Khóa luận tốt nghiệp đại học ngành Dược học: Bước đầu nghiên cứu thành phần hóa học của cây Cỏ rươi lá bắc (Murdannia bracteata J.K.Morton ex D.Y.Hong)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA Y DƯỢC

------------------

LÊ PHƯƠNG THẢO

BƯỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC

CỦA CÂY CỎ RƯƠI LÁ BẮC

(Murdannia bracteata J.K.Morton ex D.Y.Hong)

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH DƯỢC HỌC

HÀ NỘI – 2020

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Tên tiếng Anh Tên tiếng Việt

Độ dịch chuyển hóa học  (ppm)  (ppm = part per million)

ALT Alanine transaminase

AST Aspartate transaminase

d doublet

13C-NMR

13C Nuclear Magnetic Resonance Spectroscopy

dd double doublet

Phổ cộng hưởng từ hạt nhân cacbon-13

DEPT Phổ DEPT Distortionless Enhancement by Polarization Transfer

D-GalN D-galactosamine N

1,2-di-O-α-linolenoyl-3-O-- dLGG galactopyranosyl-sn-glycerol

EC50 Half Maximal Effective Concentration Nồng độ cho 50% tác dụng tối đa

ESI-MS Electrospray Ionization Mass Spectrometry Khối phổ đo bằng phương pháp ion hóa phun điện tử

EtOAc Ethyl acetate

EtOH Ethanol

FTIR Fourier Transform Infrared Spectroscopy Phổ hồng ngoại biến đổi Fourier

GC-MS Sắc ký khí ghép khối phổ Gas Chromatography-Mass Spectrometry

GLE Galactolipids-enriched Extract of M. bracteata Dịch chiết giàu galactolipid của Murdannia bracteata

1H-NMR

1H Nuclear Magnetic Resonance Spectroscopy

Chữ viết tắt Tên tiếng Anh Tên tiếng Việt

Phổ cộng hưởng từ hạt nhân proton

HE Hexane Extract of M. bracteata Dịch chiết hexan của M. bracteata

HMBC Heteronuclear Multiple Bond Correlation Phổ tương tác dị hạt nhân qua nhiều liên kết

HPLC Sắc ký lỏng hiệu năng cao High Performance Liquid Chromatography

HSQC Heteronuclear Single Quantum Coherence Phổ tương tác dị hạt nhân qua một liên kết

Nồng độ ức chế tối đa một nửa IC50 Half Maximal Inhibitory Concentration

iNOS NO synthase cảm ứng Inducible Nitric Oxide Synthase

IR Infrared Spectroscopy Phổ hồng ngoại

J (Hz) J coupling constant Hằng số ghép

LPS Lipopolysaccharide

ME Methanol Extract of Murdannia bracteata Dịch chiết methanol của M. bracteata

MeOH Methanol

MIC Minimun Inhibitory Concentration Nồng độ ức chế tối thiểu của chất có hoạt tính kháng sinh

singlet s

Selective Index Hệ số chọn lọc SI

Sắc ký lỏng siêu hiệu năng UPLC Ultra Performance Liquid Chromatography

DANH MỤC HÌNH ẢNH

STT Tên hình Trang

Hình 1.1. 5 - 6 Đặc điểm thực vật một số loài thuộc chi Murdannia ở Việt Nam

Hình 1.2. Hoa của một số loài thuộc chi Murdannia 7

Hình 1.3. Đặc điểm cơ quan sinh dưỡng của Murdannia bracteata 8

Hình 1.4. Đặc điểm cơ quan sinh sản của Murdannia bracteata 9

Hình 3.1. Sơ đồ chiết xuất các phân đoạn từ lá cây Cỏ rươi lá bắc 26

Hình 3.2. Sơ đồ phân lập hai hợp chất từ phân đoạn ethyl acetat 27

Hình 3.3. Cấu trúc hóa học của hợp chất CT1 29

Hình 3.4. Cấu trúc hóa học của hợp chất CT2 30

DANH MỤC BẢNG BIỂU

STT Tên bảng Trang

Bảng 1.1. Phân bố các loài thuộc chi Murdannia ở Việt Nam 4 - 5

Bảng 1.2. Một số hợp chất phân lập được từ Murdannia bracteata 11 - 12

Bảng 3.1. 24 - 25 Kết quả định tính các nhóm chất hữu cơ bằng phương pháp hóa học

Bảng 3.2. 28 Số liệu phổ DEPT, 1H- và 13C-NMR của CT1 và chất tham khảo đo trong DMSO

Bảng 3.3. 29 - 30 Số liệu phổ DEPT, 1H- và 13C-NMR của CT2 và chất tham khảo đo trong DMSO

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ............................................................................... 3

1.1. Tổng quan về chi Murdannia ...................................................................... 3

1.1.1. Vị trí phân loại của chi Murdannia................................................... 3

1.1.2. Số lượng loài và sự phân bố các loài thuộc chi Murdannia ............. 3

1.1.3. Đặc điểm thực vật chi Murdannia .................................................... 5

1.2. Tổng quan về loài Murdannia bracteata .................................................... 7

1.2.1. Đặc điểm hình thái loài Murdannia bracteata ................................. 7

1.2.2. Đặc điểm phân bố loài Murdannia bracteata ................................... 9

1.2.3. Thành phần hóa học của Murdannia bracteata ................................ 9

1.2.4. Tác dụng sinh học của Murdannia bracteata ................................. 13

1.2.5. Công dụng của Murdannia bracteata theo y học cổ truyền ........... 16

1.2.6. Sản phẩm có thành phần Murdannia bracteata trên thị trường ..... 16

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............. 17

2.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 17

2.1.1. Nguyên liệu ..................................................................................... 17

2.1.2. Hóa chất, trang thiết bị .................................................................... 17

2.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 18

2.2.1. Phương pháp định tính các nhóm chất hữu cơ có trong lá cây Cỏ rươi lá bắc .................................................................................................. 18

2.2.2. Phương pháp chiết xuất, phân lập và xác định cấu trúc một số hợp chất có trong lá cây Cỏ rươi lá bắc .................................................... 22

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN ...................................................... 24

3.1. Kết quả định tính các nhóm chất bằng phương pháp hóa học .................. 24

3.2. Kết quả chiết xuất, phân lập một số hợp chất trong lá cây Cỏ rươi lá bắc 25

3.2.1. Chiết các phân đoạn từ lá cây Cỏ rươi lá bắc ................................. 25

3.2.2. Phân lập các hợp chất bằng sắc ký cột ........................................... 26

3.2.3. Xác định cấu trúc của các hợp chất phân lập được ........................ 27

3.3. Bàn luận .................................................................................................... 31

3.3.1. Về định tính các nhóm chất ............................................................ 31

3.3.2. Về chiết xuất và phân lập ................................................................ 32

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................... 36

MỞ ĐẦU

Nhờ có vị trí địa lý thuận lợi, khí hậu nhiệt đới cùng độ ẩm cao, Việt Nam sở hữu một hệ sinh thái vô cùng phong phú và đa dạng. Cây cối sinh trưởng, phát triển mạnh, là nguồn tài nguyên quan trọng cho tiềm năng về dược liệu. Theo ước tính nước ta có trên 12000 loài thực vật bậc cao, trong số đó có khoảng 4000 loài được sử dụng làm thuốc [5].

Ngày nay, khi nhu cầu về thuốc có nguồn gốc dược liệu ngày càng tăng, việc đi sâu vào nghiên cứu, xác minh các kinh nghiệm của y học cổ truyền và tìm kiếm các hợp chất tự nhiên có hoạt tính sinh học cao đang rất được thế giới quan tâm [1]. Đặc biệt đối với Việt Nam, một đất nước giàu tài nguyên dược liệu, thì xu hướng phát triển các sản phẩm từ tự nhiên là một hướng đi đúng đắn. Thảo dược là đối tượng lý tưởng để các nhà khoa học sàng lọc và tìm ra các hoạt chất mới cho tác dụng mạnh, độc tính thấp, giảm thiểu chi phí nghiên cứu phát triển so với tổng hợp hóa học. Mỗi cây thuốc có chứa một hỗn hợp các hợp chất khác nhau, tuy nhiên trong mọi trường hợp hầu hết chưa xác định rõ hợp chất nào cho tác dụng điều trị. Chính vì vậy, việc nghiên cứu thành phần hóa học của các loài cây đem lại ý nghĩa khoa học và giá trị thực tiễn cao. Những tiến bộ trong định tính và định lượng các phân tử thuốc từ thực vật giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa các thành phần và tác dụng của chúng.

Cây Cỏ rươi lá bắc thuộc chi Murdannia, một trong những chi lớn nhất của họ Thài lài (Commelinaceae). Chi này phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới và ôn đới ấm [18], thích hợp với khí hậu nóng ẩm; ở Việt Nam có 16 loài, trong đó 7 loài được sử dụng làm thuốc [2]. Cỏ rươi lá bắc, tên khoa học Murdannia bracteata J.K.Morton ex D.Y.Hong, tìm thấy ở Trung Quốc, Lào, Thái Lan, Việt Nam [48]. Một số nghiên cứu trên thế giới ghi nhận loài cây này có tác dụng kháng khuẩn [47], chống viêm [46], bảo vệ gan [49], hỗ trợ điều trị ung thư gan và tiểu đường [39]. Trong y học cổ truyền một số nước, Murdannia bracteata được dùng để trị ho [30], kháng viêm [2], chữa các bệnh về gan, thận [39]. Tuy nhiên, cho đến nay các nghiên cứu cụ thể về thành phần hóa học và tác dụng sinh học của cây Cỏ rươi lá bắc ở Việt Nam còn rất hạn chế. Để góp phần xây dựng cơ sở khoa học cho việc ứng dụng Cỏ

rươi lá bắc trong điều trị bệnh, chúng tôi đã lựa chọn và thực hiện đề tài: “Bước đầu nghiên cứu thành phần hóa học của cây Cỏ rươi lá bắc (Murdannia bracteata J.K.Morton ex D.Y.Hong)” với những mục tiêu sau:

1. Định tính sơ bộ thành phần hóa học của lá cây Cỏ rươi lá bắc.

2. Chiết xuất, phân lập và xác định được cấu trúc của 02 hợp chất từ lá

cây Cỏ rươi lá bắc.

