Khảo sát độ loạn thị giác mạc trung tâm trên bệnh nhân bị mộng thịt bằng giác mạc đồ

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004

Nghieân cöùu Y hoïc

KHAÛO SAÙT ÑOÄ LOAÏN THÒ GIAÙC MAÏC TRUNG TAÂM TREÂN BEÄNH NHAÂN BÒ MOÄNG THÒT BAÈNG GIAÙC MAÏC ÑOÀ.

Huyønh Taán Caûnh, Leâ Minh Thoâng

TOÙM TAÉT

Coâng trình nghieân cöùu naøy ñöôïc tieán haønh töø thaùng 12/2002 – 7/2003 taïi Trung taâm chaån ñoaùn Y khoa TP. HCM. Muïc ñích cuûa nghieân cöùu laø khaûo saùt moái töông quan giöõa kích thöôùc cuûa moäng thòt vaø ñoä loaïn thò giaùc maïc ôû hai kích thöôùc ñöôøng kính 3mm vaø 5mm. Theâm vaøo ñoù, chuùng toâi nghieân cöùu veå nhöõng thay ñoåi khuùc xaï coù lieân quan ñeán loaïn thò giaùc maïc khoâng ñeàu phuï thuoäc vaøo kích thöôùc cuûa moäng thòt.

Chuùng toâi ñaõ khaûo saùt 299 maét bò moäng thòt nguyeân phaùt vôùi nhöõng kích thöôùc khaùc nhau, söû duïng giaùc maïc ñoà TMS-3 vaø ñeøn khe ñeå ño kích thöôùc moäng töø vuøng rìa (ñôn vò laø mm), töø ñoù xaùc ñònh caùc thoâng soá veà kích thöôùc cuûa moäng lieân quan ñeán loaïn thò giaùc maïc do moäng thòt gaây ra. Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy : khi moäng thòt nguyeân phaùt xaâm laán qua vuøng rìa >3mm noù seõ gaây ra loaïn thò traàm troïng (>3D). Tình traïng loaïn thò naøy coù khuynh höôùng gia taêng theo ñoä moäng. Ñaëc bieät, chuùng toâi ñaõ thaáy ñöôïc raèng, coâng suaát khuùc xaï beà maët coù moät vai troø raát quan troïng trong moái töông quan giöõa kích thöôùc cuûa moäng thòt vaø ñoä loaïn thò giaùc maïc.

SUMMARY

Huynh Tan Canh, Le Minh Thong *Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8

* Supplement of No 1 * 2004: 155 – 161

EVALUATION OF PTERYGIUM – INDUCED CENTRAL CORNEAL ASTIGMATISM BY USING CORNEAL TOPOGRAPHY.

This study was carried out from december 2002 to july 2003 at HCM city Medical Diagnotic Center. The purpose of the study was to evaluated the correlation between pterygium size and corneal astigmatism in the 3- mm- zone and 5- mm- zone. In addition, we investigated refractive changes featuring irregular astigmatism depending on theire size.

We evaluated 299 eyes with primary pterygium of different sizes, using TMS- 3 and Slit- lamp beam measurements of the size of the pterygium (in millimetters) from the limbus to assess parameters of pterygium size with induced corneal astigmatism. The result of study showed: When primary pterygium reaches more than 3mm in size from the limbus it induces significant astigmatism (>3D). This significant astigmatism tends to increas with the increasing size of the lesion. Especially, we found that the anterior crneal power has a very important role in the correlation between pterygium size and corneal astigmatism.

ÑAËT VAÁN ÑEÀ

* Boä moân Maét - ÑH Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh

Loaïn thò giaùc maïc khoâng ñeàu do moäng thòt laø moät quaù trình bieán daïng töø töø cuûa beà maët tröôùc giaùc maïc do bò xaâm laán cuûa moäng thòt töø vuøng rìa höôùng vaøo trung taâm giaùc maïc. Moäng thòt laø beänh khaù phoå bieán treân toaøn theá giôùi, nhìn chung, khu vöïc nam baùn caàu coù tyû leä beänh cao hôn khu vöïc baéc baùn caàu(27). ÔÛ Vieät Nam, nhöõng ngöôøi < 50 tuoåi coù tyû leä beänh 14% vaø moäng thòt laø nguyeân nhaân ñöùng haøng thöù hai sau ñuïc thuyû tinh theå gaây giaûm thò löïc vaø roái loaïn thò giaùc hai maét(4).

Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét

155 Nghieân cöùu Y hoïc

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004

Phöông phaùp nghieân cöùu

-Thieát keá nghieân cöùu : nghieân cöùu choïn maãu

moâ taû caét ngang.

