vietnam medical journal n01 - MAY - 2019
178
- Trẻ sanh ra bị vàng da cần được điều trị
Phát hiện sớm và can thiệp sớm:
- Thăm dò thính giác được khuyến cáo để
phát hiện sớm
- Điều trị bằng thuốc hoặc thủ thuật, phẫu thuật
- Cho bệnh nhân mang máy nghe
- Cấy điện ốc tai điện tử
- Các chương trình giáo dục dành cho trẻ
khiếm thính
Các mô hình can thiệp sớm
- Can thiệp sớm tại trường mầm non hoà nhập
- Can thiệp tại Trung tâm
IV. KẾT LUẬN
4.1. Tỷ lệ khiếm thính sơ sinh tại bệnh viện
sản nhi tỉnh Nghệ An là 0,94%
4.2. Mối liên quan trẻ sơ sinh khiếm thính với
các yếu tố nguy cơ gây nghe kém là:
- Trẻ nam là 52,5%; nữ là 47,5%
- Khu vực nông thôn là 0,7%, thành thị là 1,3%.
- Nghề nông dân là 34,4%; công nhân, dịch
vụ là 52,5%; nghề nghiệp khác là 13,1%.
- Tiền sử gia đình có người điếc là 0%; Tiền
sử mẹ bị cúm là 11,5%; Tiền sử mẹ bị sốt phát
ban là 6,6%; Tiền sử mẹ bị rubella là 13,1%;
Tiền sử mẹ bị sởi là 13,1%; Tiền sử mẹ bị bệnh
tiểu đường là 0%; Mẹ có chích ngừa là 34,4 %;
có tiền sản giật là 21,3%;
- Cân nặng dưới 2500 gram là 75,4%; cân
nặng trên 2500 gram là 24,6%.
- Tuổi thai (thai 38 – 42 tuần là: 39,3%; dưới
37 tuần là: 64,7%; hơn 42 tuần là 0%; theo
cách thức sinh (sinh thường là 75,4%; sinh can
thiệp: là 24,6%; trẻ nghe kém thở O2 sau sinh là
13,1%; trẻ nghe kém vàng da sau sinh là 9,8%;
KIẾN NGHỊ
- Thành lập phòng đo thính lực trẻ sơ sinh tại
Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Nghệ An để tầm soát
phát hiện trẻ khiếm thính.
- Tuyên truyền, giáo dục cho bà mẹ về các
yếu tố nguy cơ liên quan đến khiếm thính.
- Khi phát hiện trẻ có kết quả đo âm ốc tai
âm tính OAE (-), Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An
hướng dẫn chuyển tuyến tới cơ sở thính lực
chuyên khoa.
- Chi phí thanh toán đo âm ốc tai (OAE) cần
được đưa vào Bảo hiểm y tế để trẻ sơ sinh được
đảm bảo quyền lợi.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giá trị của các phương tiện thích học đơn
giản trong sàng lọc khiếm thính trẻ sơ sinh.
Nguyn Thị Bích Thủy 2007.
2. Lê Thị Thu Hà (2011) Nghiên cứu giảm thính lực
ở trẻ sơ sinh có nguy cơ cao bằng phương pháp
sàng lọc điện thính giác thân não tại Bệnh viện Nhi
Trung ương, Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
3. Nguyễn Thu Thủy (2005) Nghiên cứu giảm thính
lực ở trẻ sơ sinh bằng đo âm ốc tai sàng lọc, bước
đầu thiết lập chương trình can thiệp sớm, phục hồi
chức năng cho trẻ khiếm thính Luận văn Thạc sỹ Y
học, Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
4. A.Stevens Wrightson MD.Universal Newborn
Hearing Screening. American Family Physician
1349-1352 and May 1 2007. Volume 75, Number 9.
5. Bamford J. và các cộng sự. (2007) "Current
practice, accuracy, effectiveness and cost-
effectiveness of the school entry hearing screen",
Health Technol Assess, 11(32), tr. 1-168, iii-iv.