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Tổng quan về chi Murdannia

1.1.1. Vị trí phân loại của chi Murdannia

Theo hệ thống phân loại thực vật có hoa APG IV (2016) [12], vị trí

phân loại của chi Murdannia như sau:

Giới Thực vật (Plantae)

Thực vật có hoa (Angiosperms)

Thực vật một lá mầm (Monocots)

Nhánh Thài lài (Commenlinids)

Bộ Thài lài (Commelinales)

Họ Thài lài (Commelinaceae)

Chi: Murdannia

1.1.2. Số lượng loài và sự phân bố các loài thuộc chi Murdannia

1.1.2.1. Trên thế giới

là một Chi Murdannia trong những chi lớn nhất

thuộc họ Commelinaceae, gồm khoảng 60 loài, phân bố chủ yếu ở những vùng nhiệt đới và ôn đới ấm; đặc biệt là Châu Á với hơn 50% số lượng loài [18]. Các nghiên cứu được thực hiện nhiều nhất ở Ấn Độ ghi nhận riêng nước này có đến 29 loài [35]. Ngoài ra, ở Châu Phi có 11 loài [19], Trung và Nam Mỹ có 6 loài [18].

1.1.2.2. Ở Việt Nam

Theo GS.TS. Phạm Hoàng Hộ, chi Murdannia ở Việt Nam có 15 loài, phân bố một số nơi như Bảng 1.1 [2, 3]. World Checklist of Selected Plant Families (2004) có ghi nhận thêm 01 loài là Murdannia graminea [22]. Trong đó, các loài được sử dụng làm thuốc là M. bracteata, M. divergens, M. edulis, M. medica, M. nudiflora, M. simplex, M. triquetra [2].

Bảng 1.1. Phân bố các loài thuộc chi Murdannia ở Việt Nam

Loài Tên gọi khác Phân bố

Trai lá hoa

Các tỉnh phía Bắc (Ninh Bình, Nam Định,…) đến Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng Murdannia bracteata J.K.Morton ex D.Y.Hong

Trai rẽ Từ Lâm Đồng đến các tỉnh Nam Bộ Murdannia divergens (C.B.Clarke) Bruckner

Murdannia edulis (Stokes) Faden Lõa trai ngọt

Lâm Đồng, Phú Yên, Ninh Thuận, Bình Phước, TP. Hồ Chí Minh

Hoang nguyên 1 – 1500m Murdannia gigantea (Vahl.) Bruckner

Trai Nhật Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Đồng Nai Murdannia japonica (Thurnb.) Faden

Trai sắc Hoàng Liên Sơn, Phú Yên, Khánh Hòa Murdannia keisak (Hassk.) Handel-Mazz

Trai thuốc Thừa Thiên – Huế, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Đồng Nai Murdannia medica (Lour.) D.Y.Hong

Murdannia nudiflora (L.) Brenan

Lõa trai trần

Lào Cai, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Hà Nội, Hà Nam, Nghệ An, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Lâm Đồng, Khánh Hòa, TP. Hồ Chí Minh

Trai suôn Phan Rang Murdannia semiteres (Dalz.) Santapau

Trai đơn giản Khánh Hòa, Ninh Thuận, Lâm Đồng Murdannia simplex (Vahl.) Brenan

Trai lông lẩy Từ Huế đến Đà Lạt, Đồng Nai Murdannia spectabilis (Kurz) Faden

Loài Tên gọi khác Phân bố

Lõa trai xoăn Quảng Nam, Thừa Thiên – Huế Murdannia spirata (L.) Bruckner

Murdannia triquetra (Wall.) Bruckner Bà Rịa – Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh

Murdannia vaginata (L.) Bruckner Lõa trai dao

Thảo nguyên trên vùng cát: Huế, Đà Nẵng, Nha Trang, Biên Hòa, Vũng Tàu, Phú Quốc

Lõa trai đổi màu Ruộng, dựa lộ, bình nguyên Murdannia vescicolor (Dalz.) Bruckner

1.1.3. Đặc điểm thực vật chi Murdannia

Chi Murdannia, họ Thài lài (Commelinaceae): Cây thân thảo, sống lâu năm, một số loài hàng năm. Rễ thường phình lên ở giữa. Thân cây leo hoặc mọc đứng. Lá mọc cách hoặc mọc vòng ở gốc. Cụm hoa kiểu chùm xim, được bao bọc trong các lá bắc. Ở mỗi lá bắc có 2 – 5 xim hoa. Hoa lưỡng tính, thường có vòi nhụy lệch về 1 phía so với trục hoa. Các lá đài rời, hình thuyền từ nông đến sâu. Cánh hoa rời, màu tím, xanh dương, hồng, vàng hoặc hơi trắng, hình tròn hoặc hình trứng. 3 nhị sinh sản đối diện các lá đài (một trong số đó đôi khi không có khả năng sinh sản), 3 nhị lép đối diện các cánh hoa. Quả hình trứng, hình nang hoặc hình cầu, mở thành 3 ô. Mỗi ô có 1 hoặc 2 hạt, rốn hạt tròn. [18, 41, 48]

Dưới đây là hình ảnh một số loài Murdannia tìm thấy ở Việt Nam:

Murdannia bracteata Murdannia divergens

Murdannia keisak

Murdannia edulis

Murdannia simplex

Murdannia nudiflora

Murdannia medica Murdannia triquetra

Hình 1.1. Đặc điểm thực vật một số loài thuộc chi Murdannia ở Việt Nam

Đặc điểm thực vật giữa các loài khác nhau không nhiều. Chính vì vậy, khi phân tích hình thái một mẫu cây, cần chọn cây có cơ bản đầy đủ các bộ phận, đặc biệt là hoa. Đây là bộ phận ít bị thay đổi bởi điều kiện tự nhiên và khá đặc trưng cho loài. Hoa của các loài thuộc chi Murdannia có thể khác nhau về màu sắc, hình dạng tràng hoa, kích thước nhị, nhụy hoa (Hình 1.2).

Murdannia bracteata Murdannia divergens Murdannia edulis

Murdannia keisak Murdannia nudiflora Murdannia loriformis

Hình 1.2. Hoa của một số loài thuộc chi Murdannia

1.2. Tổng quan về loài Murdannia bracteata

- Tên khoa học: Murdannia bracteata J.K.Morton ex D.Y.Hong, họ Thài

lài (Commelinaceae).

- Tên tiếng Việt: Cỏ rươi lá bắc, Trai lá hoa, Bao tử.

1.2.1. Đặc điểm hình thái loài Murdannia bracteata

Cây thân thảo, sống lâu năm. Rễ sợi, dài, đường kính 0,15 – 0,4 mm. Thân hình trụ, có khía dọc, chia đốt dài 3 – 10 cm, màu xanh đậm; lông phủ dày đặc, màu trắng. Lá đơn, mọc so le; bẹ lá dài 0,7 – 1,3 cm; phiến thon hẹp,

dài 3 – 7 cm, rộng 0,6 – 1 cm, đầu nhọn; gốc lá màu trắng, ôm lấy thân; gân lá chạy thẳng song song từ gốc, gân giữa rõ.

Hình 1.3. Đặc điểm cơ quan sinh dưỡng của Murdannia bracteata

Chú thích: 1. Toàn cây; 2. Rễ cây; 3. Thân cây;

4. Hình thái lá; 5. Bẹ lá; 6. Mép lá.

Cụm hoa mọc ở nách lá hay tận cùng của ngọn, cuống dài 3,5 – 11 cm. Hoa tập hợp thành bông, mỗi bông có 3 – 8 hoa, mỗi hoa có một lá bắc riêng hình bầu dục, rộng 0,6 cm, dài 0,4 cm. Hoa đều, lưỡng tính; cuống hình trụ dài 0,3 – 0,4 cm, màu xanh, nhẵn; đài 3, rời, hình lòng thuyền, rộng 0,2 – 0,3 cm, dài 0,4 cm, màu xanh nhạt, có lông ngắn thưa ở mặt ngoài; tràng 3, rời, hình cánh hoa, rộng 0,7 – 0,9 cm, dài bằng đài, màu tím; nhị 6 cái xếp thành 2 vòng, 3 nhị vòng ngoài bất thụ có chỉ nhị hình sợi, màu tím, dài 0,4 – 0,5 cm, mang bao phấn bất thụ có 3 thùy, 3 nhị hữu thụ có kích thước khác nhau, chỉ nhị mập, màu tím, dài 0,2 – 0,7 cm, các lông dài màu tím tập trung ở phần chân của chỉ nhị, bao phấn 2 ô, hình bầu dục, màu trắng; bầu nhụy hình elip thuôn, dài 0,3 cm, đường kính 0,15 cm, màu xanh, bầu 3 lá noãn liền nhau tạo thành 3 ô; vòi nhụy hình sợi dài 0,6 cm, màu tím nhạt. Quả nhỏ, 3 cạnh, có vỏ cứng. Mùa hoa tháng 5 – tháng 11. [2, 48]

Hình 1.4. Đặc điểm cơ quan sinh sản của Murdannia bracteata

Chú thích: 1. Cụm hoa; 2a. Hoa nguyên vẹn nhìn từ trên xuống; 2b. Hoa nguyên vẹn nhìn từ dưới dưới lên; 3. Lá bắc; 4. Đài; 5. Tràng; 6a. Nhị bất thụ; 6b. Nhị hữu thụ; 7. Bầu; 8. Bầu cắt ngang.

1.2.2. Đặc điểm phân bố loài Murdannia bracteata

Cây Cỏ rươi lá bắc phân bố ở các tỉnh phía Nam Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á bao gồm Lào, Thái Lan, Việt Nam [22, 48]. Ở nước ta, loài này được tìm thấy ở những nơi đất ẩm ven đường, bờ kênh rạch, ven rừng, trên nương rẫy các tỉnh phía Bắc đến Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng [2].