-Phöông tieän nghieân cöùu : giaùc maïc ñoà TMS-3 (Topographic Modeling System) Giaùc maïc ñoà TMS- 3 laø maùy chuïp hình giaùc maïc töï ñoäng, ñöôïc saûn xuaát naêm 1998, laø theá heä thöù 5 cuûa loaïi maùy naøy. veà naøy cöùu caïnh

Do ñaëc tính cuûa moäng thòt laø moät beänh coù tyû leä taùi phaùt cao sau phaãu thuaät, neân caùc coâng trình nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc töø tröôùc ñeán nay taäp trung vaøo vaán ñeà naøy raát nhieàu. Rieâng veà vaán ñeà loaïn thò giaùc maïc do moäng thòt, ôû Vieät Nam cho ñeán nay vaãn chöa thaáy coâng trình naøo nghieân cöùu, nhöng ôû Myõ vaø caùc nöôùc chaâu Aâu nhôø coù giaùc maïc ñoà ñaõ nghieân khaù khía nhieàu(6,10,19,22,23,31,32,35). Tuy nhieân, haàu heát caùc coâng trình ñeàu döøng laïi ôû choã so saùnh söï thay ñoåi ñoä loaïn thò giaùc maïc tröôùc vaø sau phaãu thuaät caét moäng, coøn nhöõng vaán ñeà coù lieân quan ñeán nhöõng söï xaùo troän khuùc xaïdo moäng thòt gaây neân thì vaãn chöa coù caâu traû lôøi thoáng nhaát. Ñeå goùp phaàn traû lôøi cho caâu hoûi naøy, chuùng toâi söû duïng giaùc maïc ñoà vôùi maùy hieäu TMS-3 khaûo saùt ñoä loaïn thò giaùc maïc trung taâm treân beänh nhaân bò moäng thòt. Vaø treân cô sôû ñoù, ruùt ra moät soá nhaän ñònh ñeå boå sung vaøo vieäc ñaùnh giaù loaïn thò giaùc maïc sau nhöõng phaãu thuaät coù aûnh höôûng beà maët tröôùc giaùc maïc cuõng nhö chæ ñònh phaãu thuaät phuø hôïp vôùi beänh hoïc.

Muïc tieâu nghieân cöùu.

Khaûo saùt ñoä loaïn thò khoâng ñeàu cuûa giaùc maïc trung taâm ôû hai kích thöôùc ñöôøng kính 3mm vaø 5mm töông öùng vôùi moãi ñoä xaâm laán cuûa moäng thòt vaøo giaùc maïc vaø nhöõng xaùo troän khuùc xaï coù lieân quan ñeán loaïn thò giaùc maïc do moäng thòt. TMS-3 hoaït ñoäng döïa treân nguyeân lyù cuûa ñóa Placido, ñóa naøy coù caáu truùc nhö moät hình noùn cuït, treân ñoù coù 28 voøng troøn ñoàng taâm coù kích thöôùc taêng daàn töø trung taâm ra ngoaïi bieân, caùc voøng troøn naøy phaùt saùng khi chuïp hình giaùc maïc vaø khoaûn caùch giöõa caùc voøng khi chieáu leân giaùc maïc laø 180 micromet. Khi caùc voøng phaûn xaï ñöôïc ghi vaøo boä nhôù cuûa maùy vi tính nhôø moät moät maùy chuïp hình giaùc maïc (CCD camera: laø loaïi maùy chuyeån caùc tín hieäu hình aûnh thaønh caùc tín hieäu baèng soá) thì phaàn meàm seõ xöû lyù caùc thoâng tin nhaèm xaùc ñònh khoaûn caùch giöõa caùc voøng troøn treân 256 kinh tuyeán ñaõ ñöôïc laäp trình saún. Qua moät thuaät toaùn trong chöông trình cuûa maùy vi tính, caùc khoaûn caùch naøy ñöôïc lieân keát vôùi nhöõng khoaûn caùch töông öùng treân moät beà maët hình caàu ñöôïc thieát keá theo lyù thuyeát. Söï khaùc bieät giöõa caùc döõ lieäu thu thaäp ñöôïc vaø döõ lieäu theo lyù thuyeát seõ cung caáp caùc yeáu toá cho söï taùi taïo laïi beà maët thaät cuûa giaùc maïc.

ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU

Ñoái töôïng nghieân cöùu:

-Côû maãu ñöôïc tính theo coâng thöùc : n = Z(2).P(1 Phöông phaùp xöû lyù theo toaùn hoïc naøy coù theå aùp duïng cho moïi ñieåm treân giaùc maïc theo hai caùch theå hieän: baèng hình aûnh baûn ñoà hoaëc baèng soá (2,11,18,20,24,25,30, 36,37,39,40,41,43,44). – P) / d(2)(cid:198) n = 299 maét. Caùc böôùc tieán haønh

-Maãu ñöôïc chia thaønh 4 nhoùm töông öùng vôùi 4 ñoä moäng: ñoä I (0,2 – 1mm), ñoä II (1,1mm – 3mm), ñoä III (3,1 – 4,5mm) vaø ñoä IV (>4,5mm).

Khaùm beänh nhaân tröôùc khi chuïp hình giaùc maïc, goàm coù : ño thò löïc, ño nhaõn aùp, ño kích thöôùc moäng thòt, khaùm qua ñeøn khe ñeå xaùc ñònh theå laâm saøng.

Chuïp hình giaùc maïc.

Laáy soá lieäu.

Phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu : SPSS 7.05

-Tieâu chuaån choïn maãu: bao goàm, khoâng phaân bieät giôùi, moïi löùa tuoåi, moäng thòt nguyeân phaùt, khoâng coù caùc khoái u ôû mi vaø vuøng rìa, khoâng coù caùc beänh lyù giaùc maïc ñi keøm cuõng nhö caùc beänh lyù gaây kích thích tieát nhieàu nöôùc maét (nhö: loâng sieâu, saïn voâi), nhaõn aùp trong giôùi haïn bình thöôøng, maét coøn khaû naêng ñònh thò.

156 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004

Nghieân cöùu Y hoïc

KEÁT QUAÛ

Ñaëc ñieåm cuûa maãu nghieân cöùu tröôøng hôïp coù ñoä loaïn thò > = 1D gia taêng theo ñoä moäng vaø söï bieán thieân naøy coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p < 0,001.

Baûng 1 : Phaân boá beänh theo giôùi tính, tuoåi vaø ñoä moäng.

Ñoä loaïn thò trung bình theo theå laâm saøng

Giôùi

Nam Nöõ

Soá löôïng 109/299 190/299

Tyûleä (%) 36,5% 63,5%

Tuoåi:

-ÔÛ ñöôøng kính 3mm, ñoä loaïn thò trung bình giöõa 2 theå laâm saøng töø ñoä I ñeán ñoä III khoâng coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p > 0,05). Chæ coù ôû ñoä IV theå xô coù ñoä loaïn thò cao hôn theå tieán trieån (p = 0,023).

Ñoä moäng:

14/299 160/299 125/299 96/299 107/299 67/299 29/299

4,7% 53,5% 41,8% 32,1% 35,8% 22,4% 9,7%

< 30 30 – 50 > 50 I II III IV

-ÔÛ ñöôøng kính 5mm, ñoä loaïn thò trung bình giöõa hai theå laâm saøng khoâng coù söï khaùc bieät ôû taát caû caùc ñoä moäng (p > 0,05). Nhaän xeùt:

Beänh phaân boá ôû phaùi nöõ nhieàu hôn phaùi nam. Ñoä loaïn thò trung bình giöõa 2 ñöôøng kính 3mm vaø 5mm. Beänh xaûy ra chuû yeáu ôû tuoåi > 30 (95,3%).

Beänh taäp trung chuû yeáu töø ñoä I ñeán ñoä III

Baûng 4. Ñoä loaïn thò trung bình giöõa 2 ñöôøng kính 3 vaø 5mm.

(90,3%).

3mm(D) 5mm(D)

Phaân boá beänh theo ñoä moäng vaø theå laâm saøng.

Ñoä moäng I II III IV

0,81 1,25 3,11 5,21

0,95 1,68 3,89 6,55

Ñoä loaïn trung bình(D) 0,88 1,47 3,50 5,88

Baûng 2. phaân boá beänh theo ñoä moäng vaø theå laâm saøng

61(63,5%) 76(71,0%) 50(74,6%). 24(82,8%)

Nhaän xeùt:

Theå xô 35(36,5%) 31(29%) 17(25,4%) 5(17,2%)

Toång soá 96(100%) 107(100%) 67(100%) 29(100%)

Ñoä moäng Theå tieán trieån I II III IV

Trong töøng ñoä moäng, ñoä loaïn thò trung bình ôû ñöôøng kính 5mm bao giôø cuõng lôùn hôn ôû 3mm (p < 0,001). Vaøñoä loaïn thò taêng daàn theo ñoä moäng, ñaëc bieät taêng ñoät bieán töø ñoä III. Nhaän xeùt:

Söï bieán thieân taêng daàn cuûa caùc tyû leä treân khoâng coù

yù nghóa veà thoáng keâ (p = 0,179).

