Khoá Luận tốt nghiệp Đại học: Thành lập bản đồ đia chính tỉ lệ 1:1000 tờ bản đồ số 16 từ số liệu đo đạc tại xã Tân Hòa, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

CHU ĐỨC VĂN

Tên đề tài:

THÀNH LẬP BẢN ĐỒ ĐỊA CHÍNH TỈ LỆ 1/1000 TỜ SỐ BẢN ĐỒ SỐ

16 TỪ SỐ LIỆU ĐO ĐẠC TẠI XÃ TÂN HÒA, HUYỆN PHÚ BÌNH,

TỈNH THÁI NGUYÊN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo : Chính quy

Chuyên ngành : Quản lý Đất đai

Lớp :K48 – QLĐĐ

Khoa : Quản lý Tài nguyên

Khóa học : 2016 - 2020

Giảng viên hướng dẫn : TS. Nguyễn Thị Lợi

Thái Nguyên - 2020

LỜI CẢM ƠN

Thực tập tốt nghiệp là một khâu rất quan trọng trong quá trình học tập

của mỗi sinh viên nhằm hệ thống lại toàn bộ lượng kiến thức đã học, vận dụng

lý thuyết vào thực tiễn. Qua đó sinh viên ra trường sẽ hoàn thiện hơn về kiến

thức lý luận, phương pháp làm việc, năng lực công tác nhằm đáp ứng nhu cầu

thực tiễn của công việc sau này.

Được sự giúp đỡ của Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm, Ban chủ nhiệm

khoa Quản lý Tài nguyên và Ban giám đốc Công ty Cổ phần Tài Nguyên Môi

Trường Phương Bắc em đã tiến hành nghiên cứu đề tài: “Thành lập bản đồ đia

chính tỉ lệ 1:1000 tờ bản đồ số 16 từ số liệu đo đạc tại xã Tân Hòa, huyện

Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên”.

Trong suốt quá trình thực tập em đã nhận được sự giúp đỡ của các thầy

cô giáo và cán bộ, kỹ thuật viên nơi em thực tập tốt nghiệp.

Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm,

Ban chủ nhiệm khoa Quản lý tài nguyên, các thầy, cô giáo trong Khoa Quản lý

tài nguyên và đặc biệt là cô giáo TS. Nguyễn Thị Lợi người đã trực tiếp hướng

dẫn em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.

Em xin cảm ơn Ban giám đốc, cán bộ và kỹ thuật viên Công ty Cổ phần Tài

Nguyên Môi Trường Phương Bắc đã giúp đỡ em hoàn thành khóa luận này.

Em rất mong nhận được những ý kiến chỉ bảo của các thầy cô giáo, đóng

góp của bạn bè để bài khóa luận tốt nghiệp của em được hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày 12 tháng 7 năm 2020

Sinh viên

Chu Đức Văn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Tóm tắt một vài thông số phân mảnh bản đồ ................................. 13

Bảng 2.2: Độ chính xác của tỷ lệ bản đồ ........................................................ 15

Bảng 2.3: Chỉ tiêu kỹ thuật thành lập lưới địa chính ...................................... 16

Bảng 4.1: Bảng công tác đo đạc chỉnh lý bản đồ ............................................ 41

Bảng 4.2: Những yêu cầu kỹ thuật cơ bản của lưới đường chuyền địa chính .... 41

Bảng 4.3: Điểm địa chính cơ sở ...................................................................... 44

Bảng 4.4: Tọa độ địa chính mới xây dựng ...................................................... 44

Bảng 4.5: Tọa độ sau khi bình sai ................................................................... 45

Bảng 4.6: Tọa độ điểm đo tờ bản đồ số 16 ..................................................... 47

iii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1: Lưới chiếu Gauss-Kruger .................................................................. 9

Hình 2.2: Phép chiếu UTM ............................................................................. 10

Hình 2.3: Quy trình thành lập bản đồ địa chính trên phần mềm famis ........... 25

Hình 2.4. Sơ đồ cấu tạo máy toàn đạc điện tử ................................................ 28

Hình 4.1: Làm việc với phần mềm T-COM .................................................... 48

Hình 4.2: Làm việc với phần mềm TOP2ASC ............................................... 49

Hình 4.3: Phần mềm chạy ra các số liệu đo được trong máy ......................... 49

Hình 4.4: Mở phần mềm Microstation V8i ..................................................... 50

Hình 4.5: Chọn ổ chứa file số liệu .txt ............................................................ 50

Hình 4.6: Phun điểm chi tiết lên bản vẽ .......................................................... 51

Hình 4.7: Một góc tờ bản đồ trong quá trình nối điểm ................................... 51

Hình 4.8: Tự động tìm, sửa lỗi Clean .............................................................. 52

Hình 4.9: Bản đồ sau khi phân mảnh .............................................................. 53

Hình 4.10: Thửa đất sau khi được tại tâm thửa ............................................... 53

Hình 4.11: Đánh số thửa tự động .................................................................... 55

Hình 4.12: Thửa đất sau khi được gán dữ liệu từ nhãn ................................... 55

Hình 4.13: Vẽ nhãn thửa ................................................................................. 56

Hình 4.14: Sửa bảng nhãn thửa ..................................................................... 577

Hình 4.:15:Tạo khung bản đồ địa chính .......................................................... 53

Hình 4.16: Tờ bản đồ sau khi được biên tập hoàn chỉnh ................................ 58

DANH MỤC VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nguyên nghĩa

CSDL Cơ sở dữ liệu

TNMT Tài nguyên & Môi trường

TT Thông tư

QĐ Quyết định

TCĐC Tổng cục Địa chính

CP Chính Phủ

QL Quốc lộ

UTM Lưới chiếu hình trụ ngang đồng góc

VN-2000 Hệ quy chiếu và hệ tọa độ quốc gia VN-2000

BĐĐC Bản đồ địa chính

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii

DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ iii

DANH MỤC VIẾT TẮT ................................................................................. iv

MỤC LỤC ......................................................................................................... v

PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................. 1

1.1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .................................................................. 3

1.3. Yêu cầu ....................................................................................................... 3

1.4. Ý nghĩa của đề tài ....................................................................................... 3

PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................... 4

2.1. Cơ sở khoa học của việc thành lập bản đồ địa chính ................................. 4

2.1.1. Khái niệm, tính chất, vai trò bản đồ địa chính ........................................ 4

2.1.2. Các loại bản đồ địa chính ........................................................................ 4

2.1.3. Các yếu tố cơ bản và nội dung bản đồ địa chính * Các yếu tố cơ bản của

bản đồ địa chính ................................................................................................ 5

2.1.4. Cơ sở toán học của bản đồ địa chính ...................................................... 8

2.1.5. Phương pháp chia mảnh bản đồ địa chính ............................................ 11

2.2. Các phương pháp thành lập bản đồ địa chính hiện nay ........................... 15

2.3. Thành lập lưới khống chế trắc địa ............................................................ 16

2.4. Thành lập đường chuyền kinh vĩ ............................................................. 17

2.5. Đo vẽ chi tiết, thành lập bản đồ ............................................................... 17

2.5.1. Đo vẽ chi tiết và xử lý số liệu ............................................................... 17

2.6. Phần mềm ứng dụng trong thành lập bản đồ địa chính............................ 21

2.6.1. Phần mềm Mapping Office, phần mềm MicroStation .......................... 21

2.6.2. Phần mềm Famis ................................................................................... 21

2.7. Giới thiệu sơ lược về máy toàn đạc điện tử ............................................. 26

2.7.1. Đặc điểm và chức năng của máy toàn đạc điện tử ................................ 26

2.7.2. Đo tọa độ, độ cao đường truyền kinh vĩ................................................ 26