6. Boo N. Y. và các cộng sự. (1994) "Risk factors
associated with hearing loss in term neonates with
hyperbilirubinaemia", J Trop Pediatr, 40(4), tr. 194-7.
KHẢO SÁT THỰC TRẠNG DUY TRÌ THỰC HIỆN
MỘT SỐ QUY ĐỊNH THỰC HÀNH TỐT NHÀ THUỐC (GPP)
CỦA NHÀ THUỐC TẠI MỘT SỐ TỈNH PHÍA BẮC
Nguyễn Văn Thuận1, Nguyễn Thị Phương Thy2,
Nguyễn Thy Hằng2, Nguyễn Thanh Bình2
TÓM TẮT47
Nghiên cứu mô tả cắt ngang thực hiện tại 80 nhà
thuốc trên địa bàn 4 tỉnh, thành phố Hà Nội, Hải
1Bệnh viện quân y 175-Bộ quốc phòng
2Trường Đại học Dược Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Nguyn Văn Thuận
Email:
thuanvime@gmail.com
Ngày nhận bài: 5.3.2019
Ngày phản biện khoa học: 19.4.2019
Ngày duyệt bài: 25.4.2019
Phòng, Tuyên Quang, Điện Biên nhằm đánh giá việc
duy trì thực hiện quy định thực hành tốt nhà thuốc.
Kết quả cho thấy thực trạng duy trì thực hiện quy định
thực hành tốt nhà thuốc của các nhà thuốc tại 4 tỉnh
còn nhiều hạn chế. Cụ thể, dược sĩ phụ trách chuyên
môn vắng mặt tại nhà thuốc tại thời điểm khảo sát là
86%. Các nhà thuốc có khu vực tư vấn, ra lẻ thuốc,
khu vực sắp xếp riêng thuốc, thực phẩm chức năng
tương đối tốt đạt mức hơn 89%, trong khi khu vực
rửa tay chỉ còn duy trì 57%. Việc sắp xếp lẫn thuốc kê
đơn và thuốc không kê đơn đã ghi nhận tại 62% nhà
thuốc khảo sát. Các thiết bị điều hòa, bộ nhiệt ẩm kế,
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 478 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2019
179
sổ sách ghi chép được trang bị tương đối tốt đạt tỷ lệ
90%. Tuy nhiên, chỉ 68,8% nhà thuốc có nhiệt ẩm kế
còn thời gian hiệu chuẩn. Các loại sổ sách được trang
bị tương đối đầy đủ nhưng việc ghi chép rất hạn chế.
Các nhà thuốc tại TPTW đạt trung bình 16,1/24 điểm
cao hơn so với nhà thuốc tại tỉnh KVMN (14,73/24
điểm), sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p<0,05).
SUMMARY
SURVEY OF MAINTAINING GPP REGULATIONS
OF PHARMACIES IN SOME NORTHERN PROVINCES
This was a cross-sectional descriptive study
conducted at Ha Noi, Hai Phong, Tuyen Quang, Dien
Bien provinces. Using observe method collected the
data about the maintenance some GPP standards at
pharmacies. There were 20 surveyed pharmacies in
each province with total 80 pharmacies. The results
showed that the status maintaining GPP regulations of
pharmacies in four provinces were still limited.
Specifically, pharmacists in charge absented up to 86%
absent at the time of survey, which is higher in
mountainous provinces than central cities. The rate of
maintaining some areas: counseling, retailing of drugs,
cosmetic, functional display area at pharmacies was
quite good, reaching over 89%, while hand washing
area was only 57%. 62% of pharmacies arranged over-
the-counter medicines with prescription medicines The
air conditioner, thermo-hygrometer was equipped with
over 90% pharmacies. The books at the pharmacy were
equipped with a high rate, however the recording was
very poor. Pharmacies in central cities had average
16.10/ 24 points higher than pharmacies in
mountainous provinces (14.73/24 points) (p<0,05).