1.2.3. Thành phần hóa học của Murdannia bracteata

Năm 2006, từ phân đoạn ethyl acetat của dịch chiết methanol toàn cây Murdannia bracteata, Wang Guei Jane cùng các cộng sự đã phân lập và xác định cấu trúc 4 hợp chất:

- bracteanolide A (1) - bracteanolide B (2) - acid (+)-(R)-p-hydroxyphenyllactic (3) - isovitexin (4)

Trong đó, 1 và 2 là hai hợp chất mới, 3 đã từng được phân lập từ chất chuyển hóa của một số loài thuộc chi Ceratocysis, 4 đã từng được phân lập từ loài Terminalia catappa. [46]

Năm 2009, Yam Mun Fei và cộng sự xác định được hàm lượng các hợp

chất có chứa nhóm phenol trong M. bracteata là khoảng 10%. [49]

Năm 2014, Ooi Kheng Leong cùng các cộng sự đã phân lập một số hợp chất từ dịch chiết hexan của cây này, sử dụng 2 phương pháp GC-MS và UPLC. GC-MS cho thấy sự có mặt của 15 hợp chất bay hơi:

tetracosan (7)

- phytol (5) - acid octadecanoic, butyl ester (6) - - 2,2-dimethyl-3-(3,7,16,20-tetramethyl-heneicosa-3,7,11,15,19-

pentaenyl)-oxiran (8) tetrapentacontan (9)

- - α-tocopherol (10)

- (3,5α)-cholest-7-en-3-ol (11)

- (3)-ergost-5-en-3-ol (12)

- stigmasterol (13) - hexacontan (14)

- (3,5α)-ergost-7-en-3-ol (15)

- 9,19-cyclocholestan-3-ol, 14-methyl, (3,5α)- (16)

- -sitosterol (17)

- (3)-stigmasta-5,24(28)-dien-3-ol (18)

- 9,19-cyclo-25,26-epoxyergostan-3-ol, 4,4,14-trimethyl-, acetat (19)

Trong số đó, α-tocopherol (10) được xác định là thành phần chính của

dịch chiết hexan (16,89%), tiếp đến là -sitosterol (15,19%) và stigmasterol

(10,58%), các hợp chất còn lại chiếm tỷ lệ không nhiều. Các hợp chất không bay hơi được xác định bằng UPLC, cho kết quả là sự có mặt 2 dẫn xuất của apigenin (20) và acid caffeic (21). [39]

Theo nghiên cứu của Ch’ng Yung Sing và cộng sự năm 2016, phổ IR của M. bracteata cho thấy loài này có chứa hàm lượng lớn các hợp chất saccharid hay đường [13].

Năm 2019, Shyur Lie Fen cùng các cộng sự xác định được tất cả 7 hợp chất monogalatosyldiacylglycerol có trong phân đoạn dịch chiết giàu

galactolipid của M. bracteata. Trong đó, 1,2-di-O-α-linolenoyl-3-O--

galactopyranosyl-sn-glycerol (dLGG) (22) là thành phần chính (78,9%). Các gốc acyl cấu tạo nên 6 galactolipid còn lại là:

- α-stearidonoyl / α-stearidonoyl (23) - α-linolenoyl / α-stearidonoyl (24) - α-linoleoyl / α-linolenoyl (25) - palmitoyl / α-linolenoyl (26) - oleoyl / α-linolenoyl (27) - palmitoyl / α-linoleoyl (28)

Vị trí của 2 gốc acyl trong các hợp chất 24, 25, 26, 27, 28 chưa được

xác định (R1, R2 có thể hoán vị cho nhau). [45]

Cấu trúc của một số hợp chất được biểu diễn ở Bảng 1.2.

Bảng 1.2. Một số hợp chất phân lập được từ Murdannia bracteata

Cấu trúc hợp chất Phân lập từ

1: R = H

4 2: R = CH3 đoạn Phân acetat ethyl của dịch chiết methanol [46]

chiết

Dịch hexan [39]

Cấu trúc hợp chất Phân lập từ

chiết

Dịch hexan [39]

13 17

22: R1 = R2 =

23: R1 = R2 =

24:

R1 =

R2 =

25: R1 =

R2 = đoạn Phân ethyl acetat của dịch chiết ethanol [45]

26: R1 =

R2 =

27: R1 =

R2 =

28: R1 =

R2 =

1.2.4. Tác dụng sinh học của Murdannia bracteata

➢ Tác dụng kháng Helicobacter pylori

Năm 2005, Wang Yuan Chuen cùng cộng sự đã thử nghiệm và sàng lọc tác dụng kháng Helicobacter pylori của dịch chiết 50 loài thảo dược Đài Loan. Dung môi chiết được sử dụng là ethanol 95%. Thử nghiệm thực hiện trên 10 chủng Hp: BCRC 17021, BCRC 17023, BCRC 17026, BCRC 17027, BCRC 15415, QU 108, QU 141, QU 144, QU 150 và QU 181.

Theo đó, dịch chiết của M. bracteata cho hoạt tính kháng Hp trung bình

với khả năng ức chế 8/10 chủng thử nghiệm. [47]

➢ Tác dụng chống viêm

Khi các đại thực bào được hoạt hóa, việc sản sinh quá mức nitơ oxit (NO) thông qua NO synthase cảm ứng (iNOS) là một trong những yếu tố gây viêm. Để làm sáng tỏ tác dụng chống viêm của M. bracteata, năm 2006, Wang Guei Jane cùng các cộng sự đã tiến hành nghiên cứu phân lập các hoạt chất và thử tác dụng trên iNOS ở các đại thực bào được hoạt hóa bởi lipopolysaccharid (LPS).

Dịch chiết methanol của M. bracteata được phân đoạn bằng chiết lỏng- lỏng, sử dụng các dung môi n-hexan, ethyl acetat, n-butanol và H2O. Trong đó, phân đoạn ethyl acetat cho hoạt tính ức chế mạnh nhất trên iNOS. Phân đoạn này sau đó được sắc ký bằng cột Sephadex LH-20 và HPLC, phân lập được 4 hợp chất (1 – 4). Hai hydroxybutenolid và isovitexin cho thấy tác dụng ức chế tổng hợp NO ở các đại thực bào RAW 264.7 được kích thích bởi LPS. Trong số đó, hoạt tính của bracteanolid A (1) là mạnh nhất. Tác dụng ức chế tổng hợp NO có liên quan đến giảm hoạt động của protein iNOS.

Tác dụng điều hòa hoạt động iNOS là chọn lọc, vì nó không ảnh hưởng đến quá trình giãn mạch do giải phóng NO nội mạc khi bị kích thích bởi acetylcholin, đặc trưng cho hoạt động của NO synthase nội mạc (eNOS). Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng khoa học cho việc sử dụng M. bracteata với tác dụng chống viêm trong y học cổ truyền. Ngoài ra, hoạt tính ức chế chọn lọc iNOS của bracteanolid A có tiềm năng để phát triển thành thuốc ức chế chọn lọc iNOS phục vụ điều trị trong tương lai. [46]

➢ Tác dụng bảo vệ gan

Năm 2010, Yam Mun Fei cùng các cộng sự đã nghiên cứu tác dụng bảo vệ gan của dịch chiết methanol toàn cây M. bracteata. Dịch chiết methanol của M. bracteata (ME) có tác dụng bảo vệ gan có thể do các đặc tính chống oxy hóa và dọn gốc tự do. [49]

Thử nghiệm in vitro cho thấy ME có khả năng ức chế hình thành gốc tự do 2,2’-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH) với EC50 = 2,82 ± 0,009 mg/mL. Ngoài ra, khi cho chuột uống ME (liều 500mg/kg hoặc 1000mg/kg) trước khi gây nhiễm độc gan bằng CCl4, quan sát thấy hoại tử mô ở gan giảm. Sự tăng hoạt độ men gan (AST và ALT huyết thanh) và nồng độ malondialdehyd (MDA) trong huyết tương cũng bị ức chế đáng kể. ME còn ức chế peroxid

hóa lipid trong mô gan với EC50 = 1,785 mg/mL  0,01 mg/mL. Tác dụng bảo vệ gan của dịch chiết có thể được giải thích do hàm lượng 10% các hợp chất chứa nhóm phenol, bởi nhiều hợp chất trong nhóm này đã được chứng minh về hoạt tính chống oxy hóa và bảo vệ gan.

➢ Tác dụng gây độc tế bào ung thư gan và ức chế α-glucosidase

Nghiên cứu của Ooi Kheng Leong và các cộng sự năm 2014 được thực hiện nhằm đưa ra cơ sở khoa học cho việc sử dụng M. bracteata điều trị ung thư gan và tiểu đường trong y học cổ truyền Malaysia. Dược liệu sau khi phơi khô và xay được chiết bằng các dung môi hexan, chloroform và methanol, sau đó thử độc tính từng dịch chiết trên tế bào ung thư biểu mô gan HepG2 và hoạt tính ức chế α-glucosidase. [39]

Sàng lọc sơ bộ các dịch chiết cho thấy tác dụng ức chế tế bào HepG2

chỉ có ở dịch chiết hexan (HE), với EC50 = 37,17  1,00 μg/mL. α-tocopherol, thành phần chính của HE, đã được ghi nhận có tác dụng gây độc tế bào đối với nhiều dòng tế bào ung thư ở chuột và người [9, 10, 23]. Chất này còn có khả năng khuếch đại quá trình apoptosis bằng cách làm tăng biểu hiện caspase 3 ở một số dòng tế bào ung thư của người [34]. Hoạt tính khuếch đại apoptosis có thể giải thích do nhóm methyl, đuôi hydrocarbon, cấu trúc vòng và tính thân dầu của α-tocopherol, làm nó dễ đi vào huyết tương hoặc màng ty thể để kích hoạt biểu hiện caspase 3 [8, 11]. Bên cạnh đó, apigenin cũng đã

được ghi nhận tác dụng kích hoạt apoptosis thông qua hoạt hóa caspase 3, 7, 9, 10 trong các tế bào HepG2 [26]. Do đó, α-tocopherol (10) và dẫn xuất của apigenin (20) có thể là tác nhân chính gây độc tế bào và kích hoạt quá trình apoptosis của các tế bào HepG2.

HE không chỉ gây độc tế bào ung thư biểu mô gan mà còn ức chế α-

glucosidase, với EC50 = 117,04 ± 2,34 g/mL. Việc ức chế enzym làm giảm hấp thu carbohydrat ở ruột non, do đó làm giảm đường huyết sau ăn. Theo nghiên cứu so sánh một số hợp chất chứa nhóm phenol của Kwon Young In và cộng sự (2008), acid caffeic là chất có khả năng ức chế α-glucosidase mạnh [29]. Do đó, hoạt tính ức chế α-glucosidase của dịch chiết hexan của M. bracteata có thể do sự có mặt của dẫn xuất acid caffeic (21).