2.7.3. Đo vẽ chi tiết bằng máy toàn đạc điện tử .............................................. 27

2.8. Giới thiệu về phần mềm TMV.Map ......................................................... 28

PHẦN 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .. 30

3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 30

3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành ............................................................... 30

3.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 30

3.4. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 31

3.4.1. Phương pháp khảo sát, thu thập số liệu................................................. 31

3.4.2. Phương pháp đo đạc .............................................................................. 31

3.4.3. Phương pháp xử lý số liệu ..................................................................... 31

3.4.4. Phương pháp xây dựng bản đồ địa chính .............................................. 32

PHẦN 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU & THẢO LUẬN ............................. 33

4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội .......................................................... 33

4.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 33

4.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội ........................................................................ 33

4.1.3. Hiện trạng sử dụng đất và công tác quản lý đất đai .............................. 34

4.1.4. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên- kinh tế xã hội của xã Tân Hòa

huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên .................................................................. 39

4.2. Công tác thành lập lưới khống chế đo vẽ xã Tân Hòa huyện Phú Bình tỉnh

Thái Nguyên .................................................................................................... 39

4.2.1. Công tác ngoại nghiệp ........................................................................... 39

4.2.2. Công tác nội nghiệp .............................................................................. 43

4.3. Thành lập mảnh bản đồ địa chính xã Tân Hòa từ số liệu đo chi tiết ....... 46

vii

4.3.1. Số liệu đo vẽ chi tiết của tờ bản đồ địa chính số 16 .............................. 46

4.3.2. Đo vẽ chi tiết, biên tập bản đồ bằng phần mềm Microstation V8i, Famis

và Gcadas ........................................................................................................ 47

4.4. Kiểm tra, nghiệm thu các tài liệu ............................................................. 59

PHẦN 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................... 60

5.1. Kết luận .................................................................................................... 60

5.2. Kiến nghị .................................................................................................. 61

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 62

PHỤ LỤC

PHẦN 1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

Đất đai là sản phẩm của tự nhiên, là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý

giá của mỗi quốc gia. Đất đai là yếu tố duy nhất của sự sống, nếu không có đất

sẽ không có sản xuất và cũng không có sự tồn tại của con người. Cho nên việc

bảo vệ nguồn tài nguyên đất đai là một vấn đề hết sức quan trọng.

Công tác quản lý và sử dụng đất đã và đang trở thành nhu cầu không thể

thiếu trong bất kỳ một xã hội nào. Ngay từ thuở sơ khai của xã hội loài người,

vấn đề sở hữu đất đai đã giữ một vai trò cốt lõi, nó đã từng là một trong những

căn bản chủ yếu tạo nên của cải và sự giàu có của mỗi cá nhân. Địa chính đã

thực sự được nhiều dân tộc sử dụng từ thời cổ đại. Trong giai đoạn vừa qua

công tác quản lý đất đai ở một số địa phương còn rất sơ sài do đó đã dẫn đến

những khó khăn trong công tác quản lý và sử dụng đất. Để việc quản lý đất đai

được chặt chẽ toàn diện chúng ta cần phải thực hiện tốt các công tác như đăng

ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp, lâm nghiệp và sở hữu

nhà ở. Xác định hiện trạng sử dụng đất, theo dõi biến động đất đai, lập hồ sơ

thu hồi đất khi cần thiết, giải quyết tranh chấp đất đai, cải tạo đất, thiết kế xây

dựng các điểm dân cư, quy hoạch giao thông thủy lợi..

Công tác đo đạc bản đồ địa chính, lập hồ sơ địa chính, đăng ký, cấp Giấy

chứng nhận quyền sử dụng đất là những công việc chính của công tác quản lý

Nhà nước về đất đai đã được quy định trong Luật Đất đai năm 2013. Đây là chủ

trương lớn của Đảng và Nhà nước, là một trong các nhu cầu cấp bách của ngành

Địa chính trong cả nước nói chung và của tỉnh Thái Nguyên nói riêng. Để quản

lý đất đai một cách chặt chẽ theo một hệ thống tư liệu mang tính khoa học và

kỹ thuật cao, cần thiết phải có bộ bản đồ địa chính

chính quy và hồ sơ địa chính hoàn chỉnh theo quy định của Bộ Tài

nguyên và Môi trường.

Công tác đo đạc bản đồ địa chính, lập hồ sơ địa chính và cấp Giấy chứng

nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất

cho hộ gia đình cá nhân trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên là một phần của dự án

nêu trên.

Để bảo vệ quỹ đất đai của địa phương cũng như để phục vụ tốt hơn cho

công tác quản lý đất đai thì bản đồ địa chính là một trong những tài liệu hết sức

cần thiết, vì nó là nguồn tài liệu cơ sở cung cấp thông tin cho người quản lý, sử

dụng đất đai, đồng thời là tài liệu cơ bản nhất của bộ hồ sơ địa chính mang tính

pháp lý cao. Với tính chất hết sức quan trọng của hệ thống bản đồ địa chính.

Để phục vụ mục đích trên, được sự đồng ý của Sở Tài nguyên và Môi

trường tỉnh Thái Nguyên, Phòng quản lý các dự án đo đạc và bản đồ - Công ty

Cổ phần Tài Nguyên Môi Trường Phương Bắc đã tổ chức khảo sát, thu thập tài

liệu lập Thiết kế kỹ thuật - Dự toán: Đo đạc bản đồ địa chính, lập hồ sơ địa

chính và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài

sản khác gắn liền với đất xã Tân Hòa, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên, đã

tiến hành xây dựng hệ thống bản đồ địa chính cho các địa xã trên địa bàn tỉnh

trong đó có xã Tân Hòa, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên.

Với tính cấp thiết của việc phải xây dựng hệ thống bản đồ địa chính cho

toàn khu vực xã Tân Hòa, với sự phân công, giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà

trường, Ban chủ nhiệm khoa Quản lý Tài nguyên, Công ty Cổ phần Tài Nguyên

Môi Trường Phương Bắc với sự hướng dẫn của cô giáo TS. Nguyễn Thị Lợi

em tiến hành nghiên cứu đề tài “Thành lập bản đồ đia chính tỉ lệ 1:1000 tờ

bản đồ số 16 từ số liệu đo đạc tại xã Tân Hòa, huyện Phú Bình, tỉnh Thái

Nguyên”.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

- Từ số liệu đo đạc sử dụng công nghệ tin học trên cơ sở ứng dụng phần

mềm Microstation, Famis thành lập bản đồ địa chính.

- Hỗ trợ việc quản lý hồ sơ địa chính và công tác quản lý nhà nước về

đất đai cho UBND các cấp.

- Giúp cho cán bộ quản lý đất đai quản lý tốt đất tại xã Tân Hòa một cách

dễ dàng.

- Thành lập 1 tờ BĐĐC tỷ lệ 1:1000 cho xã Tân Hòa, huyện Phú Bình,

tỉnh Thái Nguyên.

1.3. Yêu cầu

- Ứng dụng công nghệ tin học và máy toàn đạc điện tử thành lập bản đồ

địa chính tại xã Tân Hòa, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên.

- Thành lập lưới khống chế đo vẽ.

- Đo vẽ chi tiết.

- Biên tập bản đồ.

1.4. Ý nghĩa của đề tài

- Giúp sử dụng thành thạo các phương pháp nhập số liệu, xử lý các số

liệu đo đạc, quy trình thành lập bản đồ địa chính từ số liệu đo đạc.

- Trong học tập và nghiên cứu khoa học.

+ Thực tập tốt nghiệp là cơ hội tốt để hệ thống và củng cố lại kiến thức

đã được học trong nhà trường và áp dụng vào thực tiễn công việc.

- Trong thực tiễn.