Keywords:
Good pharmacy practice (GPP),
pharmacy, regulations
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Nhà thuốc là nơi tiếp cận đầu tiên của đa số
người dân khi có những vấn đề về sức khỏe do
tính thuận tiện và đơn giản. Do vậy, chất lượng
dịch vụ của các cơ sở bán lẻ thuốc có vai trò
quan trọng trong chăm sóc sức khỏe ban đầu
cho người dân trong cộng đồng. Nhằm đảm bảo
chất lượng dịch vụ của các cơ sở bán lẻ cung
cấp, từ năm 2007 Bộ Y tế đã ban hành tiêu
chuẩn “Thực hành tốt nhà thuốc” (Good
Pharmacy Practice-GPP) trên cơ sở tiêu chuẩn
của Liên đoàn dược phẩm quốc tế và Tổ chức y
tế thế giới [1], [5]. Tại Việt Nam, tiêu chuẩn GPP
với nguyên tắc quan trọng nhất là đặt lợi ích của
người bệnh và sức khỏe cộng đồng lên trên hết.
Theo quy định của Bộ y tế, danh mục kiểm tra
đạt tiêu chuẩn GPP gồm các nội dung chính như
nhân sự, cơ sở vật chất, trang thiết bị, hồ sơ sổ
sách và tài liệu chuyên môn, kiểm soát chất
lượng thuốc…[2]. Các nhà thuốc được hoạt động
phải đảm bảo đạt tiêu chuẩn GPP.
Sau hơn 10 năm triển khai thực hiện tiêu
chuẩn GPP, cho thấy mặc dù khi thẩm định cấp
giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn GPP, nhà thuốc
phải đạt trên 90% số điểm trong bảng kiểm [2].
Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, việc duy
trì thực hiện tiêu chuẩn GPP của các cơ sở bán lẻ
thuốc còn nhiều bất cập [3], [4]. Câu hỏi đặt ra,
thực trạng duy trì việc thực hiện một số quy định
theo tiêu chuẩn GPP của các nhà thuốc tại hiện
nay ra sao? Liệu có sự khác biệt giữa nhà thuốc
nằm trên địa bàn tại các tỉnh miền núi và
tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương không? Để
trả lời câu hỏi trên nghiên cứu được tiến hành
với mục tiêu mô tả thực trạng duy trì thực hiện
một số quy định GPP của nhà thuốc tại một số
tỉnh phía Bắc. Từ đó, giúp nhà quản lý có cái nhìn
tổng thể nhằm tìm ra các biện pháp cần thiết tăng
cường chất lượng dịch vụ của các nhà thuốc.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đi tưng nghiên cu:
Các nhà thuốc
đang hoạt động tại 4 tỉnh/thành phố: Hà Nội,
Tuyên Quang, Hải Phòng, Điện Biên năm 2017.
Phương pháp nghiên cu
: Thiết kế nghiên
cứu mô tả cắt ngang.
Mẫu nghiên cứu:
Cách chọn mẫu:
-
Tiêu chuẩn lựa chọn:
các nhà thuốc đang
hoạt động trên địa bàn.
-
Tiêu chuẩn loại trừ:
các nhà thuốc của
bệnh viện, nhà thuốc thuộc doanh nghiệp, nhà
thuốc của phòng khám.
Cỡ mẫu: tổng số 80 nhà thuốc, trong đó tại
mỗi tỉnh tiến hành khảo sát 20 nhà thuốc, lựa
chọn từ danh sách nhà thuốc do Sở y tế cung
cấp theo kỹ thuật lấy mẫu ngẫu nhiên.
Phương pháp thu thập số liệu:
quan sát trực
tiếp. Cách thức tiến hành: nghiên cứu được thông
qua 4 Sở y tế Hà Nội, Hải Phòng, Tuyên Quang,
Điện Biên. Điều tra viên đến nhà thuốc cùng với
một nhân viên của Phòng y tế tại địa phương.
Điều tra viên quan sát trực tiếp một số tiêu chuẩn
về cơ sở vật chất, điều kiện bảo quản, nhân sự,
quy định chuyên môn. Riêng biến số “người phụ
trách chuyên môn có mặt tại nhà thuốc” được thu
thập bằng cách phỏng vấn người bán thuốc tại
thời điểm khảo sát. Các thông tin thu thập được
điền vào bảng kiểm thiết kế sẵn dựa trên Danh
mục kiểm tra thực hành tốt nhà thuốc.