➢ Tác dụng giãn mạch

Năm 2016, Ch’ng Yung Sing và cộng sự đã sàng lọc tác dụng giãn mạch của 6 loài thảo dược Malaysia, trong đó có M. bracteata. Dược liệu được chiết bằng 3 loại dung môi: nước, ethanol 50% và ethanol 95%, thử tác dụng trên động mạch chủ chuột đã tách ra và cắt thành các vòng.

Nồng độ cần thiết để làm giãn 50% các vòng động mạch chủ (EC50) của mỗi dịch chiết với dung môi khác nhau là khác nhau. EC50 của dịch chiết ethanol 95% và 50% tương ứng là 31,98 ± 11,42 và 20,61 ± 10,27 mg/mL. EC50 của dịch chiết nước cao hơn hẳn (166,91 ± 14,07mg/mL).

Qua phân tích phổ FTIR, các nhà khoa học cho rằng hàm lượng flavonoid ảnh hưởng đến hoạt tính giãn mạch của dược liệu. M. bracteata có tác dụng giãn mạch nhưng không quá mạnh. [13]

➢ Tác dụng điều trị tổn thương gan

Năm 2019, trong nghiên cứu của Shyur Lie Fen cùng các cộng sự, phân đoạn chiết giàu galactolipid của M. bracteata và dLGG (22) – hoạt chất phân lập từ phân đoạn này của MB được đánh giá tác dụng điều trị tổn thương gan. Phân đoạn giàu galactolipid (GLE) thu được bằng quy trình: chiết dược liệu tươi bằng ethanol 95%, sau đó phân tách bằng ethyl acetat, sử dụng hệ dung môi CH2Cl2 : CH3OH (12 : 1) để rửa giải sắc ký cột thu được 10 phân đoạn

nhỏ, cuối cùng tinh chế phân đoạn nhỏ 6 bằng dung môi ethanol 95% rửa giải qua cột Diaion HP-20. Thử nghiệm thực hiện trên chuột bị gây tổn thương gan bằng LPS và D-galactosamin N (D-GalN).

GLE và dLGG làm giảm đáng kể sự tăng hoạt độ AST, ALT huyết thanh ở chuột tiếp nhận LPS/D-GalN, do đó hiệu quả trong điều trị tổn thương gan và viêm gan cấp do LPS/D-GalN. Sự xâm nhập của các tế bào miễn dịch, hoại tử mô và hồng cầu trong mô gan,… cũng giảm đáng kể. Ngoài ra, dLGG còn có tác dụng bảo vệ gan nếu dùng với liều 1 hoặc 10mg/kg trước khi tiêm LPS/D-GalN cho chuột. Các kết quả cho thấy dLGG có cả tác dụng bảo vệ gan và điều trị viêm gan cấp do LPS/D-GalN. [45]

1.2.5. Công dụng của Murdannia bracteata theo y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền, Murdannia bracteata có tác dụng hóa đàm tán kết, có thể dùng để trị ho, cảm lạnh [30]. Ở Trung Quốc, người ta dùng toàn cây làm thuốc chữa viêm hạch lympho, tiểu đục, tiểu buốt, ghẻ lở [2]. Ở Malaysia, dịch chiết toàn cây tươi và dược liệu khô được dùng để điều trị các bệnh về gan, ung thư và tiểu đường [39].

1.2.6. Sản phẩm có thành phần Murdannia bracteata trên thị trường

Ở Trung Quốc, M. bracteata được bào chế dưới dạng trà với công dụng tiêu đàm tán kết, giải nhiệt, giảm chứng tiểu buốt. Có thể dùng cho người bị viêm gan, ho, cảm sốt và ung thư.

Trà Rumput Beijing Tea – Thành phần chính: Murdannia bracteata

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu

2.1.1. Nguyên liệu

Cây Cỏ rươi lá bắc có hoa được thu hái tại huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định tháng 11 năm 2018. Mẫu thực vật đã được ThS. Nghiêm Đức Trọng, giảng viên Bộ môn Thực vật, Trường Đại học Dược Hà Nội giám định tên khoa học là Murdannia bracteata (Tiêu bản số hiệu: 13/2019, số hiệu phòng tiêu bản: HNIP/18552/19, chi tiết ở Phụ lục 1). Mẫu lá được thu hái, phơi sấy, bảo quản trong túi nilon kín, làm nguyên liệu cho các phản ứng định tính thành phần hóa học và chiết xuất, phân lập hợp chất.

2.1.2. Hóa chất, trang thiết bị

2.1.2.1. Hóa chất

- Các dung môi dùng để chiết xuất và phân lập: ethanol (EtOH), n-hexan, ethyl acetat (EtOAc), chloroform (CHCl3), methanol (MeOH), nước cất đạt tiêu chuẩn về độ tinh khiết.

- Pha tĩnh dùng trong sắc ký cột: silica gel pha thường (Merck) cỡ hạt 0,063 – 0,200 mm và cỡ hạt 0,040 – 0,063 mm, pha đảo RP-18 (Merck) cỡ hạt 0,03 – 0,05 mm.

- Bản mỏng tráng sẵn trên đế nhôm, pha thường silica gel 60 F254 (Merck), độ dày 0,2 mm; pha đảo silica gel 60 RP-18 F254s (Merck), độ dày 0,25 mm; hoạt hóa ở 1100C trong 1h.

- Các hóa chất dùng để định tính: H2SO4 1N, NH3, NaOH 10%, Mg, HCl, FeCl3 5%, Na2CO3, thuốc thử Liebermann, Baljet, Legal, Mayer, Bouchardat, Dragendorff, Fehling A, B,…

2.1.2.2. Trang thiết bị

- Sắc ký cột: Sử dụng các loại cột sắc ký có kích cỡ khác nhau tại Khoa

Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội.

- Nhiệt độ nóng chảy: Đo trên máy SMP10 BioCote tại Khoa Y Dược,

ĐHQGHN.

- Phổ khối ESI-MS: Đo trên máy Agilent 1100 LC/MSD tại Viện Hóa

học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

- Phổ cộng hưởng từ hạt nhân NMR: Được ghi trên máy Bruker

AVANCE 500 MHz tại Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và

Công nghệ Việt Nam.

- Dụng cụ thí nghiệm: cốc có mỏ, bình nón, bình chiết, pipet, ống đong,

ống nghiệm,… thuộc Bộ môn Dược liệu và Dược học cổ truyền, Khoa

Y Dược, ĐHQGHN.

- Các thiết bị khác: cân phân tích, máy cô quay chân không, tủ sấy, tủ

hút, đèn soi UV,… tại Bộ môn Dược liệu và Dược học cổ truyền, Bộ

môn Bào chế và Công nghệ Dược phẩm, Khoa Y Dược, ĐHQGHN.

2.2. Phương pháp nghiên cứu

2.2.1. Phương pháp định tính các nhóm chất hữu cơ có trong lá cây Cỏ

rươi lá bắc

Nguyên liệu nghiên cứu là lá cây Cỏ rươi lá bắc đã được phơi sấy khô và bảo quản. Các phương pháp định tính tham khảo trong các tài liệu [6], [4].

➢ Định tính glycosid tim

Lấy 3 g dược liệu, chiết soxhlet với n-hexan trong 1 giờ. Bã dược liệu sấy khô, cho vào bình cầu, đun hồi lưu với EtOH 40% trong 1 giờ. Gạn dịch chiết vào cốc có mỏ, thêm khoảng 3 mL chì acetat 30%, khuấy đều. Lọc loại tủa, thử dịch lọc nếu vẫn còn tủa với chì acetat, cho thêm 1 mL chì acetat vào, khuấy và lọc lại. Tiếp tục thử đến khi dịch chiết không còn tủa với chì acetat. Cho toàn bộ dịch lọc vào bình gạn và lắc kỹ với hỗn hợp CHCl3 : EtOH tỷ lệ 4:1 (3 lần, mỗi lần 5 mL), gạn lấy lớp chloroform vào cốc có mỏ khô sạch, loại nước bằng natri sulfat khan. Chia dịch chiết vào các ống nghiệm nhỏ, bốc hơi dung môi trên nồi cách thuỷ cho đến khô. Cắn còn lại dùng để làm các phản ứng định tính:

• Phản ứng Liebermann: Hòa tan cắn trong ống nghiệm 1 bằng 1 mL anhydrid acetic, lắc đều. Nghiêng ống 450, cho từ từ theo thành ống

1 mL H2SO4 đặc. Quan sát, nếu thấy mặt tiếp xúc giữa 2 lớp xuất hiện vòng màu đỏ tím thì phản ứng dương tính.

• Phản ứng Baljet: Hòa tan cắn trong ống nghiệm 2 bằng khoảng 1 mL EtOH 90%. Nhỏ từng giọt thuốc thử Baljet mới pha (1 phần dung dịch acid picric 1% và 9 phần dung dịch NaOH 10%), nếu thấy xuất hiện màu đỏ cam thì phản ứng dương tính.

• Phản ứng Legal: Hòa tan cắn trong 0,5 mL EtOH 90%. Nhỏ 1 giọt thuốc thử natri nitroprusiat 1% và 2 giọt dung dịch NaOH 10%. Lắc đều, nếu thấy xuất hiện màu đỏ cam thì phản ứng dương tính.

➢ Định tính alcaloid

Lấy 2 g dược liệu đã làm nhỏ, cho vào bình nón dung tích 50 mL. Thêm 15 mL dung dịch thấm ẩm H2SO4 1N. Đun đến sôi, để nguội. Lọc dịch lọc vào bình gạn dung tích 100 mL.

Kiềm hóa dịch lọc bằng dung dịch amoniac 6N đến pH 9 – 10. Chiết alcaloid base bằng chloroform (3 lần, mỗi lần 5 mL). Gộp các dịch chiết chloroform, loại nước bằng natri sulfat khan, sau đó đem lắc với H2SO4 1N (2 lần, mỗi lần 5 mL). Gộp các dịch chiết nước chia đều vào các ống nghiệm nhỏ, mỗi ống 1 mL để làm các phản ứng:

• Phản ứng với thuốc thử Mayer: Thêm 2 – 3 giọt thuốc thử Mayer,

nếu thấy xuất hiện tủa trắng thì phản ứng dương tính.

