ¹i

hµng n¨m vÒ viÖ c c«ng bè th ëng xuÊt khÈu cho c¸c doanh

nghiÖ p nh C«ng v¨m sè 2190 TM XNK… ; Q uyÕ t ® Þnh sè

46/2001/Q §TTg vÒ viÖ c qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸

thê i kú 20012005; Th«ng t cña Bé Th¬ ng m ¹i quy ® Þnh vÒ

viÖ c th ëng xuÊt khÈu cho hµng dÖ t m ay;

Q uyÕ t ® Þnh sè 133/2001/Q §TTg ngµy 10/9 /2001 vÒ

viÖ c ban hµnh Q uy chÕ tÝn dông hç trî xuÊt khÈu víi ph¹m

vi ¸p dông cho tÊ t c¶ c¸c doanh nghiÖ p thuéc c¸c thµnh

phÇn kinh tÕ víi 2 lo ¹i h× nh chÝnh ® ã lµ trung h¹n , dµi

h¹n vµ cho vay ng¾ n h¹n ; cïng Th«ng t sè 76/2001/TTBTC

ngµy 25/9 /2001 híng dÉn m ét sè ® iÓm cña Q uy chÕ TÝn dông

hç trî xuÊt khÈu ban hµnh kÌm theo.

Chóng ta cã thÓ thÊy r»ng , viÖ c duy tr× c¸c trî cÊp

bÞ cÊm hoÆ c c¸c trî cÊp ®îc chÊp nhËn cã thÓ bÞ ® èi kh¸ng

kÓ trªn lµ cha t¬ ng thÝch vµ cÇn ®îc xem xÐ t, söa ® æ i l¹i

sao cho phï hîp víi c¸c quy ® Þnh trong H iÖ p ® Þnh vÒ trî

cÊp vµ c¸c b iÖ n ph¸p ® èi kh¸ng (SCM ).

§iÒ u 8 H iÖ p ® Þnh SCM quy ® Þnh c¸c thñ tôc, ® iÒ u kiÖ n

vµ tiªu chÝ ® èi víi nh÷ ng trî cÊp kh«ng bÞ ® èi kh¸ng (trî

tiÕ n hµnh trî cÊp xuÊt khÈu cho hµng ho¸ V iÖ t Nam trong

ph¹m vi m µ trî cÊp ®îc coi lµ kh«ng bÞ kh iÕ u kiÖ n vµ

kh«ng thÓ ¸p dông thuÕ ® èi kh¸ng. §ã lµ nh÷ ng ch¬ ng tr× nh

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

108

trî cÊp dùa trªn nh÷ ng tiªu chÝ kinh tÕ kh¸ch quan phæ

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO cËp vµ “kh«ng u ® ∙i riªng ngµnh nµo” coi lµ kh«ng m ang

tÝnh c¸ b iÖ t.

D o ® ã, nÕ u cã thÓ , chóng ta nªn söa ® æ i c¸c trî cÊp

liÖ t kª trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luË t kÓ trªn theo

tinh thÇn vµ néi dung quy ® Þnh t¹i §iÒ u 8 cña H iÖ p ® Þnh

SCM . Ch¼ ng h¹n , cÇn duy tr× trî cÊp trong Ch¬ ng tr× nh xãa

® ãi gi¶m nghÌo , trî cÊp ¸p dông ¸p dông t¹i c¸c vïng cã

® iÒ u kiÖ n kinh tÕ x∙ héi ® Æ c b iÖ t khã kh¨n.

Ph¸p luË t V iÖ t Nam cha quy ® Þnh cô thÓ vÒ vÊn ® Ò hµng

ho¸ níc ngoµi khi nhËp khÈu vµo V iÖ t Nam tuy cã trî cÊp

nhng trî cÊp ® ã kh«ng chÞu thuÕ ® èi kh¸ng. V iÖ t Nam nªn

quy ® Þnh c¸c trêng hîp ®îc phÐ p trî cÊp phï hîp víi c¸c

quy ® Þnh cña W TO .

C¸c biÖ n ph¸p ® èi kh¸ng

H iÖ p ® Þnh vÒ trî cÊp vµ c¸c biÖ n ph¸p ® èi kh¸ng (H iÖ p

® Þnh SCM ) cña W TO quy ® Þnh tõ §iÒ u 10 ® Õn §iÒ u 23 vÒ viÖ c

¸p dông thuÕ ® èi kh¸ng, ® iÒ u tra , b»ng chøng, tham vÊn,

tÝnh to¸n tæ ng sè trî cÊp theo m øc lîi Ých ® em l¹i cho

ngêi nhËn trî cÊp, x¸c ® Þnh th iÖ t h¹i, ® Þnh nghÜa ngµnh

s¶n xuÊt trong níc, c¸c biÖ n ph¸p t¹m thê i, cam ® oan, håi

tè , thê i gian ¸p dông, c«ng bè, g i¶ i thÝch kÕ t luËn ® iÒ u

tra vµ rµ so¸t t ph¸p.

Trong kh i ® ã, hiÖ n nay V iÖ t Nam cha cã v¨n b¶n quy

ph¹m ph¸p luË t riªng biÖ t ® iÒ u chØ nh vÊn ® Ò ¸p dông c¸c

biÖ n ph¸p ® èi kh¸ng trong th ¬ ng m ¹i quèc tÕ . ChØ cã duy

nhÊt §iÒ u 9 Kho¶n 2 LuËt ThuÕ xuÊt khÈu thuÕ nhËp khÈu

quy ® Þnh ¸p dông thuÕ nhËp khÈu ® èi víi “hµng ho¸ ®îc

nhËp khÈu vµo V iÖ t Nam víi gi¸ b¸n cña hµng ho¸ ® ã qu¸

thÊp so víi g i¸ b¸n th«ng th êng do cã sù trî cÊp cña níc

109

xuÊt hµng ho¸ t¬ ng tù cña V iÖ t Nam ”. Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Nh»m m ôc ® Ých b¶o vÖ c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc vµ

¸p dông linh ho¹t c¸c trî cÊp ®îc cña W TO , trong Ch¬ ng

® ang nghiªn cøu viÖ c ban hµnh Ph¸p lÖ nh ThuÕ chèng trî

cÊp trong kho¶ng thê i g ian 20032004 phï hîp víi c¸c quy

® Þnh cña W TO vÒ trî cÊp vµ ® èi kh¸ng kÓ trªn .

2.5.6. VÒ quy ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸

H iÖ n nay V iÖ t Nam cha cã v¨n b¶n chÝnh thøc ® iÒ u

chØ nh vÒ vÊn ® Ò b¸n ph¸ gi¸. D ù th¶o Ph¸p lÖ nh vÒ thuÕ

chèng b¸n ph¸ gi¸ ® èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo V iÖ t Nam

(dù th¶o lÇ n 4) hiÖ n ® ang ®îc th¶o luËn vµ lÊy ý kiÕ n. D o

® ã, trong phÇn nµy, kho¸ luËn sÏ tËp trung ® èi ch iÕ u, so

s¸nh c¸c quy ® Þnh cña H iÖ p ® Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ g i¸ AD P

cña W TO víi c¸c quy ® Þnh t¬ ng øng trong D ù th¶o Ph¸p lÖ nh

vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ g i¸ cña V iÖ t Nam .

§iÒ u 2 H iÖ p ® Þnh thùc th i §iÒ u V I cña GATT 1994 (H iÖ p

® Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ g i¸ AD P) quy ® Þnh: M ét s¶n phÈm bÞ

coi lµ b¸n ph¸ gi¸ (tøc lµ ®îc ®a vµo lu th«ng th ¬ ng m ¹i

cña m ét níc kh¸c thÊp h¬ n trÞ gi¸ th«ng th êng cña s¶n

phÈm ® ã) nÕ u nh gi¸ xuÊt khÈu cña s¶n phÈm ®îc xuÊt khÈu

tõ m ét níc nµy sang m ét níc kh¸c thÊp h¬ n m øc gi¸ cã thÓ

so s¸nh ®îc cña s¶n phÈm t¬ ng tù ®îc tiªu d ïng t¹i níc

xuÊt khÈu theo c¸c ® iÒ u kiÖ n th ¬ ng m ¹i th«ng th êng hoÆ c

cña s¶n phÈm t¬ ng tù ®îc xuÊt khÈu sang m ét níc thø 3

hoÆ c ®îc x¸c ® Þnh th«ng qua so s¸nh víi ch i phÝ s¶n xuÊt

t¹i níc xuÊt xø hµng ho¸ céng thªm m ét kho¶n hîp lý ch i

phÝ qu¶n trÞ , b¸n hµng, c¸c ch i phÝ chung vµ m ét kho¶n

lîi nhuËn.

Trong c¸c v¨n b¶n hiÖ n hµnh cña V iÖ t Nam , kh¸i niÖm

b¸n ph¸ g i¸ m íi chØ ®îc quy ® Þnh t¹i §iÓ m a, Kho¶n 2 §iÒ u

110

10 LuËt ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu quy ® Þnh b¸n ph¸ Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO gi¸ lµ trêng hîp hµng ho¸ ®îc nhËp khÈu vµo V iÖ t Nam víi

gi¸ b¸n cña hµng ho¸ ® ã qu¸ thÊp so víi g i¸ th«ng th êng.

Ngoµi ra , Kho¶n 3 Ph¸p lÖ nh G i¸ còng quy ® Þnh kh¸i niÖm

b¸n ph¸ g i¸ trong níc. Q uy ® Þnh nµy dÉn ® Õn sù nhÇm lÉn

gi÷ a kh¸i niÖm ph¸ g i¸ trong th ¬ ng m ¹i quèc tÕ vµ ph¸ g i¸

trong níc. Thùc chÊt vÊn ® Ò b¸n ph¸ gi¸ trong níc nªn ®îc

® iÒ u chØ nh trong LuËt C ¹nh tranh vµ chèng ® éc quyÒ n.

Trong kh i ® ã, D ù th¶o Ph¸p lÖ nh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸

gi¸ cña V iÖ t Nam ® ∙ nªu ra kh¸i niÖm b¸n ph¸ g i¸ vÒ c¬

b¶n phï hîp víi quy ® Þnh trong H iÖ p ® Þnh AD P cña W TO .

Néi dung §iÒ u 2 Kho¶n 2,3 ,4 ,5 ,6 ,7 , §iÒ u 3, §iÒ u 4,

§iÒ u 5, §iÒ u 6 H iÖ p ® Þnh AD P quy ® Þnh ch i tiÕ t thñ tôc vµ

c¸ch thøc tiÕ n hµnh ® iÒ u tra ® èi víi víi m ét vô viÖ c b¸n

ph¸ gi¸ ë m ét níc thµnh viªn tõ c¸ch x¸c ® Þnh b¸n ph¸

gi¸, sù tån t¹i, ngµnh s¶n xuÊt trong níc, qu¸ tr× nh ® iÒ u

tra tiÕ p theo, viÖ c thu thËp b»ng chøng ® ∙ ®îc ®a vµo D ù

th¶o Ph¸p lÖ nh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ g i¸. VÒ c¬ b¶n, c¸c

quy ® Þnh nµy kh«ng tr¸i víi c¸c quy ® Þnh cña W TO . Tuy

nhiªn , nhiÒ u quy ® Þnh cßn qu¸ s¬ sµ i so víi H iÖ p ® Þnh

AD P.

§iÒ u 7 H iÖ p ® Þnh AD P quy ® Þnh vÒ ® iÒ u kiÖ n vµ thê i

h¹n ¸p dông c¸c b iÖ n ph¸p khÈn cÊp t¹m thê i; §iÒ u 8, 9

quy ® Þnh vÒ c¸c b iÖ n ph¸p xö lý ® èi víi hµng ho¸ bÞ b¸n

ph¸ gi¸; §iÒ u 10 vÒ thê i h¹n håi tè ; §iÒ u 11 vÒ thê i h¹n

tè i ® a ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ g i¸; §iÒ u 12, 13 vÒ

nghÜa vô th«ng b¸o cho c¸c bªn liªn quan; §iÒ u 14 vÒ hµnh

gi¶ i quyÕ t tranh chÊp ® Òu ® ∙ ®îc quy ® Þnh trong D ù th¶o

Ph¸p lÖ nh thuÕ Chèng b¸n ph¸ g i¸ vµ kh«ng tr¸i víi quy

® Þnh cña H iÖ p ® Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña W TO .

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

111

2.5.7. VÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong th¬ng m¹i

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Q uy ® Þnh hiÖ n hµnh cña ph¸p luË t V iÖ t Nam vÒ tù vÖ

trong th ¬ ng m ¹i ®îc ® iÒ u chØ nh bëi Ph¸p lÖ nh vÒ tù vÖ

trong nhËp khÈu hµng ho¸ níc ngoµi vµo V iÖ t Nam n¨m 2002.

dung c¸c ® iÒ u trong H iÖ p ® Þnh vÒ c¸c b iÖ n ph¸p tù vÖ cña

W TO (H iÖ p ® Þnh AS), do ® ã Ph¸p lÖ nh tù vÖ cña chóng ta ® ∙

hoµn toµn t¬ ng ® ång víi quy ® Þnh cña W TO , cô thÓ nh sau:

§iÒ u kiÖ n ¸p dông b iÖ n ph¸p tù vÖ trong §iÒ u 2 H iÖ p

® Þnh AS ®îc quy ® Þnh t¬ ng øng trong §iÒ u 6 Ph¸p lÖ nh tù

vÖ , ® ã lµ khi cã sù g ia t¨ng ® ét b iÕ n t¬ ng ® èi hoÆ c tuyÖ t

ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ ng tù hoÆ c hµng ho¸ c¹nh tranh

trùc tiÕ p trong níc. C¸c b iÖ n ph¸p tù vÖ ¸p dông ® èi víi

c¸c xp nhËp khÈu vµo V iÖ t Nam bÊt kÓ tõ nguån nµo.

VÊn ® Ò ® iÒ u tra ® Ó ¸p dông biÖ n ph¸p tù vÖ trong

§iÒ u 3 H iÖ p ® Þnh AS còng ®îc quy ® Þnh t¬ ng øng trong Ch

¬ ng II Ph¸p lÖ nh tù vÖ tõ §iÒ u 9 ® Õn §iÒ u 19, theo ® ã Bé

Th¬ ng m ¹i lµ c¬ quan cã thÈm quyÒ n ® iÒ u tra vµ cã tr¸ch

nhiÖm b¶o m Ët th«ng tin theo quy ® Þnh cña ph¸p luË t.

th iÖ t h¹i nghiªm träng ® ∙ ®îc ® Þnh nghÜa t¬ ng ®¬ ng trong

§iÒ u 4 cña H iÖ p ® Þnh còng nh §iÒ u 4 cña Ph¸p lÖ nh.

V iÖ c ¸p dông b iÖ n ph¸p tù vÖ , §iÒ u 5 Ph¸p lÖ nh tù

vÖ n¨m 2002 quy ® Þnh nguyªn t¾ c ¸p dông nhiÒ u tù vÖ trong

ph¹m vi vµ m øc ® é cÇn th iÕ t, c¨n cø vµo kÕ t qu¶ ® iÒ u tra ,

ho¸ lµ phï hîp víi cña quy ® Þnh trong §iÒ u 5 cña H iÖ p

® Þnh AS.

C¸c néi dung kh¸c nh thê i h¹n vµ rµ so¸t c¸c biÖ n

ph¸p tù vÖ , m øc ® é nhîng bé vµ c¸c nghÜa vô kh¸c, c¸c níc

112

thµnh viªn ph¸t triÓ n , cÊm vµ h¹n chÕ m ét sè biÖ n ph¸p cô Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO thÓ , th«ng b¸o vµ tham vÊn, g i¸m s¸t, g i¶ i quyÕ t tranh

chÊp tõ §iÒ u 7 ® Õn §iÒ u 14 trong H iÖ p ® Þnh AS cña W TO

còng ®îc quy ® Þnh phï hîp t¹i c¸c §iÒ u 22, 24, 25, 27, 8,

21, 31… cña Ph¸p lÖ nh tù vÖ n¨m 2002 cña V iÖ t Nam .

Tuy nhiªn , m ét sè ® iÒ u vµ ® iÒ u kho¶n nh §iÒ u 3 ® iÓm 2

Ph¸p lÖ nh quy ® Þnh b iÖ n ph¸p h¹n ng¹ch , §iÒ u 20 vÒ biÖ n

ph¸p tù vÖ t¹m thê i cha thËt cô thÓ , §iÒ u 22 kho¶n 2 cha

quy ® Þnh trêng hîp ®îc gia h¹n ¸p dông b iÖ n ph¸p tù vÖ .

D o ® ã, c¸c néi dung nµy cÇn ®îc quy ® Þnh râ h¬ n trong v¨n

b¶n híng dÉn th i hµnh Ph¸p lÖ nh tù vÖ n¨m 2002.

2.6. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng

quy ®Þnh vÒ mét sè lÜnh vùc riªng biÖt

2.6.1. LÜnh vùc dÖt may

M ôc ® Ých c¬ b¶n cña H iÖ p ® Þnh dÖ t m ay (Agreem ent on

Textile s and C loth ing H iÖ p ® Þnh ATC ) lµ nh»m xãa bá

nh÷ ng h¹n chÕ hiÖ n ® ang ®îc m ét sè níc ph¸t triÓ n ¸p dông

® Ó nhËp khÈu hµng dÖ t m ay. Nh»m m ôc ® Ých ® ã, H iÖ p ® Þnh

® Æ t ra lé tr× nh lo ¹i bá h¹n chÕ viÖ c nhËp khÈu hµng dÖ t

m ay vµ ®a vµo khu«n khæ cña GATT b»ng c¸ch yªu cÇu c¸c n

íc xo¸ bá nh÷ ng h¹n chÕ qua 4 gia i ® o¹n trong thê i h¹n 10

n¨m kÕ t thóc vµo ngµy 1/1 /2005.

VÒ nghÜa vô cña c¸c thµnh viªn theo §iÒ u 4 H iÖ p ® Þnh

dÖ t m ay, h¹n ng¹ch hµng n¨m do c¸c níc thµnh viªn xuÊt

khÈu qu¶n lý . C¸c níc thµnh viªn nhËp khÈu kh«ng cã nghÜa

vô ph¶i chÊp nhËn lîng hµng vît qu¸ m øc h¹n chÕ ® ∙ th«ng

b¸o. C¸c thµnh viªn kh i ®a ra c¸c thay ® æ i vÒ th«ng lÖ ,

viªn liªn quan; kh«ng lµm ¶nh hëng xÊu ® èi víi kh¶ n¨ng

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

113

tiÕ p cËn thÞ trêng hoÆ c c¶n trë viÖ c tËn dông triÖ t ® Ó

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO kh¶ n¨ng tiÕ p cËn thÞ trêng. Khi thµnh viªn cÇn th iÕ t

ph¶i thay ® æ i th× ph¶i th«ng b¸o vµ tham vÊn c¸c thµnh

viªn bÞ t¸c ® éng tríc.

Ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n hµnh quy ® Þnh vÒ vÊn ® Ò nµy

trong c¸c v¨n b¶n sau:

(i) Q uyÕ t ® Þnh sè 46/2001/Q §TTg ngµy 4/4 /2001 VÒ

qu¶n lý xuÊt khÈu,

nhËp khÈu hµng ho¸ thê i kú 2001 2005, §iÒ u 5 vÒ XuÊt

khÈu hµng dÖ t, m ay vµo nh÷ ng thÞ trêng theo h¹n ng¹ch

ph¶i tho¶ thuËn víi níc ngoµi:

1. C¨n cø yªu cÇu s¶n xuÊt trong níc, c¨n cø c¸c tho¶

thuËn ® a ph¬ ng vµ song ph¬ ng cña ChÝnh phñ vÒ hµng dÖ t,

m ay hµng n¨m , Bé Th¬ ng m ¹i chñ tr× cïng c¸c Bé, ngµnh h÷ u

quan vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt lín cña V iÖ t Nam tiÕ n hµnh ® µm

ph¸n víi c¸c Tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ c¸c níc, nh»m ® Èy

nhanh tiÕ n tr× nh bá h¹n ng¹ch ® èi víi lo ¹i hµng ho¸ nµy.

