Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu
cÇu gia nhËp WTO
Trêng §¹i häc ngo¹i th¬ng
Khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng
--------- -- ---------
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
§Ò tµi:
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i
hµng ho¸ cña ViÖt Nam tríc yªu cÇu gia nhËp
tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO)
Gi¸o viªn híng dÉn : PGS.TS. Hoµng Ngäc
ThiÕt
Sinh viªn : Hoµng Anh TuÊn
Líp : Anh 9 - K38C - KTNT
Hµ Néi - 12/2003
Hoµng Anh TuÊn - Anh 9 - K38C - KTNT
1
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu
cÇu gia nhËp WTO
Lêi c¶m ¬n
Tríc tiªn, em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi
tÊt c¶ c¸c thÇy c« gi¸o Trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng, ®Æc
biÖt lµ c¸c thÇy c« trong Ban gi¸m hiÖu vµ Khoa Kinh tÕ
ngo¹i th¬ng, ®· gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho em häc tËp vµ
trëng thµnh trong h¬n bèn n¨m häc t¹i trêng.
Em xin tr©n träng c¶m ¬n thÇy Hoµng Ngäc ThiÕt – Phã
gi¸o s, TiÕn sü, Phã hiÖu trëng Trêng §¹i häc Ngo¹i Th-
¬ng, ngêi ®· nhiÖt t©m vµ tËn t×nh híng dÉn em hoµn thµnh
tèt kho¸ luËn tèt nghiÖp.
Em xin bµy tá lßng kÝnh träng vµ biÕt ¬n tíi TiÕn sü
Hoa H÷u Long - Chuyªn viªn chÝnh, Phã vô trëng Vô Ph¸p
luËt Quèc tÕ vµ Hîp t¸c Quèc tÕ - Bé T ph¸p, ¤ng Lª Minh
T©m - Côc trëng Côc Qu¶n lý chÊt lîng hµng ho¸ - Bé Th¬ng
m¹i, Th¹c sü NguyÔn Thµnh Hng - Phã vô trëng Vô Ph¸p chÕ
- Bé Th¬ng m¹i, nh÷ng nhµ khoa häc ®· lu«n khuyÕn khÝch
vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn vÒ tµi liÖu cËp nhËt gióp em trong
qu¸ tr×nh viÕt kho¸ luËn.
Em còng xin c¶m ¬n c¸c c« b¸c c«ng t¸c t¹i th viÖn
Trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng, th viÖn Quèc gia, ViÖn Nghiªn
cøu Nhµ níc vµ Ph¸p luËt vµ ViÖn Kinh tÕ thÕ giíi ®· gióp
®ì vµ cho em mîn nh÷ng tµi liÖu quý b¸u.
Cuèi cïng, em xin c¶m ¬n gia ®×nh, b¹n bÌ ®· lu«n cæ
vò, quan t©m vµ t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian cho em trong
suèt qu¸ tr×nh viÕt kho¸ luËn.
MÆc dï ®· hÕt søc cè g¾ng tõ viÖc nghiªn cøu, su tÇm
tµi liÖu, tæng hîp c¸c ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia trong vµ
ngoµi níc vÒ lÜnh vùc nµy, song kho¸ luËn vÉn kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong nhËn ®îc sù
Hoµng Anh TuÊn - Anh 9 - K38C - KTNT
2
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu
cÇu gia nhËp WTO
gióp ®ì, chØ b¶o, híng dÉn cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n.
§iÒu ®ã lµ nguån cæ vò lín lao ®Ó em tiÕp tôc con ®êng
khoa häc ®Çy ch«ng gai vµ thö th¸ch.
Ngêi viÕt
Sinh viªn Hoµng Anh TuÊn
Hoµng Anh TuÊn - Anh 9 - K38C - KTNT
3
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu
cÇu gia nhËp WTO
Lêi nãi ®Çu
NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX ®· ®Æt ra nhiÖm vô ®èi
ngo¹i trong giai ®o¹n míi lµ “tiÕp tôc më réng quan hÖ
kinh tÕ ®èi ngo¹i theo híng ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸,
chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ theo lé tr×nh phï hîp
víi ®iÒu kiÖn níc ta vµ ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt
trong quan hÖ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng nh AFTA, APEC, HiÖp
®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü vµ tiÕn tíi gia nhËp WTO…”1.