• Phản ứng với thuốc thử Bouchardat: Thêm 2 – 3 giọt thuốc thử Bouchardat, nếu thấy xuất hiện kết tủa nâu đỏ thì phản ứng dương tính.

• Phản ứng với thuốc thử Dragendorff: Thêm 2 – 3 giọt thuốc thử Dragendorff, nếu thấy xuất hiện kết tủa cam thì phản ứng dương tính.

Chuẩn bị: Lấy dược liệu đã làm nhỏ, cho nước ngập dược liệu (cách bề mặt dược liệu khoảng 2cm), đun sôi trong 30 phút. Sau 30 phút, lấy dịch chiết ra, lọc nóng thu được dịch lọc. Dịch lọc lại đem cô đến cắn (cắn toàn phần).

➢ Định tính saponin

Quan sát hiện tượng tạo bọt: Hòa tan một ít cắn vào khoảng 5 mL nước cất. Đun cách thủy 10 phút, lọc qua bông lấy dịch chiết vào ống nghiệm to. Thêm nước cất đến khoảng 10 mL, bịt ống nghiệm bằng ngón tay cái, lắc mạnh ống nghiệm theo chiều dọc 5 phút. Để yên và quan sát cột bọt, thấy cột bọt bền sau 15 phút thì dương tính.

➢ Định tính flavonoid

Hòa tan cắn vào EtOH 90%, lọc qua giấy lọc gấp nếp lấy dịch lọc để

làm các phản ứng:

• Phản ứng với hơi amoniac (NH3): Nhỏ vài giọt dịch lọc lên miếng giấy lọc, để khô rồi hơ lên miệng lọ amoniac đặc, quan sát nếu thấy vết chất chuyển sang màu vàng thì phản ứng dương tính.

• Phản ứng với dung dịch kiềm loãng: Cho dịch lọc vào ống nghiệm, nhỏ vài giọt dung dịch NaOH 10%, nếu thấy dịch vẩn đục màu vàng thì phản ứng dương tính.

• Phản ứng Cyanidin: Cho vào 2 ống nghiệm mỗi ống khoảng 1 mL dịch lọc, 1 ống thêm ít bột Mg kim loại rồi nhỏ từ từ vài giọt HCl đậm đặc, ống còn lại để đối chiếu. Khi phản ứng xong quan sát nếu thấy ống phản ứng xuất hiện màu đỏ cam đậm hơn ống đối chiếu thì phản ứng dương tính.

• Phản ứng với dung dịch sắt (III) chlorid: Cho khoảng 1mL dịch lọc vào ống nghiệm nhỏ, thêm vài giọt dung dịch FeCl3 5%. Lắc đều, nếu thấy xuất hiện màu xanh đen thì phản ứng dương tính.

➢ Định tính coumarin

Chuẩn bị dịch lọc như phần định tính flavonoid để làm phản ứng mở

đóng vòng lacton:

Cho vào 2 ống nghiệm, mỗi ống 1 mL dịch lọc:

+ Ống 1: thêm 0,5 mL NaOH 10%. + Ống 2: để nguyên.

Đun cả 2 ống trong 2 phút, để nguội, nếu thấy hiện tượng

+ Ống 1: có tủa đục màu vàng. + Ống 2: trong suốt.

Thêm từ từ nước cất vào cả 2 ống đến 4 mL:

+ Ống 1: trong suốt. + Ống 2: có tủa đục.

Thêm vài giọt HCl đặc vào ống 1, ống 1 trở lại đục như ống 2 thì phản

ứng dương tính.

➢ Định tính anthranoid

Phản ứng Borntraeger: Hòa tan một ít cắn vào 10 mL H2SO4 1N. Để nguội, lọc qua giấy lọc gấp nếp lấy dịch lọc cho vào bình gạn. Chiết bằng 10 mL chloroform, gạn lấy lớp chloroform vào ống nghiệm, cô bớt dung môi còn khoảng 1 mL, thêm 1 mL NaOH 10% vào, lắc nhẹ, nếu xuất hiện màu đỏ sim thì phản ứng dương tính.

➢ Định tính acid hữu cơ

Hòa tan cắn trong nước nóng, để nguội rồi lọc qua giấy lọc gấp nếp. Cho vào ống nghiệm nhỏ khoảng 2 mL dịch lọc, thêm một ít tinh thể Na2CO3 nếu thấy có bọt khí bay lên thì phản ứng dương tính.

➢ Định tính tanin

Hòa tan cắn trong nước nóng. Để nguội, lọc qua giấy lọc gấp nếp lấy

dịch lọc. Cho vào 3 ống nghiệm nhỏ mỗi ống 2 mL dịch lọc.

+ Ống 1: Thêm vài giọt sắt (III) chlorid 5% nếu thấy xuất hiện tủa màu

xanh đen thì phản ứng dương tính.

+ Ống 2: Thêm vài giọt chì acetat 10% nếu thấy xuất hiện tủa bông thì

phản ứng dương tính.

+ Ống 3: Thêm vài giọt gelatin 1% nếu thấy xuất hiện tủa bông trắng

thì phản ứng dương tính.

➢ Định tính đường khử

Hòa tan cắn vào 1 mL nước nóng, đem lọc thu được dịch lọc. Thêm vào đó 1 mL dung dịch thuốc thử Fehling A và 1 mL dung dịch thuốc thử Fehling B. Đun cách thủy sôi vài phút nếu thấy xuất hiện tủa đỏ gạch thì phản ứng dương tính.

➢ Định tính acid amin

Hòa tan cắn vào 2 mL nước nóng. Lọc nóng, lấy dịch lọc vào ống nghiệm nhỏ. Thêm 5 giọt thuốc thử Ninhydrin 3%, đun cách thủy 2 phút, nếu thấy xuất hiện màu tím thì phản ứng dương tính.

➢ Định tính chất béo

Hòa tan cắn vào 2 mL nước nóng, lọc nóng. Nhỏ 1 giọt dịch chiết trên lên miếng giấy lọc, hơ nóng cho bay hết hơi dung môi, nếu để lại vết mờ trên giấy lọc thì phản ứng dương tính.

➢ Định tính caroten

Cho vào ống nghiệm nhỏ một ít cắn khô, nhỏ vài giọt H2SO4 đặc vào

cắn nếu thấy xuất hiện màu xanh lá thì phản ứng dương tính.

➢ Định tính sterol

Cho vào ống nghiệm một ít cắn khô, hòa tan trong 2 mL chloroform và 1 mL anhydrid acetic. Để ống nghiệm nghiêng 450, thêm từ từ H2SO4 đậm đặc theo thành ống nghiệm, nếu thấy mặt phân cách có vòng tím đỏ, lớp chất lỏng phía trên có màu xanh lá thì phản ứng dương tính.

2.2.2. Phương pháp chiết xuất, phân lập và xác định cấu trúc một số hợp

chất có trong lá cây Cỏ rươi lá bắc

2.2.2.1. Phương pháp xử lý mẫu và chiết xuất

Lá cây Cỏ rươi lá bắc được thu hái, rửa sạch, phơi khô, ngâm chiết 3 lần bằng dung môi EtOH 80%, sử dụng thiết bị chiết siêu âm ở 40oC trong vòng 30 phút. Lọc các dịch chiết EtOH qua giấy lọc, gộp dịch lọc và cất loại dung môi dưới áp suất giảm thu cao chiết tổng ethanol.

Phân tán cao chiết này trong nước cất và chiết phân đoạn bằng n-hexan và EtOAc (mỗi dung môi 3 lần). Các dịch chiết n-hexan, EtOAc được cất loại dung môi dưới áp suất giảm để thu được phân đoạn tương ứng.

2.2.2.2. Phương pháp phân lập các hợp chất

Sử dụng các phương pháp sắc ký: sắc ký lớp mỏng (dùng để khảo sát)

và sắc ký cột để phân lập các hợp chất.

- Sắc ký lớp mỏng: được thực hiện trên bản mỏng đế nhôm tráng sẵn silica gel 60 F254, độ dày 0,2 mm và RP-18 F254s (Merck), độ dày 0,25 mm; hoạt hóa ở 1100C trong 1h. Sau khi triển khai sắc ký, phát hiện vết chất bằng đèn tử ngoại ở bước sóng 254 nm và 365 nm hoặc dùng thuốc thử là dung dịch H2SO4 10% trong ethanol, sấy khô rồi hơ nóng trên bếp điện từ đến khi hiện màu.

- Sắc ký cột: được tiến hành với chất hấp phụ là silicagel pha thường cỡ hạt 0,063 – 0,200 mm và 0,040 – 0,063 mm (Merck) và pha đảo RP-18 cỡ hạt 0,03 – 0,05 mm (Merck).

2.2.2.3. Phương pháp xác định cấu trúc các hợp chất phân lập được

Xác định cấu trúc các hợp chất phân lập được bằng phương pháp đo nhiệt độ nóng chảy, phổ khối (MS), phổ cộng hưởng từ hạt nhân (1H-NMR, 13C-NMR, DEPT) và so sánh các số liệu thu được từ thực nghiệm với các số liệu đã công bố [7], [32].

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.1. Kết quả định tính các nhóm chất bằng phương pháp hóa học

Kết quả định tính các nhóm chất hữu cơ trong lá cây Cỏ rươi lá bắc

bằng phản ứng đặc trưng được trình bày ở Bảng 3.1.