2. Trªn c¬ së tho¶ thuËn hµng n¨m víi c¸c Tæ chøc

kinh tÕ quèc tÕ , c¸c níc vÒ h¹n ng¹ch vµ c¸c ® iÒ u kiÖ n

xuÊt khÈu hµng dÖ t, m ay, Bé Th¬ ng m ¹i chñ tr× cïng c¸c

chung thùc hiÖ n h¹n ng¹ch hµng dÖ t, m ay; c«ng bè tû lÖ

h¹n ng¹ch hµng dÖ t, m ay ® Êu thÇu, tû lÖ nµy ph¶i t¨ng

cã tÝnh ® Õn c¸c cam kÕ t quèc tÕ m µ V iÖ t Nam ® ∙ ký kÕ t

hoÆ c tham g ia .

h¹n ng¹ch ® Êu thÇu vµ h¹n ng¹ch th ëng xuÊt khÈu) cho c¸c

doanh nghiÖ p thuéc thµnh phè Hµ Néi, thµnh phè H å ChÝ

M inh, thµnh phè H¶i Phßng vµ thµnh phè §µ N½ ng do ñy ban

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

114

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ¬ ng m ¹i thùc hiÖ n viÖ c ph© n g iao h¹n ng¹ch hµng dÖ t, m ay

cho c¸c doanh nghiÖ p kh¸c.

(ii) Th«ng t 03/2003/TTBTM ngµy 5/6 /2003 híng dÉn

cÊp V isa hµng dÖ t m ay nhËp khÈu vµo Hoa Kú

(iii) Th«ng t liªn tÞch 08/2002/TTCTBTM BKH §TBCN

ngµy 12/8 /2002 híng dÉn viÖ c giao vµ thùc hiÖ n h¹n ng¹ch

xuÊt khÈu hµng dÖ t m ay vµo thÞ trêng EU , Canada, Thæ NhÜ

Kú n¨m 2003, trong ® ã quy ® Þnh h¹n ng¹ch cô thÓ theo c¸c

lo ¹i s¶n phÈm xuÊt khÈu, thñ tôc ® ¨ng ký h¹n ng¹ch cña

doanh nghiÖ p.

Nh vËy, c¸c quy ® Þnh cña V iÖ t Nam vÒ dÖ t m ay kÓ trªn

® ∙ t¬ ng ® ång vµ phï hîp víi quy ® Þnh trong H iÖ p ® Þnh dÖ t

m ay cña W TO .

2.6.2. LÜnh vùc n«ng nghiÖp

Theo §iÒ u 4 H iÖ p ® Þnh n«ng nghiÖ p vÒ thuÕ ho¸ vµ tiÕ p

cËn thÞ trêng, c¸c Thµnh viªn sÏ kh«ng duy tr× , viÖ n ® Õn,

hoÆ c ¸p dông l¹i bÊt kú c¸c b iÖ n ph¸p phi thuÕ (nh h¹n

chÕ sè lîng nhËp khÈu, cÊp phÐ p nhËp khÈu tuú tiÖ n vµ c¸c

kho¶n thu kh¸c, c¸c b iÖ n ph¸p phi thuÕ quan ®îc duy tr×

th«ng qua c¸c doanh nghiÖ p th ¬ ng m ¹i Nhµ níc, h¹n chÕ

xuÊt khÈu tù nguyÖ n) thuéc lo ¹i ® ∙ ®îc yªu cÇu chuyÓ n

sang thuÕ quan th«ng th êng, ngo¹i trõ cã quy ® Þnh kh¸c

t¹i §iÒ u 5 vµ Phô lôc 5. §iÒ u 5 cã quy ® Þnh c¸c tr êng hîp

c¸c bªn ®îc ¸p dông c¸c biÖ n ph¸p tù vÖ ® Æ c biÖ t ® Ó b¶o

vÖ hµng n«ng s¶n trong níc. Phô lôc 5 quy ® Þnh vÒ ® èi xö

® Æ c biÖ t cho phÐ p quy ® Þnh t¹i ® o¹n 2 §iÒ u 4 sÏ kh«ng ®îc

¸p dông trong m ét sè trêng hîp .

Ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n hµnh quy ® Þnh vÊn ® Ò nµy

trong c¸c v¨n b¶n sau:

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

115

(1 ) LuËt ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu 1998;

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

(2 ) C¸c NghÞ ® Þnh: NghÞ ® Þnh sè 57/CP ngµy 31/7 /1998

cña ChÝnh phñ quy ® Þnh ch i tiÕ t th i hµnh LuËt th ¬ ng m ¹i

vÒ H iÖ p ® Þnh xuÊt khÈu, nhËp khÈu, gia c«ng vµ ® ¹i lý m ua

b¸n hµng víi níc ngoµi (® îc söa ® æ i b»ng NghÞ ® Þnh sè

44/2001/N §CP ngµy 2/8 /2001);

(3 ) C¸c Q uyÕ t ® Þnh: Q uyÕ t ® Þnh sè 46/2001/Q §TTg ngµy

4/4 /2001 vÒ qu¶n lý xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ thê i kú

2001 2005; Q uyÕ t ® Þnh sè 55/2001/Q §BNN ngµy 11/5 /2001

c«ng bè danh m ôc thøc ¨n ch¨n nu«i, nguyªn liÖ u dïng chÕ

biÕ n thøc ¨n ch¨n nu«i ®îc nhËp khÈu vµo V iÖ t Nam thê i kú

2001 2005; Q uyÕ t ® Þnh sè 58/2001/Q §BNN KNKL ngµy

gièng vËt nu«i ®îc nhËp khÈu;

(4 ) C¸c Th«ng t: Th«ng t sè 11/2001/TTBTM ngµy

18/4 /2001 híng dÉn cô thÓ Q uyÕ t ® Þnh sè 46/2001/Q §TTg;

Th«ng t sè 62/2001/TTBNN ngµy 5/6 /2001 híng dÉn viÖ c

xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ thuéc d iÖ n qu¶n lý chuyªn

ngµnh n«ng nghiÖ p theo Q uyÕ t ® Þnh sè 46/2001/Q §TTg (söa

® æ i bæ sung t¹i Th«ng t sè 72/2001/TTBNN ngµy 9/7 /2001).

Trong thê i gian qua, V iÖ t Nam ® ∙ b∙i bá kh¸ nhiÒ u rµo

c¶n phi thuÕ trong lÜ nh vùc n«ng nghiÖ p. Tuy nhiªn , m ét

sè v¨n b¶n ph¸p luË t hiÖ n nay vÉn cßn quy ® Þnh m ét sè h¹n

chÕ phi thuÕ quan liªn quan ® Õn xuÊt nhËp khÈu, cÇn ®îc

tiÕ p tôc b∙i bá nh cÊm nhËp khÈu, h¹n ng¹ch , giÊy phÐ p

nhËp khÈu. §ång thê i, chóng ta còng ph¶i tiÕ p tôc rµ so¸t

vµ xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ níc vÒ th ¬ ng m ¹i th«ng qua

h¹n ng¹ch vµ g iÊy phÐ p, chuyÓ n dÇn c¸c biÖ n ph¸p phi thuÕ

quan nh h¹n ng¹ch , g iÊy phÐ p sang ¸p dông c¸c b iÖ n ph¸p

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

116

thuÕ quan.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Theo §iÒ u 6, §iÒ u 7 H iÖ p ® Þnh n«ng nghiÖ p quy ® Þnh cam

kÕ t vÒ hç trî trong níc, m ét thµnh viªn sÏ kh«ng trî cÊp

cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc vît qu¸ m øc cam kÕ t ®îc nªu

t¹i M ôc I, PhÇn IV trong Danh m ôc cña thµnh viªn ® ã. C¸c

cam kÕ t vÒ gi¶m hç trî trong níc cña m çi thµnh viªn cã

trong PhÇn IV Danh m ôc cña c¸c thµnh viªn ® ã sÏ ¸p dông

víi tÊt c¶ c¸c biÖ n ph¸p hç trî trong níc dµnh cho c¸c nhµ

s¶n xuÊt n«ng nghiÖ p, trõ c¸c biÖ n ph¸p hç trî trong níc

kh«ng ph¶i lµ ® èi tîng ph¶i c¾ t gi¶m theo c¸c tiªu chuÈn

quy ® Þnh t¹i §iÒ u nµy vµ t¹i Phô lôc 2 cña H iÖ p ® Þnh nµy.

H¬ n n÷ a, m ét thµnh viªn còng sÏ ® ¶m b¶o r»ng tÊt c¶ c¸c

biÖ n ph¸p hç trî trong níc dµnh cho nhµ s¶n xuÊt n«ng

nghiÖ p kh«ng ph¶i lµ ® èi tîng cam kÕ t c¾ t gi¶m v× c¸c biÖ n

ph¸p ® ã héi ® ñ c¸c tiªu chuÈn quy ® Þnh t¹i Phô lôc 2 cña

H iÖ p ® Þnh nµy ®îc duy tr× phï hîp víi c¸c quy ® Þnh ® ã.

VÒ vÊn ® Ò nµy, ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n hµnh quy ® Þnh

(1 ) LuËt khuyÕ n khÝch ® Çu t trong níc 1998;

(2 ) C¸c NghÞ ® Þnh: NghÞ ® Þnh sè 51/1999/N §CP híng

dÉn th i hµnh LuËt khuyÕ n khÝch ® Çu t trong níc; NghÞ ® Þnh

sè 13/C P ngµy 2/3 /1993 cña ChÝnh phñ ban hµnh B¶n quy

® Þnh vÒ c«ng t¸c khuyÕ n n«ng; NghÞ quyÕ t sè 09/2000/NQ CP

ngµy 15/6 /2000 vÒ m ét sè chñ tr ¬ ng vµ chÝnh s¸ch vÒ

chuyÓ n dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng

nghiÖ p; NghÞ quyÕ t sè 03/2000/NQ CP ngµy 2/2 /2000 vÒ kinh

tÕ trang tr¹i;

(3 ) C¸c Q uyÕ t ® Þnh: Q uyÕ t ® Þnh sè 67/1999/Q §TTg ngµy

ph¸t triÓ n n«ng nghiÖ p vµ n«ng th«n; Q uyÕ t ® Þnh sè

132/2000/Q §TTg ngµy 24/11/2000 vÒ m ét sè chÝnh s¸ch

117

khuyÕ n khÝch ph¸t triÓ n ngµnh nghÒ n«ng th«n; Q uyÕ t ® Þnh Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO sè 02/2001/Q §TTg ngµy 2/1 /2001 vÒ chÝnh s¸ch hç trî ® Çu

t tõ Q uü hç trî ph¸t triÓ n ® èi víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt,

chÕ biÕ n hµng xuÊt khÈu vµ c¸c dù ¸n s¶n xuÊt n«ng

nghiÖ p; Q uyÕ t ® Þnh sè 166 vµ 167/2001/Q §TTg ngµy

21/10/2001 vÒ m ét sè biÖ n ph¸p vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓ n

ch¨n nu«i lîn xuÊt khÈu vµ nu«i bß s÷ a ë V iÖ t Nam thê i

kú 2001 2010; Q uyÕ t ® Þnh sè 223/2001/Q §TTg ngµy

6/3 /2001 vÒ viÖ c tiªu thô lóa , g¹o ë ® ång b»ng s«ng Cöu

(4 ) C¸c Th«ng t: Th«ng t sè 82/2000/TTBTC ngµy

14/8 /2000 híng dÉn chÝnh s¸ch tµ i chÝnh nh»m ph¸t triÓ n

kinh tÕ trang tr¹i; Th«ng t sè 84/2002/TTBTC ngµy

26/9 /2002 híng dÉn nh÷ ng vÊn ® Ò tµ i chÝnh khuyÕ n khÝch

ph¸t triÓ n ngµnh nghÒ n«ng th«n .

§iÒ u 8, §iÒ u 9, §iÒ u 10 vµ §iÒ u 11 H iÖ p ® Þnh n«ng

nghiÖ p quy ® Þnh vÊn ® Ò cam kÕ t vÒ trî cÊp xuÊt khÈu, theo

® ã, m ét thµnh viªn sÏ kh«ng dµnh c¸c lo ¹i trî cÊp nªu

trong danh m ôc t¹i ® o¹n 1 §iÒ u 9 ® èi víi n«ng s¶n hoÆ c

nhãm s¶n phÈm ®îc nªu t¹i M ôc II, PhÇn IV trong D anh m ôc

cña thµnh viªn ® ã vît qu¸ m øc cam kÕ t vÒ sè lîng vµ chØ

cÊp nh thÕ ® èi víi bÊt kú m ét s¶n phÈm nµo kh«ng ®îc nªu

t¹i M ôc ® ã trong D anh m ôc cña níc thµnh viªn ® ã. M çi

thµnh viªn sÏ kh«ng dµnh trî cÊp xuÊt khÈu tr¸i víi H iÖ p

® Þnh n«ng nghiÖ p vµ tr¸i víi c¸c cam kÕ t nh ® ∙ ®îc ghi cô

thÓ trong D anh m ôc cña thµnh viªn ® ã.

Ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n hµnh quy ® Þnh vÒ vÊn ® Ò nµy

(1 ) C¸c Q uyÕ t ® Þnh: Q uyÕ t ® Þnh sè 137/1998/Q §TTG

ngµy 31/7 /1998 vÒ viÖ c qu¶n lý l¬ ng thùc quèc gia ; Q uyÕ t

118

® Þnh sè 178/1998/Q §TTg ngµy 19/9 /1998 vÒ hç trî l∙i suÊt Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO vay vèn ng© n hµng ® èi víi m ét sè m Æ t hµng xuÊt khÈu;

Q uyÕ t ® Þnh sè 195/1999/Q §TTg vÒ viÖ c lËp , sö dông vµ

qu¶n lý Q uü hç trî xuÊt khÈu; Q uyÕ t ® Þnh sè 02/2001/Q §

TTg ngµy 2/1 /2001 vÒ chÝnh s¸ch hç trî ® Çu t tõ Q uü hç

trî ph¸t triÓ n ® èi víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, chÕ b iÕ n hµng

xuÊt khÈu vµ c¸c dù ¸n s¶n xuÊt n«ng nghiÖ p; Q uyÕ t ® Þnh

sè 133/2001/Q §TTg ngµy 10/9 /2001 ban hµnh Q uy chÕ tÝn

dông hç trî xuÊt khÈu;

(2 ) C¸c Th«ng t: ChØ thÞ sè 31/2001/C TTTg ngµy

® éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ n¨m 2002; Th«ng t sè

187/1998/TTBTC ngµy 29/12/1998 híng dÉn bæ sung thuÕ gi¸

76/2001/TTBTC ngµy 25/9 /2001 híng dÉn m ét sè ® iÓm cña

Q uy chÕ tÝn dông hç trî xuÊt khÈu; C«ng v¨n sè 1158/CP

KTTH ngµy 21/12/2001 vÒ viÖ c hç trî cµ phª xuÊt khÈu sau

trî 70% kho¶n lç do xuÊt khÈu cµ phª t¹m tr÷ ”.

Ch¬ng 3

Quan ®iÓm, nguyªn t¾c vµ c¸c Gi¶i ph¸p

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

119

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

hoµn thiÖn ph¸p luËt VÒ th¬ng m¹i hµng ho¸

cña ViÖt nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

3.1. Quan ®iÓm vµ nguyªn t¾c hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ

th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn gia nhËp

WTO

3.1.1. Quan ®iÓm chØ ®¹o vµ môc tiªu ph¸t triÓn hÖ

thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010

3.1.1.1. Quan ®iÓm chØ ®¹o

Thø nhÊt, thÓ chÕ ho¸ kÞp thê i, ® Çy ® ñ ®êng lè i vµ

chÝnh s¸ch cña §¶ng vÒ ph¸t triÓ n nÒ n kinh tÕ thÞ trêng

Nam .

H× nh thµnh ® ång bé thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr êng ® Þnh h

íng XHCN , t¹o m «i trêng ph¸p lý thuËn lîi, hµnh lang ph¸p

luË t th«ng tho¸ng , khuyÕ n khÝch ® Çu t, kinh doanh, hîp

t¸c vµ c¹nh tranh lµnh m ¹nh, ® ¶m b¶o t«n träng quy luË t

kh¸ch quan ® ång thê i h¹n chÕ nh÷ ng m Æ t tiªu cùc cña kinh

® Æ c biÖ t lµ ph¸p luË t vÒ tæ chøc bé m ¸y nhµ níc, vÒ quy

nguyªn t¾ c ph¸p quyÒ n XHCN .

Ph¸t huy vai trß to lín cña ph¸p luË t lµ c«ng cô h÷ u

hiÖ u thÓ hiÖ n ® Çy ® ñ vµ thùc hiÖ n trªn thùc tÕ b¶n chÊt

dÇn cã ® ñ c¸c ® ¹o luË t ® Ó tiÕ n tíi Nhµ níc qu¶n lý ® Êt n

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

120

íc chñ yÕ u b»ng c¸c luË t.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Thø hai, ph¸t triÓ n hÖ thèng ph¸p luË t ph¶i b¶o ® ¶m

ph¸t huy cao ® é néi lùc, chñ ® éng héi nhËp kinh tÕ quèc

tÕ .

Toµn cÇu ho¸, hîp t¸c vµ c¹nh tranh lµ xu thÕ kh¸ch

quan trong thËp kû nµy vµ trong nh÷ ng thËp kû tíi, ® ßi

hái Nhµ níc ta ph¶i tham gia tÝch cùc vµo viÖ c g i¶ i quyÕ t

nÒ n kinh tÕ ® éc lËp , tù chñ trªn c¬ së ph¸t huy cao ® é

néi lùc, chñ ® éng héi nhËpkt quèc tÕ cÇn ®îc qu¸n triÖ t

ph¸p luË t ph¶i phï hîp víi c¸c chuÈn m ùc quèc tÕ , ® ång

thê i ph¶i néi luË t ho¸ c¸c cam kÕ t quèc tÕ nh»m t¹o ® iÒ u

kiÖ n thuËn lîi cho viÖ c chñ ® éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

vµ thùc hiÖ n ® Çy ® ñ c¸c cam kÕ t quèc tÕ trªn c¬ së g i÷

v÷ ng ® éc lËp , tù chñ vµ ® Þnh híng x∙ héi chñ nghÜa.

Thø ba, ph¸t triÓ n hÖ thèng ph¸p luË t ph¶i xuÊt ph¸t

tõ thùc tiÔ n V iÖ t Nam ® ång thê i tiÕ p thu cã chän läc kinh

nghiÖm quèc tÕ .

thùc tiÔ n , phï hîp víi ® iÒ u kiÖ n kinh tÕ x∙ héi cña ® Êt

vµ b¶n s¾ c cña nÒ n v¨n ho¸ V iÖ t Nam . §ång thê i, trong bèi

c¶nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ thÕ g iíi, cÇn ph¶i tiÕ p thu , kÕ

hµnh ph¸p luË t cña níc ngoµi, ® ¶m b¶o kÕ t hîp hµi hoµ

tÝnh truyÒ n thèng vµ tÝnh hiÖ n ® ¹i, tÝnh kh¶ th i vµ tÝnh

dù b¸o cña ph¸p luË t.

Thø t, ph¸t triÓ n hÖ thèng ph¸p luË t ph¶i theo ph¬ ng

121

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

nh»m ® ¶m b¶o m çi n¨m ban hµnh ®îc sè lîng v¨n b¶n ph¸p

luË t gÊp 2 ® Õn 3 lÇ n so víi hiÖ n nay. VÒ m Æ t néi dung,

ph¸p luË t ph¶i ® i tríc m ét bíc nh»m ® Þnh híng , t¹o hµnh

lang cho qu¸ tr× nh c¶ i c¸ch kinh tÕ x∙ héi, c¶ i c¸ch

hµnh chÝnh vµ c¶ i c¸ch t ph¸p trªn c¶ ba ph¬ ng diÖ n: thÓ

chÕ , tæ chøc vµ con ngêi. KÕ ho¹ch hµnh ® éng vµ c¸c ch¬ ng

ph¸p luË t ph¶i cã lé tr× nh cô thÓ víi thø tù u tiªn hîp

m ¹nh m Ï trong viÖ c ph¸t huy vai trß cña ph¸p luË t phôc vô

sù nghiÖ p c«ng nghiÖ p ho¸, hiÖ n ® ¹i ho¸ ® Êt níc. §èi víi

c¸c v¨n b¶n ph¸p luË t quan träng ® iÒ u chØ nh nh÷ ng vÊn ® Ò

bøc xóc cña ® êi sèng x∙ héi, cã ý nghÜa ® ét ph¸, m ë ®êng,

n¾ m b¾ t thê i c¬ ® Ó b iÕ n th¸ch thøc thµnh c¬ héi ph¸t

triÓ n kinh tÕ x∙ héi vµ chñ ® éng héi nhËp kinh tÕ quèc

tÕ , th× cÇn cã c¬ chÕ huy ® éng ë m øc ® é cao c¸c nguån lùc

ph¸p luË t ® i sau cuéc sèng, võa rÊt khã kh¨n cho viÖ c

hiÖ n m ét c¸ch c¬ b¶n, trªn c¬ së nghiªn cøu thÊu ® ¸o c¸c

tÝnh æ n ® Þnh, bÒ n v÷ ng cña ph¸p luË t.