Thùc hiÖn chñ tr¬ng trªn cña §¶ng, chóng ta ®· vµ
®ang tham gia cã hiÖu qu vµo ASEAN/AFTA, APEC vµ ®ang
“tÝch cùc tiÕn hµnh ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp Tæ chøc Th¬ng
m¹i ThÕ giíi (WTO) theo c¸c ph¬ng ¸n vµ lé tr×nh hîp lý,
phï hîp víi hoµn c¶nh cña níc ta lµ mét níc ®ang ph¸t
triÓn ë tr×nh ®é thÊp vµ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi
c¬ chÕ kinh tÕ”2 (môc tiªu dù kiÕn vµo n¨m 2005). Cã thÓ
kh¼ng ®Þnh, viÖc gia nhËp WTO trong thêi gian tíi sÏ lµ
bíc ngoÆt ®¸nh dÊu sù héi nhËp m¹nh mÏ cña kinh tÕ ViÖt
Nam vµo kinh tÕ thÕ giíi. Víi sù gia nhËp nµy, chóng ta
sÏ tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö trong th¬ng
m¹i quèc tÕ, æn ®Þnh ®îc thÞ trêng xuÊt khÈu, tõng bíc
n©ng cao vÞ thÕ cña quèc gia vµ t¹o thÕ ®øng v÷ng ch¾c
h¬n trong quan hÖ quèc tÕ. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ, gia nhËp WTO còng ®ßi hái ViÖt Nam cÇn
cã sù ®æi míi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p
luËt, ®Æc biÖt lµ ph¸p luËt kinh tÕ - th¬ng m¹i sao cho
phï hîp víi c¸c quy t¾c chung cña hÖ thèng th¬ng m¹i quèc
tÕ, víi “luËt ch¬i” chung cña thÕ giíi, ®ång thêi vÉn ®m
1 V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX - NXB ChÝnh trÞ quèc gia,
2001
2 NghÞ quyÕt sè 07-NQ/TW ngµy 27/1/2001 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ héi nhËp kinh
tÕ quèc tÕ
Hoµng Anh TuÊn - Anh 9 - K38C - KTNT
4
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu
cÇu gia nhËp WTO
b¶o ®îc quyÒn lîi cña ®Êt níc, ®éc lËp, chñ quyÒn d©n
téc, æn ®Þnh ®êi sèng kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi trong
níc.
Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt theo “luËt ch¬i” chung
cña WTO lµ mét vÊn ®Ò kh«ng hÒ ®¬n gi¶n. Bëi lÏ, WTO ®îc
tæ chøc vµ vËn hµnh dùa trªn mét khu«n khæ ph¸p lý chÆt
chÏ nh»m b¶o ®¶m tÝnh kh thi vµ hiÖu qu cao nhÊt trong
mäi ho¹t ®éng cña m×nh, nh»m môc ®Ých phèi hîp hµnh ®éng
cña c¸c quèc gia trong nç lùc chung lµ tiÕn tíi tù do ho¸
th¬ng m¹i trªn ph¹m vi toµn cÇu. Khu«n khæ ®ã lµ mét hÖ
thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã gi¸ trÞ rµng buéc tÊt c¶ c¸c
níc thµnh viªn, gåm 60 HiÖp ®Þnh, Phô lôc, QuyÕt ®Þnh vµ
V¨n b¶n diÔn gi¶i mµ c¸c níc tham dù Vßng ®µm ph¸n
Uruguay ®· ký th«ng qua §Þnh íc cuèi cïng (Final Act)
cïng víi HiÖp ®Þnh thµnh lËp WTO. Theo ph¹m vi ®iÒu
chØnh, nh÷ng v¨n b¶n nµy gåm 6 nhãm lín, trong ®ã nhãm
v¨n b¶n ®iÒu chØnh quy m« nhÊt lµ vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸.
ChÝnh v× vËy, muèn trë thµnh thµnh viªn cña WTO, ViÖt Nam
nãi riªng vµ tÊt c¶ c¸c quèc gia nãi chung ph¶i nghiªn
cøu chÕ ®Þnh th¬ng m¹i hµng ho¸ ®å sé cña WTO vµ ph¶i
tham gia ®Çy ®ñ vµo HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i vµ thuÕ
quan (GATT 1994) cïng 12 HiÖp ®Þnh vµ rÊt nhiÒu Phô lôc
liªn quan kÌm theo.
Nh×n l¹i hÖ thèng ph¸p luËt th¬ng m¹i ViÖt Nam trong
nh÷ng n¨m qua, ta cã thÓ thÊy r»ng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m
ph¸p luËt hiÖn hµnh cña chóng ta ®iÒu chØnh lÜnh vùc th-
¬ng m¹i hµng ho¸ ®· liªn tôc ®îc ®îc ban hµnh míi, c¸c
v¨n b¶n cha phï hîp còng ®· ®îc söa ®æi, bæ sung theo kÞp
bíc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ còng nh ®¸p øng yªu cÇu
héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Tuy nhiªn, víi hÖ thèng c¸c v¨n
b¶n quy ®Þnh chÆt chÏ vµ ®ång bé cña WTO, chóng ta vÉn
Hoµng Anh TuÊn - Anh 9 - K38C - KTNT
5