+ Qua nghiên cứu, tìm hiểu và ứng dụng máy toàn đạc điện tử trong công

tác đo đạc thành lập bản đồ địa chính giúp cho công tác quản lý Nhà nước về

đất đai được nhanh hơn đầy đủ hơn và chính xác hơn.

+ Phục vụ tốt cho việc đo vẽ chi tiết thành lập bản đồ địa chính theo công

nghệ số, hiện đại hóa hệ thống hồ sơ địa chính theo quy định của Bộ Tài Nguyên

và Môi Trường.

PHẦN 2

TỔNG QUAN TÀI LIỆU

2.1. Cơ sở khoa học của việc thành lập bản đồ địa chính

2.1.1. Khái niệm, tính chất, vai trò bản đồ địa chính

Bản đồ địa chính là bản đồ trên đó thể hiện các dạng đồ họa và ghi chú,

phản ánh những thông tin về vị trí, ý nghĩa, trạng thái pháp lý của các thửa đất,

phản ánh các đặc điểm khác thuộc đia chính quốc gia

Bản đồ địa chính là bản đồ chuyên ngành đất đai trên đó thể hiện chính

xác vị trí ranh giới, diện tích và một số thông tin đia chính của từng thửa đất,

vùng đất. Bản đồ địa chính còn thể hiện các yếu tố địa lý khác liên quan đến

đất đai được thành lập theo đơn vị hành chính cơ sở xã, phường, thị trấn và

thống nhất trong phạm vi cả nước.

Bản đồ địa chính là tài liệu cơ bản của hồ sơ địa chính, mang tính pháp

lý cao phục vụ chặt chẽ quản lý đất đai đến từng thửa đất, là cơ sở để thực hiện

một số nhiệm vụ trong công tác quản lý nhà nước về đất đai như:

Làm cơ sở thực hiện đăng kí đất đai, giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất,

cấp mới hoặc cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Làm cơ sở để Thống kê, kiểm kê đất đai, lập quy hoạch, kế hoạch sử

dụng đất. Xác định hiện trạng và theo dõi biến động, phục vụ chỉnh lý biến

động từng thửa đất. Đồng thời phục vụ công tác thanh tra tình hình sử dụng đất

và giải quyết khiếu nại,tố cáo tranh chấp đất đai.

2.1.2. Các loại bản đồ địa chính

- Bản đồ địa chính được lưu ở hai dạng là bản đồ giấy và bản đồ số địa

chính. Bản đồ giấy địa chính là bản đồ truyền thống, các thông tin rõ ràng, trực

quan, dễ sử dụng nhờ hệ thống ký hiệu và ghi chú được thể hiện trên giấy.

Bản đồ số địa chính có nội dung thông tin tương tự như bản đồ giấy, song

các thông tin này được lưu trữ dưới dạng số trong máy tính, sử dụng một hệ

thống ký hiệu đã số hoá. Các thông tin không gian lưu trữ dưới dạng toạ độ,

còn thông tin thuộc tính sẽ được mã hoá. Khi thành lập bản đồ địa chính cần

phải quan tâm đầy đủ đến các yêu cầu cơ bản sau:

Chọn tỷ lệ bản đồ địa chính phù hợp với vùng đất và loại đất. Ngoài ra,

bản đồ địa chính cần thể hiện đầy đủ và chính xác các yếu tố: Giao thông, thủy

lợi, thông tin, địa vật đặc trưng... Ở những vùng có độ chênh cao cần thể hiện

cả về mặt địa hình.

- Các yếu tố pháp lý được điều tra, được thể hiện chính xác và chặt chẽ.

Bản đồ địa chính phải có hệ thống tọa độ thống nhất, có phép chiếu phù hợp để

các yếu tố trên bản đồ biến dạng nhỏ nhất.

- Cơ bản bản đồ địa chính có 2 loại:

+ Bản đồ địa chính gốc: Là bản đồ được đo vẽ thể hiện hiện trạng sử

dụng đất, là tài liệu cơ sở cho biên tập, biên vẽ và đo vẽ bổ sung thành lập bản

đồ địa chính theo đơn vị cấp xã.

+ Bản đồ địa chính: là bản đồ thể hiện trọn các thửa đất, xác định ranh

giới, diện tích, loại đất của mỗi thửa đất theo thống kê của từng chủ sử dụng và

được hoàn chỉnh phù hợp với các số liệu trong hồ sơ địa chính.

2.1.3. Các yếu tố cơ bản và nội dung bản đồ địa chính

* Các yếu tố cơ bản của bản đồ địa chính

Một số yếu tố cơ bản và các yếu tố phụ khác có liên quan của bản đồ địa

chính mà chúng ta cần phải phân biệt và hiểu rõ bản chất.

Yếu tố điểm: Điểm chỉ một vị trí được đánh dấu ở thực địa bằng mốc.

Trong thực tế đó là các điểm trắc địa, các điểm đặc trưng của địa vật, chúng ta

cần chú ý quản lý dấu mốc thể hiện điểm ở thực địa và toạ độ của chúng.

Yếu tố đường: Đó là các đoạn thẳng hay những đường cong. Đối với đoạn

thẳng cần xác định và quản lý toạ độ hai điểm đầu và cuối. Đối với đường gấp

khúc và Các đường cong cần quản lý toạ độ các điểm đặc trưng của nó và đưa

về dạng hình học cơ bản để có thể quản lý các yếu tố đặc trưng.

Thửa đất: là một mảnh đất tồn tại ở thực địa được giới hạn bởi một đường

bao khép kín, có diện tích xác định, thuộc một chủ sở hữu hoặc chủ sử dụng

nhất định. Trong mỗi thửa đất có thể có một hoặc một số loại đất.

Thửa đất phụ: Trên mỗi thửa đất lớn có thể tồn tại các thửa nhỏ có đường

ranh giới phân chia không ổn định, có các khu được sử dụng vào các mục đích

khác nhau, mức tính thuế khác nhau. Loại thửa này gọi là thửa đất phụ hay đơn

vị tính thuế.

Lô đất: Là vùng đất gồm một hoặc nhiều loại đất. Thông thường lô đất

được giới hạn bởi các con đường kênh mương, sông ngòi. Đất đai được chia lô

theo điều kiện tương đồng nhất định (độ cao, độ dốc,... mục đích sử dụng).

Khu đất, xứ đồng: Đó là vùng đất gồm nhiều thửa đất, nhiều lô đất. Khu

đất và xứ đồng thường có tên gọi riêng được đặt từ lâu.

Thôn, bản, xóm, ấp: Đó là các cụm dân cư, cộng đồng người cùng sống

và lao động sản xuất trên một vùng đất. Các cụm dân cư thường có sự kết mạnh

về các yếu tố dân tộc, tôn giáo nghề nghiệp...

Xã, phường: Là đơn vị hành chính cơ sở gồm nhiều thôn, bản, tổ dân phố.

Đó là đơn vị hành chính có đầy đủ các tổ chức quyền lực để thực hiện chức năng

quản lý nhà nước một cách toàn diện trong phạm vi lãnh thổ của mình.

* Nội dung của bản đồ địa chính

Bản đồ địa chính là tài liệu chủ yếu trong bộ hồ sơ địa chính vì vậy trên

bản đồ cần thể hiện đầy đủ các yếu tố đáp ứng yêu cầu của quản lý đất đai:

Điểm khống chế tọa độ và độ và độ cao: Trên bản đồ cần thể hiện đầy đủ

các điểm khống chế các cấp, lưới tọa độ địa chính cấp 1, cấp 2 và các điểm

khống chế đo vẽ có chôn mốc ở thực địa để sử dụng lâu dài. Đây là yếu tố dạng

điểm cần thể hiện chính xác đến 0,1 mm trên bản đồ.