Trong töøng ñoä moäng, soá löôïng beänh cuûa theå tieán Moái töông quan giöõa ñoä moäng vaø ñoä loaïn thò. trieån bao giôø cuõng lôùn hôn theå xô.

- ÔÛ ñöôøng kính 3mm, keát quaû cho thaáy moái töông quan giöõa ñoä moäng vaø ñoä loaïn thò giaùc maïc laø moái töông quan thuaän, vôùi p = 0,0001 vaø heä soá töông quan r = 0,606. Ñoä loaïn thò giaùc maïc > = 1d do moäng thòt. -Cuõng vaäy, ôû ñöôøng kính 5mm, vôùi p = 0,0001 vaø

r = 0,661.

Baûng 3. Tyû leä nhöõng tröôøng hôïp loaïn thò > = 1D ôû ñöôøng kính 3mm vaø 5mm.

Söï thay ñoåi cuûa 2 chæ soá SRI vaø SAI.

Ñöôøng kính 3mm 47/96(49%) 72/107(67,3%) 55/67(82,1%) 29/29(100%)

Ñöôøng kính 5mm 50/96(52,1%) 72/107(67,3%) 59/67(88,1%) 29/29(100%)

Ñoä moäng I II III IV

Nhaän xeùt: ÔÛ caû 2 ñöôøng kính 3mm vaø 5mm soá SRI (Surface Regularity Index: chæ soá ñieàu hoaø beà maët): Duøng ñeå ñaùnh giaù söï dao ñoäng beà maët giaùc maïc trung taâm. Coøn SAI (Surface Asymmetric Index: chæ soá maát caân ñoái beà maët): Duøng ñeå ñaùnh giaù söï maát caân ñoái cuûa toaøn theå beà maët giaùc maïc.

Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét

157 Nghieân cöùu Y hoïc

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004

Moãi chæ soá treân coù 3 trò soá : bình thöôøng, nghi

ngôø vaø baát thöôøng. Theo keát quaû nghieân cöùu naøy:

-SRI, trò soá nghi ngôø taêng theo ñoä moäng (p < 0,001), nhöng khoâng coù tröôøng hôïp naøo coù trò soá baát thöôøng.

-SAI, trò soá baát thöôøng taêng theo ñoä moäng (p <

0,001).

Söï lieân quan giöõa coâng suaát khuùc xaï beà maët giaùc maïc vaø loaïn thò giaùc maïc

(5mm) = 0,661. Nghóa laø khi ñoä moäng caøng taêng thì ñoä loaïn thò cuõng seõ taêng theo (p = 0,001), ñaëc bieät töø ñoä III möùc ñoä loaïn thò taêng ñoät bieán > 3D, vaø ñaây laø ñieåm moác caàn löu yù. Vì khi bò loaïn thò > 3D thì haàu heát û caùc tröôøng hôïp ñeàu bò giaûm thò löïc. Do ñoù treân laâm saøng khi beänh nhaân bò moäng thòt töø ñoä III, xeùt veà maët chöùc naêng thò giaùc hai maét thì neân coù chæ ñònh phaãu thuaät. Beân caïnh ñoù, ñoä loaïn thò trung bình ôû ñöôøng kính 5mm bao giôø cuõng lôùn hôn ôû 3mm (p < 0,001). Ñieàu ñoù cho thaáy, ñoä loaïn thò giaùc maïc coù khuynh höôùng giaûm daàn töø vuøng rìa vaøo trung taâm giaùc maïc. Hay noùi khaùc ñi, vôùi aùnh saùng trong phoøng (ñöôøng kính 5mm) maét seõ bò nhöõng taùc haïi xaáu veà maët khuùc xaï nhieàu hôn ôû aùnh saùng ngoaøi trôøi (ñöôøng kính 3mm).

Töø ñoä I ñeán ñoä III, moãi ñoä ñeàu coù 2 tình huoáng xaûy ra : coù loaïn thò vaø khoâng loaïn thò. Duøng SimK laø trò soá bieåu dieãn coâng suaát khuùc xaï cao nhaát cuûa kinh tuyeán ôû giaùc maïc trung taâm ñeå tìm hieåu xem trò soá naøy vaø loaïn thò giaùc maïc coù söï lieân quan gì vôùi nhau hay khoâng, keát quaû cho thaáy:

Baûng 5. Coâng suaát khuùc xaï beà maët giaùc maïc

Ñoä moäng I II III

Khoâng loaïn thò(D) 40.06 39,78 39,93

Coù loaïn thò(D) 40,80 40,93. 40,73.