Phương pháp xử lý s liệu:
Số liệu thu
thập từ phiếu khảo sát được làm sạch, mã hóa,
nhập vào phần mềm Epi data 3.1, xử lý bằng
SPSS 20.0.
Do thời điểm nghiên cứu năm 2017, đánh giá
duy trì thực hiện quy định GPP theo các tiêu chí
đánh giá dựa theo tiêu chuẩn GPP (nhân sự, cơ
sở vật chất, trang thiết bị, thực hiện quy chế
chuyên môn) ban hành theo thông tư
46/2011/TT-BYT. Mỗi tiêu chí nếu nhà thuốc có
vietnam medical journal n01 - MAY - 2019
180
thực hiện được 1 điểm, không thực hiện là 0 điểm.
Tổng điểm duy trì thực hiện GPP tối đa 24 điểm.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Quy định về nhân sự:
Theo quy định về
nhân sự, các nhà thuốc khi hoạt động phải có
người phụ trách chuyên môn hoặc thực hiện ủy
quyền; người bán lẻ thuốc phải mặc áo blouse
và đeo biển hiệu. Khảo sát thực trạng nhân sự
tại 80 nhà thuốc trên địa bản 4 tỉnh Hà Nội, Hải
Phòng, Tuyên Quang, Điện Biên cho thấy chỉ
16,3% nhà thuốc có dược sĩ phụ trách chuyên
môn có mặt tại thời điểm khảo sát. So sánh tỷ lệ
này tại nhà thuốc trên địa bàn thành phố trực
thuộc trung ương (Hà Nội, Hải Phòng) và nhà
thuốc tại tỉnh khu vực miền núi (Tuyên Quang,
Điện Biên) cho kết quả như sau:
Bảng 1. Thực hiện quy định về nhân sự
Nội dung
Nhà thuc TPTW
n=40, (%)
Nhà thuc KVMN
n=40, (%)
Tổng
n=80, (%)
Người phụ trách chuyên môn có mặt
tại nhà thuốc
9 (22,5)
4 (10)
17 (16,3)
Người bán thuốc mặc áo blouse
26 (65)
19 (47,5)
35 (56,3)
Người bán thuốc đeo biển hiệu
4 (10)
0 (0)
4 (5)
Tỷ lệ dược sĩ phụ trách chuyên môn có mặt khi cơ sở hoạt động tại các nhà thuốc thuộc TPTW là
22,5%, cao hơn so với nhà thuốc tại các tỉnh KVMN chỉ đạt 10%. Có 56,3% nhà thuốc có người bán
lẻ mặc áo blouse trong khi bán hàng tại nhà thuốc. Số lượng nhà thuốc có người bán thuốc đeo biển
hiệu chiếm tỷ lệ rất thấp chỉ chiếm 5% và chỉ có một số nhà thuốc tại Hà Nội thực hiện quy định này.