Địa giới hành chính các cấp: Cần thể hiện chính xác đường địa giới quốc

gia, địa giới hành chính các cấp Tỉnh, Huyện, Xã, các mốc địa giới hành chính,

các điểm ngoặt của đường địa giới. Khi đường địa giới cấp thấp trùng với đường

địa giới cấp cao hơn thì ưu tiên biểu thị đường địa giới cấp cao hơn. Các đường

địa giới phải phù hợp với hồ sơ địa giới đang được lưu thông trong các cơ quan

nhà nước.

Ranh giới thửa đất: Thửa đất là yếu tố cơ bản của bản đồ địa chính. Ranh

giới thửa đất được thể hiện trên bản đồ bằng đường viền khép kín dạng đường

gấp khúc hoặc đường cong. Để xác định vị trí thủa đất cần đo vẽ chính xác các

điểm đặc trưng trên đường ranh giới của nó như điểm góc thửa điểm ngoặt,

điểm cong của đường biên. Đối với mỗi thửa đất, trên bản đồ còn phải thể hiện

đầy đủ 3 yếu tố là số thửa, diện tích và phân loại đất theo mục đích sử dụng.

Loại đất: Tiến hành phân loại và thể hiện 5 loại đất chính là đất nông

nghiệp, đất lâm nghiệp, đất ở, đất chuyên dùng và đất chưa sử dụng. Trên bản

đồ địa chính cần phân loại đến từng thửa đất, từng loại đất chi tiết.

Công trình xây đựng trên đất: Khi đo vẽ bản đồ địa chính tỷ lệ lớn ở

vùng đất thổ cư, đặc biệt là ở khu vực đô thị thì trên từng thửa đất còn phải thể

hiện chính xác ranh giới các công trình xây dựng cố định như nhà ở, nhà làm

việc,... Các công trình được xây dựng theo mép tường phía ngoài. Trên vị trí

công trình còn biểu thị tính chất công trình như gạch nhà, nhà bê tông, nhà

nhiều tầng.

Ranh giới sử dụng đất: Trên bản đồ cần thể hiện ranh giới các khu dân

cư, ranh giới lãnh thổ sử dụng đất của các doanh nghiệp, của các tổ chức xã

hội, doanh trại quân đội,...

Hệ thống giao thông: Cần thể hiện tất cả các loại đường sắt, đường bộ,

đường trong làng, đường ngoài đồng, đường phố, ngõ phố,... Đo vẽ chính xác

vị trí tim đường, mặt đường, chỉ giới đường, các công trình cấu cống trên đường

và tính chất cong đường. Giới hạn thể hiện hệ thông giao thông là chân đường,

đường có độ rộng lớn hơn 0,5 mm trên bản đồ phải vẽ hai nét, nếu độ rộng nhỏ

hơn 0,5 mm thì vẽ một nét và ghi chú độ rộng.

Mạng lưới thủy văn: Thể hiện hệ thông sông ngòi, kênh mương, ao hồ,...

Đo vẽ theo mức nước cao nhất hoặc mức nước tại thời điểm đo vẽ. Độ rộng lớn

hơn 0,5 mm trên bản đồ phải vẽ hai nét, nếu độ rộng nhỏ hơn 0,5 mm thì trên

bản đồ vẽ một nét theo đường tim của nó. Khi đo vẽ trong khu vực dân cư thì

phải vẽ chính xác các rãnh thoát nước công cộng. Sông ngòi, kênh mương cần

phải ghi chú tên riêng và hướng nước chảy.

Địa vật quan trọng: Trên bản đồ cần thể hiện các địa vật có ý nghĩa định

hướng.

Mốc giới quy hoạch: Thể hiện đầy đủ mốc giới quy hoạch, chỉ giới quy

hoạch, hành lang an toàn giao thông, hành lang bảo vệ đường điện cao thế, bảo

vệ đê điều.

Dáng đất: Khi đo vẽ bản đồ ở vùng đặc biệt còn phải thể hiện dáng đất

bằng đường đồng mức hoặc ghi chú độ cao.

2.1.4. Cơ sở toán học của bản đồ địa chính

Để đáp ứng yêu cầu quản lý đất đai, đặc biệt là khi sử dụng hệ thống thông

tin đất đai, bản đồ địa chính trên toàn lãnh thổ phải là một hệ thống thống nhất về

cơ sở toán học và độ chính xác. Muốn vậy phải xây dựng lưới toạ độ thống nhất

và chọn một hệ quy chiếu tối ưu và hợp lý để thể hiện bản đồ. Trong khi lựa chọn

hệ quy chiếu cần đặc biệt ưu tiên giảm nhỏ đến mức có thể ảnh hưởng của biến

dạng phép chiếu đến kết quả thể hiện yếu tố bản đồ.

Thực tế hiện nay có hai lưới chiếu đẳng góc có khả năng sử dụng cho

bản đồ địa chính Việt Nam đó là lưới chiếu Gauss và UTM. Sơ đồ múi chiếu

và đặc điểm biến dạng của hai phép chiếu Gauss và UTM được thể hiện trên

hình sau:

Lưới chiếu Gauss – Kruger

Hình 2.1: Lưới chiếu Gauss-Kruger

Lưới này được thiết lập theo các điều kiện sau:

Thể elipxoid quả đất Kraxovski (1946) với:

- Bán trục lớn a = 6378245m

- Bán trục nhỏ b = 6356863.01877m

- Độ dẹt = 1/298.3

- Hằng số lưới chiếu k = 1.000 tức là tỷ số chiều dài trên kinh tuyến giữa

không thay đổi (m = 1)

- Bề mặt của elipxoid quả đất được chia ra các múi có kinh độ bằng nhau:

60 múi mỗi múi 60 (hoặc 120 múi mỗi múi 30). Mỗi múi được ký hiệu bằng

chữ số Ả rập đến 60. Biến dạng lớn nhất ở vùng gần kinh tuyến biên của hai

múi chiếu và gần xích đạo.

Phép chiếu UTM

Hình 2.2: Phép chiếu UTM

- Lợi thế cơ bản của lưới chiếu UTM là biến dạng qua phép chiếu nhỏ và

tương đối đồng nhất. Tỷ lệ độ dài trên kinh tuyến trục múi 60 là m0 = 0,9996,

trên hai kinh tuyến đối xứng nhau cách nhau khoảng 1,50 so với kinh tuyến m

= 1, trên kinh tuyến biên của múi chiếu m>1. Ngày nay nhiều nước phương Tây

và trong vùng Đông Nam Á dùng múi chiếu UTM và Elipxoid WGS84. Ngoài

ưu điểm cơ bản là biến dạng nhỏ, nếu dùng múi chiếu UTM sẽ thuận lợi hơn

trong công việc sử dụng một số công nghệ của phương Tây và tiện liên hệ toạ

độ Nhà nước Việt Nam với hệ toạ độ quốc tế.

- Bản đồ địa chính của Việt Nam được thành lập trước năm 2000 đều sử

dụng phép chiếu Gauss. Tháng 7 năm 2000 Tổng cục Địa chính đã công bố và

đưa vào sử dụng hệ quy chiếu và hệ toạ độ nhà nước VN-2000.

- Tham số chính của hệ VN-2000 gồm có:

- Bán trục lớn a = 6378137,0m

- Độ dẹt = 1/298,25723563

- Tốc độ quay quanh trục w = 7292115,0x10-11rad/s

- Hằng số trọng trường trái đất GM = 3986005.108m3s.

Điểm gốc toạ độ quốc gia N00 đặt tại Viện Công Nghệ Địa chính, đường

Hoàng Quốc Việt, Hà Nội.