Po 0,004 0,001 0,092

Nhaän xeùt: ÔÛ ñoä I vaø ñoä II, söï khaùc bieät coù yù nghóa

thoáng keâ (p < 0,05).

Baûng naøy khoâng coù ñoä IV vì ôû ñoä naøy taát caû caùc

tröôøng hôïp ñeàu bò loaïn thò.

Nhöõng tröôøng hôïp coù loaïn thò vaø thò löïc 10/10 Veà ñaëc ñieåm cuûa caùc theå laâm saøng, theå tieán trieån bao giôø cuõng coù tyû leä beänh cao hôn theå xô (p < 0,0001), vaø tyû leä naøy khoâng thay ñoåi ôû moïi ñoä moäng (p = 0,179). Keát quaû naøy phoái hôïp vôùi beänh sinh cuûa moäng thòt thì thaáy raèng, moäng thòt duø ôû ñoä moäng naøo thì hoaït tính vaø khaû naêng taùi phaùt vaãn luoân luoân cao. Do ñoù, khi chuùng ta ñeå beänh toàn taïi laâu ngaøy laø ñoàng nghóa vôùi vieäc chaáp nhaän cho giaùc maïc coù nguy cô bò seïo vaø bò bieán daïng caøng nhieàu. Vì vaäy, vieäc coá gaéng tìm ra moät phöông phaùp ñieàu trò höõu hieäu ngay khi moäng môùi xuaát hieän laø caàn thieát, maø yeáu toá maáu choát ôû ñaây laø laøm sao öùc cheá ñöôïc caùc teá baøo maàm ôû vuøng rìa bò bieán ñoåi – coøn goïi laø teá baøo moäng thòt.

Trong toång soá 299 tröôøng hôïp coù 90 tröôøng hôïp bò loaïn thò nhöng thò löïc vaãn duy trì 10/10. Phaân tích caùc ñaëc ñieåm cho thaáy nhö sau:

Haàu heát caùc tröôøng hôïp xaûy ra ôû ngöôøi < = 50 tuoåi (91,1%), vaø phaàn lôùn taäp trung ôû ñoä I vaø ñoä II (73,4%).

Maët khaùc, veà möùc ñoä gaây loaïn thò thì 2 theå laâm saøng nhìn chung laø nhö nhau, duy chæ coù ñoä IV ôû ñöôøng kính 3mm thì theå xô gaây loaïn thò nhieàu hôn theå tieán trieàn (p = 0,023), ñieàu naøy coù theå do ñaëc ñieåm giaûi phaãu beänh cuûa theå xô laø : moâ xô nhieàu gaây co keùo, keøm vôùi yeáu toá loaïn döôõng treân neàn moät beà daøy giaùc maïc quaù moõng ôû trung taâm. Ñoä loaïn thò < = 3D chieám ña soá (91,1%).

Nhöõng ngöôøi > 50 tuoåi vaø ñoä loaïn > 3D: khoâng

coù tröôøng hôïp naøo.

BAØN LUAÄN

Khi khaûo saùt moái töông quan giöõa ñoä loaïn thò giaùc maïc vaø ñoä moäng ôû 2 kích thöôùc ñöôøng kính 3mm vaø 5mm, keát quaû cho thaáy ñaây laø moái töông quan thuaän vôùi heä soá töông quan maïnh r (3mm) = 0,606 vaø r Ñeà caäp ñeán vai troø cuûa coâng suaát khuùc xaï beà maët trong moái töông quan giöõa ñoä loaïn thò giaùc maïc vaø ñoä moäng, theo chuùng toâi laø vaán ñeà môùi, ñöôïc phaùt hieän moät caùch ngaãu nhieân. Vì sau khi toång keát caùc soá lieäu nghieân cöùu, chuùng toâi thaáy raèng, töø ñoä I ñeán ñoä III, trong cuøng moät ñoä moäng coù tröôøng hôïp bò loaïn thò nhöng cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp khoâng bò loaïn thò. Ñeå traû lôøi cho thaéc maéc naøy, chuùng toâi ñaõ so saùnh baûn

158 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004

Nghieân cöùu Y hoïc

giaùc maïc ñeàu, ôû choå, khi maét coù khaû naêng ñieàu tieát ñeå ñöa moät trong hai tieâu tuyeán truøng leân voõng maïc thì maét coù theå duy trì ñöôïc thò löïc 10/10(1). Nhöõng tröôøng hôïp naøy thöôøng chæ xaûy ra vôùi nhöõng ngöôøi < = 50 tuoåi vaø ñoä loaïn thò < 3D.