Quy định về cơ sở vật chất và trang thiết bị bảo quản:
Việc duy trì các khu vực theo quy định
tại nhà thuốc và trang bị, sử dụng các trang thiết bị bảo quản của nhà thuốc cho kết quả như sau:
Bảng 2. Thực hiện duy trì tiêu chuẩn cơ sở vật chất và trang thiết bị bảo quản tại nhà thuc
Nội dung
Nhà thuc TPTW
n=40, (%)
Nhà thuc KVMN
n=40, (%)
Cơ sở vật
chất
Khu vực tư vấn
34 (85)
37 (92,5)
Khu vực rửa tay
25 (62,5)
21 (52,5)
Khu vực ra lẻ thuốc
33 (82,5)
38 (95)
Khu vực riêng để mỹ
phẩm, TPCN
39 (97,5)
40 (100)
Trang bị
Hoạt động
Trang bị
Hoạt động
Trang bị
Hoạt động
Trang
thiết bị
Điều hòa
39 (97,5)
7 (17,5)
40 (100)
9 (22,5)
79 (98,8)
16 (20)
Bộ ẩm nhiệt kế
40 (100)
31 (77,5)
36 (90)
24 (60,0)
76 (95)
55 (68,8)
Dụng cụ ra lẻ thuốc
35 (87,5)
32 (80)*
38 (95)
30 (75)*
73 (91,3)
62 (77,5)*
Biện pháp tránh ánh
sáng mặt trời
32 (80)
-
36 (90)
-
68 (85)
-
Chú thích: *: NT có sử dụng dụng cụ ra lẻ để ra lẻ thuốc không còn bao bì tiếp xúc trực tiếp tại
thời điểm quan sát
Khu vực để riêng mỹ phẩm, TPCN là khu vực
được duy trì tốt nhất tại các nhà thuốc. Tiếp theo
là khu vực tư vấn và khu vực ra lẻ thuốc có tỷ lệ
duy trì trung bình là 88,8%. Trong đó tỷ lệ duy
trì tại nhà thuốc KVMN trên 90%, cao hơn nhóm
nhà thuốc TPTW. Khu vực rửa tay là khu vực có
tỷ lệ nhà thuốc duy trì thấp nhất, 57,5% nhà
thuốc có khu vực này hoặc có chỉ dẫn khu vực
rửa tay d quan sát. Tỷ lệ này tại nhà thuốc
TPTW đạt được cao hơn so với nhà thuốc KVMN.
Các trang thiết bị bảo quản được trang bị với
tỷ lệ tương đối cao là: điều hòa, nhiệt ẩm kế và
dụng cụ ra lẻ thuốc với tỷ lệ tương ứng là
98,8%, 95% và 91,3%. Trên 80% nhà thuốc có
trang bị biện pháp tránh ánh sáng mặt trời chiếu
trực tiếp. Tỷ lệ trang bị điều hòa và dụng cụ ra lẻ
tại nhà thuốc giữa các tỉnh tương đối đồng đều
nhau. Đáng chú ý, trong khi tất cả nhà thuốc
được khảo sát tại TPTW có trang bị bộ nhiệt ẩm
kế thì tỷ lệ này tại khu vực miền núi chỉ đạt
95%. Tỷ lệ sử dụng các trang thiết bị tại thời
điểm khảo sát chưa cao.
Thực hiện quy chế chuyên môn
Hồ sơ sổ sách:
tiến hành thu thập thông tin
về việc trang bị và ghi chép các sổ theo dõi tại
nhà thuốc. Tại Hà Nội nghiên cứu không tiếp cận
được với hồ sơ, sổ sách ghi chép của 2 nhà
thuốc. Kết quả thu được như sau:
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 478 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2019
181
Bảng 3. Thực hiện quy định về hồ sơ sổ sách
Sổ sách
Nhà thuc TPTW
n=38, (%)
Nhà thuc KVMN
n=40, (%)
Tổng
n=80, (%)
Trang bị
Ghi chép
Trang bị
Ghi chép
Trang bị
Ghi chép
Sổ theo dõi bệnh nhân
38 (100)
27 (71,1)
34 (85)
9 (22,5)
72 (92,3)
36 (46,2)
Sổ theo dõi xuất /nhập thuốc
38 (100)
38 (100)
37 (92,5)
37 (92,5)
75 (96,2)
75 (96,2)
Sổ theo dõi ADR
33 (86,8)
9 (23,7)
34 (85)
5 (12,5)
67 (85,9)
14 (17,9)
Sổ theo dõi nhiệt độ, độ ẩm
35 (92,1)
28 (73,7)
35 (87,5)
29 (72,5)
70 (89,7)
57 (73,1)
Đối với các loại sổ được khảo sát, các nhà
thuốc trang bị với tỷ lệ tương đối cao, dao động
từ 85,0% đến 100%. Nhìn chung, tỷ lệ trang bị
sổ của nhà thuốc TPTW cao hơn nhóm nhà
thuốc khu vực miền núi. Tỷ lệ ghi chép sổ theo
dõi bệnh nhân có sự khác biệt rất lớn giữa hai
nhóm nhà thuốc của nghiên cứu: nhóm nhà
thuốc TPTW thực hiện là 71% còn nhóm nhà
thuốc KVMN chỉ thực hiện 23%.