Để đảm bảo chắc chắn cho khu vực đo vẽ bản đồ địa chính cấp tỉnh hoặc

thành phố không cách xa kinh tuyến trục của múi chiếu quá 80km, trong quy phạm

quy định cụ thể kinh tuyến trục cho từng tỉnh riêng biệt. Hiện nay cả nước có 63

tỉnh và thành phố, có nhiều tỉnh nằm trên cùng một kinh tuyến, vì vậy mỗi tỉnh

được chỉ định chọn một trong 10 kinh tuyến trục từ 1030 đến 1090.

2.1.5. Phương pháp chia mảnh bản đồ địa chính

* Chia mảnh bản đồ

- Bản đồ địa chính tỷ lệ 1:10000

Hiện nay nước ta đang sử dụng phương pháp chia mảnh bản đồ địa chính

theo ô vuông tọa độ thẳng góc. Mảnh bản đồ địa chính, tỷ lệ 1:10000 được xác

định như sau:

Chia mặt phẳng chiếu hình thành các ô vuông, mỗi ô vuông có kích thước

thực tế là 6 x 6 ki lô mét (km) tương ứng với một mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ

1:10000. Kích thước khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ

1:10000 là 60 x 60 cm, tương ứng với diện tích là 3600 héc ta (ha) ở thực địa

[3].

Số hiệu của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:10000 gồm 08 chữ số: 02 số

đầu là 10, tiếp sau là dấu gạch nối (-), 03 số tiếp là 03 số chẵn km của tọa độ

X, 03 chữ số sau là 03 số chẵn km của tọa độ Y của điểm góc trái phía trên

khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính.

- Bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000

Chia mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:10000 thành 04 ô vuông, mỗi ô vuông

có kích thước thực tế là 3 x 3 km tương ứng với một mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ

1:5000. Kích thước khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000

là 60 x 60 cm, tương ứng với diện tích là 900 ha ngoài thực địa.

Số hiệu của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000 gồm 06 chữ số: 03 số đầu

là 03 số chẵn km của toạ độ X, 03 chữ số sau là 03 số chẵn km của toạ độ Y của

điểm góc trái phía trên khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính.

- Bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000

Chia mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000 thành 09 ô vuông, mỗi ô vuông

có kích thước thực tế 1 x 1 km tương ứng với một mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ

1:2000. Kích thước khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000

là 50 x 50 cm, tương ứng với diện tích 100 ha ngoài thực địa.

Các ô vuông được đánh số thứ tự bằng chữ số Ả Rập từ 1 đến 9 theo

nguyên tắc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Số hiệu của mảnh bản đồ địa

chính tỷ lệ 1:2000 bao gồm số hiệu mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000, gạch

nối (-) và số thứ tự ô vuông.

- Bản đồ địa chính tỷ lệ 1:1000

Chia mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000 thành 04 ô vuông, mỗi ô vuông

có kích thước thực tế 0,5 x 0,5 km tương ứng với một mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ

1:1000. Kích thước khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:1000

là 50 x 50 cm, tương ứng với diện tích 25 ha ngoài thực địa.

Các ô vuông được đánh thứ tự bằng chữ cái a, b, c, d theo nguyên tắc từ

trái sang phải, từ trên xuống dưới. Số hiệu mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:1000

bao gồm số hiệu mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000, gạch nối (-) và số thứ tự

ô vuông.

- Bản đồ tỷ lệ 1:500

Chia mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000 thành 16 ô vuông, mỗi ô vuông

có kích thước thực tế 0,25 x 0,25 km tương ứng với một mảnh bản đồ địa chính

tỷ lệ 1:500. Kích thước khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ

1:500 là 50 x 50 cm, tương ứng với diện tích 6,25 ha ngoài thực địa.

Các ô vuông được đánh số thứ tự bằng chữ số Ả Rập từ 1 đến 16 theo

nguyên tắc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Số hiệu mảnh bản đồ địa chính

tỷ lệ 1:500 bao gồm số hiệu mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000, gạch nối (-)

và số thứ tự ô vuông trong ngoặc đơn.

- Bản đồ tỷ lệ 1:200

Chia mảnh bản đồ địa chính 1:2000 thành 100 ô vuông, mỗi ô vuông có

kích thước thực tế 0,10 x 0,10 km, tương ứng với một mảnh bản đồ địa chính

tỷ lệ 1:200. Kích thước khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính tỷ

lệ 1:200 là 50 x 50 cm, tương ứng với diện tích 1,00 ha ngoài thực địa.

Các ô vuông được đánh số thứ tự bằng chữ số Ả Rập từ 1 đến 100 theo

nguyên tắc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Số hiệu mảnh bản đồ địa chính

tỷ lệ 1:200 bao gồm số hiệu mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000, gạch nối (-)

và số thứ tự ô vuông [3].

Bảng 2.1: Tóm tắt một vài thông số phân mảnh bản đồ

Cơ sở

Kích thước

Ký hiệu

Tỷ lệ

Kích thước

Diên tích

để chia

bản vẽ

thêm

Ví dụ

bản đồ

thực tế (m)

đo vẽ (ha)

mảnh

(cm)

vào

1:10000

1:25000

60*60

6000*6000

3600

10-230 302

1:5000

1:10000

60*60

3000*3000

230 302

900 1:2000

1:5000

50*50

100*100

1..9

230 302-6

100 1:1000

1:2000

50*50

500*500

A,b,c,d 230 302-6-b

25 1:500

1:2000

50*50

250*250

6,25

(1)..(16) 230 302-6-(14)

1:200

1:2000

50*50

100*100

1,0

14100 230 302-6-95

Nguồn:Bộ Tài Nguyên và Môi Trường năm 2013)[3]

* Tỷ lệ bản đồ địa chính

Tùy theo từng khu vực cụ thể, căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ của công tác

quản lý nhà nước về đất đai, giá trị kinh tế sử dụng đất, mức độ khó khăn của

từng khu vực, mật độ thửa trung bình trên 1 ha, tính chất quy hoạch của từng

vùng trong đơn vị hành chính để lựa chọn tỷ lệ đo vẽ bản đồ sao cho phù hợp,

không nhất thiết trong mỗi đơn vị hành chính phải lập bản đồ địa chính cùng tỷ

lệ nhưng phải xác định tỷ lệ cơ bản cho đo vẽ bản đồ địa chính ở mỗi đơn vị

hành chính cấp xã và quy định chung về đo vẽ bản đồ như sau:

Khu vực đất sản xuất nông nghiệp, đất nuôi trồng thuỷ sản, đất làm muối,

đất nông nghiệp khác: tỷ lệ đo vẽ cơ bản là 1:2000 và 1:5000. Đối với khu vực

đất sản xuất nông nghiệp mà phần lớn các thửa đất nhỏ, hẹp hoặc khu vực đất

nông nghiệp xen kẽ trong khu vực đất đô thị, trong khu vực đất ở chọn tỷ lệ đo

vẽ bản đồ là 1:1000 hoặc 1:500 và phải được quy định rõ trong thiết kế kỹ thuật

- dự toán công trình.

Khu vực đất phi nông nghiệp mà chủ yếu là đất ở và đất chuyên dùng:

+ Các thành phố lớn, các khu vực có các thửa đất nhỏ hẹp, xây dựng chưa

theo quy hoạch, khu vực giá trị kinh tế sử dụng đất cao tỷ lệ đo vẽ cơ bản là

1:200 hoặc 1:500.

+ Các thành phố, thị xã, thị trấn lớn, các khu dân cư có ý nghĩa kinh tế,

văn hoá quan trọng tỷ lệ đo vẽ cơ bản là 1:500 hoặc 1:1000.

+ Các khu dân cư nông thôn tỷ lệ đo vẽ cơ bản là 1:1000 hoặc 1:2000.