Thø n¨m , ph¸t triÓ n hÖ thèng ph¸p luË t ph¶i tÝnh ® Õn

kh¶ n¨ng thùc th i, b¶o ® ¶m ®a ph¸p luË t vµo cuéc sèng.

C¸c c¬ quan nhµ níc, tæ chøc kinh tÕ , tæ chøc x∙ héi,

chñ ® éng chÊp hµnh nghiªm chØ nh H iÕ n ph¸p vµ ph¸p luË t,

® Êu tranh phßng ngõa vµ chèng c¸c té i ph¹m , c¸c vi ph¹m

122

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ® Õn m ét c¸ch ® Çy ® ñ, toµn d iÖ n c¸c ® iÒ u kiÖ n vÒ c¬ chÕ ,

tæ chøc, ® éi ngò c¸n bé, nguån lùc tµ i chÝnh vµ ® iÒ u kiÖ n

vËt chÊt kh¸c nh»m b¶o ® ¶m thùc hiÖ n ph¸p luË t. CÇn kh¾ c

phôc t× nh tr¹ng chê ® îi, th¸i ® é nÐ tr¸nh , ® Þa ph¬ ng côc

® ång bé, nhÞp nhµng, l¹i th iÕ u nghiªm m inh, tuú tiÖ n

dông ph¸p luË t; ® ång thê i ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm

tra , g i¸m s¸t nh»m b¶o ® ¶m cho ph¸p luË t ®îc thùc hiÖ n

m ét c¸ch kÞp thê i, ® Çy ® ñ. Xö lý nghiªm kh¾ c c¸c vi ph¹m

ph¸p luË t.

3.1.1.2. Môc tiªu ph¸t triÓn

 Môc tiªu tæng qu¸t

§Õn n¨m 2010, hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®îc ph¸t

®îc mét hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt t¬ng ®èi ®Çy ®ñ, ®ång

bé, thèng nhÊt, kh¶ thi, c«ng khai, minh b¹ch, b¶o ®¶m

ph¸t huy vai trß vµ hiÖu lùc cña ph¸p luËt lµ c«ng cô chñ

yÕu, m¹nh mÏ ®Ó qu¶n lý x∙ héi, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t

triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN vµ yªu cÇu

dùng Nhµ níc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam, gãp phÇn thùc hiÖn

thµnh c«ng ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi vµ sù

nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc v× môc tiªu

C¶i c¸ch c¨n b¶n c¬ chÕ thùc hiÖn ph¸p luËt nh»m b¶o ®¶m

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

123

luËt.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

 M ôc tiªu cô thÓ

dùng, hoµn th iÖ n ® ¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vµ ® ång bé, bao

qu¸t m äi lÜ nh vùc ® êi sèng kinh tÕ , chÝnh trÞ , v¨n ho¸ x∙

héi, quèc phßng, an ninh , ® èi ngo¹i. B¶o ® ¶m luË t g i÷ vÞ

trÝ tè i th îng trong toµn bé hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m

ph¸p luË t vµ luË t ph¶i lµ h× nh thøc ph¸p luË t chñ yÕ u quy

® Þnh c¸c vÊn ® Ò c¬ b¶n, quan träng cña ® êi sèng x∙ héi.

C ïng víi viÖ c hoµn th iÖ n c¸c Bé luË t hiÖ n cã, thùc hiÖ n

viÖ c ph¸p ® iÓ n ho¸ m ¹nh m Ï trong c¸c lÜ nh vùc quan träng

cña ® êi sèng x∙ héi, tiÕ n ® Õn n¨m 2010 vµ m ét sè n¨m tiÕ p

luË t ® Êt ® ai, Bé luË t b¶o vÖ m «i tr êng, Bé luË t hµnh chÝnh, Bé luË t th i hµnh ¸n 15…

Thø hai, hÖ thèng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt tõ

trªn xuèng díi, kÓ c¶ c¸c ®iÒu íc quèc tÕ mµ níc ta ký

kÕt hoÆc tham gia, ph¶i râ rµng vÒ thø bËc, chÝnh x¸c,

thèng nhÊt víi nhau, minh b¹ch vµ cã tÝnh kh¶ thi cao.

C¸c LuËt ph¶i cã møc ®é ®iÒu chØnh chi tiÕt, hîp lý ®Ó

sau khi ban hµnh cã thÓ ®i th¼ng vµo cuéc sèng vµ ph¸t

huy hiÖu lùc, kh¾c phôc vÒ c¬ b¶n t×nh tr¹ng luËt, ph¸p

lÖnh ph¶i chê v¨n b¶n híng dÉn.

ViÖc rµ so¸t, hÖ thèng ho¸, ph¸p ®iÓn ho¸ trë thµnh

c«ng viÖc thêng xuyªn. T¹o dùng ®îc quy tr×nh kiÓm tra

tríc vµ sau khi ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, b¶o

chuyªn gia, nh÷ng ngêi trùc tiÕp tæ chøc vµ thi hµnh ph¸p

15 ChiÕn lîc ph¸t triÓn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, Bé T ph¸p, Hµ Néi 10/2002 Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

124

luËt. Ng«n ng÷ ph¸p lý ph¶i thèng nhÊt, dÔ hiÓu, dÔ thùc

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO hiÖ n. Néi luË t ho¸ ® Çy ® ñ vµ kÞp thê i c¸c cam kÕ t quèc tÕ

cña V iÖ t Nam .

Thø ba, c¸c nguån m ang tÝnh quy ph¹m kh¸c nh ¸n lÖ

cña Toµ ¸n , quy t¾ c ® ¹o ® øc nghÒ nghiÖ p, quy chÕ tù qu¶n

cña c¸c hiÖ p héi, tæ chøc nghÒ nghiÖ p, quy chÕ tù qu¶n

luË t cña Nhµ níc.

Thø t, c¬ chÕ th i hµnh ph¸p luË t ®îc c¶ i c¸ch c¨n b¶n

nh»m b¶o ® ¶m hiÖ u lùc vµ hiÖ u qu¶ cña ph¸p luË t, t¹o sù

chuyÓ n biÕ n m ¹nh m Ï trong nhËn thøc cña c¸n bé, c«ng

vµ lµm viÖ c theo H iÕ n ph¸p vµ ph¸p luË t.

Thø n¨m , tæ chøc vµ ho¹t ® éng cña bé m ¸y th i hµnh

cña csc c¬ quan hµnh chÝnh trong viÖ c tæ chøc th i hµnh,

¸p dông ph¸p luË t. Cã c¬ chÕ b¶o ® ¶m quyÒ n cña ChÝnh phñ

yªu cÇu xem xÐ t, xö lý b»ng thñ tôc t ph¸p m äi vi ph¹m

nghiªm träng ®îc ph¸t hiÖ n trong qu¸ tr× nh qu¶n lý , th i

hµnh ph¸p luË t.

C¶i c¸ch t ph¸p ® ¹t ®îc bíc tiÕ n ® ¸ng kÓ , b¶o ® ¶m Toµ

toµn tæ chøc vµ ho¹t ® éng cña c¸c c¬ quan tiÕ n hµnh tè

tông kh¸c nh»m b¶o ® ¶m tÝnh hiÖ u qu¶, thèng nhÊt vµ liªn

tôc cña quy tr× nh tè tông t ph¸p. Hoµn th iÖ n c¬ chÕ qu¶n

lý Nhµ níc thèng nhÊt c«ng t¸c th i hµnh ¸n nh»m t¹o ra sù

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

125

chuyÓ n b iÕ n m ¹nh m Ï trong viÖ c th i hµnh døt ® iÓm , ® óng

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO luË t c¸c b¶n ¸n , quyÕ t ® Þnh cña Toµ ¸n vµ c¸c quyÕ t ® Þnh

cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒ n kh¸c.

quan t ph¸p vµ c¬ quan th i hµnh ph¸p luË t, c¸c dÞch vô

ph¸p lý vµ hç trî ph¸p lý . V iÖ c x∙ héi ho¸ m ét sè ho¹t

® éng bæ trî t ph¸p ®îc ® Èy m ¹nh. §¸p øng m ét c¸ch nhanh

chãng vµ ® Çy ® ñ nhu cÇu tiÕ p cËn th«ng tin ph¸p luË t cña

3.1.2. Quan ®iÓm, nguyªn t¾c vµ tiªu chÝ hoµn thiÖn

ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam tríc yªu

cÇu gia nhËp WTO

3.1.2.1. Quan ®iÓm, nguyªn t¾c hoµn thiÖn

V iÖ c hoµn th iÖ n ph¸p luË t vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña

V iÖ t Nam ® ¸p øng yªu cÇu g ia nhËp Tæ chøc Th¬ ng m ¹i ThÕ

giíi (m ôc tiªu vµo n¨m 2005) cÇn ®îc xuÊt ph¸t tõ c¸c

quan ® iÓm vµ nguyªn t¾ c c¬ b¶n sau:

Thø nhÊt, ph¸p luË t vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña V iÖ t

Nam lµ m ét bé phËn cña hÖ thèng ph¸p luË t quèc gia V iÖ t

c¬ së ®êng lè i, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc V iÖ t Nam

ch ia ph¸p luË t ra thµnh c«ng ph¸p (pub lic law ) vµ t ph¸p

(p riva te law ) nh nhiÒ u níc vÉn lµm . Trong c¸c v¨n b¶n

ph¸p luË t vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña V iÖ t Nam cã sù kÕ t

hîp chÆ t chÏ cña nh÷ ng quy ph¹m c«ng ph¸p lÉn t ph¸p. H¬ n

thÕ n÷ a, cßn ph¶i xuÊt ph¸t tõ quan ® iÓm lÞch sö cô thÓ

cña m ét níc nh V iÖ t Nam lµ m ét níc ® ang ph¸t triÓ n , cã

tr× nh ® é ph¸t triÓ n kinh tÕ thÊp , ® ang trong qu¸ tr× nh

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

126

chuyÓ n ® æ i sang nÒ n kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒ u thµnh phÇn

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO theo c¬ chÕ thÞ tr êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ® Þnh

híng XHCN .

Trong kh i ® ã, c¸c H iÖ p ® Þnh cña W TO lµ bé phËn cña

ph¸p luË t quèc tÕ , lµ c¸c nguån c¬ b¶n cña ph¸p luË t th

¬ ng m ¹i quèc tÕ (c«ng ph¸p quèc tÕ vÒ th ¬ ng m ¹i). D o lµ

bé phËn cÊu thµnh cña ph¸p luË t quèc tÕ nªn c¸c H iÖ p ® Þnh

nµy chÞu sù ch i phèi bëi c¸c nguyªn t¾ c cña ph¸p luË t

quèc tÕ , tån t¹i vµ ph¸t triÓ n trªn c¸c lý luËn vµ quan

® iÓm cã thÓ chÊp nhËn ®îc cña c¸c quèc gia kh¸c nhau.

dùng, chÊp nhËn sù rµng buéc cña c¸c quy ph¹m ph¸p luË t

quèc tÕ ® ã. V iÖ c hiÓ u vµ thùc th i c¸c quy ph¹m cña c¸c

quèc tÕ , trong ® ã ® ¸ng chó ý lµ c¸c quy ® Þnh cña C«ng íc

V iªn n¨m 1969 vÒ LuËt c¸c ® iÒ u íc quèc tÕ g i÷ a c¸c quèc

gia víi nhau (V iÖ t Nam ® ∙ lµ thµnh viªn cña C«ng íc nµy)

vµ C«ng íc V iªn n¨m 1986 vÒ LuËt c¸c ® iÒ u íc quèc tÕ g i÷ a

quèc gia vµ tæ chøc quèc tÕ , gi÷ a c¸c tæ chøc quèc tÕ víi

nhau (V iÖ t Nam cha tham gia). Ngoµi ra , viÖ c hiÓ u vµ thùc

th i c¸c cam kÕ t quèc tÕ theo c¸c ® iÒ u íc quèc tÕ ® ã cßn

chÝnh c¸c bªn kÕ t íc ® Æ t ra phï hîp ph¸p luË t vµ th«ng lÖ

quèc tÕ .

Thø hai, coi ph¸p luË t vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña V iÖ t

Nam vµ c¸c H iÖ p ® Þnh cña W TO lµ hai hÖ thèng luË t ® éc lËp

nhng cã quan hÖ m Ët th iÕ t, t¸c ® éng lÉn nhau. V iÖ c hoµn

th iÖ n cho phï hîp víi c¸c quy ® Þnh cña W TO , ® ¸p øng yªu

cÇu gia nhËp tæ chøc quèc tÕ nµy cßn ph¶i c¨n cø vµo viÖ c

127

gi÷ a ph¸p luË t quèc g ia (ph¸p luË t vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO cña V iÖ t Nam ) víi ph¸p luË t quèc tÕ (c¸c H iÖ p ® Þnh cña

W TO ): nhÊt nguyªn luËn hay nhÞ nguyªn luËn? Q uan ® iÓm

nhÊt nguyªn luËn th× coi ph¸p luË t quèc g ia lµ bé phËn

cña ph¸p luË t quèc tÕ hoÆ c ph¸p luË t quèc tÕ lµ bé phËn

cña ph¸p luË t quèc g ia . Trong khi ® ã, quan ® iÓm nhÞ

nguyªn luËn coi ph¸p luË t quèc g ia vµ ph¸p luË t quèc tÕ

lµ hai hÖ thèng ph¸p luË t ® éc lËp nhng cã m èi quan hÖ m Ët

th iÕ t víi nhau vµ t¸c ® éng qua l¹i b iÖ n chøng víi nhau.

V iÖ c cã nhiÒ u quan ® iÓm sÏ dÉn ® Õn cã nhiÒ u gi¶ i ph¸p

® Çu ra dùa trªn c¸c quan ® iÓm kh¸c nhau ® ã. D o vËy, trong

Ch¬ ng II còng nh ®a ra c¸c g i¶ i ph¸p ë Ch¬ ng III cña luËn

v¨n nµy, t¸c g i¶ ® ∙ chän quan ® iÓm nhÞ nguyªn luËn , coi

ph¸p luË t quèc gia (ph¸p luË t vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña

V iÖ t Nam ) vµ ph¸p luË t quèc tÕ (c¸c H iÖ p ® Þnh cña W TO ) lµ

hai hÖ thèng ph¸p luË t ® éc lËp nhng cã quan hÖ m Ët th iÕ t

víi nhau, t¸c ® éng qua l¹i lÉn nhau.

Thø ba, viÖ c t× m kiÕm néi dung hoµn th iÖ n ph¸p luË t

vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña V iÖ t Nam phï hîp víi c¸c quy

® Þnh cña W TO , tøc lµ héi nhËp ph¸p luË t quèc tÕ cña ph¸p

luË t quèc g ia , ph¶i tiÕ n hµnh trªn c¬ së ph¸p luË t vÒ

thùc th i ® iÒ u íc quèc tÕ . V iÖ c thùc hiÖ n c¸c quy ® Þnh cña

t¾ c Pacta Sunt Servanda (§iÒ u 26 C«ng íc V iªn 1969 vÒ

LuËt ® iÒ u íc quèc tÕ ký kÕ t gi÷ a c¸c quèc g ia). Tuy vËy,

® Ó ®a chóng vµo cuéc sèng thùc tÕ cña ® Êt níc th× cßn

VÒ mÆt lý luËn, viÖc thùc thi c¸c ®iÒu íc quèc tÕ ë mét níc cßn tuú thuéc vµo viÖc níc ®ã theo chñ thuyÕt nµo, ¸p dông trùc tiÕp c¸c ®iÒu íc quèc tÕ hay chuyªn Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT 128

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ho¸, néi luËt ho¸ (transformation) c¸c quy ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ thµnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt trong níc. Ph¸p luËt ViÖt Nam cha cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ vÊn ®Ò nµy, ngoµi mét quy ®Þnh cã tÝnh quy t¾c “Trong tr êng hîp ®iÒu íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký kÕt hoÆc tham gia cã quy ®Þnh kh¸c víi quy ®Þnh cña LuËt nµy th× ¸p dông quy ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ ®ã”. Thùc tiÔn lËp ph¸p ViÖt Nam l i ªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy kh¸ phong phó, cã kh«ng Ýt tr êng hîp néi luËt ho¸ c¸c quy ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ thµnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam. ViÖc néi luËt ho¸ lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh then chèt trong c¸c ®iÒu íc quèc tÕ h÷u quan hoÆc c¸c quy ®Þnh mµ ph¸p luËt ViÖt Nam cßn ®Ó ngá cha cã gi¶i ph¸p râ rµng hoÆc cã gi¶i ph¸p tr¸i ngîc trong ®iÒu chØnh quan hÖ t ¬ng tù. Møc ®é néi luËt ho¸ cßn tïy thuéc vµo chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña quèc gia trong tõng giai ®o¹n lÞch sö cô thÓ ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ. ViÖc ph©n tÝch, so s¸nh vµ hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam tr íc yªu cÇu gia nhËp WTO còng cÇn chó ý ®Õn quan ®iÓm ®ã.

Thø t , khi hoµn thiÖn ph¸p luËt th¬ng m¹i hµng ho¸ ViÖt Nam cÇn coi c¸c chÕ ®Þnh cña WTO nãi chung vµ chÕ ®Þnh th¬ng m¹i hµng ho¸ cña WTO nãi riªng lµ Lex generalis (LuËt ch¬i chung) trong quan hÖ víi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam lµ c¸c Leges Speciales (c¸c LuËt chuyªn biÖt). ViÖc söa ®æi, bæ sung, ban hµnh míi c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i cña ViÖt Nam còng nh x©y dùng c¸c thiÕt chÕ míi so víi hÖ thèng ph¸p luËt hiÖn hµnh lµ nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ cÇn thiÕt nh»m ®¶m b¶o cho ViÖt Nam héi nhËp WTO trong thêi gian tí i . Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

129

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

3.1.2.2. C¸c tiªu chÝ hoµn thiÖn

Thø nhÊt, b¶o ® ¶m tÝnh toµn diÖ n, ® ång bé, thèng nhÊt

cña hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luË t hiÖ n hµnh, tranh

thñ tè i ® a kÕ t qu¶ rµ so¸t, ® èi ch iÕ u c¸c quy ® Þnh cña

W TO víi c¸c quy ® Þnh cña ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n hµnh do

Bé T ph¸p, c¸c Bé, ngµnh vµ c¸c chuyªn gia ph¸p luË t níc

ngoµi nh Hoa Kú, Canada, NhËt B¶n vµ c¸c níc hç trî V iÖ t

Nam thùc hiÖ n trong nh÷ ng n¨m qua. V iÖ c hoµn th iÖ n c¸c

quy ® Þnh ph¸p luË t vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña V iÖ t Nam tr

íc yªu cÇu gia nhËp W TO ph¶i dùa vµo c¸c tiªu chÝ ® ã ® Ó

tr¸nh ®a ra nh÷ ng kiÕ n nghÞ, gi¶ i ph¸p th iÕ u c¨n cø khoa

häc hoÆ c kh«ng kh¶ th i trong thùc tiÔ n lËp ph¸p vµ hµnh

ph¸p cña V iÖ t Nam trong ® iÒ u kiÖ n hiÖ n nay.

Thø hai, ph¶i lÊy c¸c chuÈn m ùc ph¸p lý cña W TO lµm

th íc ® o trªn c¬ së c¸c quan ® iÓm , nguyªn t¾ c võa tr× nh

bµy ë phÇn trªn , trong ® ã ® Æ c biÖ t chó ý m èi t¬ ng quan

thø bËc nh ® ∙ tr× nh bµy ë quan ® iÓm , nguyªn t¾ c thø t nãi

trªn . Tuy vËy, kh i lÊy c¸c chuÈn m ùc ph¸p lý cña W TO còng

vÒ th ¬ ng m ¹i. Trong kh i ® ã c¸c quy ® Þnh trong c¸c v¨n b¶n

ph¸p luË t vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña V iÖ t Nam l¹i võa cã

c¸i lµ quy ® Þnh cã tÝnh c«ng ph¸p, cã c¸i l¹i lµ quy ® Þnh

cña t ph¸p quèc tÕ vÒ th ¬ ng m ¹i, cã c¸i chØ ® iÒ u chØ nh

quan hÖ th ¬ ng m ¹i cã tÝnh néi ® Þa thuÇn tuý, cã c¸i l¹i

® iÒ u chØ nh quan hÖ th ¬ ng m ¹i cã yÕ u tè níc ngoµi. §Æ c

® iÓm “hçn hîp” nµy cña ph¸p luË t vÒ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸

cña V iÖ t Nam cho phÐ p chóng ta cã nh÷ ng g i¶ i ph¸p ® Æ c

biÖ t, ph¶i x¸c ® Þnh vµ bãc t¸ch ® óng c¸c quy ® Þnh t¬ ng

øng víi chÕ ® Þnh th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña W TO ® Ó cã kÕ t

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

130

luËn vµ kiÕ n nghÞ tho¶ ® ¸ng.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Thø ba, ph¶i chó ý ® Õn tiªu chÝ m inh b¹ch , c«ng khai,

cã thÓ dù b¸o tríc c¸c rñ i ro trong th ¬ ng m ¹i quèc tÕ ® Ó

®a ra c¸c ® iÒ u chØ nh phï hîp nh»m hoµn th iÖ n ph¸p luË t vÒ

th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña V iÖ t Nam hiÖ n hµnh, bªn c¹nh ® ã

còng cÇn xem xÐ t c¸c tiªu chÝ phæ b iÕ n kh¸c cña W TO . Tuy

vËy, c¸c kiÕ n nghÞ vµ g i¶ i ph¸p hoµn th iÖ n ph¸p luË t vÒ

th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ cña V iÖ t Nam còng cÇn xuÊt ph¸t tõ

tiªu chÝ kh¶ th i trong hoµn c¶nh lÞch sö kinh tÕ x∙

héi cô thÓ cña V iÖ t Nam .

