38
BÀI 4 VẬT LIỆU, THIẾT BỊ VÀ DỤNG CỤ
DÙNG CHO LẮP ĐẶT MẠNG ĐIỆN TRONG NHÀ
Thời gian thực hiện: 4 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
– Tiêu chí lựa chọn vật liệu.
– Lựa chọn vật liệu điện.
– Tiêu chí lựa chọn thiết bị điện.
– Lựa chọn thiết bị điện.
– Tiêu chí lựa chọn dụng cụ.
– Lựa chọn dụng cụ.
2. Về năng lực
– Nêu được tiêu chí lựa chọn vật liệu.
– Nêu được tiêu chí lựa chọn thiết bị điện.
– Nêu được tiêu chí lựa chọn lựa chọn dụng cụ.
– Trình bày được cách lựa chọn dây dẫn điện và vật liệu cách điện.
– Trình bày được tiêu chí lựa chọn thiết bị đóng cắt và thiết bị lấy điện.
– Trình bày được tiêu chí cụ thể cho dụng cụ đo điện và dụng cụ lắp đặt mạng điện
trong nhà.
– Nhận xét và đánh giá được các vật liệu được sử dụng trong lắp đặt mạng điện
trong nhà.
– Lựa chọn được thiết bị, dụng cụ, vật liệu phù hợp cho mạng điện trong nhà.
– Chủ động học tập, tích cực giao tiếp và hợp tác để giải quyết các nhiệm vụ học tập
trong quá trình tìm hiểu và vận dụng các tiêu chuẩn vào lắp đặt mạng điện trong nhà.
3. Về phẩm chất
Chăm chỉ, cẩn thận, tỉ mỉ và có tính kỉ luật.
II. THIẾT BỊ VÀ HỌC LIỆU
– Máy tính, máy chiếu có kết nối được mạng internet.
– Sưu tầm hình ảnh minh hoạ mạng điện trong nhà, các sơ đồ mạng điện, vật liệu,
thiết bị và dụng cụ điện dùng cho lắp đặt mạng điện.
– Phiếu học tập.
39
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
1. Hoạt động 1. Mở đầu
a) Mục tiêu: HS trình bày được một số vật liệu (dẫn điện và cách điện), thiết bị điện
được dùng cho lắp đặt mạng điện trong nhà (Hình 4.1 SGK). Thu hút HS chú ý tới chủ
đề bài học.
b) Tổ chức thực hiện
– GV giao nhiệm vụ như sau:
Nội dung
HS làm việc cá nhân quan sát Hình 4.1 (trang 18 SGK) và cho biết: Có những vật
liệu, thiết bị điện nào được dùng để lắp đặt mạng điện trong nhà?
– HS thực hiện nhiệm vụ: Quan sát Hình 4.1, suy nghĩ và trả lời câu hỏi. Dự kiến câu
trả lời của HS:
Sản phẩm
Câu trả lời của HS:
Hình 4.1 cho biết có:
– Vật liệu: dây dẫn điện, ống luồn dây.
– Thiết bị: aptomat, ổ cắm điện.
– GV tổ chức báo cáo thảo luận: Mời đại diện 2 – 3 HS trả lời, sau đó nhận xét.
– GV dẫn dắt vào bài: Mạng điện trong nhà mỗi gia đình bao gồm rất nhiều vật liệu và
thiết bị điện. Vậy làm thế nào để lựa chọn đúng vật liệu, thiết bị và dụng cụ cho mạng
điện trong gia đình? Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về tiêu chí để lựa chọn vật liệu,
thiết bị, và dụng cụ lắp đặt mạng điện trong nhà.
2. Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới
2.1. Lựa chọn vật liệu
2.1.1. Tiêu chí lựa chọn vật liệu
a) Mục tiêu: Nêu được tiêu chí lựa chọn vật liệu.
b) Tổ chức thực hiện
– GV đưa ra nhiệm vụ như sau:
Nội dung: HS được yêu cầu đọc SGK và thực hiện nhiệm vụ ghi vào vở các nội dung
sau đây:
1. Tiêu chí lựa chọn dây dẫn.
2. Tiêu chí lựa chọn vật liệu cách điện.
– HS thực hiện nhiệm vụ: Đọc SGK và ghi vào vở. GV quan sát, nhắc nhở HS đọc sách
và ghi kết quả bài làm vào vở.