Bảng 3.1. Kết quả định tính các nhóm chất hữu cơ bằng phương pháp hóa học

STT Nhóm chất Phản ứng định tính Kết quả Nhận xét

1 Saponin Hiện tượng tạo bọt ++ Có

Thuốc thử Mayer ++

2 Alcaloid Thuốc thử Dragendorff + Có

Thuốc thử Bouchardat +

3 Anthranoid Phản ứng Borntrager Không có -

Phản ứng Liebermann -

4 Glycosid tim Phản ứng Baljet Không có -

Phản ứng Legal -

Phản ứng với Cyanidin +

++ Phản ứng với NH3 5 Flavonoid Có Phản ứng với NaOH 10% +++

+++ Phản ứng với FeCl3

6 Coumarin Phản ứng đóng mở vòng lacton - Không có

+++ Phản ứng với FeCl3 5%

7 Tanin Phản ứng với gelatin 1% +++ Có

Phản ứng với chì acetat 10% +++

++ Có 8 Acid hữu cơ Phản ứng với Na2CO3

thuốc thử 9 Acid amin - Không có Phản ứng với Ninhydrin

STT Nhóm chất Phản ứng định tính Kết quả Nhận xét

10 Đường khử Phản ứng với thuốc thử Fehling ++ Có

11 Chất béo Phát hiện vết trên giấy lọc - Không có

12 Sterol ++ Có Phản ứng với H2SO4/anhydrid acetic

13 Caroten + Có Phản ứng với H2SO4

Ghi chú: (-) âm tính, (+) dương tính, (+++) dương tính rõ

Nhận xét: Bằng các phản ứng hóa học sơ bộ nhận thấy dược liệu Cỏ rươi lá bắc thu hái ở tỉnh Nam Định có các nhóm hợp chất: flavonoid, saponin, tanin, acid hữu cơ, alcaloid, đường khử, sterol và caroten.

3.2. Kết quả chiết xuất, phân lập một số hợp chất trong lá cây Cỏ rươi

lá bắc

3.2.1. Chiết các phân đoạn từ lá cây Cỏ rươi lá bắc

Mẫu lá cây Cỏ rươi lá bắc (2,0 kg) được ngâm chiết bằng dung môi EtOH 80% (3 lần, mỗi lần 10 L), sử dụng thiết bị chiết siêu âm ở 40oC trong vòng 30 phút. Lọc các dịch chiết EtOH thu được qua giấy lọc, gộp dịch lọc và cất loại dung môi dưới áp suất giảm, thu được 180 g cao chiết tổng ethanol.

Lấy 120 g cao chiết phân tán trong nước cất (800 mL) và chiết phân đoạn bằng n-hexan và EtOAc (mỗi dung môi 3 lần, mỗi lần 800 mL). Các dịch chiết n-hexan, EtOAc được cất loại dung môi dưới áp suất giảm để thu được phân đoạn tương ứng n-hexan (34,6 g) và ethyl acetat (56,8 g).

Sơ đồ chiết xuất lá cây Cỏ rươi lá bắc được trình bày theo Hình 3.1.

Dược liệu 2,0 kg

Chiết bằng ethanol 80%

Dịch chiết ethanol

Cất loại dung môi

Cao tổng ethanol 180g Phân tán 120g cao vào nước

Dịch nước

Chiết phân đoạn bằng n-hexan

Cất loại dung môi

Phân đoạn nước Phân đoạn n-hexan 34,6g

Chiết bằng ethyl acetat

Cất loại dung môi

Phân đoạn nước

Phân đoạn ethyl acetat 56,8g

Hình 3.1. Sơ đồ chiết xuất các phân đoạn từ lá cây Cỏ rươi lá bắc

3.2.2. Phân lập các hợp chất bằng sắc ký cột

Tiến hành phân tách phân đoạn dịch chiết EtOAc (40,0 g) trên cột sắc ký silicagel (Φ85 mm × 90 mm) với hệ dung môi có độ phân cực tăng dần bao gồm n-hexan : EtOAc (5:1 → 1:1, v/v, mỗi phân đoạn 600 mL) và tiếp sau là CHCl3 : MeOH (10:1 → 1:1, v/v, mỗi phân đoạn 500 mL) thu được 5 phân đoạn ký hiệu là B1 ~ B5.

Từ phân đoạn B2 (8,6 g), chạy sắc ký cột silicagel (Φ45 mm × 350 mm) với hệ pha động CHCl3 : MeOH (4:1, v/v, 2,5 L) thu được 3 phân đoạn nhỏ hơn là B2.1 ~ B2.3. Tinh chế phân đoạn nhỏ B2.1 (2,1g) bằng sắc ký cột

pha đảo YMC C-18 sử dụng hệ dung môi rửa giải MeOH : H2O (3:1, v/v, 1,5 L) thu được 1 hợp chất ký hiệu là CT1 (34 mg). Tinh chế phân đoạn nhỏ B2.2 (2,3g) bằng sắc ký cột với hệ dung môi CHCl3 : MeOH (5:1) thu được 1 hợp chất ký hiệu là CT2 (45 mg).

Sơ đồ phân lập 2 hợp chất từ phân đoạn ethyl acetat được trình bày như

Hình 3.2.

Cắn ethyl acetat 40,0 g

Hệ dung môi n-hexan : EtOAc (5:1 → 1:1) CHCl3 : MeOH (10:1 → 1:1)

B4 B1 B3 B5

B2 8,6 g

Pha thuận CHCl3 : MeOH (4:1)

B2.3

B2 8,6 g B2.2 2,3 g

Pha đảo MeOH : H2O (3:1) Pha thuận CHCl3 : MeOH (5:1)

CT1 34 mg CT2 45 mg

Hình 3.2. Sơ đồ phân lập 2 hợp chất từ phân đoạn ethyl acetat

3.2.3. Xác định cấu trúc của các hợp chất phân lập được

0 = 347,50C.

3.2.3.1. Hợp chất CT1: Apigenin

Chất bột màu vàng nhạt, tnc

Phổ ESI-MS: m/z 270,9 [M+H]+ → CTPT: C15H10O5 (M = 270).

Bảng 3.2. Số liệu phổ DEPT, 1H- và 13C-NMR của CT1 và chất tham khảo [7] đo trong DMSO

CT1

Aa,b

δC δHCT1 (ppm) Vị trí C DEPT

Aa,c (ppm) δH (Mult, J=Hz)

δC ppm (Mult, J=Hz) ppm

2 161,0 163,7

6,76 (s) 6,78 (s) 3 C CH 102,8 102,8

4 C 180,9 181,7

C-OH 163,6 5 161,4

6 CH 98,8 98,8 6,19 (d; J = 2,0) 6,19 (d; J = 2,0)

7 C 164,0 164,2

8 CH 94,0 93,9 6,47 (d; J = 2,0) 6,48 (d; J = 2,0)

9 C 157,3 157,3

10 C 103,6 103,6

1’ C 120,9 121,1

2’ CH 127,9 128,4 7,92 (d; J = 9,0) 7,93 (d; J = 8,8)

3’ CH 115,9 115,9 6,82 (d; J = 9,0) 6,93 (d; J = 8,8)

4’ C 161,3 161,2

5’ CH 115,9 115,9 6,82 (d; J = 9,0) 6,93 (d; J = 8,8)

a )đo trong DMSO, b) 125 MHz, c )500 MHz, A) của chất tham khảo apigenin

6’ CH 127,9 128,4 7,91 (d; J = 9,0) 7,93 (d; J = 8,8)

Phổ ESI-MS của hợp chất CT1 cho pic ion phân tử ở m/z 270,9 [M+H]+ tương ứng với khối lượng phân tử M = 270, phù hợp với công thức phân tử C15H10O5.

Ở phổ 1H-NMR của CT1, tín hiệu proton vòng thơm của 2 doublet ghép đôi ở δH 6,19 và 6,47 (J = 2,0 Hz) cho thấy tương quan HSQC với cộng hưởng cacbon tương ứng ở δC 98,8 (d) và 94,0 (d), được gán cho H-6 và H-8 của vòng A. Hai doublet ghép trực tiếp ở δH 7,92 và 6,82 (2H, J = 2,0 Hz) cho thấy các liên kết xa với tín hiệu 13C-NMR ở δC 161,3 (C-4’). Do đó, được gán tương ứng H-2’/6’ và H-3’/5’ của vòng B. Ngoài ra, 1 singlet ở δH 6,76 được gán cho H-3. Việc gán H-3 được xác nhận bởi các mối tương quan xa với C-2

(δC 161,0) và C-1’ (δC 120,9). 13C-NMR ở δC 164,0 cho thấy mối tương quan của HMBC với H-6 và H-8, được gán cho C-7.

Phổ 13C-NMR và DEPT cho thấy tín hiệu của 8 cacbon bậc 4 và 7 nhóm CH. Dựa vào số liệu đã phân tích ở trên và so sánh với phổ 1H-NMR, 13C-NMR trong tài liệu tham khảo [7], cấu trúc của hợp chất CT1 được xác định là apigenin.

Hình 3.3. Cấu trúc hóa học của hợp chất CT1

0 = 313 – 314°C.

3.2.3.2. Hợp chất CT2: Quercetin

Tinh thể hình kim, màu vàng, tnc

Phổ ESI-MS: m/z 302,8 [M+H]+ → CTPT: C15H10O7 (M = 302).

Bảng 3.3. Số liệu phổ DEPT, 1H- và 13C-NMR của CT2 và chất tham khảo [32] đo trong DMSO

Vị trí C DEPT

CT2 δC ppm

Qa,b δC ppm

CT2 (ppm) δH (Mult, J=Hz)

Qa,c (ppm) δH (Mult, J=Hz)

2 C 146,7 147,9

3 C 135,6 135,9

4 C 175,7 176,0

5 C 160,6 160,9

6 CH 98,1 98,4 6,18 (d; J = 2,5) 6,17 (d; J = 2,0)

7 C 163,8 164,1

8 CH 93,3 93,5 6,40 (d; J = 2,5) 6,39 (d; J = 2,0)

9 C 156,1 156,3

10 C 102,9 103,2

1’ C 121,9 122,1

2’ CH 115,0 115,2 7,67 (d; J = 3,0) 7,66 (d; J = 2,0)

3’ C 145,0 145,2

4’ C 147,6 147,0

5’ CH 115,5 115,8 6,88 (d; J = 9,5) 6,87 (d; J = 8,5)

a) đo trong DMSO, b) 125 MHz, c) 500 MHz, Q) của chất tham khảo quercetin

6’ CH 119,9 120,2 7,53 (dd; J = 8,5; 3,0) 7,53 (dd; J = 8,0; 2,0)

Phổ ESI-MS của hợp chất CT2 cho pic ion phân tử ở m/z 302,8 [M+H]+ tương ứng với khối lượng phân tử M = 302, phù hợp với công thức phân tử C15H10O7.

