https://doi.org/10.59459/1859-1655/JMM.481
KHẢOSÁTHIỆUQUẢPHỐIHỢPKHÁNGSINH
INVITROTRÊNCCHỦNGACINETOBACTERBAUMANNII
PSEUDOMONASAERUGINOSA
KHÁNGCARBAPENEM
MTẮT
Mụctiêu:Khảosáthiệuquảphốihợpkhángsinhmeropenem-colistin,meropenem-ciprooxacinvàcolistin-
ciprooaxcininvitrotrêncácchủngvikhuẩnAcinetobacterbaumanniivàPseudomonasaeruginosa.
Đốiợngphươngphp:Khảotphốihợpkhángsinhmeropenem-colistin,meropenem-ciprooxacinvà
colistin-ciprooaxcintrên17chủngA.baumanniivà17chủngP.aeruginosabằngpơngphápbàncờ.Đánh
giácácmứcđộtươngccủakhángsinhtrongphốihợpdựatrêngiátrịnồngđộứcchếphânđoạn(FIC).
Kếtquả:TácdụnghiệpđồngtrênA.baumanniivàP.aeruginosalầnlượtlà9/17chủng9/17chủngđối
vớimeropenem-colistin;6/17chủngvà5/17chủngđốivớimeropenem-ciprooxacin;4/17chủngvà3/17
chủngđốivớicolistin-ciprooxacin.Kếtquảthuđượcvớichỉsốnồngđộứcchếphânđoạnnhỏhơnhoặc
bằng0,5.Khôngxuấthiệntươngtácđốikhángtrêntấtcảcácchủngvikhuẩnđãthửnghiệm.
Kếtluận:Phốihợpmeropenem-colistintrêncácchủngA.baumanniivàP.aeruginosachohiệuquảhiệp
đồngcaonhất,tiếpđếnlàphốihợpmeropenem-ciprooxacinvàcolistin-ciprooxacin.
Từkhóa:A.baumannii,P.aeruginosa,phốihợpkhángsinh,nồngđộứcchế.
ABSTRACT
Objectives: To investigate the in vitro efcacy of the antibiotic combinations meropenem-colistin,
meropenem-ciprooxacin,andcolistin-ciprooxacinonstrainsofAcinetobacterbaumanniivàPseudomonas
aeruginosa.
Subjectsandmethods:Thecombinationsofmeropenem-colistin,meropenem-ciprooxacin,andcolistin-
ciprooxacinweretestedagainst17strainsofA.baumanniiand17strainsofP.aeruginosausingthe
checkerboardmethod.Assessmentofantibioticinteractionlevelsincombinationbasedonthefractional
inhibitoryconcentrationindex(FIC).
Results:ThesynergisticeffectsonA.baumanniiandP.aeruginosawere9/17strainsand9/17strains
for meropenem-colistin, 6/17 strains and 5/17 strains for meropenem-ciprooxacin, 4/17 strains and
3/17strainsforcolistin-ciprooxacin,respectively.Theresultswereobtainedwithafractionalinhibitory
concentrationindex(FIC)oflessthanorequalto0.5.Notably,noantagonisticinteractionswereobserved
inanyofthetestedstrains.
Conclusions:Thecombinationofmeropenem-colistinshowedthehighestsynergisticeffectonthestrains
ofA.baumanniiandP.aeruginosa,followedbythecombinationsofmeropenem-ciprooxacinandcolistin-
ciprooxacin.
Keywords:A.baumannii,P.aeruginosa,combinationantibiotictherapy,inhibitoryconcentration.
Chịutráchnhiệmnộidung:ĐặngThịViệtHương,Email:viethuongk61@gmail.com
Ngàynhậnbài:15/7/2024;mờiphảnbiệnkhoahọc:07/2024;chấpnhậnđăng:18/7/2024.
TrungtâmNhiệtđớiViệt-Nga.
BệnhviệnĐakhoaHàĐông.
BệnhviệnĐakhoaHàGiang.
TrườngĐạihọcKhoahọcTựnhiên,ĐạihọcQuốcgiaHàNội.