Khu vực đất lâm nghiệp, đất trồng cây công nghiệp tỷ lệ đo vẽ cơ bản là 1:5000

hoặc 1:10000.

Khu vực đất chưa sử dụng: thường nằm xen kẽ giữa các loại đất trên nên

được đo vẽ và biểu thị trên bản đồ địa chính đo vẽ cùng tỷ lệ. Khu vực đất đồi,

núi, khu duyên hải có diện tích đất chưa sử dụng lớn tỷ lệ đo vẽ cơ bản là

1:10000.

Khu vực đất chuyên dùng, đất tôn giáo, tín ngưỡng, đất nghĩa trang,

nghĩa địa, đất sông, suối, đất có mặt nước chuyên dùng, đất phi nông nghiệp;

thường nằm xen kẽ giữa các loại đất trên nên được đo vẽ và biểu thị trên bản

đồ địa chính đo vẽ cùng tỷ lệ cho toàn khu vực.

Cơ sở để chọn tỷ lệ đo vẽ cơ bản và tỷ lệ trích đo phải nêu chi tiết trong

thiết kế kỹ thuật - dự toán công trình thành lập bản đồ địa chính và hồ sơ địa

chính của đơn vị hành chính hay khu vực [3].

* Độ chính xác tỷ lệ bản đồ địa chính

Do khoảng cách nhìn từ mắt là 25 cm, mắt người bình thường có thể

phân biệt được khoảng cách giữa 2 điểm là 0,1 mm trên bản đồ được coi là độ

chính xác của tỷ lệ bản đồ.

Độ chính xác được thể hiện qua bảng 2.2:

Bảng 2.2: Độ chính xác của tỷ lệ bản đồ

Tỷ lệ bản đồ Độ chính xác của tỷ lệ bản đồ (m)

1/200 0,02

1/500 0,05

1/1000 0,1

1/2000 0,3

(Nguồn: Tổng cục địa chính, 1999)[12]

2.2. Các phương pháp thành lập bản đồ địa chính hiện nay

Hiện nay khi đo vẽ thành lập bản đồ địa chính ta có thể chọn một trong

các phương pháp sau:

Đo vẽ trực tiếp ngoài thực địa bằng các loại máy kinh vĩ (có thể là máy

kinh vĩ quang học hoặc máy toàn đạc điện tử) gọi là phương pháp toàn đạc.

Thành lập bằng phương pháp đo vẽ ảnh chụp từ máy bay kết hợp đo vẽ

trực tiếp ngoài thực địa hay phương pháp ảnh hàng không.

Thành lập bằng phương pháp biên tập, biên vẽ và đo vẽ bổ sung chi tiết

trên nền bản đồ địa hình cùng tỷ lệ.

Phương pháp toàn đạc: Phương pháp toàn đạc là phương pháp xác định

vị trí tương đối của các điểm chi tiết địa vật so với điểm khống chế đo vẽ bằng

máy kinh vĩ hoặc máy toàn đạc điện tử.

Phương pháp bàn đạc: Đo góc nằm ngang người ta ghim giấy vẽ trên ván

bàn đạc, đặt ván vẽ vào vị trí nằm ngang, hướng ống kính máy đến các điểm đo

và kẻ hướng đến các điểm đo theo cạnh và thước máy bàn đạc. Bản đồ được

thành lập và đối chiếu ngoài thực địa để đảm bảo chất lượng bản đồ.

Thành lập bản đồ địa chính bằng phương pháp biên tập, biên vẽ và bổ

sung chi tiết từ bản đồ địa hình cùng tỷ lệ. Phương pháp này thực chất là biên

tập lại các yếu tố nội dung của bản đồ địa hình phù hợp với nội dung bản đồ

địa chính mới ở thời điểm đo vẽ.

2.3. Thành lập lưới khống chế trắc địa

* Quy định chung

Lưới địa chính được xây dựng bằng phương pháp đường chuyền hoặc

bằng công nghệ GPS theo đồ hình lưới tam giác dày đặc, đồ hình chuỗi tam

giác, tứ giác để làm cơ sở phát triển lưới khống chế đo vẽ.

Dù thành lập lưới địa chính bằng phương pháp nào cũng phải đảm bảo

độ chính xác sau bình sai theo quy định sau:

Bảng 2.3: Chỉ tiêu kỹ thuật thành lập lưới địa chính

Các chỉ tiêu kỹ thuật Chỉ tiêu kỹ thuật STT

Trị tuyệt đối của sai số trung phương vị trí điểm sau ≤ 5 cm 1

bình sai

(Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2014) [2]

Lưới địa chính phải được đo nối với ít nhất 2 điểm toạ độ Nhà nước có

độ chính xác từ điểm địa chính cơ sở hoặc từ điểm hạng IV Nhà nước trở lên.

Trước khi thiết kế lưới phải tiến hành khảo sát thực địa để chọn phương pháp

xây dựng lưới phù hợp và phải lưu ý sao cho thuận tiện cho phát triển lưới

khống chế đo vẽ.

2.4. Thành lập đường chuyền kinh vĩ

Lưới khống chế đo vẽ được xây dựng dựa vào các điểm cơ sở, điểm địa

chính của khu đo. Lưới được đo dẫn đồng thời cả toạ độ và độ cao, có hai cấp

hạng lưới và lưới kinh vĩ cấp 1 và lưới kinh vĩ cấp 2.

Lưới kinh vĩ cấp 1 được phát triển từ các điểm có toạ độ chính xác từ

điểm địa chính trở lên.

Lưới kinh vĩ cấp 2 được phát triển từ các điểm có toạ độ, độ cao có độ

chính xác từ điểm kinh vĩ cấp 1 trở lên.

2.5. Đo vẽ chi tiết, thành lập bản đồ

2.5.1 Đo vẽ chi tiết và xử lý số liệu

I. Để đo vẽ chi tiết các đối tượng dạng điểm, tuyến, khối. Làm cơ sở số

liệu thành lập bản đồ địa chính chính quy, hiện nay có rất nhiều phương pháp

đo như. Phương pháp GPS động, phương pháp giao hội cạnh, phương pháp

giao hội góc, phương pháp toạ độ cực, vv… Nhưng với khối lượng điểm chi

tiết nhiều và đòi hỏi độ chính xác cao và thường được áp dụng nhiều nhất đó là

phương pháp toạ độ cực tốc độ nhanh và hiệu quả nhất.

Phương pháp đo toạ độ cực các điểm chi tiết:

Trên thực tế có 2 điểm khống chế đã có toạ độ, độ cao phục vụ cho việc

đo chi tiết (điểm A01, A02), ta đặt máy tại điểm khống chế A01, cân bằng máy

đưa tâm máy trùng với tâm điểm A01. Tại điểm A02 ta dựng tiêu được định

tâm bằng tâm quang học, máy ở điểm A01 quay ống kính ngắm vào tâm tiêu

A02 và đưa bàn độ bằng về 000’00”00”” ta đo kiểm tra lại chiều dài từ đểm

A01 đến điểm A02. Quay máy về điểm chi tiết cần đo ta đo ra được góc ngang,

góc đứng chiều dài. Tất cả các số liệu đo được ghi vào bộ nhớ riêng của máy

toàn đạc điện tử.

Phương pháp tính toạ độ điểm chi tiết:

Toạ độ các điểm chi tiết được tính theo công thức sau:

XP = XA1 + DXA1-P

YP = YA1 + DYA1-P

Trong đó DXA1-P = Cos aA1 - P * S DYA1-P = Sin aA1 - P * S

II. Phương pháp đo vẽ BDDC bằng máy toàn đạc điện tử

Đặc điểm và chức năng của máy toàn đạc điện tử trong đo vẽ chi tiết

Máy toàn đạc điện tử (Total Station) cho phép ta giải quyết nhiều bài toán trắc

địa, địa chính, địa hình và công trình, ở đây trong đề tài tốt nghiệp Em chỉ trình

bày những vấn đề liên quan đến việc đo vẽ bản đồ địa chính.