KEÁT LUAÄN

Moäng thòt gaây ra loaïn thò giaùc maïc vôùi nhöõng ñaëc

ñieåm sau ñaây:

Moái töông quan giöõa ñoä loaïn thò giaùc maïc vaø ñoä moäng laø moái töông quan thuaän. Vaø ñoä loaïn thò taêng ñoät bieán töø ñoä III (> 3D).

Ñoä loaïn thò ôû ñöôøng kính 5mm bao giôø cuõng lôùn

hôn ôû 3mm.

ñoà giaùc maïc cuûa nhoùm coù loaïn thò vaø khoâng loaïn thò treân cuøng moät ñoä moäng thì nhaän thaáy, baûn ñoà giaùc maïc cuûa nhoùm coù loaïn thò coù maøu saùng hôn nhoùm khoâng loaïn thò – coù nghóa laø, coâng suaát beà maët giaùc maïc cuûa nhoùm coù loaïn thò cao hôn nhoùm khoâng loaïn thò. Khi ñeâm caùc soá lieäu xöû lyù baèng toaùn thoáng keâ thì keát quaû cuõng phuø hôïp vôùi nhaän xeùt treân. Cuï theå laø, ôû ñoä I vaø ñoä II, coâng suaát khuùc xaï beà maët cuûa nhoùm coù loaïn thò cao hôn nhoùm khoâng loaïn thò, vaø söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa thoáng keâ (pI = 0,004 ; pII=0,001), coøn ôû ñoä III, keát quaû cuõng nhö vaäy nhöng söï sai bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ (p=0,092). Tuy nhieân, vôùi keát quaû ôû ñoä I vaø ñoä II, cho pheùp chuùng toâi ñöa ra nhaän xeùt nhö sau : Döôùi moät taùc ñoäng cô hoïc nhö nhau, beà maët giaùc maïc naøo coù coâng suaát khuùc xaï caøng cao thì coù nguy cô loaïn thò caøng nhieàu vaø ngöôïc laïi, coâng suaát khuùc xaï caøng thaáp thì nguy cô loaïn thò seõ ít hôn.

Theå tieán trieån bao giôø cuõng coù tyû leä beänh cao hôn theå xô ôû moïi ñoä moäng, vaø nhìn chung,ñoä loaïn thò giöõa 2 theå laâm saøng laø khoâng khaùc nhau.

Trong cuøng moät ñoä moäng, beà maët giaùc maïc naøo coù coâng suaát khuùc xaï caøng cao thì coù nguy cô bò loaïn thò caøng nhieàu, vaø ngöôïc laïi, coâng suaát khuùc xaï caøng thaáp thì nguy cô bò loaïn thò ít hôn.

Moäng thòt gaây ra loaïn thò giaùc maïc vôùi ñaëc ñieåm

gaây bieán daïng toaøn boä giaùc maïc.

Ñoái vôùi chæ soá SRI, keát quaû khoâng coù trò soá baát thöôøng, ngay caû ôû ñoä IV. Ñieàu ñoù cho thaáy, neáu maét söû duïng chöùc naêng ñieàu tieát thì coù theå duy trì ñöôïc thò löïc 10/10 trong nhöõng tröôøng hôïp loaïn thò nheï, vì neáu chæ soá SRI taêng cao ñeán möùc baát thöôøng thì maét luoân bò giaûm thò löïc duø coù coá gaéng söû duïng chöùc naêng ñieàu tieát(25).

Khaû naêng ñieàu tieát cuûa maét coù theå duy trì thò löïc ôû möùc 10/10 trong nhöõng tröôøng hôïp coù ñoä loaïn thò < = 3D, nhöng vôùi ñieàu kieän phaûi < = 50 tuoåi.

Coøn chæ soá SAI thì trò soá baát thöôøng taêng theo ñoä moäng (p = 0,001). Nhö vaäy, khi ñoä moäng caøng taêng thì tính maát caân ñoái cuûa beà maët giaùc maïc caøng traàm troïng vaø söï bieán thieân cuûa trò soá naøy coù yù nghóa laø, moäng thòt khoâng phaûi ñôn thuaàn gaây ra loaïn thò tính theo söï sai bieät giöõa truïc coù coâng suaát khuùc xaï cao nhaát vôùi truïc coù coâng suaát khuùc xaï thaáp nhaát maø coøn laø söï bieán daïng, maát tính caân ñoái cuûa toaøn boä beà maët giaùc maïc.