1.ĐẶTVẤNĐỀ
Nhiễmkhuẩnbệnhviệngâynênbởicácvikhuẩn
Gramâmđanglàmộttháchthứclớntrongthựcnh
lâmsàngdonólàmgiatăngtìnhtrạngkhángkháng
sinh [1]. Hai vi khuẩn Acinetobacter baumannii
vàPseudomonasaeruginosa làcác c nn gây
nhiễmkhuẩnbệnhviệnchiếmtỉlệcao,đặcbiệttại
ĐặngThịViệtHương
1
VũThịThương
1
,LêThịLanAnh
1
ThịThịnh
2
,NguyễnThịHoàiLinh
3
PhạmThịÁnhTuyết
4
,PhạmViệtHùng
1
TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ374(01-02/2025) 55
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
cácđơnvịđiềutrịtíchcực.Nhữngnămqua,tỉlệ
phânlậpA.baumanniivàP.aeruginosangàycàng
tăngvàtỉlệkhángcarbapenemcủachúngđangở
mứcbáođộng[2].Cáckhángsinhcòncóthểlựa
chọnđiềutrịA.baumanniivàP.aeruginosakháng
carbapenemhiệnrấthạnchế.Chỉcómộtsốkháng
sinhvẫnnnhycảm(trongđó,colistinlàkháng
sinhđượckhuyếnolựachọnhàngđầu),songtỉ
lệđềkhángvớicáckhángsinhnàyđưcbáocáo
ngàycàngtăng.Hạnchếtrongcáclựachọnđiềutrị
cànglàmtăngthêmnhucầuvềkhángsinhmới.Tuy
vậy,nghiêncứukhángsinhmớimấtnhiềuthờigian,
chiphícaovàcầnthêmnhiềunghiêncứuđểcóthể
ápdụngtrênlâmsàng.
Giải pháp khả thi là tối ưu hóa sử dụng c
kháng sinh sẵn có bằng cách phối hợp kháng
sinhđểhạnchếkhángthuốc.Trongđó,liệupháp
đượckhuyếncáovànghiêncứunhiềulàphốihợp
giữa meropenem và ciprooxacin hoặc colistin
hoặcamikacin.Điềunàykhôngchỉlàmtănghiệu
quảchốnglạicA.baumanniivàP.aeruginosa
khángcarpabenem, hạn chếtình trạng xuất hiện
cácchủngkhángcolistinmàcòncóthểgiảmliều
colistin,giảmđộctínhkhiđiềutrị.
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục
tiêu khảo sát hiệu quả phối hợp kháng sinh
meropenem-colistin, meropenem-ciprooxacin và
colistin-ciprooxacin trong đối phó với các chủng
A.baumanniivàP.aeruginosa.
2.ĐỐITƯỢNG,PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU
2.1.Đốitượng,vậtliệunghiêncứu
-Đốitượngnghiêncứu:17chủngA.baumannii
và17chủngP.aeruginosathuthậptừBệnhviện
ĐakhoaHàĐôngBệnhviệnĐakhoaHàGiang,
từtháng 11/2022 đến tháng 02/2023.Các chủng
vi khuẩn lựa chọn đã được xác định đề kháng
carbapenem theo kết quả kháng sinh đồ thường
quytạibệnhviện.
+ Các chủng A. baumannii có MIC của
meropenemtừ 32-128µg/ml, MIC của colistintừ
1-4µg/ml,MICcủaciprooxacintừ16-256µg/ml.
+ Các chủng P. aeruginosa có MIC của
meropenemtừ 32-256µg/ml, MIC của colistintừ
0,25-4µg/ml,MICcủaciprooxacintừ2-64µg/ml.
-Vậtliệunghiêncứu:thửnghiệmsửdụngbột
khángsinhmeropenem(Sigma,Đức),khángsinh
amikacin (Sigma, Đức), kháng sinh ciprooxacin
(Sigma, Đức), kháng sinh colistin (Sigma, Đức)
vàchấtchỉthịmàuresazurin(Sigma,Đức).Kiểm
soát chất lượng với chủng chuẩn P. aeruginosa
(ATCC27853)trongmỗilầnphakhángsinh;mỗi
thửnghiệmđượcthựchiệnlặp3lần.
2.2.Phươngphpnghiêncứu
- Phối hợp kháng sinh meropenem-colistin,
meropenem-ciprooxacin và colistin-ciprooaxcin
đượcthựchiệnbằngphươngphápbàncờ.