Sắp xếp tại nhà thuc:
Qua quan sát khu
vực trưng bày và bảo quản tại nhà thuốc, kết
quả cho thấy có 63,8% nhà thuốc đã sắp xếp
đúng mỹ phẩm, thực phẩm chức năng ở khu vực
riêng không lẫn với thuốc và 38% nhà thuốc
được sắp xếp đúng thuốc trong khu vực thuốc kê
đơn và thuốc không kê đơn.
Bảng 4. Thực hiện sắp xếp tại khu vực
trưng bày và bảo quản
Nội dung
Nhà
thuc
TPTW
n=40,
(%)
Nhà
thuc
KVMN
n=40,
(%)
Tổng
n=80,
(%)
Sắp xếp đúng mỹ
phẩm, thực phẩm
chức năng
30 (77)
21 (52,5)
51
(63,8)
Sắp xếp đúng thuốc
không kê đơn/
thuốc kê đơn
19
(47,5)
11 (27,5)
30
(37,5)
Tỷ lệ nhà thuốc sắp xếp thực phẩm chức
năng đúng khu vực tại các nhà thuốc TPTW là
77%, cao hơn so với nhà thuốc tại KVMN (53%).
Tỷ lệ nhà thuốc sắp xếp đúng các khu vực thuốc
kê đơn, thuốc không kê đơn tại các thành phố
Trung ương (47,5%) cũng cao hơn rõ rệt so với
các nhà thuốc tại các tỉnh miền núi (27,0%).
Đánh giá việc thực hiện quy định thực
hành tt nhà thuc
Bảng 5. Điểm tổng các nhà thuc đạt
đưc khi thực hiện một s quy định GPP
Kết quả
Nhà thuc
TPTW
(n=40)
Nhà thuc
KVMN
(n=40)
16,1
14,73
2,89
2,43
Khoảng tin cậy (CI)
95%
15,18 –
17,02
13,95 –
15,50
Mode
17
15
Khoảng dao động
(Min – Max)
9 – 21
11 – 20
Giá trị Skewness
-0,810
0,022
p-value
0,024
Đánh giá theo thang điểm tối đa 24 điểm với
một số quy định tiêu chuẩn GPP của nhà thuốc
trên địa bàn 4 tỉnh phía Bắc thực hiện cho thấy
phổ điểm các nhà thuốc đạt được thấp nhất là 9
điểm và cao nhất là 21/24 điểm.
Điểm trung bình của nhóm nhà thuốc TPTW
đạt được là 16,1/24 điểm, cao hơn so với nhóm
nhà thuốc tại KVMN có điểm số trung bình là
14,73. Sự khác biệt này giữa hai nhóm là có ý
nghĩa thống kê (p<0,05).
IV. BÀN LUẬN
Kết quả nghiên cứu cho thấy việc duy trì các
tiêu chuẩn GPP hiện nay các nhà thuốc tại một
số tỉnh phía Bắc còn nhiều hạn chế, chỉ ở mức
khá (đạt 15-17/24 điểm).
Tại thời điểm khảo sát tỷ lệ dược sĩ phụ trách
chuyên môn có mặt tại nhà thuốc tương đối thấp
chỉ chiếm 16,3% nhà thuốc. Nhà thuốc tại thành
phố Trung ương tỷ lệ dược sĩ có mặt tại nhà
thuốc cao hơn so với nhóm còn lại. Trang phục và
biển hiệu được duy trì với tỷ lệ thấp, đặc biệt là
biển hiệu rất ít nhà thuốc có nhân viên tuân thủ. Lý
do một phần vì trong thông tư chưa quy định rõ
nên khi triển khai tại từng địa phương khác nhau,
có nơi nhà thuốc tự trang bị biển hiệu, có nơi Sở y
tế cấp. Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới sự
chuyên nghiệp và hình ảnh nhà thuốc.