Cấu tạo của máy toàn đạc điện tử là sự ghép nối giữa 3 khối chính là máy

đo xa điện tử EDM, máy kinh vĩ số DT với bộ vi sử lý trung tâm CPU.(Central

Processing Unit- Micropocessor).

Đặc trưng cơ bản của khối EDM là xác định khoảng cách nghiêng D từ

điểm đặt máy đến điểm đặt gương phản xạ (điểm chi tiế), còn đối với kinh vĩ

số DT là các định trị số hướng ngang (hay góc bằng) và góc đứng v (hay thiên

đỉnh z). Bộ vi xử lý CPU cho phép nhập các dữ liệu như hằng số máy (K), số

liệu khí tượng môi trường đo (nhiệt độ, áp xuất), toạ độ và độ cao (X,Y,H) của

trạm đặt máy và của điểm định hướng, chiều cao máy (im), chiều cao gương

(lg). Nhờ sự trợ giúp của các phần mềm tiện ích cài đặt trong CPU mà với các

dữ liệu trên sẽ cho ta số liệu toạ độ và độ cao của điểm chi tiết. Số liệu này có

thể được hiển thị trên màn hình tinh thể, hoặc lưu trữ trong bộ nhớ trong (RAM-

Random Access Memory) hoặc bộ nhớ ngoài (gọi là field book- sổ tay điện tử)

và sau đó được trút qua máy tính. Việc biên tập bản đồ gốc được thực hiện nhờ

các phần mềm chuyên dụng của các thông tin địa lý (GIS) cài đặt trong máy

tính.

Quy trình đo vẽ chi tiết và sử lý số liệu tại máy toàn đạc điện tử

Công tác chuẩn bị máy móc

Tại một trạm đo cần có một máy toàn đạc điện tử, một bộ nhiệt kế và áp

kế (có một số máy tự cảm ứng mà không cần đo nhiệt độ, áp xuất), một thước

thép 2m để đo chiều cao máy và gương phản xạ. Tại điểm định hướng, để đảm

bảo độ chính xác phải có giá ba chân gắn bảng ngắm hoặc gương phản xạ với

bộ cân bằng dọi tâm quang học. Tại các điểm chi tiết có thể dùng gương sào.

Các máy móc thiết bị phải được kiểm nghiệm và điều chỉnh.

Trình tự đo

Tại điểm định hướng B, tiến hành cân bằng và dọi tâm chính xác bảng

ngắm hoặc gương.

Tại trạm đo A:

Tiến hành cân bằng và định tâm máy (đưa máy trùng với tâm mốc). Lắp

pin, mở máy và khởi động máy. Đặt chế độ đo và đơn vị đo.

Đưa ống kính ngắm chính xác điểm định hướng B. Bằng các phím chức

năng nhập các số liệu như hằng số (K), nhiệt độ (t0), áp xuất (P), toạ độ và độ

cao điểm trạm đo A (XA,YA,HA), toạ độ điểm định hướng B (XB,YB), chiều

cao máy im, chiều cao gương sào (lg). Đưa trị số hướng mở đầu về 00'00'00".

Quay ống kính về ngắn tâm gương sào tại điểm chi tiết 1. lúc này máy

sẽ tự động đo và nhập dữ liệu vào CPU các trị số khoảng cách nghiêng DA1,

góc bằng 1(kẹp giữa hướng mở đầu AB và hướng A1) và góc đứng v1 (hoặc

góc thiên đỉnh z1).

Nguyên tắc xử lý Số liệu trong CPU.

Với các lệnh được thực hiện trên bàn phím của máy, bộ xử lý CPU bằng

các phần mềm tiện ích lần lượt thực hiện các bài toán sau:

Tính số gia toạ độ giữa điểm trạm máy A và điểm định hướng B:

XAB = XB - XA YAB = YB - YA

Tính góc định hướng của cạnh mở đầu:

SAB = artg

Tính góc định hướng của cạnh SA1.

SA1 = SAB+ 1

(Vì trị số hướng mở đầu BC đã đạt 00'00'00").

Chuyển cạnh nghiêng DA1 về trị số cạnh ngang SA1:

SA1 = DA1cosv1 hoặc SA1= DA1sinz1

Tính số gia toạ độ giữa điểm đặt máy A và điểm chi tiết 1:

XA1= SA1cos SA1

YA1= SA1sin SA1

Tính toạ độ mặt phẳng của điểm chi tiết 1: X1= XA+ XA1 Y1= YA+ XA1

Tính chênh cao giữa điểm đặt máy A và điểm chi tiết 1:

HA1 = SA1tgv + v1 + im- lg

Hoặc HA1 = SA1cotgZ1 + im- lg

Tính độ cao điểm chi tiết 1: H1 = HA+hA1

Như vậy số liệu toạ độ không gian ba chiều (x, y, H) của điểm chi tiết 1

được CPU tự động tính toán. Số liệu này có thể được biểu thị trên màn hình

tinh thể hoặc lưu giữ trong bộ nhớ trong hoặc bộ nhớ ngoài (Field book).

2.6. Phần mềm ứng dụng trong thành lập bản đồ địa chính

Ngày nay cùng với sự phát triển của ngành điện tử tin học, các máy tính,

các thiết bị đo, máy vẽ kỹ thuật số không ngừng hoàn thiện. Trên cơ sở đã người

ta xây dựng, tổ chức dữ liệu bản đồ mà máy tính có thể đọc và thể hiện dưới

dạng hình ảnh bản đồ. Vì vậy, việc ứng dụng các phần mềm CAD, GIS, LIS đã

tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập bản đồ số.

2.6.1. Pphần mềm MicroStation

- MicroStation là môi trường đồ hoạ làm nền để chạy các modul phần

mềm ứng dụng khác như: GEOVEC, IRASB, IRASC, MSFC, MRFClean,

MRFFlag, FAMIS.... Các công cụ của MicroStation được sử dụng để số hoá

các đối tượng trên nền ảnh quét (raster), sửa chữa, biên tập dữ liệu và trình bày

bản đồ. MicroStation có một giao diện đồ hoạ bao gồm nhiều cửa sổ, menu,

bảng công cụ, các công cụ làm việc với đối tượng đồ hoạ đầy đủ và mạnh giúp

thao tác với dữ liệu đồ hoạ nhanh chóng, đơn giản, thuận lợi cho người sử dụng.

2.6.2. Phần mềm Famis

Giới thiệu chung

Famis là phần mềm: “Tích hợp đo vẽ và thành lập bản đồ địa chính”

(Field Work And Cadstral Mapping Intergraphted Software - Famis). Đây là hệ

thống phần mềm được Tổng cục Địa chính ban hành năm 1998 và áp dụng cho

tất cả các Sở địa chính trong toàn quốc nhằm thống nhất hoá công nghệ và

chuẩn hoá số liệu để thống nhất quản lý việc lập bản đồ và hồ sơ địa chính.

Hệ thống phần mềm chuẩn thống nhất này gồm 2 phần mềm lớn:

Phần mềm Famis có khả năng:

+ Xử lý số liệu đo ngoại nghiệp, xây dựng, xử lý và quản lý bản đồ địa

chính số.

+ Đảm nhận công đoạn từ sau khi đo vẽ ngoại nghệp nghiệp đến hoàn

chỉnh một hệ thống bản đồ địa chính số. Cơ sở dữ liệu bản đồ địa chính kết hợp

với cơ sở dữ liệu hồ sơ địa chính để thành lập một cơ sở dữ liệu về bản đồ số

và hồ sơ địa chính thống nhất.