+Mỗichủngđượcthửnghiệmphốihợpởcác
nồngđộkhángsinhmeropenem,ciprooxacinvà
colistintrongdảinồngđộtừthấpnhấtlà1/128MIC
tớinồngđộcaonhấtlà4MIC(tốiđa256µg/ml).
Mỗigiếngchứa50µldungdịchcủamỗiloạikháng
sinh với nồng độ gấp đôi nồng độ mong muốn;
thêm10µlhuyềndịchcónồngđộvikhuẩnxấpxỉ
5×10
6
CFU/ml1µldungdịchchấtchỉthịmàu
resazurin.Thựchiệnthửnghiệmphốihợpkháng
sinhcùngvớigiếngchứngvikhuẩn,chứngcanh
thang,MICđơnchomỗikhángsinh.Kếtquảđược
đọcsau18-24giờủở37
o
C.
+ Đánhgiá các mức độ tương tác của kháng
sinhtrongphốihợpdựatrêngiátrịnồngđộứcchế
phânđoạn(FIC)[10]:
FIC= MIC(AkhicóB) MIC(BkhicóA)
MICA MICB
VớiFIC≤0,5:haikhángsinhcótácdụnghiệp
đồng;với0,5<FIC<2:haikhángsinhcótácdụng
cộnghợp;vớiFIC>4:haikhángsinhcótácdụng
đốikháng.
ácchủngcóMIClớnhơngiátrịtốiđatrongdải
nồngđộkhảosát(>256µg/ml),chúngtôiquyước
giátrịMIC=512µg/ml.
-Xửlísốliệu:sốliệuđượcquảnlí,lưutrữbằng
phầnmềmMicrosoftExcel2016.
-Đạođứcnghiêncứu:đãđượcHộiđồngĐạo
đức trong nghiên cứu ysinh học củaTrung tâm
NhiệtđớiViệt-Ngathôngquavớimãsố47/2022/
VRECngày03/6/2022.
3.KẾTQUẢVÀBÀNLUẬN
3.1.Hiệuquảphốihợpmeropenem-colistin
Trên17chủngA.baumanniithửnghiệm,chúng
tôi thấy 9 chủng (52,9%) có tácdụng hiệp đồng
và8chủng(47,1%)cótácdụngcộnghợp.Tương
tự,trên17chủngP.aeruginosathửnghiệm,thấy9
chủng(52,9%)cótácdụnghiệpđồngvà8chủng
(47,1%) có tác dụng cộng hợp. Không xuất hiện
tương tác đối kháng trên tất cả các chủng thử
nghiệm(Kình1).
56 TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ374(01-02/2025)
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
Ngoài ra, 7/9 chủng A. baumannii và 5/9
chủngP.aeruginosacótácdụnghiệpđồng,nồng
độmeropenemgiảmxuốngdướingưỡngđềkháng
theohướngdẫncủaViệnTiêuchuẩnlâmsàngvà
xétnghiệm(CLSI),năm2024[3](bảng1).
Bảng1.MICcủameropenem(µg/ml)vàcolistin
(µg/ml)trên9chủngA.baumanniivà9chủng
P.aeruginosaxuấthiệntươngtchiệpđồng
Chủng
vikhuẩn
Meropenem Colistin FIC
Đơn Ph/hợp Đơn Ph/hợp
A.baumannii
A2 32 4 1 0,25 0,37
A3 64 8 1 0,25 0,37
A4 64 2 1 0,25 0,28
A8 64 2 2 0,5 0,28
A10 32 2 1 0,25 0,31
A16 32 1 1 0,25 0,28
A17 64 4 4 1 0,56
A21 128 8 2 0,25 0,18
A22 64 0,5 1 0,25 0,26
P.aeruginosa
P1 128 16 1 0,25 0,38
P3 32 4 2 0,25 0,25
P4 256 64 0,25 0,25 0,5
P6 16 1 4 1 0,31
P9 256 8 4 1 0,28
P11 32 2 4 0,5 0,19
P18 8 0,25 0,5 0,064 0,16
P25 32 2 4 0,25 0,13
P30 128 8 1 0,25 0,31
KếtquảtươngtáchiệpđồngtrêncácchủngA.
baumanniitrongnghiêncứucủachúngtôitương
đồngvớinghiêncứucủaDaoudvàcộngsựnăm
2013 (tác dụng hiệp đồng giữa meropenem và
colistinquansátthấyở6/11chủngA.baumannii,
chiếm54,5%[4]).Tuynhiên,mộtnghiêncứugần
đây của Kheshti và cộng sự năm 2019 cho kết
quảngược lại với nghiên cứu củachúng tôi(chỉ
có10%tácdụnghiệpđồngkhikếthợpcolistinvà
meropenemgiữacácchủngA.baumannii[5]).
