Hoạt động cầm cố chứng khoán và chỉ thị
03 của NHNN
1. Nguồn vốn tín dụng của các ngân hàng (NH) chủ yếu là vốn
huy động từ tiết kiệm của dân (vốn cổ đông của NH thường
nhỏ hơn 10% tổng vốn tín dụng). Nếu một NH gặp sự cố thì
ai sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp nhiều hơn: cổ đông của NH
hay người gửi tiết kiệm? Nếu phản ứng dây chuyền xảy ra
(điều này gần như chắc chắn vì hàng loạt NH cùng có đối
tượng cho vay là CK) thì ảnh hưởng đến nền kinh tế và xã
hội sẽ thế nào? Khó có một hay một nhóm người nào có thể
đứng ra nhận trách nhiệm hay xử lý được nếu có hệ quả tiêu
cực xảy ra
2. Các NH tuyên bố có biện pháp đảm bảo an toàn, "kịch bản"
xử lý nhưng chưa thấy ngân hàng nào CÔNG BỐ CỤ THỂ.
Xử lý thế nào trong trường hợp dư nợ cho vay ĐTCK lên đến
15% tổng dư nợ? Lãi suất cho vay ĐTCK càng cao thì khả
năng trả nợ của người đi vay càng thấp, đồng nghĩa với rủi ro
tín dụng cao. Các NH thường chỉ cho vay nhỏ hơn 50% thị
giá hoặc 3-4 lần mệnh giá cổ phiếu và cho rằng thế là an toàn
- nhưng có thực an toàn không vẫn chưa có minh chứng cụ
thể. Khi TTCK giảm mạnh (thường xảy ra rất nhanh) NH sẽ
yêu cầu người vay ĐTCK nộp thêm tiền hoặc NH THANH
LÝ CỔ PHIẾU, ai sẽ mua cổ phiếu khi đó? Hay việc đó của
NH sẽ tạo ra làn sóng bán tháo cổ phiếu và có thể làm TTCK
khủng hoảng sâu hơn?
3. Về cơ bản hoạt động mua - bán CK giữa các nhà ĐTCK
không trực tiếp tạo ra GTGT,
mà tác dụng chính là tạo tính
thanh khoản cho CK. Doanh thu
từ hoạt động cho vay ĐTCK
của NH hay từ dịch vụ của công
ty CK xét đến cùng một phần là
vốn của NĐT, một phần là lợi
nhuận của công ty đại chúng
(CTĐC). Như vậy nếu NĐT
không lỗ thì đó là gánh nặng về chi phí vốn cho CTĐC. Nếu
là vốn vay và an toàn thì mối quan hệ CTĐC - NH chắc chắn
tiết kiệm chi phí vốn hơn CTĐC - công ty CK - NĐT - NH.
TTCK là kênh huy động vốn tự có và nhàn rỗi để đầu tư SX-
KD, nếu là vốn vay thì bộ phận thẩm tra tín dụng của các NH
làm tốt hơn NĐT rất nhiều. Việc NĐT cầm cố CK để ĐTCK
vừa kém an toàn lại vừa tăng chi phí vốn. Liệu có nên dần
dần chấm dứt việc cho phép cầm cố CK để ĐTCK và hạn chế
việc thế chấp các tài sản khác để ĐTCK?
4. Phản ứng của Ngân hàng Nhà nước cũng được một số
chuyên gia đặt câu hỏi về thời điểm và cách thức. Thời gian
tức tính kịp thời, còn cách thức là cách tác động.