Các khu vực tại nhà thuốc đã được duy trì với
tỷ lệ cao, khu vực tư vấn, khu vực ra lẻ thuốc và
khu vực trưng bày mỹ phẩm, thực phẩm chức
vietnam medical journal n01 - MAY - 2019
182
năng trung bình đạt trên 88,8% cao. Tỷ lệ duy
trì các khu vực này của nhóm nhà thuốc KVMN
cao hơn TPTW có thể bởi diện tích xây dựng tại
các nhà thuốc KVMN rộng hơn nên d dàng thiết
kế các khu vực theo quy định GPP. Khu vực rửa
tay chỉ được duy trì trên 50% tổng số nhà thuốc
khảo sát. Khu vực này liên quan tới các thiết bị
như vòi nước, bồn nước vì vậy nhiều nhà thuốc
chưa thể duy trì đáp ứng.
Về trang thiết bị bảo quản tại nhà thuốc,
nghiên cứu đã chỉ ra mức độ duy trì hoạt động
trang thiết bị tại thời điểm khảo sát còn hạn chế.
Điều hòa nhiệt độ mặc dù được trang bị với tỷ lệ
cao nhất chiếm 98,8%. Tuy nhiên số lượng nhà
thuốc có điều hòa hoạt động tại thời điểm khảo
sát chỉ chiếm 1/5. Kết quả này tương đồng với
nghiên cứu tại thành phố Hải Phòng chỉ có
24,2% cơ sở sử dụng điều hòa để kiểm soát
nhiệt độ [3]. Có tới 29% nhà thuốc có nhiệt ẩm
kế không hiệu chuẩn hoặc không còn thời gian
hiệu chuẩn. Kết quả này cho thấy nhân viên nhà
thuốc chưa chú trọng việc sử dụng nhiệt ẩm kế
trong việc theo dõi duy trì nhiệt độ, độ ẩm theo
quy định tại nhà thuốc.
Về hồ sơ sổ sách tại nhà thuốc, nghiên cứu
chỉ tiến hành trên 78 nhà thuốc do có 2 nhà
thuốc tại Hà Nội không thể tiến hành quan sát sổ
sách của nhà thuốc do vắng chủ nhà thuốc và
nhân viên nhà thuốc không biết nơi lưu trữ hồ sơ
sổ sách của nhà thuốc. Sổ theo dõi xuất nhập
tồn thuốc được trang bị với tỷ lệ 96,25% và là
loại sổ được ghi chép với tỷ lệ cao nhất. Kết quả
này đã đo lường cả các nhà thuốc sử dụng một
hình thức khác để theo dõi xuất nhập tồn của
nhà thuốc như phần mềm máy tính. Sổ theo dõi
nhiệt độ độ ẩm có tỷ lệ trang bị và ghi chép cao
trên 70%. Trong khi đó, nghiên cứu tại các nhà
thuốc quận Ba Đình, Hà Nội năm 2011 cho kết
quả 91,8% nhà thuốc không duy trì hoặc ghi
chép hình thức [4]. Điều này cho thấy đã có sự
cải thiện đáng kể trong việc ghi chép sổ theo dõi
nhiệt độ độ ẩm. Tuy nhiên nghiên cứu chỉ dừng
ở việc tìm hiểu có ghi chép hay không mà chưa
đánh giá về tính đầy đủ của việc ghi chép các sổ
sách tại thời điểm khảo sát.
Việc sắp xếp nhầm lẫn thuốc và thực phẩm
chức năng còn xảy ra ở một số nhà thuốc, đặc
biệt là việc sắp xếp lẫn thuốc kê đơn và thuốc
không kê đơn rất phổ biến. Vì vậy cần có biện
pháp hướng dẫn tới chủ nhà thuốc và nhân viên
tại nhà thuốc để giảm thiểu những sai sót này.