Thửnghiệmphốihợpmeropenem-colistintrên
các chủng A. baumannii trong nghiên cứu này
cũngchokếtquảtươngđồngvớinghiêncứucủa
Ramadan và cộng sự năm 2018 (trên 43 chủng
A.baumannii,tácdụnghiệpđồnglà63,6%vàtác
dụng cộng hợp là 36,4% [6]). Tuy nhiên, nghiên
cứucủaDaoudvàcộngsựnăm2013chothấykết
quảkhiphốihợpmeropenemvàcolistinlà27,2%
hiệpđồngvà63,6%cộnghợp[4].Chúngtôikhông
quansátthấytácdụngđốikhángtrongnghiêncứu
hiệntạichocảA.baumanniivàP.aeruginosa.
A.baumanniivàP.aeruginosalànhữngtácnhân
hàngđầugâynhiễmkhuẩnbệnhviện,hiệnđãkháng
vớicáckhángsinhthôngdụngnhưaminoglycoside,
beta-lactam,beta-lactamkếthợpchấtứcchếbeta-
lactamasevàmeropenem.Vìvậy,colistinđượccoi
là lựachọn điều trịcuốicùng.Tuy nhiên, nếu chỉ
sửdụngcolistin,cóthểdẫnđếnkhángkhángsinh
củacchủngA.baumannnivàP.aeruginosa[7].
Hơnnữa,việcphốihợpmeropenem-colistincóthể
giúphạnchếtìnhtrạngxuấthiệncácchủngkháng
colistinvàgiảmđộctínhcủacolistin.
3.2. Hiệu quả phối hợp meropenem và
ciprooxacin
Phối hợp meropenem và ciprooxacin trên 17
chủngA.baumannni,chokếtquả6chủng(35,3%)
xuấthiệntácdụnghiệpđồng,7chủng(41,2%)cho
tácdụngcộnghợp.Trên17chủngP.aeruginosa,
thấy5chủng(29,4%)chotácdụnghiệpđồngvà9
chủng(52,9%)chotácdụngcộnghp.Khôngxuất
hiệntươngtácđốikhángtrêntấtccácchủngthử
nghiệm(hình2).
Cngingthấyrằngở6/6chủngA.baumannii
3/5chủngP.aeruginosacdụnghiệpđồng,MIC
meropenem và ciprooxacin đu giảm xung dưới
ngưỡngkhángtheongdẫncủaCLSI[3](bảng2).
98
98
0
2
4
6
8
10
Hip đồng Cng hpĐối kháng Không xác định
A.baumanii P.aeruginosa
schng
0
0
0
0
nh1.Kếtquảphốihợpmeropenem-colistin.
TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ374(01-02/2025) 57
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
Bảng 2. MIC của meropenem (µg/ml) và
ciprooxacin(µg/ml)trên6chủngA.baumannii
và5chủngP.aeruginosaxuấthiệntươngtc
hiệpđồng
Chủng
vikhuẩn
Meropenem Ciprooxacin FIC
Đơn Ph/hợp Đơn Ph/hợp
A.baumannii
A1 64 1 64 2 0,05
A7 64 0,5 >256 2 0,01
A11 32 0,5 >256 2 0,02
A16 32 2 64 1 0,08
A21 128 1 16 0,5 0,04
A24 32 0,5 32 0,5 0,03
P.aeruginosa
P3 32 2 8 0,5 0,13
P6 16 2 32 4 0,25
P11 32 1 2 0,5 0,28
P18 8 1 16 1 0,19
P25 32 4 16 2 0,25
Với meropenem và ciprooxacin trong nghiên
cứunày,chúngtôiquyướcgiátrịMIC=512µg/ml
chocácchủngcóMIC>256µg/ml.Điềunàycóthể
dẫntớiđánhgiásaikhảnăngtươngtáccủamộtsố
chủngtừhiệpđồngtrởthànhcộngtácdụnghoặc
khôngphiêngiảiđượckếtquả.