40
Sản phẩm: Câu trả lời được HS ghi vào vở.
– Lựa chọn dây dẫn: tiết diện dây dẫn được lựa chọn theo yêu cầu về cường độ dòng
điện tiêu thụ trong mạch điện.
– Lựa chọn vật liệu cách điện: theo mức điện áp, loại điện áp và môi trường mà vật
liệu đó được sử dụng cách điện.
– GV tổ chức báo cáo, thảo luận: yêu cầu HS báo cáo kết quả tìm hiểu, GV nhận xét
kết quả tìm hiểu của HS và chuẩn kiến thức.
– GV cho HS quan sát một số hình ảnh dây dẫn và vật liệu cách điện thông dụng
hiện nay.
THUỶ TINH CÁCH ĐIỆN
BĂNG DÍNH CÁCH ĐIỆN
GIẦY CAO SU CÁCH ĐIỆN
Khí
SF6
cách
điện
AMIANG CÁCH ĐIỆN GIẤY CÁCH ĐIỆN
SỨ CÁCH ĐIỆN
2.1.2. Lựa chọn vật liệu điện
a) Mục tiêu: Trình bày được cách lựa chọn dây dẫn điện và vật liệu cách điện.
b) Tổ chức thực hiện
– GV đưa ra tình huống như sau:
Nội dung: Một gia đình khi xây dựng nhà có hai người đưa ra 02 phương án mua
dây dẫn điện như sau:
+ Người A: mua dây dẫn có tiết diện nhỏ cho tiết kiệm chi phí.
+ Người B: mua dây dẫn có tiết diện lớn để đảm bảo an toàn.
Thảo luận nhóm đôi và cho biết: Nếu sử dụng một trong hai phương án trên thì sẽ
dẫn đến tình huống như thế nào?
– HS thực hiện nhiệm vụ: thảo luận nhóm đôi và trả lời câu hỏi. Dự kiến câu trả lời
của HS:
41
Sản phẩm:
– Nếu chọn dây dẫn có tiết diện nhỏ sẽ mất an toàn, có thể xảy ra sự cố chập điện,
cháy nổ,... Dây dẫn tiết diện nhỏ sẽ gây phát nhiệt làm hỏng lớp cách nhiệt có thể
dẫn đến sự cố ngắn mạch, hoặc sự cố gây nguy hiểm cho người sử dụng.
– Nếu chọn dây dẫn có tiết diện lớn hơn sẽ gây lãng phí, tăng chi phí đầu tư cho
mạng điện trong nhà.
– GV tổ chức báo cáo thảo luận: GV gọi 1 – 2 nhóm trao đổi chia sẻ kết quả thảo
luận nhóm.
– GV dẫn dắt: Khi có dòng điện đi qua dây dẫn sẽ phát nhiệt theo hiệu nhiệt của dòng
điện, hiệu ứng Jun-Lenxơ (kiến thức vật lí). Nhiệt lượng tỉ lệ thuận với điện trở dây
dẫn và như vậy tỉ lệ nghịch với tiết diện. Như vậy dòng điện lớn sẽ cần dây dẫn có tiết
diện lớn hơn để đảm bảo điều kiện phát nhiệt.
2.2. Lựa chọn thiết bị điện
2.2.1. Tiêu chí lựa chọn thiết bị điện
a) Mục tiêu: Nêu được tiêu chí lựa chọn thiết bị điện.
b) Tổ chức thực hiện
– GV đưa ra nhiệm vụ như sau:
Nội dung: HS được yêu cầu đọc SGK và thực hiện nhiệm vụ ghi vào vở nội dung về
tiêu chí lựa chọn thiết bị điện.