3.2. C¸c gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn ph¸p

luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn

tiÕn tíi gia nhËp WTO

3.2.1. Hoµn thiÖn LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam tríc yªu

cÇu gia nhËp WTO

3.2.1.1. KiÕn nghÞ chung vÒ kh¶ n¨ng xö lý, gi¶i

quyÕt sù kh¸c biÖt gi÷a LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam víi c¸c

chÕ ®Þnh cña WTO

Sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c quy ®Þnh cña LuËt Th¬ng m¹i

ViÖt Nam víi c¸c chÕ ®Þnh cña WTO nãi chung vµ chÕ ®Þnh

th¬ng m¹i hµng ho¸ nãi riªng lµ ®∙ râ rµng nh ®∙ tr×nh

bµy ë Ch¬ng II kho¸ luËn. Theo c¸c chuyªn gia cña ViÖt

Nam vÒ lÜnh vùc nµy lµ cã nhiÒu kh¶ n¨ng xö lý, gi¶i

quyÕt sù kh¸c biÖt. VÊn ®Ò quan träng lµ ë chç nhµ lµm

luËt chän gi¶i ph¸p nµo, chän xuÊt ph¸t ®iÓm lý luËn nµo

®Ó xö lý, gi¶i quyÕt sù kh¸c biÖt ®ã. Cã ba kh¶ n¨ng lín

®îc xem xÐt ®Ó kiÕn nghÞ nh sau:

Thø nhÊt, kh¶ n¨ng tèi ®a Quèc héi lµm mét LuËt

chung thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ cña ViÖt Nam víi WTO.

LuËt nµy sÏ ban hµnh sau khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

131

viªn cña WTO vµ sÏ söa ®æi, bæ sung nhiÒu luËt, ph¸p lÖnh

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO kh¸c kh«ng phï hîp víi quy ® Þnh m µ V iÖ t Nam cam kÕ t víi

W TO th«ng qua NghÞ ® Þnh th g ia nhËp W TO , trong ® ã cã söa

® æ i, bæ sung m ét sè ® iÒ u cña LuËt Th¬ ng m ¹i V iÖ t Nam .

Trong trêng hîp nh vËy, LuËt Th¬ ng m ¹i V iÖ t Nam sÏ lµ

luË t nÆ ng vÒ t ph¸p th ¬ ng m ¹i, chñ yÕ u ® iÒ u chØ nh c¸c

quan hÖ t ph¸p th ¬ ng m ¹i trong ® iÒ u kiÖ n héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ . C¸c quy ® Þnh chñ yÕ u cña LuËt Th¬ ng m ¹i vÉn ®îc

gi÷ l¹i, chØ söa ® æ i, bæ sung m ét sè quy ® Þnh cho phï hîp

víi t× nh h× nh ph¸t triÓ n quan hÖ kinh tÕ x∙ héi cña ® Êt

níc. R iªng vÒ c¸c vÊn ® Ò thuéc c«ng ph¸p quèc tÕ vÒ th ¬ ng

c¸c cam kÕ t quèc tÕ nãi trªn lµ Lex generalis (LuËt ch¬ i

chung) cßn LuËt Th¬ ng m ¹i (söa ® æ i, bæ sung) ph¶i lµ Lex

Specia lis, lµ luË t chuyªn ngµnh. Q uan hÖ g i÷ a luË t chung

hµnh C¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luË t cña V iÖ t Nam .

Thø hai, kh¶ n¨ng trung b× nh Q uèc héi lµm c¸c

luË t kh¸c nhau ® Ó gi¶ i quyÕ t tõng côm vÊn ® Ò cña c¸c cam

kÕ t quèc tÕ cña V iÖ t Nam theo lé tr× nh gia nhËp W TO . C¸c

luË t nµy cã thÓ lµ LuËt söa ® æ i, bæ sung m ét sè ® iÒ u cña

c¸c luË t, ph¸p lÖ nh liªn quan ® Õn th ¬ ng m ¹i hµng ho¸

(hoÆ c liªn quan ® Õn m ét nhãm vÊn ® Ò hÑp h¬ n); LuËt söa

® æ i, bæ sung m ét sè ® iÒ u cña c¸c luË t, ph¸p lÖ nh liªn

quan ® Õn gi¶ i quyÕ t tranh chÊp th ¬ ng m ¹i quèc tÕ… Trong

trêng hîp nh vËy, viÖ c söa ® æ i, bæ sung LuËt Th¬ ng m ¹i vµ

quan hÖ g i÷ a LuËt Th¬ ng m ¹i (söa ® æ i, bæ sung) víi c¸c

LuËt söa ® æ i, bæ sung m ét sè ® iÒ u cña c¸c luË t, ph¸p lÖ nh

sÏ vÉn ®îc xö lý nh trêng hîp Q uèc héi th«ng qua m ét luË t

chung thùc hiÖ n c¸c cam kÕ t quèc tÕ cña V iÖ t Nam ® èi víi

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

132

W TO nh ® ∙ nªu trªn .

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Thø ba, kh¶ n¨ng tè i th iÓ u Q uèc héi kh«ng chÊp

nhËn hai kh¶ n¨ng nªu trªn m µ vÉn theo truyÒ n thèng lµm

luË t “case by case”, tøc lµ xem xÐ t söa ® æ i, bæ sung tõng

luË t, ph¸p lÖ nh cô thÓ ® Ó thùc hiÖ n c¸c cam kÕ t quèc tÕ .

gi¶ i quyÕ t sù kh¸c b iÖ t ® ∙ nªu cña LuËt Th¬ ng m ¹i V iÖ t

Nam lµ ®a vµo LuËt Th¬ ng m ¹i (söa ® æ i, bæ sung) m ét ch¬ ng

m íi, Ch¬ ng Q uan hÖ th ¬ ng m ¹i quèc tÕ ® Ó ® iÒ u chØ nh quan

hÖ th ¬ ng m ¹i g i÷ a V iÖ t Nam vµ c¸c níc vµ c¸c tæ chøc quèc

n¨m 2000.

quan hÖ th ¬ ng m ¹i g i÷ a V iÖ t Nam vµ c¸c níc, c¸c tæ chøc

quèc tÕ trong LuËt th ¬ ng m ¹i (söa ® æ i, bæ sung).

3.2.1.2. C¸c kiÕn nghÞ cô thÓ ®Ó hoµn thiÖn LuËt Th

¬ng m¹i ViÖt Nam phôc vô viÖc gia nhËp WTO vµ héi nhËp

kinh tÕ quèc tÕ

Nh trªn ®∙ tr×nh bµy gi¶i ph¸p ®a vµo LuËt th¬ng m¹i

(söa ®æi, bæ sung) mét ch¬ng míi, Ch¬ng Quan hÖ th¬ng m¹i

quèc tÕ lµ gi¶i ph¸p tèi u thuéc kh¶ n¨ng tèi thiÓu trong

thùc tiÔn lµm luËt cña ViÖt Nam. Tuy vËy, muèn gi¶i ph¸p

nµy ®îc thùc hiÖn th× vÊn ®Ò ®Æt ra lµ Nhµ lµm luËt ph¶i

quèc tÕ hay ph¶i chuyÓn ho¸, néi luËt ho¸

(transformation) c¸c quy ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ thµnh

c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt trong níc. Chóng ta nªn chän

c¸ch thø hai, tøc lµ ph¶i chuyÓn ho¸ c¸c quy ®Þnh cña

133

lµ thùc tiÔn ph¸p luËt quèc tÕ ®∙ ®îc nhiÒu níc thõa nhËn Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO vµ ¸p dông réng r∙i. Tuy vËy, m øc ® é chuyÓ n ho¸, néi luË t

ho¸ cßn tuú thuéc vµo hoµn c¶nh cô thÓ , thùc tr¹ng ph¸p

luË t liªn quan cña V iÖ t Nam .

Ngoµi ra , còng cÇn chó ý ® Õn quan niÖm vÒ viÖ c quy

® Þnh nµo cÇn ®a vµo luË t, quy ® Þnh nµo cÇn ®a vµo v¨n b¶n

díi luË t hiÖ n hµnh ë níc ta . x¸c ® Þnh m øc ® é vµ chän quy

ph¹m ® iÒ u íc quèc tÕ ® Ó néi luË t ho¸, chuyÓ n hãa vµo ph¸p

luË t trong níc lµ vÊn ® Ò phøc t¹p , phô thuéc kh«ng chØ

vµo yÕ u tè bªn trong chñ quan (chÝnh V iÖ t Nam ) m µ cßn c¶

yÕ u tè bªn ngoµi kh¸ch quan (W TO vµ céng ® ång th ¬ ng m ¹i

quèc tÕ ). XuÊt ph¸t tõ nh÷ ng nh× n nhËn ® ã, luËn v¨n xin

®îc g iíi th iÖ u kiÕ n nghÞ cô thÓ cña c¸c chuyªn gia vÒ Ch ¬ ng Q uan hÖ th ¬ ng m ¹i quèc tÕ nh sau16:

Thø nhÊt, vÒ tæng qu¸t trong ch¬ng nµy cÇn thÓ hiÖn

râ c¸c quan ®iÓm lý luËn cña ViÖt Nam vÒ quan hÖ th¬ng

m¹i quèc tÕ; vÒ quan hÖ gi÷a tù do th¬ng m¹i vµ b¶o hé

s¶n xuÊt trong níc trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc

tÕ; vÒ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña

ph¸p luËt ViÖt Nam, ®iÒu íc quèc tÕ, tËp qu¸n th¬ng m¹i

quèc tÕ vµ ph¸p luËt níc ngoµi; còng nh mét sè quy t¾c

chung trong ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ

chuyªn biÖt (th¬ng m¹i hµng ho¸, th¬ng m¹i dÞch vô, th¬ng

m¹i liªn quan ®Õn quyÒn s¬ h÷u trÝ tuÖ, ®Çu t quèc tÕ vµ

mét sè quan hÖ chuyªn biÖt kh¸c).

Thø hai, vÒ cô thÓ, ch¬ng nµy cã thÓ b¾t ®Çu tõ mét

®iÒu ®Þnh nghÜa, kh¸i niÖm “Quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ”

nãi trong LuËt nµy:

+ VÒ mÆt néi dung, ®Þnh nghÜa nµy cã thÓ thiÕt kÕ nh

16 Xem B¸o c¸o nghiªn cøu Dù ¸n VIE/01/004 “Nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a LuËt Th ¬ng m¹i ViÖt Nam víi HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam Hoa Kú vµ c¸c chÕ ®Þnh cña WTO”, s®d, tr. 45 47 Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

134

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO §iÒ u 826 Bé LuËt d© n sù hoÆ c ® Þnh nghÜa “tranh chÊp cã

yÕ u tè níc ngoµi” trong §iÒ u 2 ® iÓm 4 Ph¸p lÖ nh Träng tµ i

quan hÖ g i÷ a V iÖ t Nam vµ c¸c níc, c¸c l∙nh thæ (hoÆ c c¸c

nÒ n kinh tÕ ) ® éc lËp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ khu

vùc (nh ASEAN ) vµ toµn cÇu (nh W TO ). M ôc ® èi tîng ® iÒ u

chÊt th ¬ ng m ¹i trong lÜ nh vùc th ¬ ng m ¹i hµng ho¸, th ¬ ng

m ¹i dÞch vô, th ¬ ng m ¹i liªn quan ® Õn quyÒ n së h÷ u trÝ tuÖ

vµ ® Çu t quèc tÕ .

+ VÒ m Æ t kü thuËt lËp ph¸p, cã thÓ ®a ® iÒ u ® Þnh nghÜa

nµy vµo §iÒ u 5 LuËt th ¬ ng m ¹i “G i¶ i thÝch tõ ng÷ ”. Tuy

vËy, nÕ u ®a ® iÒ u nµy vµo §iÒ u 5 LuËt th ¬ ng m ¹i th× m øc ® é

quan träng cña vÊn ® Ò th ¬ ng m ¹i quèc tÕ trong ® iÒ u kiÖ n

héi nhËp cã thÓ bÞ coi lµ gi¶m nhÑ , cha xøng ® ¸ng víi tÇm

vãc thê i ® ¹i cña nã. C¸ch thø hai lµ quy ® Þnh ® Þnh nghÜa

“Q uan hÖ th ¬ ng m ¹i quèc tÕ ” trong m ét ® iÒ u riªng . C¶ hai

gi¶ i ph¸p kü thuËt nµy ® Òu cã thÓ ®îc xem xÐ t tuú thuéc

sù lùa chän cña Nhµ lµm luË t.

Thø ba, c¸c ® iÒ u tiÕ p theo ph¶i lµ c¸c ® iÒ u quy

® Þnh vÒ c¸c nguyªn t¾ c ¸p dông ph¸p luË t V iÖ t Nam , ® iÒ u

íc quèc tÕ , tËp qu¸n th ¬ ng m ¹i quèc tÕ vµ ph¸p luË t níc

ngoµi ® Ó ® iÒ u chØ nh c¸c quan hÖ th ¬ ng m ¹i quèc tÕ m µ V iÖ t

Nam lµ m ét bªn tham g ia .

nh¾ c ® Ó quy ® Þnh theo híng ® ∙ ® Þnh ë §iÒ u 3 LuËt Th¬ ng

m ¹i V iÖ t Nam n¨m 1997 hoÆ c §iÒ u 827 kho¶n 2, 3, 4 vµ §iÒ u

Thø t, sau c¸c ® iÒ u vÒ c¸c nguyªn t¾ c ¸p dông ph¸p

luË t sÏ lµ c¸c ® iÒ u vÒ c¸c nguyªn t¾ c vµ quy ® Þnh nÒ n

135

t¶ng ® iÒ u chØ nh c¸c quan hÖ th ¬ ng m ¹i hµng ho¸ quèc tÕ , Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO quan hÖ th ¬ ng m ¹i dÞch vô quèc tÕ , quan hÖ th ¬ ng m ¹i quèc

tÕ liªn quan ® Õn quyÒ n së h÷ u trÝ tuÖ vµ quan hÖ th ¬ ng

m ¹i quèc tÕ liªn quan ® Õn ® Çu t.

VÒ c¸c nguyªn t¾ c c¬ b¶n ® iÒ u chØ nh quan hÖ th ¬ ng m ¹i

quèc tÕ , ngoµi c¸c nguyªn t¾ c chung ®îc söa ® æ i, bæ sung

cho phï hîp t× nh h× nh m íi vµ ®îc quy ® Þnh t¹i m ôc 2 Ch¬ ng

I LuËt th ¬ ng m ¹i (söa ® æ i, bæ sung), Ch¬ ng “Q uan hÖ th

¬ ng m ¹i quèc tÕ ” nµy cÇn cã c¸c quy ® Þnh thõa nhËn c¸c

nguyªn t¾ c cña hÖ thèng th ¬ ng m ¹i toµn cÇu, trong ® ã ® Æ c

th ¬ ng m ¹i ngµy cµng tù do h¬ n th«ng qua ® µm ph¸n; nguyªn

t¾ c t¹o dùng m ét nÒ n t¶ng æ n ® Þnh cho th ¬ ng m ¹i trªn c¬

së yªu cÇu vÒ ph¸t triÓ n bÒ n v÷ ng, m inh b¹ch vµ c«ng khai

chÝnh s¸ch , ph¸p luË t th ¬ ng m ¹i quèc g ia ; nguyªn t¾ c c¹nh

tranh lµnh m ¹nh trong th ¬ ng m ¹i quèc tÕ ; nguyªn t¾ c dµnh

dµnh thuËn lîi h¬ n cho V iÖ t Nam vµ c¸c níc ® ang ph¸t

triÓ n trong quan hÖ th ¬ ng m ¹i quèc tÕ . V iÖ c ghi nhËn c¸c

nguyªn t¾ c nµy bªn c¹nh c¸c nguyªn t¾ c kh¸c trong LuËt

th ¬ ng m ¹i (söa ® æ i, bæ sung) sÏ cã t¸c ® éng tÝch cùc ® èi

víi V iÖ t Nam trªn con ®êng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ .

VÒ c¸c quy ® Þnh nÒ n t¶ng ® iÒ u chØ nh c¸c quan hÖ th ¬ ng

m ¹i quèc tÕ ®îc xö lý cô thÓ theo hai c¸ch :

+ C¸ch thø nhÊt: Q uy ® Þnh giao c¸c vÊn ® Ò nµy cho Uû

c¸ch dÔ lµm nhÊt.

+ C¸ch thø hai: Q uy ® Þnh c¸c quy t¾ c chung nhng kh¸

lµ c¸ch t¬ ng ® èi kh¶ th i, nhng cã thÓ lµm cho ch¬ ng nµy

nÆ ng nÒ , kh«ng hoµn toµn phï hîp víi thùc tiÔ n lµm luË t

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

136

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO héi trong thê i gian qua. Tuy nhiªn , c¸ch nµy vÉn ®îc xem

lµ phï hîp v¬ i ® iÒ u kiÖ n V iÖ t Nam hiÖ n nay.

Thø n¨m , sau kh i ® ∙ cã m ét ch¬ ng m íi vÒ Q uan hÖ th

¬ ng m ¹i quèc tÕ trong LuËt th ¬ ng m ¹i (söa ® æ i, bæ sung),

vËn ® éng m íi cña ph¸p luË t th ¬ ng m ¹i c¸c níc; nghiªn cøu

® Ó xo¸ bá Ch¬ ng V Q u¶n lý Nhµ níc vÒ th ¬ ng m ¹i trong

LuËt Th¬ ng m ¹i V iÖ t Nam n¨m 1997.

3.2.2. Hoµn thiÖn quy ®Þnh vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ

ViÖc ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ §· i ngé Tèi huÖ quèc (MFN) vµ §· i ngé Quèc gia (NT) cña ViÖt Nam ®· t¹o m«i tr êng ph¸p lý thuËn l î i cho c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi, ®ång thêi thÝch øng víi quy ®Þnh kh«ng ph©n biÖt ®èi xö cña WTO. VÒ mÆt h×nh thøc, Ph¸p lÖnh MFN vµ NT ®· quy ®Þnh thñ tôc ph¸p lý cho viÖc thùc hiÖn cam kÕt vÒ MFN trong WTO. Tuy nhiªn, vÒ mÆt néi dung cÇn ®èi chiÕu, xem xÐt thªm c¸c quy ®Þnh cô thÓ trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cña ViÖt Nam v× ®«i khi vÉn cßn cha hoµn toµn phï hîp.

Tuy ®· cã quy ®Þnh vÒ chÕ ®é §· i ngé Tèi huÖ quèc trong Ph¸p lÖnh vÒ MFN vµ NT, song quy ®Þnh nµy cßn rÊt chung chung. C¸c quy ®Þnh kh¸c trong c¸c v¨n b¶n l i ªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ nh×n chung kh«ng cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a hµng ho¸ cña c¸c níc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam.