Hệ quản trị cơ sở dữ liệu hồ sơ địa chính - CadDB là phần mềm thành

lập quản lý thông tin về hồ sơ địa chính, hỗ trợ công tác thanh tra, kiểm tra,

quản lý sử dụng đất. Cấp GCNQSD đất, thống kê tình hình sử dụng đất.

Chức năng của phần mềm Famis được chia làm 2 chức năng lớn: Các

chức năng làm việc với cơ sở dữ liệu trị đo.

+ Quản lý khu đo: FAMIS quản lý các số liệu đo theo khu đo. Một đơn

vị hành chính có thể được chia thành nhiều khu đo. Số liệu đo trong 1 khu có

thể lưu trong 1 hoặc nhiều file dữ liệu. Người dùng có thể tự quản lý toàn bộ

các file dữ liệu của mình một cách đơn giản, không nhầm lẫn.

+ Thu nhận số liệu trị đo: Trị đo được lấy vào theo những nguồn tạo số

liệu phổ biến nhất ở Việt nam hiện nay:

+ Từ các sổ đo điện tử (Electronic Field Book) TOPCON.

+ Từ các số liệu đo thủ công được ghi trong sổ đo.

+ Từ phần mềm xử lý trị đo phổ biến TOPCOM, TD của xí nghiệp bản

đồ nông nghiệp 1.

+ Xử lý hướng đối tượng: Phần mềm cho phép người dùng bật/ tắt hiển

thị các thông tin cần thiết của trị đo lên màn hình. Xây dựng bộ mã chuẩn. Bộ

mã chuẩn bao gồm hai loại mã: Mã định nghĩa đối tượng và mã điều khiển.

Phần mềm có khả năng xây dựng bản đồ tự động khi xử lý mã.

+ Giao diện hiển thị, sửa chữa rất tiện lợi, mềm dẻo. FAMIS cung cấp

phương pháp để hiển thị, tra cứu và sửa chữa trị đo.

Phương pháp 1: Qua giao diện tương tác đồ họa màn hình. Người dùng

chọn trực tiếp từng đối tượng cần sửa chữa qua hiển thị của nó trên màn hình.

Phương pháp 2: Qua bảng danh sách các trị đo. Mỗi một trị đo tương ứng

với một bản ghi trong bảng này.

+ Bình sai trắc địa: FAMIS có khả năng bình sai trị đo theo phương pháp

bình phương tối thiểu. Kết quả sau khi bình sai được hiển thị lên màn hình.

+ Xuất số liệu: Số liệu trị đo có thể được in ra các thiết bị khác nhau:

máy in, máy vẽ. Các số liệu này cũng có thể xuất ra dưới các dạng file số liệu

khác nhau để có thể trao đổi với các hệ thống phần mềm khác như SDR.

+ Quản lý và xử lý các đối tượng bản đồ: Các đối tượng bản đồ được

sinh ra qua: tự động xử lý mã hoặc do người sử dụng vẽ vào qua vị trí các điểm

đo.

Từ các công nghệ xây dựng bản đồ số:

FAMIS giao tiếp trực tiếp với một số công nghệ xây dựng bản đồ số hiện

đang được sử dụng ở Tổng cục Địa chính nhờ: ảnh số (IMAGE STATION),

ảnh đơn (IRASC, MGE-PC), vector hóa bản đồ (GEOVEC MGE-PC)

+ Quản lý các đối tượng bản đồ theo phân lớp chuẩn. FAMIS cung cấp

bảng phân loại các lớp thông tin của bản đồ địa chính. Việc phân lớp và cách

hiển thị các thông tin tuân thủ theo quy định của Tổng cục Địa chính.

+ Tạo vùng, tự động tính diện tích. Tự động sửa lỗi. Tự động phát hiện

các lỗi còn lại và cho phép người dùng tự sửa.

+ Hiển thị, chọn, sửa chữa các đối tượng bản đồ. Các chức năng này thực

hiện dựa trên thế mạnh về đồ họa sẵn có của MicroStation nên rất dễ dùng,

phong phú, mềm dẻo, hiệu quả.

+ Đăng ký sơ bộ (quy chủ sơ bộ): Đây là nhóm chức năng phục vụ công

tác quy chủ tạm thời. Gán, hiển thị, sửa chữa các thông tin thuộc tính được gắn

với thửa.

+ Thao tác trên bản đồ địa chính: Bao gồm các chức năng tạo bản đồ địa

chính từ bản đồ gốc. Tự động vẽ khung bản đồ địa chính. Đánh số thửa tự động.

+ Tạo hồ sơ thửa đất: FAMIS cho phép tạo các loại hồ sơ thông dụng về

thửa đất bao gồm: Phiếu xác nhận kết quả hiện trạng thửa đất, Trích lục, Giấy

chứng nhận.

+ Xử lý bản đồ: FAMIS cung cấp một số công cụ thao tác trên bản đồ

thông dụng nhất.

Nắn bản đồ, chuyển từ hệ thống toạ độ này sang hệ thống tọa độ khác

theo các phương pháp nắn affine, porjective.

Tạo bản đồ chủ đề từ trường dữ liệu. Xây dựng các bản đồ theo phân bậc

số liệu. Kết hợp các phương pháp phân bậc trong bản đồ học và khả năng biểu

diễn (tô màu) của MicroStation, Vẽ nhãn bản đồ từ trường số liệu. Các số liệu

thuộc tính gán với các đối tượng bản đồ có thể hiển thị thành các đối tượng đồ

họa. Đây là một chức năng thuận tiện cho trình bày và phân tích bản đồ.

+ Liên kết với cơ sở dữ liệu hồ sơ Địa chính. Nhóm chức năng thực hiện

việc giao tiếp và kết nối với cơ sở dữ liệu và hệ quản trị hồ sơ Địa chính. Các

chức năng này đảm bảo cho phần mềm FAMIS tạo thành một hệ thống thống

nhất.

Quy trình thành lập bản đồ địa chính trên phần mềm famis

Chúng ta có thể tóm tắt quy trình công nghệ thành lập BĐĐC trên phần

Vào cơ sở dữ liệu trị đo

Nhập số liệu

- File TXT - File ACS

Hiển thị, sửa chữa trị đo

Xử lý mã, tạo bản đồ tự động

Sửa chữa đối tượng bản đồ

Lưu trữ bản đồ file DGN

Vào cơ sở dữ liệu bản đồ địa chính

mềm famis như sau:

Sửa chữa lỗi (MRFClean, MRFFlag), tạo vùng

- Tạo bản đồ địa chính

- Đánh số thửa - Vẽ nhãn thửa - Tạo khung bản đồ

Lưu trữ, in bản đồ

Nạp file bản đồ DGN

Hình 2.3: Quy trình thành lập bản đồ địa chính trên phần mềm famis

2.7. Giới thiệu sơ lược về máy toàn đạc điện tử

2.7.1. Đặc điểm và chức năng của máy toàn đạc điện tử

Máy toàn đạc điện tử (Total Station) cho phép ta giải quyết nhiều bài

toán trắc địa, địa chính, địa hình và công trình, ở đây trong đề tài tốt nghiệp Em

chỉ trình bày những vấn đề liên quan đến việc đo vẽ bản đồ địa chính.

Cấu tạo của máy toàn đạc điện tử là sự ghép nối giữa 3 khối chính là máy

đo xa điện tử EDM, máy kinh vĩ số DT với bộ vi sử lý trung tâm CPU. (Central

Processing Unit- Micropocessor).

Đặc trưng cơ bản của khối EDM là xác định khoảng cách nghiêng D từ

điểm đặt máy đến điểm đặt gương phản xạ (điểm chi tiết), còn đối với kinh vĩ