Phổ 1H-NMR cho thấy 2 tín hiệu doublet của 2 proton thơm ở δH 6,18 (1H, d, J = 2,5 Hz; H-6) và 6,40 (1H, d, J = 2,5 Hz; H-8). Ngoài ra còn có 3 tín hiệu proton thơm ở 7,67 (1H, d, J = 3,0 Hz; H-2’); 6,88 (1H, d, J = 9,5 Hz; H-5’); 7,53 (1H, dd, J = 8,5; 3,0 Hz; H-6’) cho thấy tín hiệu kiểu ABX.

Phổ 13C-NMR và DEPT của hợp chất CT2 cho thấy tín hiệu của 15 C của khung flavonoid ở giữa vùng δC 93,3 – 175,7 ppm, với 5 CH nhân thơm ở δC 98,1 (C-6); 93,3 (C-8); 115,0 (C-2’); 115,5 (C-5’) và 119,9 (C-6’); 10 C trong đó tín hiệu δC 175,7 ppm đặc trưng cho nhóm cacbonyl, 4 cacbon có độ chuyển dịch δC 145,0; 147,6; 160,6; 163,8 ppm đặc trưng cho dạng liên kết của nhân thơm với nhóm OH của các cacbon C-3’, C-4’, C-5, C-7. Ngoài ra, tín hiệu của cacbon ở δC 135,6 (C-3) đặc trưng cho cacbon của nối đôi liên kết với một nhóm hydroxyl.

Dựa vào những phân tích ở trên kết hợp so sánh số liệu phổ của hợp

chất CT2 với tài liệu [32] khẳng định hợp chất CT2 là quercetin.

Hình 3.4. Cấu trúc hóa học của hợp chất CT2

3.3. Bàn luận

3.3.1. Về định tính các nhóm chất

Thành phần hóa học của chi Murdannia khá phức tạp, gồm nhiều nhóm chất khác nhau. Giữa các loài khác nhau lại có những chất giống nhau. Trong cùng một loài nhưng tại các nước, các vùng khác nhau lại phát hiện có những hợp chất khác nhau. Do vậy, những nghiên cứu về thành phần hóa học rất quan trọng trong việc định hướng ứng dụng các loài thuộc chi Murdannia để phòng và chữa bệnh sao cho an toàn, hiệu quả. Những năm gần đây, các nhà khoa học vẫn tiếp tục nghiên cứu hóa thực vật đối với chi này và cũng đã tìm thêm được nhiều hợp chất mới. Cho đến nay, trên thế giới đã có một số công bố về thành phần hóa học của các loài thuộc chi Murdannia. Nghiên cứu của Jiratchariyakul và cộng sự vào các năm 1996, 1998 và 2006 cho thấy sự có mặt của phytosteryl glucosid, glycosphingolipid, amino acid, flavonoid, lipid màng tế bào, acid syringic, và isovitexin trong thành phần loài Murdannia loriformis [28]. Năm 2014, bằng các phản ứng định tính, Patwari và cộng sự đã sàng lọc được trong dịch chiết ethanol của loài Murdannia nudiflora có các nhóm hợp chất tanin, phytosterol, alcaloid, flavonoid [42]. Năm 2016, Nandikar và cộng sự xác định cấu trúc một số hợp chất trong dịch chiết methanol của Murdannia lanuginosa và Murdannia simplex bằng phương pháp GC-MS. Trong đó, 2,3-dihydro-3,5-dihydroxy-6-methyl-4H-pyran-4-on, hợp chất có mặt trong thành phần của cả 2 loài, là 1 flavonoid đã được nghiên cứu về tác dụng kháng khuẩn, chống viêm. [36]

Để khảo sát thành phần hóa học của Murdannia bracteata, đề tài đã sử dụng phương pháp định tính bằng các phản ứng hóa học đặc trưng, là phương pháp hiện đang được áp dụng chủ yếu ở Việt Nam bởi tính thuận tiện, kinh tế và hiệu quả cao. Kết quả định tính được một số nhóm chất có trong lá cây Cỏ rươi lá bắc thu hái ở Nam Định là flavonoid, saponin, tanin, acid hữu cơ, đường khử, sterol và caroten, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về thành phần hóa học của chi và loài [28, 36, 39, 42, 46]. Điều này cho thấy các loài thuộc chi Murdannia có chứa các nhóm chất khá giống nhau. Vì vậy, khi nghiên cứu thành phần hóa học của một loài nào đó thuộc chi Murdannia có thể định hướng nghiên cứu dựa trên kết quả nghiên cứu của loài đã có công

bố. Riêng nhóm flavonoid những năm gần đây được nhiều nhà khoa học trên thế giới quan tâm do có các tác dụng quan trọng như chống oxy hóa, chống viêm, bảo vệ gan, vì thế cần có nghiên cứu sâu về cấu trúc hóa học và tác dụng sinh học của nhóm chất này, tạo tiền đề cho những nghiên cứu phát triển sản phẩm về sau.

3.3.2. Về chiết xuất và phân lập

Phương pháp chiết bằng dung môi EtOH 80%, sử dụng thiết bị chiết siêu âm là một phương pháp tiết kiệm thời gian, cho hiệu suất chiết cao. Để phân lập các hợp chất từ lá cây Cỏ rươi lá bắc, sử dụng phương pháp sắc ký cột với chất hấp phụ silica gel pha thường và pha đảo, cùng các hệ dung môi khác nhau. Kết quả phân lập được 2 hợp chất thuộc nhóm flavonoid là apigenin và quercetin. Đây là 2 flavonoid rất phổ biến ở thực vật và đều đã được nghiên cứu rộng rãi. Dựa vào cấu trúc hóa học, apigenin được phân loại thuộc nhóm flavon trong khi quercetin thuộc nhóm flavonol.

➢ Hợp chất 1: Apigenin (5,7,4’-trihydroxyflavon)

Apigenin có trong thành phần của rất nhiều loài cây, điển hình là các loài họ Cúc (Asteraceae), thuộc chi Artemisia, Achillea, Matricaria và Tanacetum [43]. Apigenin phân lập từ các loài khác nhau được thử nghiệm cho các tác dụng sinh học các nhau. Năm 1999, Yoichi Sato và cộng sự phân lập được hợp chất này từ Scutellaria barbata D. Don (Lamiaceae) và ghi nhận tác dụng ức chế chọn lọc Staphylococcus aureus, bao gồm cả các chủng S. aureus kháng methicillin, với nồng độ ức chế tối thiểu (MIC) 3,9 – 15,6

g/mL [44]. Năm 2013, trong nghiên cứu của Nayaka và cộng sự, apigenin

phân lập từ Portulaca oleracea L. cho hoạt tính kháng khuẩn trên 5 chủng vi khuẩn gây bệnh Pseudomonas aeruginosa, Salmonella typhimurium, Proteus mirabilis, Klebsiella pneumoniae và Enterobacter aerogenes với MIC đối với cả 5 chủng > 4 mg/mL [37].

Năm 2004, apigenin được Chiang Lien Chai và cộng sự phân lập từ Ocimum basilicum cho thấy hoạt tính kháng virus trên đa dạng chủng: Herpes simplex HSV-2 (EC50 = 9,7 mg/L; chỉ số chọn lọc SI = 6,2), adenovirus ADV- 3 (EC50 = 11,1 mg/L; SI = 5,4), kháng nguyên bề mặt virus viêm gan B

HBsAg (EC50 = 7,1 mg/L; SI = 2,3) và kháng nguyên nội sinh virus viêm gan B HBeAg (EC50 = 12,8 mg/L; SI = 1,3) [14]. Ở một nghiên cứu khác do Ping Ji và cộng sự thực hiện năm 2014, apigenin phân lập từ Paulownia tomentosa cho tác dụng ức chế Enterovirus 71 gây bệnh chân – tay – miệng với EC50 =

11,0 M; SI  9,3. Cơ chế phân tử được giải thích là do hợp chất này có khả

năng phá vỡ liên kết giữa các protein của vật chủ với RNA của virus [25].

Năm 2008, Ye Yin cùng các cộng sự báo cáo hoạt tính ức chế miễn dịch của apigenin phân lập từ Artemisia vestita thông qua ức chế tăng sinh và hoạt hóa lympho T, từ đó cho tác dụng chống viêm [50]. Cơ chế chống viêm được giải thích rõ hơn trong nghiên cứu của Kumar và cộng sự năm 2018, apigenin phân lập từ Justicia gendarussa làm giảm nồng độ TLR4, MyD88, TRIF, TRAF6, NF-B, COX-2, PGE2, IL-1 và TNF-α tham gia vào quá trình gây viêm và tăng nồng độ cytokin chống viêm, IL-10 [27].

Apigenin phân lập từ các loài khác nhau cũng cho tác dụng chống ung thư trên đa dạng các dòng tế bào. Chẳng hạn, apigenin phân lập từ Lycopodium clavatum hoạt hóa quá trình apoptosis trên các tế bào ung thư da A375 và ung thư biểu mô phổi A549 ở người, chủ yếu qua cơ chế kích thích tạo gốc tự do, làm rối loạn chức năng ty thể và hoạt hóa caspase [16]; apigenin phân lập từ Macaranga gigantifolia gây độc tế bào leukemia P-388

của chuột với IC50 14,13 g/mL [20]; apigenin phân lập từ Eriocephalus africanus ức chế sự sinh trưởng của các tế bào ung thư gan HepG2 với EC50 =

11,93 g/mL [33].

Trong nghiên cứu của Osigwe và cộng sự năm 2017, apigenin phân lập từ Newbouldia laevis còn có tác dụng hạ đường huyết, tăng dự trữ glycogen ở gan và cơ, cho tiềm năng điều trị tiểu đường [40]. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đó về hoạt tính in vitro, in vivo liên quan đến chống tiểu đường của apigenin. Ngoài ra, apigenin trong các loài thực vật còn cho tác dụng chống oxy hóa, chống co thắt, giải tỏa lo âu, an thần,…, là một hợp chất có tiềm năng cao trong phòng và điều trị bệnh.