§èi xö quèc gia

ph¹m ph¸p luËt cña ViÖt Nam vÉn cßn duy tr× sù kh«ng b×nh

®¼ng gi÷a hµng nhËp khÈu vµ hµng trong níc , vi ph¹m

nguyªn t¾c §èi xö quèc gia (NT) . V× vËy, trong thêi gian

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

137

t í i chóng ta nªn söa ®æi c¸c tån t¹ i ®ã trong c¸c v¨n b¶n

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO sau: §iÒu 8 Kho¶n 2 Môc (l ) LuËt ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng söa ®æi sè 07/2003/QH11 ngµy 17/6/2003, §iÒu 7 vµ §iÒu 16 Kho¶n 2 LuËt ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt söa ®æi sè 08/2003/QH11 ngµy 17/6/2003; QuyÕt ®Þnh sè 03/2000/Q§-BTC cña Bé tµi chÝnh ngµy 7/1/2000 quy ®Þnh phô thu 5% ®èi víi bét PVC; QuyÕt ®Þnh sè 07/BVGCP cña Ban vËt gi¸ chÝnh phñ ngµy 19/1/1999 quy ®Þnh phô thu 5% ®èi víi chÊt ho¸ dÎo DOP; QuyÕt ®Þnh sè 42/2000/Q§/BTC ngµy 17 th¸ng 3 n¨m 2000 vÒ viÖc quy ®Þnh tû lÖ thu chªnh lÖch gi¸ ®èi víi mét sè mÆt hµng nhËp khÈu; QuyÕt ®Þnh sè 42/2001/Q§/BTC ngµy 15 th¸ng 05 n¨m 2001 vÒ viÖc qui ®Þnh tû lÖ thu chªnh lÖch gi¸ ®èi víi mÆt hµng Clinker nhËp khÈu,

LuËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, LuËt thuÕ tiªu ®Æc biÖt ph¶i ®iÒu chØnh sao cho c¸c mÆt hµng nhËp khÈu hay néi ®Þa còng ®Òu chÞu chung mét møc thuÕ suÊt. Riªng víi thuèc l¸ hiÖn ®ang cÊm nhËp khÈu, ViÖt Nam nªn cã lé tr×nh tõng bíc chuyÓn sang h¹n ng¹ch råi thuÕ ho¸ ë møc thuÕ cao. Hµng tiªu dïng ®· qua sö dông sÏ ph¶i ®îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt thËt chÆt chÏ vÒ mÆt m«i tr - êng nh hÊp sÊy, hun trïng, ph©n lo¹ i , . . . kh«ng chØ ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ con ngêi mµ cßn nh»m lµm cho gi¸ b¸n cña lo¹ i hµng nµy cao h¬n, gi¶m søc c¹nh tranh víi hµng trong níc. Phô tïng « t« còng vËy, sÏ ph¶i tr¶i qua c¸c tiªu chuÈn kü thuËt kh¾t khe vÒ b¶o vÖ m«i tr êng.

Bªn c¹nh ®ã, chóng ta còng cÇn sím ban hµnh v¨n b¶n cô thÓ hãa Ph¸p lÖnh vÒ §· i ngé Tèi huÖ quèc (MFN) vµ §· i ngé Quèc gia (NT).

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

138

3.2.3. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ quan ViÖt Nam sÏ cam kÕt lÊy thuÕ quan lµm c«ng cô b¶o hé chÝnh, ®a ra mét lé tr×nh c¾t gi¶m dÇn hµng rµo thuÕ

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO quan, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn l î i cho th¬ng m¹i. ViÖc x©y dùng lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan sÏ dùa trªn c¬ së:

X¸c ®Þnh râ nh÷ng mÆt hµng cÇn b¶o hé ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch vÒ thuÕ vµ phi thuÕ quan cho thÝch hîp, gióp cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng ®ã cã ®ñ thêi gian chuÈn bÞ lùc l îng ®Ó v¬n lªn c¹nh tranh b×nh ®¼ng. Nh÷ng mÆt hµng cßn l¹ i chØ dïng biÖn ph¸p thuÕ víi thuÕ suÊt gi¶m dÇn.

Nh÷ng mÆt hµng cÇn ®îc b¶o hé sÏ ®îc ph©n ®Þnh thµnh nh÷ng danh môc kh¸c nhau cã møc thuÕ t ¬ng øng, thêi h¹n c¾t gi¶m thuÕ thÝch hîp víi tõng lo¹ i theo híng nh÷ng mÆt hµng cÇn b¶o hé cao sÏ cã møc thuÕ cao, thêi gian b¶o hé dµi vµ ngîc l¹ i .

C¨n cø vµo viÖc ph©n lo¹ i hµng ho¸ nãi trªn, ViÖt Nam sÏ cam kÕt møc thuÕ trÇn ®Ó ®Þnh gií i h¹n tõ ®ã gi¶m dÇn, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ.

HÖ thèng thuÕ hiÖn t¹ i sÏ ®îc ph©n thµnh ba lo¹ i : Lo¹i thuÕ phæ th«ng, Lo¹i thuÕ §· i ngé Tèi huÖ quèc (MFN), Lo¹i thuÕ u ®·i riªng dµnh cho c¸c khu vùc kinh tÕ mµ ViÖt Nam tham gia lµ thµnh viªn, ¸p dông trªn c¬ së cã ®i cã l¹ i vµ lµ c«ng cô ®Ó ®µm ph¸n víi c¸c níc nh»m më cöa thÞ tr êng.

VÒ cô thÓ cÇn ph¶i ®iÒu chØnh thuÕ nhËp khÈu, theo h- íng gi¶m bít møc thuÕ vµ gi¶m dÇn thuÕ suÊt. HiÖn nay, thuÕ suÊt cña ViÖt Nam cßn dµn tr¶i qu¸ réng. VÒ mÆt kinh tÕ, thuÕ suÊt dµn tr¶i lµ cã h¹i, thËm chÝ cã h¹i h¬n thuÕ suÊt cao mµ thèng nhÊt, v× chóng cã thÓ ®a c¸c nguån lùc vµo nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶. VÒ møc thuÕ chØ nªn ¸p dông 5-6 møc: 0%, 5%, 10%, 20% vµ 30%. ThuÕ suÊt cao nhÊt ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu chØ nªn lµ 50%. Bé Tµi Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT 139

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO chÝnh ®· vµ ®ang ®iÒu chØnh thuÕ nhËp khÈu b»ng c¸ch mét mÆt gi¶m thuÕ suÊt ®èi víi mét sè mÆt hµng cã thuÕ suÊt cao vµ qu¸ cao (trªn 50%), mÆt kh¸c n©ng møc thuÕ suÊt c¸c mÆt hµng cã thuÕ suÊt dí i 5%.

Theo luËt thuÕ hiÖn hµnh th× c¸c hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam sau ®©y ®îc miÔn thuÕ: 1) Hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi nhËp vµo ViÖt Nam ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh hoÆc më réng quy m« dù ¸n; 2) Hµng viÖn trî kh«ng hoµn l¹ i , t¹m nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp ®Ó dù héi tr î tr iÓn l ·m, hµng tr¶ nî níc ngoµi cña chÝnh phñ, hµng nhËp khÈu chuyªn dïng cho an ninh, quèc phßng, nghiªn cøu khoa häc, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, hµng xuÊt nhËp cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi, hµng gia c«ng xuÊt khÈu, hµng lµ quµ biÕu.

ViÖc quy ®Þnh miÔn, gi¶m thuÕ lµ cÇn thiÕt nhng nh vËy lµ ¸p dông cho qu¸ nhiÒu ®èi t îng, c¬ chÕ ¸p dông cha thèng nhÊt vµ b×nh ®¼ng. Do vËy, nªn quy ®Þnh lµ: 1) Hµng gia c«ng xuÊt khÈu, hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt vµ nguyªn vËt l iÖu ®Ó lµm hµng xuÊt khÈu ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu nh b×nh thêng, khi xuÊt khÈu sÏ ®îc hoµn thuÕ; 2) ViÖc miÔn thuÕ cho hµng gia c«ng cÇn ¸p dông cho mäi ®èi t îng hµng gia c«ng; 3) Hµng ho¸ nhËp khÈu theo c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi cho hëng u ®·i theo chÕ ®é MFN. C¸c d¹ng miÔn, gi¶m theo LuËt §Çu t níc ngoµi tr¸ i víi nguyªn t¾c ph¶i ®îc lo¹ i bá v× nã kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ.

3.2.4. Hoµn thiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p

Theo quy ®Þnh cña WTO, c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan lµ kh«ng phï hîp, cÇn ph¶i b·i bá. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n ng¾n h¹n vµ trung h¹n, s¶n xuÊt trong níc ®îc b¶o hé víi sù kÕt hîp gi÷a thuÕ quan vµ hµng rµo phi thuÕ quan, Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT 140

phi thuÕ quan

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO trong mét sè tr êng hîp hµng rµo phi thuÕ lµ c«ng cô chÝnh. Sau ®ã thuÕ quan sÏ lµ c«ng cô b¶o hé chñ yÕu, c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh l îng sÏ bÞ b·i bá. ViÖt Nam cÇn nghiªn cøu ®Þnh ra mét sè lé tr×nh gi¶m dÇn hµng rµo phi thuÕ quan t¹o thuËn l î i theo ®óng nguyªn t¾c vµ tËp qu¸n quèc tÕ, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ phôc vô c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

C¸c nguyªn t¾c cña ViÖt Nam víi c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan lµ: (1) Gi¶m dÇn c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan vµ ®¶m b¶o c¸c quy chÕ th¬ng m¹i phi thuÕ lu«n lu«n ®îc c«ng bè râ rµng; (2) Xem xÐt l î i Ých cña c¸c ®èi t¸c ®ång thêi cña tõng ngµnh s¶n xuÊt vµ tõng s¶n phÈm cô thÓ mµ viÖc u tiªn gi¶m c¸c hµng rµo phi thuÕ sÏ gãp phÇn thóc ®Èy th- ¬ng m¹i vµ t¨ng tr ëng kinh tÕ trong khu vùc vµ b¹n hµng; (3) §¶m b¶o kh«ng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p v« lý g©y ph¬ng h¹i cho tiÕn tr×nh gi¶m hµng rµo phi thuÕ.

Tríc m¾t cÇn tËp trung gi¶i quyÕt c¸c biÖn ph¸p phi

thuÕ quan sau:

141

3.2.4.1. VÒ cÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu HÇu hÕt c¸c mÆt hµng cÊm xuÊt khÈu nh vò khÝ, ®¹n d- îc, vËt l iÖu næ, trang thiÕt bÞ kü thuËt qu©n sù, c¸c lo¹ i ma tuý, ho¸ chÊt ®éc, ®å cæ, c¸c lo¹ i v¨n ho¸ phÈm ®åi trôy, ph¶n ®éng, ph¸o c¸c lo¹ i , ®å ch¬i trÎ em cã ¶nh hëng xÊu ®Õn gi¸o dôc nh©n c¸ch, ®Õn trËt tù an toµn x· héi, « t« cã tay l¸ i nghÞch theo QuyÕt ®Þnh sè 46/2001/Q§-TTg ngµy 04/04/2001 vÒ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ thêi kú 2001-2005 ®Òu cã thÓ biÖn minh ®îc theo c¸c tr êng hîp ngo¹i lÖ cña WTO v× ®Òu ph¶n ¸nh môc tiªu ®¶m b¶o an ninh vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. Do vËy, c¸c quy ®Þnh trªn ®· phï hîp víi quy ®Þnh cña WTO vµ cha cÇn söa ®æi trong thêi kú 2001-2005. Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Mét sè quy ®Þnh cÊm nhËp khÈu cña ViÖt Nam cßn vi ph¹m nguyªn t¾c §· i ngé Quèc gia (NT) v× vÉn cho phÐp s¶n xuÊt vµ l u hµnh trong níc. C¸c quy ®Þnh ®ã cÇn ®îc söa ®æi theo híng: §èi víi mÆt hµng thuèc l¸ ®iÕu, ViÖt Nam nªn sö dông h¹n ng¹ch thuÕ quan (Tari f f quotas) lµ møc h¹n ng¹ch mµ khèi l îng nhËp vµo vît qua møc ®ã sÏ ph¶i chÞu thuÕ cao h¬n. §èi víi c¸c mÆt hµng tiªu dïng ®· qua sö dông, phô tïng c¸c lo¹ i «t«, xe m¸y ®· qua sö dông, ViÖt Nam nªn sö dông biÖn ph¸p cÊp phÐp kh«ng tù ®éng, ®ång thêi ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt, m«i tr êng vµ thñ tôc th«ng quan phøc t¹p ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu tí i møc gÇn nh b»ng kh«ng.

Khi ¸p dông h¹n chÕ sè l îng nhËp khÈu víi mét sè l îng hµng ho¸ l i ªn quan ®Õn nÒn c«ng nghiÖp ho¸ trÎ trong thêi gian vµ ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, ViÖt Nam nªn c«ng bè râ rµng c¸c mÆt hµng ®ã cïng víi lÞch tr×nh dì bá trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. C¸c hµng ho¸ ®ã cã thÓ lµ: x¨ng dÇu, ph©n bãn, xi- m¨ng, giÊy, ®êng, kÝnh x©y dùng. Nªn kÕt hîp chÕ ®é h¹n ng¹ch víi ®Êu thÇu vµ cã thÓ quy ®Þnh h¹n ng¹ch nhËp khÈu kÕt hîp víi thuÕ, tøc h¹n ng¹ch thuÕ quan. ViÖt Nam còng cÇn ph¶i tÝch cùc ®µm ph¸n ®Ó h¹n chÕ viÖc ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi hµng dÖt may sang c¸c thÞ tr êng ®ang h¹n chÕ nhËp khÈu mÆt hµng nay tõ ViÖt Nam.

3.2.4.2. VÒ h¹n ng¹ch H¹n ng¹ch vµ giÊy phÐp nhËp khÈu ®Òu lµ biÖn ph¸p cña chÝnh phñ lµm l îng hµng ho¸ nhËp khÈu gi¶m so víi khi kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p nµy. ë giai ®o¹n ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ViÖt Nam nªn ¸p dông biÖn ph¸p h¹n chÕ sè l îng nh sau:

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

142

3.2.4.3. VÒ cÊp phÐp nhËp khÈu

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

C¸c quy ® Þnh vÒ chÕ ® é cÊp phÐ p nhËp khÈu cÇn ®îc rµ

so¸t vµ söa ® æ i l¹i lµ : (1 ) Phô lôc cña NghÞ ® Þnh sè

57/1998/N §CP ngµy 31/7 /1998 quy ® Þnh ch i tiÕ t th i hµnh

LuËt Th¬ ng m ¹i; (2 ) Phô lôc NghÞ ® Þnh 44/2001/N §CP ngµy

2/8 /2001 vÒ viÖ c söa ® æ i, bæ sung m ét sè ® iÒ u cña NghÞ

® Þnh sè 57/1998/N §CP ngµy 31/7 /1998 cña ChÝnh phñ quy

® Þnh ch i tiÕ t th i hµnh LuËt Th¬ ng m ¹i vÒ ho¹t ® éng xuÊt

khÈu, nhËp khÈu, g ia c«ng vµ ® ¹i lý m ua b¸n hµng ho¸ víi

níc ngoµi; (3 ) NghÞ ® Þnh 24/2000/N §CP ngµy 31/7 /2000 quy

® Þnh ch i tiÕ t th i hµnh LuËt §Çu t níc ngoµi t¹i V iÖ t Nam ;

(4 ) Q uyÕ t ® Þnh sè 46/2001/Q §TTg ngµy 4/4 /2001 vÒ qu¶n lý

xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ thê i kú 20012005.

C¸c quy ® Þnh nµy nªn söa ® æ i theo híng Nhµ níc chØ

nªn qu¶n lý nhËp khÈu th«ng qua viÖ c cÊp g iÊy phÐ p nhËp

khÈu ® èi víi hµng ho¸ ¸p dông chÕ ® é h¹n ng¹ch nhËp khÈu

vµ c¸c m Æ t hµng nhËp khÈu quan träng , liªn quan ® Õn quèc

quy chÕ ® ¨ng ký kinh doanh vµ ® ¨ng ký h¶i quan ® Ó qu¶n

lý . Cô thÓ lµ :

(i) C¸c hµng ho¸ nhËp khÈu quan träng liªn quan ® Õn

hµng ho¸ tiªu d ïng nh¹y c¶m víi nÒ n c«ng nghiÖ p non trÎ

vµ chÝnh s¸ch tiÕ t kiÖm nh «t« díi 12 chç, xe hai b¸nh

g¾ n m ¸y, rîu m ¹nh, hµng liªn quan ® Õn ® éng thùc vËt, søc

khoÎ con ngêi, an ninh quèc phßng... nªn ¸p dông chÕ ® é

giÊy phÐ p kh«ng tù ® éng. ChÕ ® é giÊy phÐ p nµy ® ßi hái th

ngµnh;

(ii) C¸c m Æ t hµng kh«ng bÞ cÊm hoÆ c h¹n chÕ hiÖ n nay

th× ®îc qu¶n lý b»ng g iÊy phÐ p tù ® éng ® Ó phôc vô cho m ôc

143

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO nhËp khÈu hµng ho¸ theo ngµnh nghÒ trong g iÊy chøng nhËn

® ¨ng ký kinh doanh sau kh i ® ∙ ® ¨ng ký ngµnh nghÒ kinh

§Ò nghÞ gi¶m thiÓu Danh môc hµng ho¸ qu¶n lý chuyªn ngµnh. Lo¹i cÇn qu¶n lý chit tiªu th× chuyÓn h¼n sang Danh môc h¹n ng¹ch. Lo¹i cÇn qu¶n lý tiªu chuÈn kü thuËt th× c«ng bè c«ng khai tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó h¶i quan c¨n cø vµo ®ã thi hµnh, kh«ng cÇn ph¶i xin giÊy phÐp. Lo¹i nµo cã thÓ quy ®Þnh ®îc ®éc quyÒn nhËp khÈu th× chØ ®Þnh doanh nghiÖp ®éc quyÒn vµ kh«ng cÊp giÊy phÐp. GiÊy phÐp chuyªn ngµnh chØ nªn duy tr× ®èi víi nh÷ng mÆt hµng kh«ng thÓ c«ng bè tiªu chuÈn kü thuËt râ rµng hoÆc cÇn qu¶n lý môc ®Ých sö dông.

Ngoµi ra, cÇn söa ®æi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kÓ trªn theo híng ph©n ®Þnh râ qu¶n lý th¬ng m¹i vÒ mét ®Çu mèi vµ c¸c chuyªn ngµnh qu¶n lý c«ng bè râ yªu cÇu kü thuËt ¸p dông c¶ víi hµng néi vµ hµng nhËp khÈu còng nh x©y dùng ph¬ng ¸n thuÕ nhËp khÈu thay thÕ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ sè l îng nµy.

Thñ tôc cÊp giÊy phÐp còng ph¶i ®îc c«ng bè râ rµng, c«ng khai ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan l i ªn quan cã thÓ xóc tiÕn thùc hiÖn ®îc nhanh chãng, gi¶m ®îc c¸c chi phÝ kh«ng hîp lý.

doanh t¹i Côc h¶i quan tØ nh, thµnh phè.

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

144

3.2.4.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt §©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé ®îc WTO chÊp nhËn song ph¶i phï hîp víi nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt ®èi xö. VÊn ®Ò khã kh¨n cña ViÖt Nam lµ cßn cã Ýt c¸c phßng thÝ nghiÖm ®îc c«ng nhËn nªn hµng ho¸ cña ViÖt Nam dÔ gÆp ph¶i hµng rµo kü thuËt cña níc nhËp khÈu. ViÖt Nam cÇn ph¶i ®µo t¹o ®é ngò c¸n bé cã chuyªn m«n kü thuËt cao,

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i.. . ®Ó cã thªm nhiÒu c¬ quan chøng nhËn ®îc c«ng nhËn.

VÒ khÝa c¹nh ph¸p lý, nh×n chung c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña chóng ta ®iÒu chØnh vÊn ®Ò nµy cßn thiÕu vµ t¶n m¹n. H¬n n÷a, chóng ta cha cã c¸c quy ®Þnh kh¸c vÒ tÝnh t ¬ng ®¬ng; ®¸nh gi¸ rñi ro vµ x¸c ®Þnh møc ®é b¶o vÖ ®éng thùc vËt; thÝch øng víi c¸c ®iÒu kiÖn khu vùc nh trong c¸c §iÒu 4,5,6 HiÖp ®Þnh SPS. Do ®ã, chóng ta cÇn ban hµnh NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ ®Ó quy ®Þnh tæng thÓ c¸c néi dung l i ªn quan ®Õn c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ con ngêi, ®éng thùc vËt vµ m«i tr - êng.

VÒ quy ®Þnh kiÓm tra, thanh tra vµ thñ tôc chÊp thuËn trong §iÒu 10 HiÖp ®Þnh SPS cña WTO, chóng ta còng ®· cã quy ®Þnh trong Ph¸p lÖnh VÖ sinh an toµn thùc phÈm, Ph¸p lÖnh ChÊt l îng hµng ho¸, Ph¸p lÖnh Thó y vµ mét sè v¨n b¶n kh¸c. VÒ c¬ b¶n c¸c v¨n b¶n trªn thèng nhÊt víi quy ®Þnh cña WTO nhng cha ®ñ cô thÓ nh yªu cÇu cña WTO. Do ®ã, cÇn ban hµnh NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh Ph¸p lÖnh ChÊt l îng hµng ho¸, NghÞ ®Þnh thi hµnh Ph¸p lÖnh VÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ ban hµnh míi Ph¸p lÖnh Tiªu chuÈn hãa.