Hiện nay Bộ y tế đã thực hiện áp dụng công
nghệ thông tin trong việc kiểm soát duy trì hoạt
động của các nhà thuốc [6]. Tuy nhiên để đạt
được hiệu quả cao thì việc thường xuyên kiểm
tra đánh giá việc sử dụng các trang thiết bị này
là rất cần thiết nhằm duy trì các tiêu chuẩn GPP
đồng thời đảm bảo chất lượng dịch vụ của các
nhà thuốc.
V. KẾT LUẬN
Kết quả nghiên cứu cho thấy thực trạng duy
trì quy định GPP của các nhà thuốc khảo sát tại 4
tỉnh Hà Nội, Hải Phòng, Tuyên Quang, Điện Biên
còn hạn chế, đạt mức khá. Trong đó nhà thuốc
tại TPTW đạt trung bình 16,1/24 điểm cao hơn
so với nhà thuốc tại tỉnh KVMN (14,73/24 điểm),
sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p<0,05). Cụ
thể, về nhân sự, có tới 86% nhà thuốc vắng mặt
người phụ trách chuyên môn tại thời điểm khảo
sát, tỷ lệ này tại các nhà thuốc KVMN cao hơn so
với TPTW. Tỷ lệ duy trì một số khu vực: tư vấn,
ra lẻ thuốc, khu vực trưng bày mỹ phẩm, thực
phẩm chức năng tại nhà thuốc khá tốt, đạt trên
89%, trong khi khu vực rửa tay chỉ 57% số nhà
thuốc duy trì. Các trang thiết bị: điều hòa, nhiệt
ẩm kế, dụng cụ ra lẻ được trang bị trên 90% nhà
thuốc. Tuy nhiên tại thời điểm khảo sát, nhiệt
ẩm kế còn thời gian hiệu chuẩn tại 71% nhà
thuốc được khảo sát. Các sổ sách tại nhà thuốc
được trang bị với tỷ lệ cao, tuy nhiên việc ghi
chép các sổ được thực hiện còn thấp. 36% nhà
thuốc sắp xếp chưa đúng thực phẩm chức năng
ở khu vực riêng biệt với thuốc và 62% nhà thuốc
sắp xếp lẫn thuốc không kê đơn với thuốc kê
đơn. Do đó, sau khi cấp phép hoạt động cho các
nhà thuốc, cơ quan quản lý cần phải thực hiện
tăng cường kiểm tra hậu kiểm để tăng tỷ lệ duy trì
các tiêu chuẩn GPP của các nhà thuốc hiện nay.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế (2007),
Quyết định số 11/2007/QĐ-BYT
Về việc ban hành nguyên tắc, tiêu chuẩn "Thực
hành nhà thuốc tốt"
, ngày 24/01/2007 của Bộ
trưởng Bộ Y tế.
2. Bộ Y tế (2011),
Thông tư số 46/2011/TT-BYT về
việc ban hành nguyên tắc, tiêu chuẩn "Thực hành
tốt nhà thuốc" GPP
, ngày 21/12/2011 của Bộ
trưởng Bộ Y tế.
3. Hà Văn Thúy (2015), "Phân tích khả năng duy
trì thực hiện Tiêu chuẩn thực hành nhà thuốc tốt-
GPP của các cơ sở bán lẻ thuốc tại thành phố Hải
Phòng
"
,
Tạp chí Dược học
. 55(8).
4. Nguyễn Văn Yên và Nguyễn Thị Minh Hương
(2011), "Nghiên cứu các yếu tố về cơ sở vật chất
và nhân lực của các nhà thuốc quận Ba Đình thành
phố Hà Nội
"
,
Tạp chí dược học
. 51(4).
5. Joint FIP/WHO (2009),
Guidelines on good
pharmacy Benchmarkinh Guidelines
.
6. Bộ y tế (2018),
Thông tư số 02/2018/TT-BYT về
việc ban hành nguyên tắc, tiêu chuẩn "Thực hành
tốt cơ sở bán lẻ thuốc" GPP
, ngày 22/01/2018 của
Bộ trưởng Bộ Y tế.