Trong nhöõng nhaän xeùt treân ñaây, coù moät vaán ñeà maø theo chuùng toâi laø moät phaùt hieän môùi khaù thuù vò. Ñoù laø vai troø cuûa coâng suaát khuùc xaï beà maët trong moái töông quan giöõa moät löïc taùc ñoäng cô hoïc leân beà maët giaùc maïc vaø möùc ñoä loaïn thò cuûa giaùc maïc. Vì theo keát quaû cuûa nghieân cöùu naøy cho thaáy, döôùi moät taùc ñoäng cô hoïc nhö nhau, beà maët giaùc maïc naøo coù coâng suaát khuùc xaï caøng cao thì nguy cô bò loaïn thò caøng nhieàu, vaø ngöôïc laïi. Nhöng töø tröôùc ñeán nay khi nghieân cöùu veà loaïn thò giaùc maïc sau caùc phaãu thuaät coù aûnh höôûng ñeán giaùc maïc, chuùng ta chæ thuaàn tuyù xeùt veà ñoä loaïn thò cuûa töøng tröôøng hôïp tröôùc vaø sau phaãu thuaät maø khoâng bao giôø ñeà caäp ñeán yeáu toá coâng suaát khuùc xaï beà maët. Vì neáu chuùng ta coù ñöa yeáu toá naøy thaønh moät bieán trong pheùp toaùn thoáng keâ thì seõ thaáy, vôùi cuøng moät kyõ thuaät moã do moät phaãu thuaät vieân thöïc hieän, Loaïn thò ñi keøm vôùi giaûm thò löïc laø ñieàu taát yeáu, nhöng theo keát quaû cuûa ñeà taøi nghieân cöùu naøy coù 90/299 tröôøng hôïp bò loaïn thò nhöng thò löïc vaãn ñaït 10/10. Trong ñoù, phaàn lôùn taäp trung ôû ngöôøi < = 50 tuoåi(91,1%), ôû ñoä I vaø ñoä II chieám ña soá (73,4%), vaø ñoä loaïn thò thöôøng < 3D (91,1%). Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi > 50 tuoåi vaø coù ñoä loaïn thò > 3D thì khoâng coù tröôøng hôïp naøo. Keát quaû treân ñaây, maëc daàu laø loaïn thò giaùc maïc khoâng ñeàu nhöng vaãn gioáng vôùi loaïn thò

Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét

159 Nghieân cöùu Y hoïc

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004

19.

18. Hayashi K. Topographic analysic of early changes in corneal astigmatism after cataract surgery. J. Cataract refract surg 1993; 19:43. Ibechukwu BI. Astigmatism and visual impairment in pterygium – affected eyes in Jos, Nigeria. East Afr Med journal 1990; 67: 912-917.

20. Klyce SD. Standardized color-coded maps for corneal topography.Ophthalmology 1993; 100: 1723-1727. 21. K – Hchen. Lack of HPV in pterygium of chinese patients from Taiwan. British j ophthal 2003; 87: 1046-1047.

22. Kee Siew Fong. Refractive change following pterygium

surgery. The CLAO journal 1998; 24:02.

thì nhoùm beänh coù coâng suaát khuùc xaï beà maët giaùc maïc cao seõ coù tyû leä loaïn thò nhieàu hôn nhoùm coù coâng suaát khuùc xaï thaáp. Nhö vaäy, loaïn thò giaùc maïc sau moät phaãu thuaät khoâng chæ phuï thuoäc vaøo kyõ thuaät moã cuûa phaãu thuaät vieân maø coøn phuï thuoäc vaøo chính coâng suaát khuùc xaï beà maët cuûa giaùc maïc. Tuy nhieân, ñaây chæ laø nhaän xeùt böôùc ñaàu neân chæ coù giaù trò töông ñoái veà maêt khoa hoïc, do ñoù caàn ñöôïc nghieân cöùu theâm trong töông lai.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

23. Lin A, Stern GA. Correlation between pterygium size and induced corneal astigmatism.Cornea 1997; 17: 28- 30.

Phan Daãn. Loaïn thò. Thöïc haønh nhaõn khoa 2001; 7: 105 – 117.

2. Ñoaøn Troïng Haäu. Khuùc xaï Maét. Nhaõn khoa laâm saøng

1988 ; 29 : 285 – 286.

24. McDonald MB. Changes in corneal topography after excimer laser. Ophthalmology 2001; 98: 1338-1347. Graphic

25. Maguire

presentation

LJ.