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

145

3.2.4.5. VÒ hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i VÒ phÝa hµng rµo kü thuËt cña ViÖt Nam ®èi víi hµng nhËp khÈu, cÇn chøng minh sù cÇn thiÕt cña c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ®ã. HÖ thèng kiÓm dÞch ®éng, thùc vËt ph¶i ®îc phæ biÕn th«ng tin vµ ®¶m b¶o ¸p dông mét c¸ch mÝnh b¹ch vµ nhanh chãng. ViÖt Nam cßn ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ hµi hoµ c¸c tiªu chuÈn cña m×nh víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ t ¬ng øng.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

ë khÝa c¹nh ph¸p lý, Nh×n chung, c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ níc ta vÒ tiªu chuÈn hµng ho¸ trong níc vµ nhËp khÈu lµ ®¶m b¶o chÕ ®é ®èi xö quèc gia theo quy ®Þnh cña WTO. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i sím kh¾c phôc mét sè quy ®Þnh cha phï hîp sau ®©y:

(i ) Thñ tôc ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu cã yªu cÇu vÒ kü thuËt hiÖn nay lµ cßn h¬i chÆt; cÇn ph¶i söa ®æi cho thuËn l î i h¬n theo híng ¸p dông c¬ chÕ tiÒn ®¨ng - hËu kiÓm;

(i i ) Sè mÆt hµng nhËp khÈu hiÖn nay chÞu sù kiÓm tra Nhµ níc vÒ chÊt l îng nhiÒu h¬n rÊt nhiÒu so víi hµng néi ®Þa tr íc khi ®a vµo l u th«ng (cã thÓ xem Danh môc hµng hãa xuÊt nhËp khÈu ph¶i kiÓm tra Nhµ níc vÒ chÊt l îng n¨m 2000 theo QuyÕt ®Þnh sè 117/2000/Q§-BKHCNMT ngµy 26/01/2000).

Néi dung cña Ph¸p lÖnh ChÊt l îng hµng ho¸ míi ban hµnh ®· ®¶m b¶o sù ®èi xö b×nh ®¼ng gi÷a hµng nhËp khÈu vµ hµng néi ®Þa. ChÝnh phñ cÇn sím ban hµnh NghÞ ®Þnh h- íng dÉn Ph¸p lÖnh nµy, Bé Khoa häc C«ng nghÖ cÇn sím ban hµnh c¸c Th«ng t kÌm theo víi néi dung lµm sao ®Ó ®¶m b¶o chÕ ®é ®èi xö quèc gia ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu. Cô thÓ lµ c¸c chÕ ®é kiÓm tra (thñ tôc, tiªu chÝ v.v…) ®Òu ®îc ¸p dông chung cho mäi hµng ho¸, kh«ng ph©n biÖt hµng nhËp khÈu hay hµng néi ®Þa.

Chóng ta còng cÇn ban hµnh míi Ph¸p lÖnh Tiªu chuÈn ho¸ vµ NghÞ ®Þnh híng dÉn thi hµnh Ph¸p lÖnh nµy quy ®Þnh nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ ®èi xö quèc gia trong viÖc ban hµnh, ¸p dông quy ®Þnh kü thuËt ®èi víi hµng nhËp khÈu ®Ó b¶o ®¶m r»ng viÖc so¹n th¶o, ban hµnh, duy tr× c¸c quy ®Þnh kü thuËt mét mÆt kh«ng t¹o ra nh÷ng trë ng¹i kh«ng cÇn thiÕt ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ nhng mÆt kh¸c vÉn tËn Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT 146

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO dông ®îc nh÷ng tr êng hîp ngo¹i lÖ mµ HiÖp ®Þnh vÒ Hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i (TBT) cña WTO cho phÐp ®Ó b¶o vÖ an ninh quèc gia, m«i tr êng, søc khoÎ céng ®ång…

3.2.5. Hoµn thiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c lÜnh vùc cô

thÓ kh¸c

§ång thêi, trong lÇn söa ®æi bíc 1 nµy, b·i bá viÖc chØ ¸p dông NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP ®èi víi ®iÒu kiÖn lµ hµng nhËp khÈu theo hîp ®ång th¬ng m¹i v× HiÖp ®Þnh CVA cña WTO kh«ng cã quy ®Þnh nµy vµ b¶n th©n c¸c quy ®Þnh hîp ®ång cña ViÖt Nam còng g©y phøc t¹p vµ khã kh¨n cho viÖc ¸p dông NghÞ ®Þnh. H¬n n÷a, lÇn söa ®æi bíc 1 còng cÇn tÝnh ®Õn viÖc söa ®æi §iÒu 17 NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP cho phï hîp víi kÕt qu¶ ®µm ph¸n gia nhËp WTO (HiÖp ®Þnh CVA kh«ng cho phÐp b¶o l u nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña WTO).

TiÕn hµnh söa ®æi bíc 2: ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP chung cho hµng ho¸ nhËp khÈu khi gia nhËp WTO v× vµo thêi ®iÓm ®ã th× ViÖt Nam sÏ ph¶i ¸p

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

147

3.2.5.1. VÒ ®Þnh gi¸ h¶i quan VÒ mÆt h×nh thøc vµ thñ tôc th× ViÖt Nam míi chØ ¸p dông NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP ngµy 6/6/2002 vÒ viÖc x¸c ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu theo nguyªn t¾c cña HiÖp ®Þnh trÞ gi¸ h¶i quan (CVA) cña WTO ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu theo hîp ®ång th¬ng m¹i thùc hiÖn ch¬ng tr×nh CEPT tõ 1/7/2002 mÆc dï cã quy ®Þnh cña §iÒu 1.2 NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP. Do ®ã, ®Ò xuÊt söa ®æi NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP bíc 1 ®Ó huû bá quy ®Þnh h¹n chÕ viÖc thùc hiÖn NghÞ ®Þnh chØ ®èi víi hµng ho¸ thuéc Ch¬ng tr×nh CEPT vµ cho phÐp ¸p dông NghÞ ®Þnh nµy ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu cã xuÊt xø tõ c¸c níc cã cam kÕt thùc hiÖn.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO dông viÖc tÝnh thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu theo nguyªn t¾c cña HiÖp ®Þnh TrÞ gi¸ h¶i quan (CVA) ®èi víi hÇu hÕt c¸c níc cã quan hÖ th¬ng m¹i víi chóng ta. ViÖc duy tr× mét c¬ chÕ trÞ gi¸ h¶i quan thèng nhÊt còng b¶o ®¶m hiÖu qu¶ cho viÖc qu¶n lý vµ thùc thi .

VÒ néi dung NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP, §iÒu 7.4 cÇn ®îc söa ®æi cho phï hîp víi §iÒu 5.2 HiÖp ®Þnh CVA cña WTO ë 2 ®iÓm: (i ) cÇn söa ®æi ®Ó quy ®Þnh viÖc ¸p dông trÞ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu sau khi ®· qua gia c«ng hay chÕ biÕn chØ nÕu ®¸p øng 2 ®iÒu kiÖn lµ khi kh«ng cã hµng ho¸ nhËp khÈu ®ang ®îc tÝnh trÞ gi¸ hay hµng nhËp khÈu gièng hÖt hoÆc t ¬ng tù ®îc b¸n t¹ i ViÖt Nam, vµ khi ngêi nhËp khÈu yªu cÇu; (i i ) söa ®æi ®Ó cã thÓ ¸p dông chó thÝch cho §iÒu 5.2 HiÖp ®Þnh CVA, cÇn xem xÐt theo tõng tr êng hîp cô thÓ thay v× ®a thµnh nguyªn t¾c chung kh«ng ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ gia c«ng, chÕ biÕn mµ bÞ mÊt ®i thuéc tÝnh.

Söa ®æi §iÒu 23, 25 LuËt H¶i quan vµ §iÒu 12 NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP cho phï hîp víi §iÒu 13 HiÖp ®Þnh CVA ®Ó kh¼ng ®Þnh quyÒn cña ngêi khai h¶i quan khi cã b¶o l ·nh hay ®Æt cäc ®ñ ®Ó nép tiÒn thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c ®îc lÊy hµng ho¸ ra khái h¶i quan (th«ng quan) nÕu cã sù tr× ho·n trong viÖc ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng vÒ trÞ gi¸ h¶i quan.

Trong thùc tiÔn th¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c níc thêng ¸p dông viÖc tÝnh thuÕ theo gi¸, theo sè l îng hoÆc kÕt hîp c¶ hai. BiÓu thuÕ nhËp khÈu cña ta chØ ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ theo gi¸. ViÖt Nam còng nªn ¸p dông thªm c¸ch tÝnh thuÕ theo l îng nhËp khÈu hoÆc hçn hîp c¶ hai ®èi víi mÆt hµng nhËp khÈu thÝch hîp nh»m æn ®Þnh thu cho ng©n s¸ch mµ vÉn tho¶ m·n quy ®Þnh cña WTO. Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

148

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Tríc m¾t, ViÖt Nam cÇn gi¶m bít sè mÆt hµng chÞu gi¸ tÝnh thuÕ tèi thiÓu vµ tiÕn tí i lo¹ i bá h¼n viÖc qu¶n lý nµy, t¨ng cêng tÝnh minh b¹ch cña thñ tôc h¶i quan b»ng c¸ch th«ng b¸o c¸c quy ®Þnh cã l i ªn quan tí i h¶i quan mét c¸ch râ rµng, c«ng khai. NÕu cã thÓ, ®Ó chÕ ®é thuÕ quan râ rµng vµ thÝch øng víi th¬ng m¹i quèc tÕ, ViÖt Nam nªn tham gia C«ng íc HS.

3.2.5.2. VÒ gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng

Nh× n chung, ho¹t ® éng gi¸m ® Þnh hµng ho¸ ®îc quy ® Þnh

trong LuËt H¶i quan n¨m 2001, Ch¬ ng III vÒ kiÓm tra h¶i

quan, §iÒ u 25 Kho¶n 4, §iÒ u 27 Kho¶n 4 vµ NghÞ ® Þnh sè

101/2001/N §CP ngµy 31/12/2001 quy ® Þnh ch i tiÕ t th i

hµnh m ét sè ® iÒ u cña LuËt H¶i quan vÒ thñ tôc h¶i quan,

chÕ ® é kiÓm tra , g i¸m s¸t h¶i quan ® ∙ phï hîp vµ t¬ ng

® ång víi c¸c quy ® Þnh t¬ ng øng cña W TO . Tuy nhiªn , cßn cã

m ét sè quy ® Þnh cßn cha ® Çy ® ñ vµ cô thÓ , nh vÒ thñ tôc

rµ so¸t ® éc lËp quy ® Þnh trong LuËt H¶i quan cha ® ¸p øng

® Çy ® ñ yªu cÇu nh quy ® Þnh trong §iÒ u 4 H iÖ p ® Þnh PSI. D o

® ã, V iÖ t Nam cÇn ban hµnh v¨n b¶n ® Ó cô thÓ ho¸ c¸c quy

ViÖt Nam nªn ®îc t vÊn ®Ó dù th¶o c¸c quy ®Þnh vÒ gi¸m ®Þnh tr íc khi göi hµng phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña WTO vµ cÇn ban hµnh mét chÕ ®é ph¸p lý vÒ quy t¾c xuÊt xø ®a biªn chø kh«ng ph¶i chØ trong khu«n khæ AFTA nh hiÖn nay.

® Þnh cha ® ¸p øng kÓ trªn .

3.2.5.3. VÒ quy t¾c xuÊt xø

C¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam hiÖn hµnh liªn

quan ®Õn viÖc kiÓm tra xuÊt xø cña hµng ho¸ nhËp khÈu míi

chØ dõng ë Th«ng t liªn tÞch sè 09/2000/TTLTBTMTCHQ

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

149

ngµy 17/4/2000 cña Bé Th¬ng m¹i vµ Tæng côc H¶i quan híng

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO dÉn vÒ viÖ c x¸c ® Þnh vµ kiÓm tra xuÊt xø hµng ho¸; Q uyÕ t

® Þnh sè 416/TM §B ngµy 13/5 /1996 vµ Q uyÕ t ® Þnh sè

492/2000/Q §BTM ngµy 20/3 /2000 cña Bé trëng Bé Th¬ ng m ¹i

söa ® æ i Q uyÕ t ® Þnh sè 416/TM §B vÒ Q uy chÕ cÊp g iÊy chøng

nhËn xuÊt xø hµng ho¸ ASEAN cña V iÖ t Nam M Éu D ® Ó hëng

c¸c u ® ∙i theo H iÖ p ® Þnh vÒ Ch¬ ng tr× nh ¦u ® ∙i thuÕ quan

Nh vËy, lÜnh vùc kiÓm tra xuÊt xø cña hµng ho¸ nhËp khÈu ë níc ta cha ®îc ®iÒu chØnh ®Çy ®ñ bëi c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt hoÆc míi ë v¨n b¶n ph¸p quy cÊp thÊp. Do cßn thiÕu c¸c quy ®Þnh vÒ quy t¾c xuÊt xø nh cña WTO, ViÖt Nam cÇn x©y dùng NghÞ ®Þnh quy ®Þnh vÒ viÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø cña hµng ho¸ nhËp khÈu trªn c¬ së kh«ng ph©n biÖt ®èi xö trªn tinh thÇn vµ néi dung phï hîp víi HiÖp ®Þnh ROA cña WTO.

cã hiÖ u lùc chung (C EPT).

3.2.5.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng

TRIMs kh«ng phï hîp víi WTO ®· ®îc ViÖt Nam xo¸ bá, lµ yªu cÇu tù ®¶m b¶o c©n ®èi ngo¹i tÖ, u tiªn chuyÓn nh- îng vèn cho bªn ViÖt Nam, miÔn gi¶m thuÕ khi chuyÓn nhîng vèn cho bªn ViÖt Nam. Tuy nhiªn, LuËt §Çu t níc ngoµi hiÖn hµnh vÉn cßn quy ®Þnh u tiªn sö dông ®Çu vµo cña ViÖt Nam. HiÖn t¹ i WTO muèn ViÖt Nam ph¶i th«ng b¸o râ rµng c«ng khai TRIMs cha phï hîp vµ ®a ra cam kÕt lo¹ i bá dÇn.

C¨n cø vµo nh÷ng ph©n tÝch ë Ch¬ng I I vÒ biÖn ph¸p vi ph¹m nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia thø nhÊt lµ yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i mua hoÆc sö dông hµng ho¸ cã xuÊt xø trong n- íc hoÆc tõ nguån cung cÊp trong níc (TRIM bÞ cÊm), ë phÇn nµy, kho¸ luËn kiÕn nghÞ:

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

150

m¹i

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

(1) Söa ®æi Th«ng t l i ªn tÞch sè 176/1998/TTLT-BTC- BCN-TCHQ ngµy 25/12/1998 cña Bé Tµi chÝnh, Bé C«ng nghiÖp, Tæng côc h¶i quan vµ c¸c v¨n b¶n cã l i ªn quan theo híng xo¸ bá quy ®Þnh vÒ u ®·i thuÕ nhËp khÈu theo tû lÖ néi ®Þa ho¸ ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch miÔn gi¶m chung theo biÓu thuÕ hiÖn hµnh.

(2) Kh«ng ¸p dông ®iÒu kiÖn b¾t buéc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh néi ®Þa ho¸ trong thùc tiÔn thÈm ®Þnh, cÊp giÊy phÐp ®Çu t . H¬n n÷a, cÇn ®iÒu chØnh Danh môc lÜnh vùc ®Çu t cã ®iÒu kiÖn ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 24/2000/N§-CP theo híng xo¸ bá yªu cÇu ph¸t tr iÓn nguån nguyªn l iÖu trong níc ®èi víi dù ¸n chÕ biÕn ®êng mÝa, dÇu thùc vËt, s÷a, gç.

VÒ bèn biÖn ph¸p ®Çu t l i ªn quan ®Õn th¬ng m¹i (TRIMs) bÞ cÊm cßn l¹ i , c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña ViÖt Nam ®· ®¸p øng viÖc xo¸ bá theo cam kÕt víi WTO.

Trong Th«ng b¸o vÒ tr î cÊp cña ViÖt Nam tr×nh lªn Ban c«ng t¸c cña WTO trong Phiªn häp thø 7 s¾p tí i (dù ®Þnh vµo th¸ng 12/2003), ®Ò nghÞ minh b¹ch ho¸ toµn bé c¸c tr î cÊp mµ ViÖt Nam ®ang ¸p dông: c¸c trî cÊp bÞ cÊm, c¸c trî cÊp cã thÓ ®èi kh¸ng còng nh c¸c trî cÊp kh«ng thÓ ®èi kh¸ng. Tuy nhiªn, chóng ta cÇn tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c thµnh viªn WTO trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p trî cÊp bÞ cÊm, trî cÊp cã thÓ ®èi kh¸ng vµ kh«ng thÓ ®èi kh¸ng

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

151

3.2.5.5. VÒ trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng C¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ViÖt Nam vÒ tr î cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng ®· ®îc so s¸nh, ®èi chiÕu víi c¸c quy ®Þnh cña WTO trong Ch¬ng I I . C¨n cø vµo nh÷ng ph©n tÝch, ®èi chiÕu ®ã, kho¸ luËn xin ®a ra c¸c kiÕn nghÞ chung cho tõng yªu cÇu cña WTO nh sau:

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO ®Ó tõ ®ã x©y dùng Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng vµ ®Ò xuÊt ph¬ng ¸n söa ®æi c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã l i ªn quan ®Õn trî cÊp bÞ cÊm trong: LuËt Doanh nghiÖp Nhµ níc, LuËt Doanh nghiÖp, LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t trong níc, LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹ i ViÖt Nam, LuËt Hîp t¸c x· vµ c¸c v¨n b¶n dí i luËt kh¸c17.

VÒ trî cÊp cã thÓ ®èi kh¸ng, chóng ta cÇn ban hµnh Ph¸p lÖnh ThuÕ chèng tr î cÊp trong ®ã quy ®Þnh vÒ tæn h¹i nghiªm träng do t¸c ®éng nghÞch g©y ra18 vµ møc tæn h¹i nghiªm träng19. §Ó tõ ®ã cã c¨n cø ®Ó ¸p dông thuÕ chèng tr î cÊp ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam. §©y lµ quyÒn l î i cña ViÖt Nam khi gia nhËp WTO.

VÒ trî cÊp kh«ng thÓ ®èi kh¸ng, chóng ta cÇn sö dông quy ®Þnh nµy cña WTO ®Ó tiÕn hµnh trî cÊp xuÊt khÈu cho hµng ho¸ ViÖt Nam trong ph¹m vi mµ trî cÊp ®îc coi lµ kh«ng thÓ ®èi kh¸ng. Ch¼ng h¹n, cÇn duy tr× trî cÊp trong Ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, trî cÊp ¸p dông t¹ i c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n.

3.2.5.6. VÒ quy ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸

Nh× n chung, D ù th¶o Ph¸p lÖ nh vÒ thuÕ Chèng b¸n ph¸

gi¸ cña V iÖ t Nam ® ∙ ®a ra nh÷ ng quy ® Þnh vÒ chèng b¸n ph¸

gi¸ trªn c¬ së tinh thÇn vµ néi dung cña H iÖ p ® Þnh vÒ

chèng b¸n ph¸ gi¸ cña W TO . Tuy nhiªn , m ét sè quy ® Þnh cña

chóng ta cßn s¬ sµ i, cha ch i tiÕ t. D o ® ã, chóng ta cÇn

sím th«ng qua vµ ban hµnh Ph¸p lÖ nh vÒ thuÕ Chèng b¸n ph¸

gi¸ cïng víi NghÞ ® Þnh híng dÉn th i hµnh Ph¸p lÖ nh nµy

trong ® ã quy ® Þnh cô thÓ h¬ n n÷ a c¸c ® iÒ u kho¶n trong

Ph¸p lÖ nh.

