i
LỜI CAM ĐOAN
Đề tài là công trình nghiên cứu của riêng tôi, có một phần nằm trong khuôn khổ
đề tài “Điều tra dịch tễ học, định type virus Cúm gia cầm độc lực cao trên địa bàn tỉnh
Quảng Bình” của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Bình năm 2017 – 2018 do
PGS.TS. Nguyễn Xuân Hòa làm chủ nhiệm.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, tôi đã phối hợp
với Viện Thú y Quốc gia thực hiện thử nghiệm vaccine QB7412 và chưa từng được
công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào
Tôi xin cam đoan, các thông tin trích dẫn trong luận văn được chỉ rõ nguồn gốc.
Thừa Thiên Huế, tháng 02 năm 2018
Tác giả
Cao Thị Hải
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
ii
Lời cám ơn
Trong suốt quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn, tôi luôn nhận
được sự giúp đỡ của nhiều tổ chức và cá nhân. Nhân dịp này tôi xin cảm ơn:
Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau Đại học, Khoa Chăn nuôi Thú y, Trường
Đại học Nông lâm Huế đã tạo điều kiện cho tôi được theo học chương trình đào tạo
trình độ Thạc sỹ tại trường.
Tập thể Lãnh đạo và cán bộ Chi cục Chăn nuôi và Thú y Quảng Bình, Chi
cục Thú y vùng III, Phân viện Thú y Miền Trung, Đề tài Khoa học và Công nghệ
tỉnh Quảng Bình năm 2017 - 2018 đã chi trả một phần kinh phí nghiên cứu, tạo
điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy giáo, TS. Trần Quang Vui, Khoa
Chăn nuôi Thú y, Trường Đại học Nông lâm Huế là người thầy hướng dẫn khoa
học, trực tiếp giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp công tác của Chi cục Chăn nuôi
và Thú y Quảng Bình, Viện Thú y Quốc gia, anh chị em Trạm Chăn nuôi và Thú y
huyện Lệ Thủy, Công ty TNHH SX&TM Hoàng Hải, Nghiên cứu sinh Phạm Hồng
Kỳ đã cung cấp tài liệu, kinh phí xét nghiệm mẫu, nơi thử nghiệm vaccine để tôi
thực hiện nghiên cứu. Đặc biệt, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã luôn bên cạnh,
động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Mặc dù bản thân đã nổ lực, cố gắng, song do kiến thức và thời gian hạn
chế nên không tránh khỏi những tồn tại, thiếu sót. Vì vậy, kính mong tiếp tục
nhận được sự quan tâm, góp ý từ quý thầy cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp cho các
nội dung nghiên cứu.
Xin chân thành cảm ơn!
Thừa Thiên Huế, tháng 02 năm 2018
Tác giả
Cao Thị Hải
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
iii
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Để có cơ sở khoa học nhằm mục đích đưa ra các biện pháp phòng bệnh phù
hợp, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Khảo sát sự lưu hành virus cúm A/H5N1
tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình và đánh giá đáp ứng miễn dịch trên vịt sau
tiêm vaccine QB7412”. Được thực hiện tại huyện Lệ Thủy trong 6 tháng nghiên cứu
(từ tháng 8/2017 đến tháng 01/2018), để xác định các yếu tố nguy cơ làm phát sinh và
lây lan dịch cúm gia cầm, chúng tôi sử dụng 116 phiếu điều tra để điều tra tại (36 hộ
có gia cầm mắc bệnh và 80 hộ không có gia cầm mắc bệnh xung quanh ổ dịch), các
yếu tố nguy cơ gồm: nguồn gốc con giống không rõ ràng (OR = 2,46); gần chợ buôn bán
gia cầm (OR = 1,19); không tiêm vaccine phòng bệnh cho đàn gia cầm (OR = 2,45); sử
dụng nguồn nước ao hồ, sông suối trong chăn nuôi (OR = 2,56); chăn nuôi gần đường
giao thông (OR = 2,83).
Với mục tiêu xác định được sự lưu hành của virus cúm A/H5N1 tại huyện Lệ
Thủy, chúng tôi tiến hành thu thập mẫu swab tại chợ, trang trại chăn nuôi gia cầm với
tổng số mẫu 24 mẫu gộp tương đương với 240 mẫu swab đơn (gộp ngay tại nơi lấy
mẫu) sử dụng phương pháp Real time RT-PCR phát hiện sự có mặt của virus cúm
A/H5N1 theo thời gian và địa điểm nghiên cứu, kết quả trong 24 mẫu có 7 mẫu
dương tính với virus cúm A (gen M) với tỷ lệ 29,17%, tiếp tục xét nghiệm số mẫu
dương tính gen M để xác định subtype H5, N1 phát hiện thấy có 3 mẫu dương
tính với H5 (12,5%) và 2 mẫu dương tính với N1 (8,33%) và tháng có tỷ lệ dương
tính cao nhất với gen M là tháng 01/2018 (75%), tiếp đến là tháng 12/2017 (50%). Như
vậy có sự lưu hành virus cúm A/H5N1 trên địa bàn huyện Lệ Thủy là 8,33%; Kết quả
giám sát lưu hành virus cúm gia cầm tại chợ và trang trại chăn nuôi với tỷ lệ lưu hành
virus cúm A/H5N1 là 14,28%, tỷ lệ lệ dương tính ở chợ là 16,67%, ở trang trại là 0%.
