Khi Việt Nam trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Việt Nam
phải tham gia hai hiệp định cơ bản có tác động lớn đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm
(VSATTP) là Hiệp định vệ sinh thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS) và Hiệp
định về rào cản kỹ thuật trong thương mại (TBT).
Hiện nay, ngoài việc áp dụng Tiêu chuẩn HACCP (Phòng ngừa và kiểm soát các mối
nguy liên quan đến chuỗi cung cấp thực phẩm) có ý nghĩa bắt buộc đối với các doanh
nghiệp Việt Nam trong ngành công nghiệp thực phẩm, một tiêu chuẩn nữa không kém
phần quan trọng là bộ tiêu chuẩn ISO 22000 về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Đây
là những thách thức lớn trong vấn đề quản lý và thực hiện VSATTP.
Tháng 9/2005, tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế (ISO) đã ban hành tiêu chuẩn ISO
22000:2005. Tiêu chuẩn này đưa ra các quy định đối với một hệ thống quản lý an toàn
thực phẩm (QLATTP), khi mà một tổ chức trong chuỗi thực phẩm cần biểu thị khả năng
của mình trong việc kiểm soát các mối nguy về ATTP nhằm đảm bảo thực phẩm của
mình an toàn đối với người sử dụng. Tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho mọi tổ chức bất
kể quy mô, miễn là có tham gia vào bất cứ quá trình nào trong chuỗi thực phẩm và mong
muốn thực hiện hệ thống nhằm đảm bảo cung cấp sản phẩm an toàn.
Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 có thể giúp cho các tổ chức:
- Lập kế hoạch thực hiện, duy trì và cấp nhật hệ thống QLATTP nhằm tạo ra các sản
phẩm phù hợp với dự định sử dụng và an toàn cho người sử dụng;
- Biểu thị sự phù hợp với yêu cầu về ATTP;
- Đánh giá các yêu cầu cầu của khách hàng và biểu thị sự phù hợp với những yêu cầu đã
được thoả thuận của khách hàng liên quan đến ATTP nhằm nâng cao sự thoả mãn của
khách hàng;
- Thông tin hiệu quả các vấn đề về ATTP đến nhà cung cấp, khách hàng và các bên liên
quan trong chuỗi thực phẩm;
- Đảm bảo tổ chức phù hợp với chính sách về ATTP đã công bố;
- Biểu thị sự phù hợp đó đến các bên liên quan;
- Đánh giá, chứng nhận sự phù hợp của hệ thống QLATTP bởi một tổ chức bên ngoài,
hoặc có thể tự đánh giá và tự công bố sự phù hợp với tiêu chuẩn ISO 22000:2005.
Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 được thiết kế cho mọi loại hình tổ chức trong chuỗi thực
hiện xây dựng và áp dụng hệ thống QLATTP, bao gồm: nhà sản xuất nguyên liệu cho đầu
vào; nhà sản xuất sơ cấp, chế biến thức ăn; các hoạt động vận chuyển, lưu kho và nhà
thầu; các cơ sở bán lẻ cùng các tổ chức liên quan như nhà sản xuất thiết bị, nguyên liệu
đóng hộp, chất tảy rửa, phụ gia và các chất thành phẩm.
Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 gồm 3 phần: các yêu cầu về sản xuất tốt (GMP) và quy
phạm vệ sinh tốt (SSOP), các nguyên tắc HACCP và các yêu cầu cho hệ thống quản lý.
Tiêu chuẩn này không đưa ra chi tiết các yêu cầu về kỹ thuật, thực hành sản xuất tốt vài
không thể đưa ra một cách đầy đủ các yêu cầu khác nhau. Bởi vậy, tiêu chuẩn ISO
22000:2005 yêu cầu phải thực hiện sản xuất tốt và mong muốn tổ chức xác định ra các
yêu cầu phù hợp với điều kiện sản xuất của mình.
Cấu trúc Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 cũng giống như ISO 9001 và ISO 14001 nên tổ
chức có thể xây dựng một hệ thống quản tích hợp.
Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 là tiêu chuẩn đầu tiên trong bộ tiêu chuẩn về QLATTP gồm
có các tài liệu như:
- ISO/TS 22004, hệ thống QLATTP hướng dẫn áp dụng ISO 22000:2005 hỗ trợ cho các
doanh nghiệp vừa và nhỏ;
- ISO/TS 22004, hệ thống QLATTP hướng dẫn cho việc công nhận các tổ chức chứng
nhận ISO 22000:2005 và đánh giá việc tuân thủ các yêu cầu của tiêu chuẩn;
- ISO/TS 22004 truy tìm nguồn gốc trong chuỗi thực phẩm - các nguyên lý cơ bản và
hướng dẫn cho việc thiết kế và phát triển hệ thống.
áp dụng hệ thống QLATTP theo ISO 22000:2005 là một trong những tiền đề quan trọng
cho các tổ chức doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất chế biến thực phẩm, là điều kiện và
biện pháp cần thiết đảm bảo thực phẩm không gây hại cho sức khoẻ và tính mạng con
người. Ngoài ra, ISO 22000:2005 còn giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín về chất lượng
sản phẩm, tăng khả năng cạnh trânh, khảng định và quảng bá thương hiệu, mở rộng thị
phần và có cơ hội cao trong các hợp đồng cung cấp thực phẩm.