17 §∙ nªu trong Ch¬ng II 18 §iÒu 5 HiÖp ®Þnh SCM cña WTO 19 §iÒu 6 HiÖp ®Þnh SCM cña WTO Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

152

3.2.5.7. VÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong th¬ng m¹i

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Q uy ® Þnh hiÖ n hµnh cña ph¸p luË t V iÖ t Nam vÒ tù vÖ

trong th ¬ ng m ¹i ®îc ® iÒ u chØ nh bëi Ph¸p lÖ nh vÒ tù vÖ

trong nhËp khÈu hµng ho¸ níc ngoµi vµo V iÖ t Nam n¨m 2002.

dung c¸c ® iÒ u trong H iÖ p ® Þnh vÒ c¸c b iÖ n ph¸p tù vÖ cña

W TO (H iÖ p ® Þnh AS), do ® ã Ph¸p lÖ nh tù vÖ cña chóng ta ® ∙

hoµn toµn t¬ ng ® ång víi quy ® Þnh cña W TO . Tuy nhiªn , m ét

sè ® iÒ u vµ ® iÒ u kho¶n nh §iÒ u 3 ® iÓm 2 Ph¸p lÖ nh quy ® Þnh

biÖ n ph¸p h¹n ng¹ch , §iÒ u 20 vÒ b iÖ n ph¸p tù vÖ t¹m thê i

cha thËt cô thÓ , §iÒ u 22 kho¶n 2 cha quy ® Þnh trêng hîp

®îc gia h¹n ¸p dông b iÖ n ph¸p tù vÖ . D o ® ã, c¸c néi dung

nµy cÇn ®îc quy ® Þnh râ h¬ n trong v¨n b¶n híng dÉn th i

hµnh Ph¸p lÖ nh tù vÖ n¨m 2002.

3.2.6. Hoµn thiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ mét sè lÜnh vùc

riªng biÖt

3.2.6.1. LÜnh vùc dÖt may

Trong trêng hîp ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña WTO

vµ HiÖp ®Þnh dÖt may ®èi víi ViÖt Nam kÐo dµi h¬n thêi

h¹n n¨m 2005 th× cÇn nghiªn cøu viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n

qu¶n lý viÖc nhËp khÈu hµng dÖt may vµo ViÖt Nam.

VÒ c¬ së hîp nhÊt th¬ng m¹i hµng dÖt may vµo c¸c quy

t¾c cña GATT, thùc tÕ cho thÊy r»ng ë c¸c níc ph¸t triÓn

øng ®îc møc tû lÖ phÇn tr¨m ®ßi hái cña sù hîp nhÊt (16%

ë giai ®o¹n ®Çu vµ 17% ë giai ®o¹n 2) b»ng c¸ch hîp nhÊt

nh÷ng s¶n phÈm bao gåm trong mét tû träng rÊt nhá h¹n chÕ

b»ng h¹n ng¹ch. Do vËy, ¶nh hëng lín ®Çu tiªn cña Ch¬ng

tr×nh hîp nhÊt sÏ chØ thÊy râ ë giai ®o¹n 3 (1/1/2002)

cßn toµn bé nh÷ng h¹n chÕ cßn l¹i chØ ph¶i xo¸ bá vµo

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

153

1/1/2005 khi HiÖp ®Þnh dÖt may hÕt hiÖu lùc.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

§Ó chuÈn bÞ ® èi phã víi sù c¹nh tranh khèc liÖ t trªn

thÞ trêng quèc tÕ sau thê i kú H iÖ p ® Þnh dÖ t m ay chÊm døt

hiÖ u lùc, ngµnh dÖ t m ay níc ta cÇn ph¶i hiÖ n ® ¹i ho¸ ph

¬ ng ph¸p s¶n xuÊt, tiÕ n hµnh nghiªn cøu thÞ trêng ® Ó x¸c

® Þnh nh÷ ng s¶n phÈm cã thÓ c¹nh tranh cã hiÖ u qu¶ trªn

thÞ trêng quèc tÕ dùa vµo chÊt lîng vµ g i¸ c¶. §ång thê i

còng kh«ng nªn qu¸ lÖ thuéc vµo thÞ trêng c¸c níc ph¸t

triÓ n m µ cÇn xem xÐ t tiÒ m n¨ng to lín cña thÞ tr êng c¸c

níc ® ang ph¸t triÓ n ® Ó cã ch¬ ng tr× nh, ch iÕ n lîc xuÊt

khÈu hµng dÖ t m ay vµo nh÷ ng thÞ trêng nµy.

3.2.6.2. LÜnh vùc n«ng nghiÖp

Cã thÓ dù b¸o ch¾c ch¾n lµ ViÖt Nam dï sím hay muén

còng ph¶i cam kÕt c¾t gi¶m toµn bé thuÕ quan ®èi víi c¸c

s¶n phÈm n«ng nghiÖp. V× vËy, tríc hÕt ViÖt Nam cÇn x¸c

®Þnh c¸c ngµnh hµng nh¹y c¶m cÇn cã sù b¶o hé chÆt chÏ

cña thuÕ quan. Mét trong nh÷ng ngµnh ®îc coi lµ nh¹y c¶m

nhÊt lµ ngµnh mÝa ®êng vµ ngµnh chÕ biÕn thÞt. CÇn sím cã

mét kÕ ho¹ch rµ so¸t toµn bé c¸c møc thuÕ b¶o hé cã hiÖu

qu¶ ®èi víi c¸c ngµnh hµng.

§ång thêi cÇn rµ so¸t vÒ mÆt kü thuËt nh÷ng ®iÓm tÝch

cùc vµ h¹n chÕ cña tõng lo¹i thuÕ nh tÝnh theo gi¸ trÞ,

thuÕ quy ®Þnh cô thÓ, c¸c møc thuÕ cô thÓ lùa chän, c¸c

lo¹i thuÕ tÝnh hçn hîp. HiÖn nay, nhiÒu níc thµnh viªn

WTO ®ang ¸p dông c¸c møc thuÕ cô thÓ vµ thuÕ hçn hîp ®Ó

b¶o hé cho ngµnh mÝa ®êng trong níc.

Mét vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn thuÕ quan lµ thuÕ ho¸

c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan. Cã lÏ ®êng lµ s¶n phÈm duy

nhÊt cña ngµnh n«ng nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn thuÕ ho¸ c¸c

biÖn ph¸p phi thuÕ, kh¶ n¨ng thuÕ ho¸ ®èi víi mÆt hµng

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

154

thuèc l¸ hÇu nh kh«ng cã.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

VÒ hç trî trong níc, m ôc tiªu cña c¸c cam kÕ t vÒ hç

trî thuéc d¹ng "hép vµng" theo kÕ ho¹ch lµ nh»m h¹n chÕ

vµ gi¶m bít møc hç trî trong giai ®o¹n c¬ së tõ 1996

1998. Do kh«ng cã ph¶n håi g× vÒ nh÷ng cam kÕt dù kiÕn

nµy trong qu¸ tr×nh gia nhËp, ViÖt Nam nªn tËp trung

nguån lùc tµi chÝnh h¹n hÑp cho c¸c hç trî trong níc

thuéc d¹ng "hép xanh" lµ hç trî mµ c¸c thµnh viªn WTO

kh«ng cã nghÜa vô ph¶i h¹n chÕ.

Møc ®é trî cÊp xuÊt khÈu còng sÏ bÞ giíi h¹n ë møc

gèc cña n¨m 1998 vµ liªn tôc gi¶m trong qu¸ tr×nh ®µm

ph¸n víi c¸c thµnh viªn WTO. Gi¶i ph¸p cña ViÖt Nam vÒ

vÊn ®Ò nµy lµ ¸p dông c¸c h×nh thc trî cÊp xuÊt khÈu cho

phÐp ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh»m gi¶m bít chi

phÝ marketing c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp xuÊt khÈu vµ cíc

phÝ vËn t¶i quèc tÕ.

Trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO, mét yªu cÇu hÕt søc

cña ViÖt Nam vÒ n«ng nghiÖp.

VÒ khÝa c¹nh ph¸p lý , ph¸p luË t V iÖ t Nam hiÖ n cã kh¸

nhiÒ u v¨n b¶n ph¸p luË t quy ® Þnh nh÷ ng u ® ∙i dµnh cho

lÜ nh vùc n«ng nghiÖ p (nh ®îc liÖ t kª ë trªn ). Nh× n chung,

c¸c chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ níc ta hiÖ n nay lµ phï hîp

vµ t¬ ng ® ång víi H iÖ p ® Þnh n«ng nghiÖ p cña W TO . C¸c chÝnh

s¸ch hç trî s¶n xuÊt n«ng nghiÖ p ® Òu ®îc thùc hiÖ n thèng

nhÊt trong c¶ níc, cã tiªu chÝ râ rµng , m inh b¹ch vµ

thuéc ® èi tîng ®îc m iÔ n trõ c¸c cam kÕ t c¾ t gi¶m quy ® Þnh

t¹i Phô lôc 2 cña H iÖ p ® Þnh n«ng nghiÖ p. Tuy nhiªn , c¸c

hç trî ® èi víi s¶n phÈm n«ng nghiÖ p vµ s¶n xuÊt n«ng

nghiÖ p hiÖ n nay chñ yÕ u ®îc thùc hiÖ n theo c¸c Q uyÕ t ® Þnh

155

riªng lÎ cña Thñ tíng ChÝnh phñ trong thê i h¹n nhÊt ® Þnh Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO m µ cha cã tÝnh æ n ® Þnh, l© u dµi. Chóng ta cÇn tiÕ n hµnh

® Þnh thèng nhÊt vÒ c¸c chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt n«ng

nghiÖ p.

V iÖ t Nam ® ∙ th iÕ t lËp nh÷ ng quy t¾ c thèng nhÊt ® Ó

® iÒ u chØ nh tÝn dông xuÊt khÈu, b¶o l∙nh tÝn dông xuÊt

khÈu hoÆ c c¸c ch¬ ng tr× nh b¶o hiÓm . Tuy nhiªn , c¸c v¨n

b¶n ® iÒ u chØ nh c¸c lÜ nh vùc nµy chñ yÕ u ®îc ban hµnh díi

h× nh thøc v¨n b¶n cña Thñ tíng ChÝnh phñ nªn g i¸ trÞ ph¸p

lý cha cao, cha cã tÝnh æ n ® Þnh, m ét sè v¨n b¶n quy ® Þnh

trî cÊp xuÊt khÈu lµ kh«ng phï hîp H iÖ p ® Þnh n«ng nghiÖ p

cña W TO .

Chóng ta cÇn rµ so¸t l¹i c¸c quy ® Þnh vÒ chÝnh s¸ch

khuyÕ n khÝch ph¸t triÓ n xuÊt khÈu còng nh c¸c quy ® Þnh vÒ

tÝn dông xuÊt khÈu m µ ChÝnh phñ vµ Thñ tíng ChÝnh phñ ® ∙

ban hµnh ® Ó b¶o ® ¶m thèng nhÊt, phï hîp vµ t¬ ng ® ång víi

quy t¾ c chung cña quèc tÕ còng nh c¸c cam kÕ t cña V iÖ t

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

156

Nam kh i tham g ia H iÖ p ® Þnh n«ng nghiÖ p cña W TO .

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

KÕt luËn

Nghiªn cøu ® Ò tµ i "Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i

hµng ho¸ cña ViÖt Nam tríc yªu cÇu gia nhËp Tæ chøc Th

¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO)”, b»ng ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc, kho¸ luËn ®∙ ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ sau:

1. Tríc tiªn, kho¸ luËn giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ Tæ

chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO), lµm râ hoµn c¶nh lÞch sö,

sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ ý nghÜa cña viÖc ra ®êi WTO.

Kho¸ luËn còng cung cÊp nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n vµ ®Çy ®ñ

nhÊt vÒ môc ®Ých ho¹t ®éng, c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vµ hÖ

thèng c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO.

m¹i hµng ho¸ cña WTO, bao gåm: c¸c nguyªn t¾c §èi xö Tèi

huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia, nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ quan,

vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan, vÒ c¸c lÜnh vùc cô thÓ vµ

riªng biÖt trong GATT 1994 vµ c¸c hiÖp ®Þnh WTO cã liªn

quan.

chiÕu ®Ó t×m ra nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt gi÷a c¸c

quy ®Þnh vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi nh÷ng quy

®Þnh t¬ng øng cña WTO.

quan ®iÓm, nguyªn t¾c vµ tiªu chÝ hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ

th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp

WTO trong t¬ng lai gÇn (môc tiªu dù kiÕn n¨m 2005).

5. Qu¸n triÖt chñ tr¬ng héi nhËp do §¶ng vµ Nhµ níc ®Ò

ra, kho¸ luËn ®∙ ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ vÒ mét sè gi¶i ph¸p

®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ th¬ng

m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®Ó phï hîp h¬n n÷a víi c¸c quy

®Þnh t¬ng øng cña WTO.

ViÖc tham gia ®µm ph¸n cña WTO vµ thùc hiÖn c¸c bíc ®i

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

157

®ång bé trong viÖc ®iÒu chØnh hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO luË t trong níc cho phï hîp víi c¸c quy ® Þnh cña W TO n»m

trong chñ tr¬ ng, ®êng lè i héi nhËp, m ë cöa nÒ n kinh tÕ

phôc vô cho m ôc tiªu c«ng nghiÖ p ho¸, hiÖ n ® ¹i ho¸ ® Êt níc

trong viÖ c m ong m uèn sím gia nhËp W TO b»ng viÖ c thùc hiÖ n

tõng bíc c¸c cam kÕ t, thay ® æ i chÝnh s¸ch vµ hÖ thèng ph¸p

luË t theo híng tÝch cùc trong c¸c lÜ nh vùc chñ chèt, ® Æ c

biÖ t lµ lÜ nh vùc th ¬ ng m ¹i hµng ho¸.

TÝnh ® Õn thêi ® iÓm nµy, ® ∙ cã rÊt nhiÒ u v¨n b¶n ph¸p

luË t ®îc rµ so¸t, ® èi chiÕ u, söa ® æ i, bæ sung hoÆ c ban

hµnh m íi theo tinh thÇn vµ néi dung c¸c quy ® Þnh cña W TO .

D o ® ã, víi nç lùc kh«ng ngõng trong thêi gian qua, hy väng

r»ng V iÖ t Nam sÏ ®îc c«ng nhËn lµ thµnh viªn chÝnh thøc

cña W TO theo ® óng dù kiÕ n vµ chñ tr ¬ ng lµ vµo n¨m 2005 s¾ p

tíi.

Tµi liÖu tham kh¶o

1.V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX. NXB

I . S¸ch vµ tµ i l iÖu nghiªn cøu

2.NghÞ quyÕt sè 07NQ/TW cña Bé ChÝnh trÞ vÒ héi nhËp

ChÝnh trÞ quèc gia, 2001.

3.KÕt qu¶ vßng ®µm ph¸n Uruguay vÒ hÖ thèng th¬ng m¹i ®a biªn. Bé th¬ng m¹i, Vô chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®a biªn. NXB Thèng kª, 2000.

4.Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Bé ngo¹i giao, Vô

kinh tÕ quèc tÕ, 11/2001.

5.C¸c quy ®Þnh quèc tÕ vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ trong WTO (GATT 1994 vµ c¸c HiÖp ®Þnh kÌm theo). Bé phËn héi nhËp Bé Ngo¹i giao 10/1998.

6.Híng dÉn doanh nghiÖp vÒ HÖ thèng th¬ng m¹i thÕ giíi. Trung t©m th¬ng m¹i quèc tÕ – Ban th ký khèi thÞnh vîng chung. NXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2001. Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

158

hîp t¸c kinh tÕ ®a ph¬ng, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 2000.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

7.Tõ “HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch GATT” chuyÓn sang “Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO”. Tæ chøc xóc tiÕ n th ¬ ng m ¹i NhËt B¶n (JETRO ). Hµ Néi, ngµy 25/02 /1997.

8.Chuyªn ®Ò vÒ ASEAN, APEC, WTO – Mét sè vÊn ®Ò ph¸p lý vÒ tæ chøc vµ hîp t¸c. ViÖn nghiªn cøu khoa häc ph¸p lý, Bé T ph¸p 1998.

9.T×m hiÓu HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú &

10. ChiÕn lîc ph¸t triÓn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 (Dù th¶o 15), Bé T ph¸p. Hµ Néi, th¸ng 10/2002.

Quy chÕ th¬ng m¹i ®a ph¬ng. Ph¹m Minh NXB Thèng kª 2001.

11. C¸c phô lôc göi kÌm C«ng v¨n sè 709/BTP/PLQTWTO ngµy 26/9/2003 cña Bé T ph¸p b¸o c¸o Thñ tíng vÒ kÕt qu¶ bíc ®Çu rµ so¸t, ®èi chiÕu c¸c HiÖp ®Þnh cña Tæ chøc Th ¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) víi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam sau khi thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 37/2002/Q§TTg ngµy 17/3/2002 cña Thñ tíng ChÝnh phñ giao “Bé T ph¸p chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh rµ so¸t, ®èi chiÕu c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO víi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam”:

Phô lôc I: Danh môc tæng hîp C«ng v¨n vÒ rµ so¸t, ®èi chiÕu cña c¸c Bé, ngµnh;

Phô lôc II: Danh môc tæng hîp C¸c v¨n b¶n ®∙ rµ so¸t, ®èi chiÕu nhËn thÊy cã liªn quan ®Õn néi dung c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO; C¸c v¨n b¶n ®Ò nghÞ söa ®æi, bæ sung, huû bá hoÆc ban hµnh míi vµ Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng lËp ph¸p;

12. ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ. Uû ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ. NXB ChÝnh trÞ quèc gia 2000.

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

159

Phô lôc III: Tæng hîp kÕt qu¶ rµ so¸t, ®èi chiÕu c¸c quy ®Þnh cña WTO víi ph¸p luËt ViÖt Nam hiÖn hµnh.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

13. Tµi liÖu nghiªn cøu: HiÖp ®Þnh vÒ C¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i vµ HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ, thuÕ chèng ph¸ gi¸ vµ thuÕ ®èi kh¸ng. Bé ngo¹i giao, 2000.

14. Tµi liÖu Ch¬ng tr×nh to¹ ®µm: B×nh luËn kÕt qu¶ rµ so¸t bíc ®Çu sù phï hîp gi÷a ph¸p luËt ViÖt Nam vµ c¸c quy ®Þnh cña WTO do Vô ph¸p luËt quèc tÕ vµ quan hÖ quèc tÕ Bé T ph¸p tæ chøc t¹i Hµ néi tõ 3/3/2003 – 9/9/2003.

15. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn ph¸t triÓn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i vµ hµng h¶i quèc gia vµ quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam héi nhËp khu vùc vµ thÕ gií. Ban chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS.TS. NguyÔn ThÞ M¬, PGS.TS. Hoµng Ngäc ThiÕt, TS. Mai Hång Quú, LS. Vâ NhËt Th¨ng.

16. C¸c tæ chøc quèc tÕ vµ ViÖt Nam Bé ngo¹i giao

17. Gi¸o tr×nh T ph¸p quèc tÕ TS. GVC. NguyÔn B¸ DiÕn (chñ biªn) §HQG Hµ Néi, Khoa LuËt NXB §HQG Hµ Néi, 2001.

18. Héi th¶o khoa häc quèc tÕ: “Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi vµ c¶i c¸ch ph¸p luËt ë ViÖt Nam” do ViÖn Nghiªn cøu Nhµ níc vµ ph¸p luËt cïng Bé Th¬ng m¹i phèi hîp víi Trung t©m Trao ®æi ph¸p luËt Ch©u ¸ cña Trêng §¹i häc Nagoya NhËt B¶n tæ chøc ngµy 2728/6/2003 t¹i Hµ Néi.

19. LuËt th¬ng m¹i quèc tÕ Ph¹m Minh NXB Thèng

Vô c¸c tæ chøc quèc tÕ.

20. Tµi liÖu héi th¶o quèc tÕ “ViÖt Nam híng tíi gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO): ChiÕn lîc ®µm ph¸n vµ tiÕn tr×nh thùc hiÖn” do Bé Th¬ng m¹i, Bé Tµi chÝnh vµ Bé Ngo¹i giao tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 56/8/2003, ®îc tµi trî bëi New York Life International vµ Héi ®ång Th¬ng m¹i ViÖt Mü.

21. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i gi÷a Céng hßa x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi c¸c níc NXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002.

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

160

kª 2000.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

22. Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi C¬ héi vµ th¸ch

23. Gi¸o tr×nh LuËt th¬ng m¹i ViÖt Nam Trêng §¹i

thøc víi c¸c doanh nghiÖp Bé th ¬ ng m ¹i, 2000.

24. B¸o c¸o nghiªn cøu Dù ¸n VIE/01/004 “Nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam víi HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam Hoa Kú vµ c¸c chÕ ®Þnh cña WTO” Trëng nhãm TS. Hoµng Phíc HiÖp QuyÒn Vô trëng Vô Ph¸p luËt quèc tÕ vµ Hîp t¸c quèc tÕ Bé T ph¸p trong Héi th¶o UNDP/BTM vÒ söa ®æi LuËt Th¬ng m¹i, Hµ Néi, 3/11/2003.

25. §¸nh gi¸ s¬ bé vÒ LuËt Th¬ng m¹i cña ViÖt Nam Thomas W.Huang Céng sù V¨n phßng LuËt Burns & LevÝnon, Boston, MA, Hoa Kú Héi th¶o UNDP/BTM vÒ söa ®æi LuËt Th¬ng m¹i, Hµ Néi, 3/11/2003.

