ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC

BÙI TRUNG ĐỨC
SÀNG LỌC HOẠT TÍNH ỨC CHẾ ACETYLCHOLINESTERASE CỦA
CAO CHIẾT DƢƠNG XỈ BẢN ĐỊA LÀM NGUỒN NGUYÊN LIỆU CÓ
KHẢ NĂNG CHỮA BỆNH SA SÚT TRÍ TUỆ VÀ ALZHEIMER
KHÓA LUẬN T T NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH DƢỢC HỌC
HÀ NỘI – 2023
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC

Ngƣời thực hiện: BÙI TRUNG ĐỨC
SÀNG LỌC HOẠT TÍNH ỨC CHẾ ACETYLCHOLINESTERASE CỦA
CAO CHIẾT DƢƠNG XỈ BẢN ĐỊA LÀM NGUỒN NGUYÊN LIỆU CÓ
KHẢ NĂNG CHỮA BỆNH SA SÚT TRÍ TUỆ VÀ ALZHEIMER
KHÓA LUẬN T T NGHIỆP ĐẠI HỌC
(NGÀNH DƢỢC HỌC)
KHOÁ: QH.2018.Y
NGƢỜI HƢỚNG DẪN:
TS. HỒ NGỌC ANH
ThS. NGUYỄN THỊ MAI
HÀ NỘI 2023
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa luận này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt
tình của các thầy cô và các bạn. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi
xin trân trọng cảm ơn TS. Hồ Ngọc Anh Viện Công nghệ Sinh học -
Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam ThS. Nguyễn Thị Mai -
Trường Đại học Y Dược đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn giúp đỡ tôi
trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành nghiên cứu.
Trong quá trình thực hiện khóa luận, tôi nhận được rất nhiều sự
giúp đỡ tcác thầy phụ trách trong các phòng thí nghiệm của Viện
Công nghệ Sinh học. Tôi xin chân thành cảm ơn Viện Công nghệ Sinh
học đã tạo mọi điều kiện tốt nhất về sở vật chất, các dụng cụ phòng thí
nghiệm cho tôi có thể thực hiện tốt đề tài nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới toàn bthầy trong bộ môn
Dược liệu Dược học cổ truyền cùng toàn thể các thầy Trường Đại
học Y Dược đã giúp đỡ, trang bị cho tôi nhiều điều bổ ích và thực sự đó là
những hành trang quý báu giúp tôi thêm vững bước trên con đường đi sắp
tới của mình.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đặc biệt ý nghĩa nhất tới ông
bà, bố mẹ, người thân bạn bè đã luôn chỉ bảo, động viên, chia sẻ, sát
cánh bên tôi để tôi vượt qua những khó khăn trong quá trình học tập
nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
i Trung Đức
DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
ACh
Acetylcholine
AChE
Acetylcholinesterase
ACTI
Acetylthiocholine
AD
Bệnh Alzheimer
BACE1
Tiền thân amyloid ở vị trí β enzyme 1
BuChE
Butyrylcholinesterase
BuOH
Butanol
DPPH
2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl
DTNB
Acid 5-5‟-dithiobis-2-nitrobenzoic
EtOAc
Etylacetat
EtOH
Etanol
HIV
Bệnh suy giảm miễn dịch ở người
HupA
Huperzine A
IC50
Liều ức chế 50%
MeOH
Metanol
MRSA
Tụ cầu vàng kháng methicilin
nHX
n-hexan
ROS
Các dạng oxi hoạt động
SSTT
Sa sút trí tuệ
TNF-α
Yếu tố hoạt tử khối u
VaD
Sa sút trí tuệ mạch máu
DANH MC HÌNH
Hình 1.1. Vòng đời của Dương xỉ ........................................................................ 6
Hình 1.2. Đồng phân lập thể của huperzine A ..................................................... 8
Hình 1.3. Các hợp chất đại diện của bốn loại alkaloid Lycopodium chính từ H.
serrata: fawcettimine (A), lycodine (B), lycopodine (C), và phlegmarine (D) ... 8
Hình 1.4. Các dẫn xuất của Pterosin phân lập được từ cây Dương xỉ diều hâu .. 9
Hình 1.5. Các hợp chất chính được phân lập từ cây Pteris vittata .................... 10
Hình 1.6. Các vị trí hoạt động của enzyme AChE ............................................. 14
Hình 2.1. Các mẫu dương xỉ nghiên cứu ........................................................... 18
Hình 2.2. Sơ đồ chiết xuất phân đoạn Dương xỉ ................................................ 20
Hình 2.3. Quá trình phản ứng diễn ra trong phương pháp đo quang trong phản
ứng Ellman .......................................................................................................... 21
Hình 3.1. Sắc đồ của các cao chiết phân đoạn DX04 với hệ dung môi
Hexan: etylacetat 1:1 .......................................................................................... 25
Hình 3.2. Sắc đồ của các cao chiết phân đoạn DX04 với hệ dung môi
diclometan: MeOH 8:2 ....................................................................................... 26
Hình 3.3. Sắc đồ của các cao chiết phân đoạn DX04 với hệ dung môi
diclometan: MeOH:H2O 65:30:5………………………………………………22
Hình 3.4. Sắc đồ của các cao chiết phân đoạn DX04 với hệ dung môi
diclometan: MeOH 6:4……………………………………………………… 22
Hình 3.5. Phân đoạn chất trên cột khảo sát bằng TLC…………………….. 26