– HS thực hiện nhiệm vụ: Đọc SGK và ghi vào vở. GV quan sát, nhắc nhở HS đọc sách
và ghi kết quả bài làm vào vở.
Sản phẩm: Câu trả lời được HS ghi vào vở.
Tiêu chí lựa chọn thiết bị đóng cắt và lấy điện:
– Dòng điện định mức.
– Điện áp định mức.
– GV tổ chức báo cáo, thảo luận: yêu cầu HS báo cáo kết quả tìm hiểu, GV nhận xét
kết quả tìm hiểu của HS và chuẩn kiến thức.
2.2.2. Lựa chọn thiết bị điện
a) Mục tiêu: Trình bày được tiêu chí lựa chọn thiết bị đóng cắt và thiết bị lấy điện.
b) Tổ chức thực hiện
– GV đưa ra nhiệm vụ như sau:
Nội dung: HS làm việc nhóm đôi và trả lời câu hỏi: Thiết bị sử dụng trong mạng điện
được lựa chọn tuỳ ý, không theo tiêu chí sẽ dẫn đến các trường hợp xấu nào?
42
– HS thực hiện nhiệm vụ: thảo luận nhóm đôi và trả lời câu hỏi. Dự kiến câu trả lời
của HS:
Sản phẩm
– Lựa chọn thiết bị có dòng điện định mức nhỏ hơn dòng điện thực tế dẫn đến mất an
toàn, có thể xảy ra sự cố chập điện, cháy nổ,... Thiết bị có dòng điện định mức nhỏ hơn
sẽ gây phát nhiệt tại tiếp điểm làm hỏng tiếp điểm, làm hỏng lớp cách điện, có thể dẫn
đến sự cố ngắn mạch, hoặc sự cố gây nguy hiểm cho người sử dụng.
– Lựa chọn thiết bị có dòng điện định mức lớn hơn nhiều so với thực tế sẽ gây lãng phí,
tăng chi phí đầu tư cho mạng điện trong nhà.
– GV tổ chức báo cáo thảo luận: GV gọi 1 – 2 nhóm trao đổi chia sẻ kết quả thảo
luận nhóm.
– GV kết luận:
Tiêu chí lựa chọn thiết bị điện nhằm đảm bảo thiết bị được chọn sẽ hoạt động đúng kĩ
thuật, không gây sự cố nguy hiểm, tiết kiệm chi phí đầu tư. Quy tắc chọn thiết bị điện:
+ Thiết bị theo dòng điện định mức của thiết bị lớn hơn dòng điện tiêu thụ ở đồ
dùng điện và không lớn hơn quá 130%.
+ Thiết bị lấy điện mạng điện trong nhà áp dụng theo TCVN 9206:2012. Với đồ
dùng chiếu sáng, quạt điện thì chọn thông số thiết bị lấy điện là 5 A. Với ổ cắm lấy
điện thì chọn thông số thiết bị là 20 A. Với các đồ dùng công suất lớn thì chọn thông
số thiết bị lấy điện là 40 A.
2.3. Lựa chọn dụng cụ
2.3.1. Tiêu chí lựa chọn dụng cụ
a) Mục tiêu: Nêu được tiêu chí lựa chọn dụng cụ.
b) Tổ chức thực hiện
– GV đưa ra nhiệm vụ như sau:
Nội dung: HS được yêu cầu đọc SGK và thực hiện nhiệm vụ ghi vào vở nội dung về
tiêu chí lựa chọn dụng cụ.
– HS thực hiện nhiệm vụ: Đọc SGK và ghi vào vở. GV quan sát, nhắc nhở HS đọc sách
và ghi kết quả bài làm vào vở.
Sản phẩm: Câu trả lời được HS ghi vào vở.
Tiêu chí lựa chọn dụng cụ:
– Đúng chức năng.
– Đảm bảo an toàn điện.
– GV tổ chức báo cáo, thảo luận: yêu cầu HS báo cáo kết quả tìm hiểu, GV nhận xét
kết quả tìm hiểu của HS và chuẩn kiến thức.