Khiphốihợpmeropenemvàciprooxacin,tác
dụnghiệpđồngchỉxuấthiện ở6 chủng(35,3%)
A.baumannnivà5chủng(29,4%)P.aeruginosa.
NghiêncứucủaErdemInăm2002thấytácdụng
hiệp đồng trên 2 chủng (6,2%) P. aeruginosa.
NghiêncứucủaEk-akaranawakulnăm2010trên
20chủngP.aeruginosa cũngchỉrakhôngcósự
thayđổivềgiátrịMICkhithửnghiệmđơnlẻvàkhi
phốihợpmeropenemvàciprooxacin.
3.3.Hiệuquảphốihợpcolistinvàciprooxacin
Thửnghiệmphốihợpcolistinvàciprooxacin
trên 17 chủng A. baumannii và 17 chủng P.
aeruginosa, chúng tôi thấy tác dụng hiệp đồng
chỉxuấthiệnở4chủng(23,5%)A.baumanniivà
3chủng(17,6%)P.aeruginosa(hình3).
Hình 2. Kết qu phi hp meropenem-ciprofloxacin.
67
4
5
9
3
0
2
4
6
8
10
Hip đồng Cng hpĐối kháng Không xác định
A.baumanii P.aeruginosa
schng
0 0
nh2.Kếtquảphốihợpmeropenem-ciprooxacin.
5 5
33
3
9
5
0
5
10
Hip đồng Cng hpĐộc lp Đối kháng Không xác định
A.baumanii P.aeruginosa
schng
0
0
0
nh3.Kếtquảphốihợpcolistin-ciprooxacin.
Ngoàira,ở3/4chủngA.baumanniivà2/3chủngP.aeruginosacótácdụnghiệpđồng,MICcolistinvà
ciprooxacingiảmxuốngdướingưỡngkhángtheohướngdẫncủaCLSI[3](bảng3).
Dữliệuvềthửnghiệm phốihợpcolistinvàciprooxacinđếnnay cònítđượcbáocáo.Hainghiên
cứunăm1999(củaRynnvàcộngsự)và1993(củaRichardsvàcộngsự)đãchỉra:phốihợpcolistinvới
ciprooxacincóxuớnglàmgiảmsựpháttriểncủavikhuẩnP.aeruginosađakhánghơnsovớiđơn
trịliệu[8],[9].NghiêncứucủaMelianicộngsựnăm2020trên21chủngA.baumanniivà39chủng
P.aeruginosangchỉquansátthấytácdụnghiệpđồngở3chủng(14,29%)A.baumanniivà6chủng
(15,28%)P.aeruginosa[10].
58 TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ374(01-02/2025)
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
Bảng3.MICcủacolistin(µg/ml)vàciprooxacin
(µg/ml)trên4chủngA.baumanniivà3chủngP.
aeruginosaxuấthiệntươngtchiệpđồng
Chủng Colistin Ciprooxacin FIC
Đơn Ph/hợp Đơn Ph/hợp
A.baumannii
A5 1 0,25 32 2 0,31
A10 1 0,25 16 2 0,38
A21 2 0,5 16 1 0,31
A24 1 0,125 32 4 0,25
P.aeruginosa
P9 4 1 32 2 0,31
P19 2 0,25 32 0,5 0,27
P28 4 0,25 8 0,25 0,09
Hiệnnay,cónhiềuphươngphápkhácnhauđể
kiểmtratácdụnghiệpđồng.Trongkhiphươngpháp
E-testcốđịnhnồngđộkhángsinhvàphươngpháp
đánh g khả năng diệt khuẩn theo thời gian khó
thnghiệmtrênnhiềuchủngdomấtnhiềuthờigian
thìphươngphápbàncờthểđiềuchỉnhnồngđộ
kngsinh.Nhiềunghiêncứukhácnhauđãchothy
sơngđồngtừ33-100%giaphươngphápE-test
vàthửnghimkhngdiệtkhuẩnvàcả2phương
phápnày đều chotỉ l hiệp đồngthấpn so với
phươngphápbàncờ.NghiêncứucủaNicộngsự
chothấytỉlệhiệpđồngtănglênvớithửnghiệmkhả
năngditkhuẩnkhisosánhvớiphươngphápncờ
vàE-test.Dođó,cầnchuẩnacácphươngpp
hinđểđánhgiácdụnghiệpđngcaphốihợp
kngsinhgiúpgiảiquyếtnhữnghạnchếnày.