Sử dụng phương pháp ngăn trở ngưng kết hồng cầu (HI) để đánh giá khả năng đáp
ứng miễn dịch trên vịt sau tiêm vaccine QB7412 từ 30 mẫu huyết thanh vịt đã được tiêm
phòng lần 1 và 30 mẫu huyết thanh được tiêm phòng lần 2 tại trang trại chăn nuôi vịt thử
nghiệm. Kết quả đánh giá đáp ứng miễn dịch của vịt sau tiêm phòng vaccine QB7412 đạt
tỷ lệ mẫu huyết thanh được bảo hộ sau tiêm phòng lần 1 là 53,33% (16/30 mẫu) và mẫu
huyết thanh được bảo hộ sau tiêm phòng lần 2 là 90% (27/30 mẫu). Trong khi đó đối
chứng đàn vịt không được tiêm vaccine có tỷ lệ bảo hộ tự nhiên là 0%. Như vậy, vaccine
QB7412 sử dụng trong nghiên cứu này được coi là hiệu quả.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................................................. iii
MỤC LỤC .................................................................................................................. iv
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG ....................................................................................... viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, HÌNH ......................................................................... ix
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1
1. Đặt vấn đề ................................................................................................................ 1
2. Mục tiêu của đề tài ................................................................................................... 2
3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn....................................................................... 2
3.1. Ý nghĩa khoa học ................................................................................................... 2
3.2. Ý nghĩa thực tiễn ................................................................................................... 2
4. Điểm mới của đề tài.................................................................................................. 2
Chương 1.TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................................... 3
1.1. Lịch sử bệnh Cúm gia cầm ..................................................................................... 3
1.1.1. Giới thiệu bệnh Cúm gia cầm .............................................................................. 3
1.1.2. Lịch sử bệnh cúm gia cầm trên thế giới ............................................................... 3
1.1.3. Bệnh Cúm gia cầm tại Việt Nam ......................................................................... 7
1.1.4. Tình hình dịch bệnh trên địa bàn tỉnh Quảng Bình ............................................. 10
1.2. Virus học bệnh Cúm gia cầm ............................................................................... 12
1.2.1. Cấu trúc chung của virus Cúm gia cầm .............................................................. 12
1.2.2. Cấu trúc hệ gen của virus cúm A ....................................................................... 13
1.2.3. Protein .............................................................................................................. 16
1.2.4. Kháng nguyên của virus .................................................................................... 19
1.2.5. Độc lực của virus ............................................................................................. 23
1.2.6. Cơ chế xâm nhập, nhân lên và gây bệnh của virus ............................................. 25
1.2.7. Sức đề kháng của virus ..................................................................................... 26
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
v
1.2.8. Nuôi cấy và lưu giữ virus .................................................................................. 26
1.2.9. Truyền nhiễm học ............................................................................................. 26
1.2.10. Triệu chứng, bệnh tích .................................................................................... 29
1.3. Các phương pháp chẩn đoán ................................................................................ 32
1.3.1. Dựa vào dịch tễ ................................................................................................. 32
1.3.2. Dựa vào triệu chứng, bệnh tích .......................................................................... 32
1.3.3. Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm .................................................................... 32
1.3.4. Phân lập và định danh virus............................................................................... 35
1.4. Phòng bệnh.......................................................................................................... 35
1.4.1. Phòng bệnh bằng vệ sinh ................................................................................... 35
1.4.2. Phòng bệnh bằng vaccine .................................................................................. 37
Chương 2.NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................... 40
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 40
2.2. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................... 40
2.3. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 40
2.3.1. Xác định sự lưu hành virus cúm A bằng phương pháp Realtime RT-PCR .......... 40
2.3.2. Phương pháp điều tra dịch tễ học....................................................................... 45
2.3.3. Đánh giá đáp ứng miễn dịch trên vịt sau tiêm phòng vaccine QB7412 ............... 46
2.3.4. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................................. 48
Chương 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .......................................... 49
3.1. Quy mô chăn nuôi trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ......................... 49
3.2. Hiện trạng buôn bán gia cầm tại chợ thực hiện lấy mẫu giám sát .......................... 51
3.3. Giám sát sự lưu hành virus Cúm gia cầm tại huyện Lệ Thủy ................................. 51
3.4. Kết quả xác định một số yếu tố nguy cơ làm phát sinh và lây lan dịch cúm gia cầm
trên địa bàn huyện Lệ Thủy ........................................................................................ 55
3.4.1. Nguồn cung cấp con giống không rõ ràng.......................................................... 55
3.4.2. Cơ sở chăn nuôi gần chợ buôn bán gia cầm ...................................................... 56
3.4.3. Hộ chăn nuôi không tiêm vaccine phòng bệnh cúm A/H5N1 cho đàn gia cầm ........ 57
3.4.4. Nguồn nước sử dụng .......................................................................................... 58
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
