HỌC THUYẾT THIÊN NHÂN HỢP NHẤT
PHỤ LỤC : QUẢ LẮC SINH HỌC
Để giúp cho thầy thuốc có 1 cái nhìn tổng hợp về Đông Tây Y, chúng
tôi xin giới thiệu dưới đây, 1 môn học đang được các nhà nghiên cứu Tây
phương chú tâm đến, nội dung của nó rất sát gần với học thuyết Thiên Nân
Hợp Nhất, chỉ khác là đào sâu hơn, cụ thể hơn về con người, đó là NHỊP
SINH HỌC, cụ thể là đồng hồ hoặc quả lắc sinh học.
A.- ĐẠI CƯƠNG
Năm 1964, F. Halberg đầu tiên sử dụng danh từ "Circadian" và được
định nghĩa là: "thuộc vào 1 thời gian khoảng 24g. Đặc biệt áp dụng cho sự
lập lại đều đặn của 1 số hiện tượng vào khoảng cùng 1 giờ mỗi ngày trong
các cơ thể sống" (Circadian; pertaining to a Period of about 24 hours applied
especially to the Rhythmic Repetition of certatin Phenomens in living
organisms at about the same time each day).
Dần dần môn học này phát triển rộng và nhằm mô tả hoạt động nhịp
nhàng và nhất là có tính cách tuần hoàn của môi trường nội thể và được gọi
chung là : "Cyclostasis". Kyklos tiếng Hy Lạp là vòng tròn và stasis là bất
động, mang ý nghĩa như 1 chu kỳ, giống như ý niệm "Hoàn vô đan" mà
người xưa quan niệm trong thiên "Nguyên Kỷ Đại Luận" (TVấn 66) : "Thiên
hữu Ngũ hành, dĩ sinh Hàn, Thử, Táo, Thấp, Phong, Ngũ khí vận hành như
Hoàn vô đoan" (Trời có 5 hành sinh ra, lạnh, nóng, khô, ẩm, gió, 5 khí vận
hành là chiếc vòng không đầu mối).
B.- NHỮNG LIÊN HỆ GIỮA CƠ THỂ VÀ NHỊP SINH HỌC
Vì khuôn khổ tài liệu có hạn, chúng tôi chỉ trích dẫn 1 đoạn vào
những mối liên hệ giữa cơ thể và đồng hồ sinh học thôi, muốn biết thêm, xin
tra cứu ở các tài liệu đã trích dẫn.
1. Về thân nhiệt :
- Giờ có thân nhiệt thấp nhất ở trẻ 2-3 tuần, vào lúc 21 giờ, trẻ 10-14
tuổi lúc 5g, ở trẻ 6 tháng lúc 23g, ở trẻ 2-3 tuổi lúc 3g, ở người lớn lúc 7g.
2. Về huyết áp và mạch :
- Giờ có mạch cao nhất : ở trẻ 6-8 tuần vào khoảng 1-3g, ở trẻ 5-8
tháng vào khoảng 3-5g, ở trẻ 2-3 năm vào khoảng 5-7g.
- Tần số co bóp tim ban ngày cao hơn ban đêm tới 30%.
- Nhịp huyết áp có cực tiểu vào lúc 23-24g, cực đại vào 11-12g hoặc
18-19g.
- Tần số co bóp của tim và mạch đập tụt xuống thấp nhất vào lúc sáng
sớm (cuối giấc ngủ).
- Huyết áp động mạch thường cao nhất lúc 18g và thấp nhất vào buổi
sáng khoảng 8-9g.
3. Mắt :
- Nhãn áp tăng buổi sáng và giảm buổi chiều.
4. Gan mật :
- Mật tiết ra từ Gan buổi sáng nhiều hơn.
- Hàm lượng Glycogen trong Gan đạt tối đa lúc 3g và thấp nhất lúc
15g. Tỷ lệ đường huyết cao nhất lúc 9g và thấp nhất lúc 18g.
5. Dịch vị bao tử :
- Dịch vị buổi sáng ít Acit hơn buổi chiều.
6. Bài tiết nước tiểu :
- Bài tiết nước tiểu cao nhất vào ban ngày, ít nhất vào ban đêm khoảng
24-4g.
7. Nội tiết :
- Sự bài tiết Cocticosteriot (tuyến thượng thận) trong huyết tương cao
nhất vào lúc 4-6g và thấp nhất vào 24g, còn trong nước tiểu thì nhiều nhất 7-
11g, ít nhất vào 23-3g.
C. ÁP DỤNG VÀO Y HỌC
Biết rõ thời khắc mạnh yếu của từng cơ quan tạng phủ sẽ giúp việc
điều trị đạt nhiều hiệu quả cao dù nhiều khi chỉ dùng liều lượng, thuốc rất ít,
cũng từ đó, có thể dẫn đến việc phòng bệnh 1 cách thiết thực.
Việc nghiên cứu các Nhịp Sinh Học để phục vụ cho Y Học đã đi đến
3 nhận xét quan trọng :
a) Một số bệnh là kết quả của rối loạn Nhịp sinh học.
b) Triệu chứng nhiều bệnh có những biểu hiện chu kỳ, có thể làm cơ
sở cho chẩn đoán.
c) Dùng thuốc chữa bệnh phải tính toán giờ giấc cho thuốc.
1. Trong chẩn đoán
- Tần số co bóp của Tim và mạch đập tụt xuống thấp nhất vào lúc
sáng sớm (cuối giấc ngủ), lúc độ máu tụ lại trong các buồng phổi, điều đó
cắt nghĩa tại sao hay có các cơn ho buổi sáng sớm ở những người bị viêm
phổi, như vậy chứng ho này do ảnh hưởng của Tim.
- Thời gian lên cơn hen trùng hợp với thời gian bài tiết Cocticoit ra
nước tiểu xuống tới mức thấp nhất (24-4g), nhờ đó, người ta dùng
Corticosteroit có thể cắt cơn hen như vẫn làm trên lâm sàng. (Như vậy cơn
hen có nguồn gốc ít và nhiều ở Tuyến Thượng Thận).
2. Trong điều trị
+ Thời điểm cho thuốc tốt nhất :
- Tác dụng kích thích thần kinh trung ương của Nhân Sâm mạnh nhất
vào mùa Thu và mùa Đông, còn về mùa hè và mùa xuân, tác dụng thấp nhất.
(Brekhman 1976).
- Thuốc gây tê để nhổ răng sâu, có tác dụng lâu nhất vào lúc 15g và
ngắn nhất vào khoảng 7g (Reinberg 1976).