Nhữngkếtquảtrênđâycũngchothấycần
nhữngnghiêncứuđánhgiáhiệuquảtrênlâmsàng
củaviệcphốihợpkhángsinhtrongđiềutrịnhiễm
khuẩnA.baumanniivàP.aeruginosa.Đồngthời,
mởrộngnghiêncứuhiệuquảphốihợpmeropenem
vàcolistin,meropenemvàciprooxacin,colistinvà
ciprooxacintrêncácloạivikhuẩnkhácđểthể
đưaralựachọnkhángsinhtốiưutrongđiềutrị.
4.KẾTLUẬN
Khảosátinvitrophốihợpmeropenem-colistin,
meropenem-ciprooxacin, colistin-ciprooaxcin
trên 17 chủng A. baumannii và 17 chủng P.
aeruginosabằngphươngphápbàncờ,kếtquả:
-Tácdụnghiệpđồng trênA.baumanniivàP.
aeruginosalầnlượtlà9/17chủngvà9/17chủng
đối với meropenem-colistin, 6/17 chủng và 5/17
chủng đối với meropenem-ciprooxacin, 4/17
chủngvà3/17chủngđốivớicolistin-ciprooxacin.
- Chỉ số nồng độ ức chế phânđoạn nhỏ n
hoặc bằng 0,5. Không xuất hiện tương c đối
khángtrêntấtcảcácchủngđãthửnghiệm.
TÀILIỆUTHAMKHẢO
1. Peleg Y, Hooper C (2010), “Hospital-Acquired
infections due to gram-negative bacteria”, The
NewEnglandJ.Med.,2010,362(19):1804-1813.
2. MagillS,EdwardsJ,BambergW,etal(2014),
“Multistate point-prevalence survey of health
care-associated infections”, The New England
JournalMedicine,2014,370(13):1198-1208.
3. RamadanA,GebrielG,KadryM,etal(2018),
“Carbapenem-resistantacinetobacterbaumannii
andPseudomonasaeruginosa:Characterization
ofcarbapenemasegenesandE-testevaluation
of colistin-based combinations”, Infection and
DrugResistance,2018,11:1261-9.
4. DaoudZ,MansourN,MasriK(2013),“Synergistic
combinationofcarbapenemsandcolistinagainst
P. aeruginosa and A. baumannii”, Journal of
medicalmicrobiology,2013,12(1):93.
5. CetinS,TekeliA,Ozseven G,Us E,Aridogan
B(2013),“Determinationofinvitroactivitiesof
polymyxin B and rifampin in combination with
ampicillin/sulbactamorcefoperazone/sulbactam
againstmultidrugresistantA.baumanniibythe
E test and checkerboard methods”, Japanese
JournalofInfectiousDiseases,2013,66:4638.
6. Erdem I, Kaynar-Tascioglu J, Kaya B, Goktas
P (2002), The comparison of in the vitro effect
of imipenem or meropenem combined with
ciprooxacin or levooxacin against multidrug-
resistant P. aeruginosa strains”, International
JournalofAntimicrobialAgents,2002,20:384-386.
7. Ek-akaranawakulK,ChanprapaphS,etal(2010),
“In vitro antimicrobial activities of meropenem,
ciprooxacin,colistinaloneandincombinations
against meropenem-resistant P. aeruginosa”,
ThaiJ.Pharmacol,2010,32(1):62-64.
8. RynnC,WoottonM,BowkerE,AlanH,Reeves
S (1999), “In vitro assessment of colistin’s
antipseudomonal antimicrobial interactions
withotherantibiotics”,ClinicalMicrobiologyand
Infection,1999,5:32-36.
9. Richards M et al (1993), “Investigation
of synergism between combinations of
ciprooxacin, polymyxin, sulphadiazine and
paminobenzoic acid”, J. of Pharmacy and
Pharmacology,1993,45:171-175.
10.MelianiS,etal.(2020),“Synergisticcombination
of colistin with imipenem, amikacine or
ciprooxacin against A. baumannii and P.
aeruginosa carbapenem-resistant isolated in
Annaba hospitalAlgeria”, Biocell, 2020, 44(2):
175-182.q
TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ374(01-02/2025) 59
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI