Huyền thoại đền Sóc và
Phù Ðổng Thiên Vương
Khu di tích lịch sử đền Sóc, xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn,
thành phố Hà Nội là nơi thờ Thánh Gióng cùng quần thể các
đền thờ Phật và các vị thần. Tục truyền rằng làng Gióng (xã
Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội) là nơi sinh ra Thánh Gióng. Mẹ
Gióng ướm chân vào vết chân thần mà sinh ra. Đời Hùng
Vương thứ 6 ở phía bắc có tin cấp báo về nhà Ân Bắc triều
sắp đưa đại binh sang, thế không thể chế ngự được.
Gióng lên ba vốn nằm trơ trơ không biết nói cười, nghe tiếng
mõ rao bỗng ngồi dậy cất tiếng nói với mẹ ra mời sứ giả vào
và bảo sứ giả về tâu với vua cho rèn ngựa sắt, áo giáp sắt, roi
sắt để đi giết giặc. Vua Hùng cho người đem đến, Gióng
vươn vai cao lớn khác thường rồi mặc áo giáp, cầm roi sắt
lên ngựa đi đánh giặc. Ngựa phun lửa giặc chết như rạ. Roi
sắt gãy, Gióng nhổ cả những bụi tre bên vệ đường để đánh
giặc. Giặc tan, Gióng cởi áo giáp, cưỡi ngựa lên núi Vệ Linh
(Sóc Sơn) rồi bay về trời. Ngày 9 tháng 4 âm lịch hàng năm
cử hành lễ hội làng Gióng thu hút rất đông du khách từ khắp
nơi về dự hội. Dân trong làng chọn tướng rước ngựa, diễn lại
nhiều sự tích chiến thắng lừng lẫy làm sống lại tinh thần đoàn
kết, khí thế hào hùng, ý chí quật cường chống giặc ngoại xâm
của dân tộc ta từ thuở dựng nước. Nhiều công trình kiến trúc
được xây dựng từ đời Lý mang đậm dấu ấn hiện nay vẫn
được bảo tồn ở làng Phù Đổng như đền Thượng - thờ ông
Gióng với những câu đối, hoành phi, bậc tam cấp vào gian
điện chính được khắc nổi hình những con rồng được gọi là
bậc thềm rồng; chùa kiến sơ - thờ Tam giáo (thờ Phật, Khổng
Tử, Lão Tử) và thờ Lý Thái Tổ. Ngược lên khu di tích lịch sử
đền
Týợng thờ Thánh Gióng
Sóc (xã Phù Linh - Sóc Sơn), nơi ông Gióng hóa bay về trời
hàng năm thu hút hàng vạn khách thập phương về tham quan
tưởng nhớ đến công ơn ông Gióng. Khu di tích gồm đền
chùa, miếu thờ tọa lạc trong khuôn viên rộng, xung quanh là
núi non chập chùng rợp mát bóng cây. Quần thể di tích với 6
nơi thờ đều mang đậm những điển tích. Mới đây trên núi Vệ
Linh, Nhà nước cho xây dựng chùa Non là nơi thờ Phật với
tượng Phật tổ được đúc bằng đồng cao 3,5m, nặng 36 tấn. Để
chuẩn bị kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Đông Đô - Hà
Nội, công trình dựng tượng đài Thánh Gióng cưỡi ngựa bay
về trời trên đỉnh núi Vệ Linh dự kiến sẽ được hoàn tất vào
trước năm 2010. Hội đền Sóc được mở vào các ngày 6-7-8
tháng giêng hàng năm. Thần tích Phù Đổng Thiên Vương với
hai khu thờ: ở làng Phù Đổng (Gia Lâm - Hà Nội) và đền thờ
ở Phù Linh - Sóc Sơn sẽ mãi là nơi lưu giữ và phát huy
những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, di sản văn hóa
quốc gia.