3. Ñoaøn Troïng Haäu. Loaïn thò. Nhaõn khoa laâm saøng 1988;

of computeranalyzed keratoscope photographs. Arc Ophthalmol 1997; 105:223.

26. Mc Donnel JM, et al. HPV DNA in a recurrent squamous carcinoma of the eyelid. Arch ophthalmol 1989; 107: 1631-1634.

27. Moly Kuuty K. John. Pterygia pathogenesis. Arch

ophthalmol 2001; 119: 695-706.

28. Parker PJ. Central topographic island following PRK.

33: 315 – 329. Leâ Ñoã Thuyø Lan. Gheùp lôùp giaùc maïc khoâ treân cuõng maïc ñeå ñieàu trò moäng thòt. Kyû yeáu coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc ngaønh maét 1998; 1: 2-8. Leâ Minh Thoâng. Giaûi phaãu hoïc vaø sinh lyù maét. Giaùo trình nhaõn khoa 1997; 1:11. Adnal Cinal. The effect of Pterygium surgery on corneal topography.

Invest Ophthalmol Vis Ci. 1993 ; 34 : 803.

Ophthalmic surgery and laser 2001; 32: 236-238. 7.

29. Paul U. Fechner. Pterygium. Ocular therapeutics 1998; 16: 369 and 26: 587. Refraction and corneal surgery 1990; 6: 26-31.

induced corneal

30. Reidy JJ. Corneal topography. 31. Rahamin Avisar. Pterygium – astigmatism. IMAJ 2000; 2: 14-15.

AAO. Pterygium. External disease and cornea 1998- 1999; 18: 339-341. AAO. Pterygium Excision. External disease and cornea 1998-1999; 22: 394-396. AAO. Basic science of keratorefractive surgery. External disease and cornea 1998-1999; 25: 437-442.

10. Ashaye AO. Refractive astigmatism and pterygium.

Afr j Med Sci 1990; 19: 225-228.

32. Riedel T. Impact of pterygium size on corneal topography and visual acuity. Jahrestagung der DOG 2001; 29:09.

33. R. J. Buckley. The cornea.Clinical ophthalmology

1987; 5: 136-137.

34. R. Douglas Cullom. Pterygium/ Pingueculum. The

11. Dingeldein SA. Quan titative descriptor of corneal shape derived from computer-assisted analysis of photokeratographs. Refractive and corneal surgery 1989; 5: 372-378.

Willis eye manual 1994; 4.10: 65-67. 35. Stern GA. Effect of pterygium

induced corneal

12. Dushku N, et al. Expression and relation to human papillomavirus infection in pingueculae, pterygia and limbal tumors.Arch ophthalmol 1999; 117: 1593-1599.

topographic abnormalities. Cornea 1998; 17: 23-27. 36. Stefen Kaufman. Corneal topography and imaging.

Emedicine 2002; 1: 1-9.

37 Stephen Klyce. Introduction to keratoscopy. Corneal

13. Detorakis ET. Detection of herpes simplex virus and HPV in ophthalmic pterygium. Cornea 2001; 20: 164- 167.

Topography 1998; 1: 2-5.

cause

14. EngHL, et al. Failure to detect human papillomavirus DNA in malignant epithelial neoplasm of conjucntiva by polymerase chain reaction. Am j clin Pathol 2002; 17: 429-436.

computed

using

38. TW. Reid. Dose human papillomavirus pterygium ?.Br J ophthalmol 2003; 87: 806-808. 39. Tomidokoro A. Quantitative evaluation of corneal irregular astigmatism corneal topography. Nippon Ganka gakkai zassbi 1995 ; 99 :292-301.

15. F. Piras, PS Moore. Detection of HPV DNA in pterygia from different geographical regions. Br J ophthalmol 2003; 87: 864-866.

40. Tomey corporation USA. TMS-3 Auto topographer

system guide 1998.

16. Gallager MJ, et al. Human papillomavirus pterygium. Br j ophthalmol 2001; 85: 782-784.

41. Umberto Merlin. The fundamental of keratoscopy.

Corneal Topography 1998; 5: 1-82.

42. Varinli S. HPV in pterygium. Cent Afr J Med 1994;

40: 24-26.

17. Husnjak. K, et al. Comparision of five different polymerase chain reaction methods for detection of human papillomavirus in cervical cell specimens. J viral methods 2000; 88: 125-134.

43. Wilson SE. Quantitative descriptors of corneal topography. Arch Ophthalmol 1999; 109: 249-353.