26. Liªn minh ch©u ¢u (EU) vµ sù gia nhËp Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi cña ViÖt Nam, UNCTAD, Vô ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®a biªn, Bé Th¬ng m¹i.

27. B¸o c¸o nghiªn cøu Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam, T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh WTO vÒ n«ng nghiÖp, Bé Th¬ng m¹i, Dù ¸n VIE 95/024/A/01/1999, Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hîp quèc, 1999.

28. C¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi nh÷ng biÖn ph¸p phi thuÕ quan trong chiÕn lîc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, Bé Th¬ng m¹i, 1999.

29. Kû yÕu héi nghÞ khoa häc N©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o §¸p øng yªu cÇu ViÖt Nam héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng, 2000.

30. Ph¸c th¶o ph¬ng híng ph¸t triÓn ngµnh th¬ng m¹i trong thËp kû tíi (20012010), Tµi liÖu phôc vô Héi nghÞ th¬ng m¹i toµn quèc tæ chøc vµo ngµy 1819/5/2000, Bé Th ¬ng m¹i.

31. B¸o c¸o tæng thuËt To¹ ®µm vÒ ph¸p luËt cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ c¸c buæi lµm viÖc gi÷a chuyªn gia ph¸p luËt quèc tÕ víi nhãm c«ng t¸c ASEANWTO

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

161

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO cña Bé T ph¸p, D ù ¸n V IE /98 /001 t¹i Hµ Néi ngµy 2 7/5 /1999.

32. Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO, §µo Huy Gi¸m, Bé

33. ChÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, PGS.TS. Bïi Xu©n Lu, Tµi liÖu tham kh¶o néi bé, Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng, 1999.

34. Nh÷ng nguyªn t¾c vµ quan ®iÓm ph¸p luËt ®Ó ViÖt Nam héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trong tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ chÝnh s¸ch më cöa kinh tÕ. Hoµng Phíc HiÖp, Héi th¶o vÒ WTO vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, Bé Ngo¹i giao vµ Tæ chøc Oxfam tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 5/3/1999.

35. MÊy vÊn ®Ò tham gia WTO, NguyÔn Quang Th¸i, Héi th¶o vÒ WTO vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, Bé Ngo¹i giao vµ Tæ chøc Oxfam tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 5/3/1999.

36. Nh÷ng vÊn ®Ò cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trªn lÜnh vùc th¬ng m¹i vµ dÞch vô trong qu¸ tr×nh tham gia WTO Trêng hîp cña ViÖt Nam, Lª §¨ng Doanh, Héi th¶o vÒ WTO vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, Bé Ngo¹i giao vµ Tæ chøc Oxfam tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 5/3/1999.

37. Tõ ®iÓn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ, Walter Goode, Trung t©m nghiªn cøu kinh tÕ quèc tÕ §¹i häc Adelaide, Australia, Bé Th¬ng m¹i xuÊt b¶n, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, 1997.

38. Mét sè ph©n tÝch ban ®Çu vÒ nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam khi gia nhËp WTO. Uû ban Quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, Hµ Néi, th¸ng 11/2002

39. Híng vÒ t¬ng lai. B¸o c¸o ®¸nh gi¸ chung vÒ t×nh

Th¬ng m¹i, 1999.

I I . C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt

40. C¬ së d÷ liÖu luËt ViÖt Nam. CD.ROM Phiªn b¶n 3.0 B¶n quyÒn thuéc Trung t©m Th«ng tin, Th viÖn vµ Nghiªn cøu khoa häc V¨n phßng Quèc héi, bao gåm tÊt c¶

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

162

h×nh ViÖt Nam cña Liªn hîp quèc, Hµ Néi, th¸ng 12/1999

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO c¸c v¨n b¶n ph¸p luË t cña V iÖ t Nam ®îc ban hµnh tõ n¨m 1945 2002.

41. LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam. NXB ChÝnh trÞ quèc gia

1997

43. Ph¸p lÖnh träng tµi th¬ng m¹i sè 08/2003/PL

42. QuyÕt ®Þnh sè 35/2003/Q§TTg ngµy 6/3/2003 cña Thñ tíng ChÝnh phñ VÒ viÖc ph©n c«ng c¬ quan chñ tr×, c¬ quan phèi hîp so¹n th¶o c¸c dù ¸n luËt, ph¸p lÖnh cña ChÝnh phñ nhiÖm kú Quèc héi Kho¸ XI (20022007) vµ n¨m 2003.

44. LuËt ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng söa ®æi sè

UBTVQH11 ngµy 25/02/2003. C«ng b¸o ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 2003.

45. LuËt ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt söa ®æi sè

07/2003/QH11 ngµy 17/6/2003, www.mof.gov.vn

08/2003/QH11 ngµy 17/6/2003, www.mof.gov.vn

46. NghÞ ®Þnh 60/2002/N§CP x¸c ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh

47. Dù th¶o Ph¸p lÖnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam (dù th¶o lÇn 4), www.vnexpress.net

I I I . tµi l iÖu t¹p chÝ

48. WTO vµ c¶i c¸ch ph¸p luËt ë ViÖt Nam. Tõ Ninh,

thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu.

49. §iÒu chØnh hÖ thèng luËt ph¸p cho phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c cña WTO. NguyÔn ThÞ H»ng, B¸o Thanh niªn, ngµy 28/3/2001.

50. Hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam vµ nh÷ng yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü vµ cña WTO. Th.S Bïi ThÞ BÝch Liªn (Gi¶ng viªn Khoa Ph¸p luËt kinh tÕ §H LuËt Hµ Néi), T¹p chÝ Nghiªn cøu lËp ph¸p sè 12 th¸ng 12/2002

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

163

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

51. Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO – Con ®êng ®i tíi cña ViÖt Nam. Th.S B ïi ThÞ Lý. Nh÷ ng vÊn ® Ò kinh tÕ ngo¹i th ¬ ng sè 1 n¨m 1999

52. §¸nh gi¸ mét thËp niªn héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi cña ViÖt Nam th«ng qua th¬ng m¹i quèc tÕ. Th.S NguyÔn H÷u Léc. T¹p chÝ Kinh tÕ ph¸t triÓn, sè 123 th¸ng 1/2001

53. Héi th¶o quèc tÕ “VÒ ph¸p luËt trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸”. Th.S Lª V¨n Hîp, T¹p chÝ LuËt häc sè 3/2003.

54. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ chuyÓn ho¸ ®iÒu íc quèc tÕ vµo ph¸p luËt quèc gia. Ng« §øc M¹nh, TS. LuËt häc V¨n phßng Quèc héi, T¹p chÝ Nhµ níc vµ ph¸p luËt sè 4(180) th¸ng 4/2003.

56. ViÖt Nam trªn ®êng héi nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO). T.S NguyÔn Phó Tô. T¹p chÝ Kinh tÕ Ph¸t triÓn, sè 123, th¸ng 01/2001

IV. tµi l iÖu TiÕng Anh

57. Final Act embodying the Results of the Uruguay Round of Multilateral Trade Negotiatons. The Uruguay Round Trade Negotiations Committee

55. C¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng chuyÓn ho¸ ®iÒu íc quèc tÕ. Lª Mai Anh, TS. LuËt häc, Trëng Bé m«n LuËt quèc tÕ §H LuËt Hµ Néi, T¹p chÝ Nhµ níc vµ ph¸p luËt sè 3 (179) th¸ng 3/2003.

58. The General Agreement on Tariffs and Trade (GATT

59. Topic Three: GATT 1994 & WTO. Dale Carnegie

1947)

60. “The Uruguay Round and the Developing Economies”

Training

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

164

– Will Martin and L. Alan Winter. WB Discussion Papers.

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

Môc lôc

Lêi c¶m ¬n..................................................2 Lêi nãi ®Çu.................................................4 Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t trong kho¸ luËn...................8 Ch¬ng 1....................................................11 Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ th¬ng m¹i.........................11 hµng ho¸ cña wto...........................................11

1.1. tæng quan vÒ tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO)........11

1.1.1. LÞch sö h×nh thµnh WTO ..........................11

1.1.2. Môc ®Ých ho¹t ®éng cña WTO ......................13

1.1.3. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO ...................14 1.1.3.1. Th¬ng m¹i kh«ng ph©n biÖt ®èi xö . 14 1.1.3.2. Nguyªn t¾c tù do ho¸ th¬ng m¹i ...15 1.1.3.3. Nguyªn t¾c b¶o hé b»ng hµng rµo thuÕ quan ......................................16 1.1.3.4. Nguyªn t¾c æn ®Þnh trong th¬ng m¹i ...........................................17 1.1.3.5. Nguyªn t¾c t¨ng cêng c¹nh tranh c«ng b»ng.......................................17 1.1.3.6. Nguyªn t¾c kh«ng h¹n chÕ sè lîng hµng ho¸ nhËp khÈu ........................18 1.1.3.7. QuyÒn ®îc khíc tõ vµ ®îc tù vÖ trong trêng hîp khÈn cÊp.........................18 1.1.3.8. Nguyªn t¾c t«n träng c¸c tæ chøc quèc tÕ khu vùc ...........................18 1.1.3.9. Nguyªn t¾c dµnh ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn .....................................19

1.1.4. HÖ thèng c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO...................19

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

165

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

1.2. Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n VÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ CñA WTO..21

1.2.1. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ ...................................................21

1.2.1. Quy ®Þnh cô thÓ vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia ..............................................23 1.2.1.1. §èi xö Tèi huÖ quèc (MFN).........23 1.2.1.2. §èi xö quèc gia (NT)..............24

1.2.3. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ quan cña WTO ..............25 1.2.3.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thuÕ quan ...........................................25 1.2.3.2. Quy ®Þnh vÒ thuÕ quan.............26

1.2.4. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan cña WTO....................................................30 1.2.4.1. CÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu .....30 1.2.4.2. H¹n ng¹ch ........................31 1.2.4.3. CÊp phÐp nhËp khÈu ...............33 1.2.4.4. C¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt........................................35 1.2.4.5. Hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i. 37

1.2.5. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c lÜnh vùc cô thÓ kh¸c cña WTO .......................................................40 1.2.5.1. §Þnh gi¸ h¶i quan.................40 1.2.5.2. Gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng.......42 1.2.5.3. Quy t¾c xuÊt xø ..................44 1.2.5.4. C¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i .................................45 1.2.5.5. Trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng 49 1.2.5.6. Quy ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸.....53 1.2.5.7. C¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong th¬ng m¹i ...........................................55

1.2.6. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ mét sè lÜnh vùc riªng biÖt cña WTO .......................................................57 1.2.6.1. LÜnh vùc dÖt may .................57 1.2.6.2. LÜnh vùc n«ng nghiÖp .............60 Ch¬ng 2....................................................67 so s¸nh ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i.............................67 hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi c¸c quy ®Þnh vÒ .................67

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

166

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO th¬ng m¹i hµng ho¸ cña WTO.................................67

2.1. Sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam n¨m 1997 víi c¸c chÕ ®Þnh cña WTO ............................67 2.2. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong c¸c quy ®Þnh vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia ...................70

2.2.1. VÒ §èi xö Tèi huÖ quèc (MFN).....................70 2.2.1.1. VÒ néi dung nguyªn t¾c MFN........70 2.2.1.2. VÒ c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ cña nguyªn t¾c MFN....................................73

2.2.2. VÒ §èi xö quèc gia (NT)..........................74 2.2.2.1. VÒ néi dung nguyªn t¾c NT.........74 2.2.2.2. VÒ c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ cña nguyªn t¾c NT.....................................76

2.3. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ quan................................................77 2.4. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan............................82

2.4.1. VÒ cÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu..................82

2.4.2. VÒ h¹n ng¹ch....................................86

2.4.3. VÒ cÊp phÐp nhËp khÈu ...........................88

2.4.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt..........93

2.4.5. VÒ hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i.............95

2.5. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c lÜnh vùc cô thÓ kh¸c .............................98

2.5.1. VÒ ®Þnh gi¸ h¶i quan.............................98

2.5.2. VÒ gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng..................100

2.5.3. VÒ quy t¾c xuÊt xø..............................101

2.5.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i. . .102

2.5.5. VÒ trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng............105

2.5.6. VÒ quy ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸...................110

2.5.7. VÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong th¬ng m¹i...........111

2.6. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng quy ®Þnh vÒ mét sè lÜnh vùc riªng biÖt ...........................113

2.6.1. LÜnh vùc dÖt may................................113

2.6.2. LÜnh vùc n«ng nghiÖp ...........................115

Ch¬ng 3...................................................119

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

167

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO Quan ®iÓm, nguyªn t¾c vµ c¸c Gi¶i ph¸p ...................119 hoµn thiÖn ph¸p luËt VÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ ...............120 cña ViÖt nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO.................120

3.1. Quan ®iÓm vµ nguyªn t¾c hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn gia nhËp WTO ..120

3.1.1. Quan ®iÓm chØ ®¹o vµ môc tiªu ph¸t triÓn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010........................120 3.1.1.1. Quan ®iÓm chØ ®¹o................120 3.1.1.2. Môc tiªu ph¸t triÓn..............123

3.1.2. Quan ®iÓm, nguyªn t¾c vµ tiªu chÝ hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam tríc yªu cÇu gia nhËp WTO .............................................126 3.1.2.1. Quan ®iÓm, nguyªn t¾c hoµn thiÖn 126 3.1.2.2. C¸c tiªu chÝ hoµn thiÖn .........130 3.2. C¸c gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th ¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn tiÕn tíi gia nhËp WTO ...............................................131

3.2.1. Hoµn thiÖn LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam tríc yªu cÇu gia nhËp WTO .............................................131 3.2.1.1. KiÕn nghÞ chung vÒ kh¶ n¨ng xö lý, gi¶i quyÕt sù kh¸c biÖt gi÷a LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam víi c¸c chÕ ®Þnh cña WTO ........131 3.2.1.2. C¸c kiÕn nghÞ cô thÓ ®Ó hoµn thiÖn LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam phôc vô viÖc gia nhËp WTO vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ..........133

3.2.2. Hoµn thiÖn quy ®Þnh vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia .............................................137

3.2.3. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ quan.............138

3.2.4. Hoµn thiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan..................................................140 3.2.4.1. VÒ cÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu . 141 3.2.4.2. VÒ h¹n ng¹ch.....................142 3.2.4.3. VÒ cÊp phÐp nhËp khÈu............142 3.2.4.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt ......................................144 3.2.4.5. VÒ hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i ..........................................145

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

168

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

3.2.5. Hoµn thiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c lÜnh vùc cô thÓ kh¸c .................................................147 3.2.5.1. VÒ ®Þnh gi¸ h¶i quan.............147 3.2.5.2. VÒ gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng...149 3.2.5.3. VÒ quy t¾c xuÊt xø...............149 3.2.5.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i.................................150 3.2.5.5. VÒ trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng.....................................151 3.2.5.6. VÒ quy ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ ...152 3.2.5.7. VÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong th¬ng m¹i ......................................152

3.2.6. Hoµn thiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ mét sè lÜnh vùc riªng biÖt..................................................153 3.2.6.1. LÜnh vùc dÖt may.................153 3.2.6.2. LÜnh vùc n«ng nghiÖp.............154 KÕt luËn..................................................157 Tµi liÖu tham kh¶o........................................158

Hoµng Anh TuÊn Anh 9 K38C KTNT

169

ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ THƯƠNG MẠI HÀNG HOÁ CỦA VIỆT NAM TRƯỚC YÊU CẦU GIA NHẬP TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI (WTO)

Trêng §¹i häc ngo¹i th¬ng Khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng ­­­­­­­­­ ­­ ­­­­­­­­­

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

§Ò tµi: Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam tríc yªu cÇu gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO)

Lêi c¶m ¬n

Lêi nãi ®Çu

Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t trong kho¸ luËn

Ch¬ng 1

Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ th¬ng m¹i

hµng ho¸ cña wto

N¬i ®Õn

C¸c níc c«ng nghiÖp

C¸c níc ®ang ph¸t triÓn

Tªn níc

C¸c níc cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi

Ch¬ng 2

so s¸nh ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i

hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi c¸c quy ®Þnh vÒ

th¬ng m¹i hµng ho¸ cña WTO

5/1995

1/1999

Møc thuÕ (%)

Tû lÖ(%)

Tû lÖ(%)

51,7 9,5 20,4 8,0 5,5 3,7 0,3 0,4 0,5 100

50,6 8,1 10,0 10,7 10,1 9,2 0,6 0.4 0 100

Sè lîng mÆt hµng chÞu thuÕ 3123 515 615 660 626 570 37 28 0 6174

Sè lîng mÆt hµng chÞu thuÕ 1621 299 638 255 173 115 9 11 4 3135

0­5 6­10 11­20 21­30 31­40 41­50 51­60 61­100 101­200 Tæng sè Nguån: TrÝch tõ BiÓu thuÕ ®îc c«ng bè bëi Nhµ xuÊt

MÆt hµng

ThuÕ TT§B

ThuÕ nhËp khÈu

ThuÕ suÊt thùc tÕ

M∙ HS

MÆt hµng

ThuÕ suÊt

MÆt hµng Vò khÝ, ®¹n dîc, vËt

Lý do §¶m b¶o an ninh

C¬ së §iÒu XXI ­

Ch¬ng 3

Quan ®iÓm, nguyªn t¾c vµ c¸c Gi¶i ph¸p

hoµn thiÖn ph¸p luËt VÒ th¬ng m¹i hµng ho¸

cña ViÖt nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO

KÕt luËn

Tµi liÖu tham kh¶o

Môc lôc

1.1. tæng quan vÒ tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO)........11

1.1.1. LÞch sö h×nh thµnh WTO ..........................11

1.1.2. Môc ®Ých ho¹t ®éng cña WTO ......................13

1.1.4. HÖ thèng c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO...................19

1.2. Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n VÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ CñA WTO..21

1.2.1. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ ...................................................21

1.2.1. Quy ®Þnh cô thÓ vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia ..............................................23 1.2.1.1. §èi xö Tèi huÖ quèc (MFN).........23 1.2.1.2. §èi xö quèc gia (NT)..............24

1.2.3. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ quan cña WTO ..............25 1.2.3.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thuÕ quan ...........................................25 1.2.3.2. Quy ®Þnh vÒ thuÕ quan.............26

Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO th¬ng m¹i hµng ho¸ cña WTO.................................67

2.1. Sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam n¨m 1997 víi c¸c chÕ ®Þnh cña WTO ............................67 2.2. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong c¸c quy ®Þnh vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia ...................70

2.2.1. VÒ §èi xö Tèi huÖ quèc (MFN).....................70 2.2.1.1. VÒ néi dung nguyªn t¾c MFN........70 2.2.1.2. VÒ c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ cña nguyªn t¾c MFN....................................73

2.2.2. VÒ §èi xö quèc gia (NT)..........................74 2.2.2.1. VÒ néi dung nguyªn t¾c NT.........74 2.2.2.2. VÒ c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ cña nguyªn t¾c NT.....................................76

2.3. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ quan................................................77 2.4. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan............................82

2.4.1. VÒ cÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu..................82

2.4.2. VÒ h¹n ng¹ch....................................86

2.4.3. VÒ cÊp phÐp nhËp khÈu ...........................88

2.4.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt..........93

2.4.5. VÒ hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i.............95

2.5. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c lÜnh vùc cô thÓ kh¸c .............................98

2.5.1. VÒ ®Þnh gi¸ h¶i quan.............................98

2.5.2. VÒ gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng..................100

2.5.3. VÒ quy t¾c xuÊt xø..............................101

2.5.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i. . .102

2.5.5. VÒ trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng............105

2.5.6. VÒ quy ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸...................110

2.5.7. VÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong th¬ng m¹i...........111

2.6. Nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong nh÷ng quy ®Þnh vÒ mét sè lÜnh vùc riªng biÖt ...........................113

2.6.1. LÜnh vùc dÖt may................................113

2.6.2. LÜnh vùc n«ng nghiÖp ...........................115

Ch¬ng 3...................................................119

3.1. Quan ®iÓm vµ nguyªn t¾c hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn gia nhËp WTO ..120

3.1.1. Quan ®iÓm chØ ®¹o vµ môc tiªu ph¸t triÓn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010........................120 3.1.1.1. Quan ®iÓm chØ ®¹o................120 3.1.1.2. Môc tiªu ph¸t triÓn..............123

3.2.2. Hoµn thiÖn quy ®Þnh vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia .............................................137

3.2.3. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ quan.............138

Trêng §¹i häc ngo¹i th¬ng Khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng

05 610 1120 2130 3140 4150 5160 61100 101200 Tæng sè Nguån: TrÝch tõ BiÓu thuÕ ®îc c«ng bè bëi Nhµ xuÊt

C¬ së §iÒu XXI