➢ Hợp chất 2: Quercetin (3,5,7,3’,4’-pentahydroxyflavon)

Tương tự apigenin, quercetin cũng được phân lập từ rất nhiều loài cây khác nhau và thể hiện đa dạng các tác dụng sinh học. Năm 2007, Fang Xian Kang và cộng sự phân lập hợp chất này từ loài Euonymus alatus. Qua thử nghiệm, quercetin có tác dụng làm tăng hấp thu glucose ở các tế bào mô mỡ

3T3-L1, ngoài ra còn là chất chủ vận một phần receptor PPAR, làm tăng độ

nhạy của insulin [21]. Năm 2011, quercetin được Barman Nickavar và cộng sự phân lập từ Vaccinium arctostaphylos cho hoạt tính ức chế α-amylase tuyến tụy với IC50 = 0,16 – 0,17 mM [38]. Kết quả 2 nghiên cứu trên cho thấy quercetin có khả năng ứng dụng trong điều trị tiểu đường thông qua nhiều cơ chế.

Theo nghiên cứu của Choi So Jin và cộng sự năm 2012, quercetin phân lập từ Cratoxylum formosum có khả năng ức chế sản sinh NO trong các tế bào RAW 264.7 được kích thích bởi LPS, thông qua điều hòa biểu hiện iNOS [15]. Đó là cơ chế cho tác dụng chống viêm, tương tự cơ chế chống viêm của dịch chiết Murdannia bracteata đã được báo cáo trong nghiên cứu của Wang Guei Jane và cộng sự năm 2006 [46].

actinomycetemcomitans, Actinomyces

Năm 2007, trong nghiên cứu của Mingyu Li và Zhuting Xu, quercetin phân lập từ lá sen Nelumbo nucifera được xác định là thành phần có hoạt tính kháng khuẩn mạnh trên một số chủng vi khuẩn gây viêm miệng như viscosus, Actinobacillus Porphyromonas gingivalis,… [31] Năm 2017, R. Jarial và cộng sự phân lập được quercetin từ loài dương xỉ Cheilanthes tenuifolia. Hợp chất này cho hoạt tính kháng khuẩn trên Salmonella typhi, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Enterobacter sp, Salmonella paratyphi, Streptococcus mutans, tác dụng

mạnh nhất trên S. aureus và Enterobacter sp với MIC 2,25 g/mL; ngoài ra

còn gây độc tế bào ung thư gan HepG2 và HeLa của người với tỷ lệ 78,16 

0,04% và 80,91  1,93% tương ứng. [24]

Bên cạnh những tác dụng kể trên, quercetin cũng có nhiều hoạt tính khác như chống oxy hóa, bảo vệ tim mạch, chống tăng huyết áp, kháng virus, điều hòa miễn dịch,… [17]

Các nghiên cứu cho thấy apigenin và quercetin đều có tiềm năng lớn ứng dụng trong điều trị. Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu phân lập và thử nghiệm tác dụng của 2 hợp chất này từ các loài thuộc chi Murdannia. Đây là lần đầu tiên apigenin và quercetin được phân lập từ Murdannia bracteata. Các tác dụng điển hình như kháng khuẩn, chống viêm, ức chế tăng sinh các tế bào ung thư, hoạt tính liên quan đến chống tiểu đường,… của 2 thành phần trên phù hợp với công dụng điều trị các chứng viêm, các bệnh về gan, ung thư và tiểu đường trong y học cổ truyền của M. bracteata. Tuy nhiên, trong tương lai cần thêm các nghiên cứu xác minh tác dụng sinh học của apigenin và quercetin có trong loài này, nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho phát triển thuốc từ M. bracteata.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Kết luận:

Sau quá trình nghiên cứu thực nghiệm, đề tài khóa luận đã thu được

một số kết quả như sau:

- Đã định tính được các nhóm chất có trong lá cây Cỏ rươi lá bắc (Murdannia bracteata J.K.Morton ex D.Y.Hong) bao gồm flavonoid, saponin, tanin, acid hữu cơ, alcaloid, đường khử, sterol và caroten.

- Đã sử dụng phương pháp chiết siêu âm với dung môi EtOH 80% và sắc ký cột để chiết xuất, phân lập được 02 hợp chất từ lá cây Cỏ rươi lá bắc.

- Đã xác định cấu trúc các hợp chất phân lập được: Dựa vào kết quả đo nhiệt độ nóng chảy, phổ khối và phổ cộng hưởng từ hạt nhân, xác định được cấu trúc 2 hợp chất vừa phân lập được là apigenin (5,7,4’- trihydroxyflavon) và quercetin (3,5,7,3’,4’-pentahydroxyflavon).

Kiến nghị:

- Tiếp tục nghiên cứu, phân lập các hợp chất khác từ các bộ phận của cây

Cỏ rươi lá bắc.

- Nghiên cứu đánh giá thêm về tác dụng sinh học của các phân đoạn dịch chiết, đặc biệt là hoạt tính kháng khuẩn, chống viêm, ức chế tế bào ung thư và chống tiểu đường.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tài liệu tiếng Việt

Đỗ Huy Bích, Đặng Quang Chung, Bùi Xuân Chương và các cộng sự (2006), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, Tập 1, NXB Khoa Học và Kỹ Thuật.

Võ Văn Chi (2012), Từ điển cây thuốc Việt Nam, Tập 2, NXB Y học. 2.

Phạm Hoàng Hộ (2003), Cây cỏ Việt Nam, Tập 3, NXB Trẻ, tr. 376 - 380.

Phạm Thanh Kỳ (2015), Dược liệu học (Sách đào tạo Dược sĩ Đại học), Tập 2, NXB Y Học.

Vũ Đức Lợi, Nguyễn Tiến Vững, Lê Thị Thu Hường (2016), Tài nguyên cây thuốc (Sách dành cho đào tạo Dược sĩ Đại học), NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

Ngô Vân Thu, Trần Hùng (2011), Dược liệu học (Sách đào tạo Dược sĩ Đại học), Tập 1, NXB Y học.

Tài liệu tiếng Anh

Alwahsh MAA, Khairuddean M, Chong WK (2015), "Chemical constituents and antioxidant activity of Teucrium barbeyanum Aschers", Record of Natural Product, 9(1), tr. 159-63.

Atkinson J, Epand RF, Epand RM (2008), "Tocopherols and tocotrienols in membranes: a critical review", Free radical biology and medicine, 44(5), tr. 739-764.

Bermudez Y, Ahmadi S, Lowell NE và các cộng sự (2007), "Vitamin E suppresses telomerase activity in ovarian cancer cells", Cancer Detection and Prevention, 31(2), tr. 119-128.

10. Betti M, Minelli A, Canonico B và các cộng sự

(2006), "Antiproliferative effects of tocopherols (vitamin E) on murine glioma C6 cells: homologue-specific control of PKC/ERK and cyclin signaling", Free Radical Biology and Medicine, 41(3), tr. 464-472.

11. Birringer M, Lington D, Vertuani S và các cộng sự (2010), "Proapoptotic effects of long-chain vitamin E metabolites in HepG2 cells are mediated by oxidative stress", Free Radical Biology and Medicine, 49(8), tr. 1315-1322.

12. Byng JW, Smets EF, van Vugt R và các cộng sự (2018), "The phylogeny of angiosperms poster: a visual summary of APG IV family relationships and floral diversity", The Global Flora, 1.

13. Ch’ng YS, Tan CS, Loh YC và các cộng sự (2016), "Vasorelaxation study and tri-step infrared spectroscopy analysis of Malaysian local herbs", Journal of pharmacopuncture, 19(2), tr. 145.

14. Chiang LC, Ng LT, Cheng PW và các cộng sự (2005), "Antiviral activities of extracts and selected pure constituents of Ocimum basilicum", Clinical and Experimental Pharmacology and Physiology, 32(10), tr. 811-816.

15. Choi SJ, Tai BH, Cuong NM và các cộng sự (2012), "Antioxidative and anti-inflammatory effect of quercetin and its glycosides isolated from mampat (Cratoxylum formosum)", Food Science and Biotechnology, 21(2), tr. 587-595.

16. Das S, Das J, Samadder A và các cộng sự (2012), "Apigenin-induced apoptosis in A375 and A549 cells through selective action and dysfunction of mitochondria", Experimental Biology and Medicine, 237(12), tr. 1433-1448.

17. David AVA, Arulmoli R, Parasuraman S (2016), "Overviews of flavonoid", importance of quercetin: A bioactive

biological Pharmacognosy reviews, 10(20), tr. 84.

18.

of Neotropical Murdannia

de Oliveira Pellegrini MO, Faden RB, de Almeida RF (2016), Royle revision "Taxonomic (Commelinaceae)", PhytoKeys(74), tr. 35.

19. Faden RB, Inman KE (1996), "Leaf anatomy of the African genera of Commelinaceae: Anthericopsis and Murdannia", The biodiversity of African plants, Springer, tr. 464-471.

20. Fajriah S, Megawati M, Darmawan A (2016), "Apigenin, an Anticancer Active Compound Isolated from Macaranga gigantifolia Leaves", Journal of Tropical Life Science, 6(1), tr. 7-9.

21. Fang XK, Gao J, Zhu DN (2008), "Kaempferol and quercetin isolated from Euonymus alatus improve glucose uptake of 3T3-L1 cells without adipogenesis activity", Life sciences, 82(11-12), tr. 615-622.

22. Govaerts R (2004), "World Checklist of Monocotyledons Database in ACCESS: 1–54382", The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew.

23. Hao J, Zhang B, Liu B và các cộng sự (2009), "Effect of α‐tocopherol, N‐acetylcysteine and omeprazole on esophageal adenocarcinoma formation in a rat surgical model", International journal of cancer, 124(6), tr. 1270-1275.

24.

Jarial R, Shard A, Thakur S và các cộng sự (2018), "Characterization of tenuifolia and evaluation of flavonoids from fern Cheilanthes antioxidant, antimicrobial and anticancer activities", Journal of King Saud University-Science, 30(4), tr. 425-432.

25.

Ji P, Chen C, Hu Y và các cộng sự (2015), "Antiviral activity of Paulownia tomentosa against enterovirus 71 of hand, foot, and mouth disease", Biological and Pharmaceutical Bulletin, 38(1), tr. 1-6.

26. Khan TH, Sultana S (2006), "Apigenin induces apoptosis in Hep G2 cells: possible role of TNF-α and IFN-γ", Toxicology, 217(2-3), tr. 206- 212.

27. Kumar KS, Sabu V, Sindhu G và các cộng sự (2018), "Isolation, from Justicia International its anti-inflammatory activity",

identification and characterization of apigenin gendarussa and immunopharmacology, 59, tr. 157-167.

28. Kunnaja P, Chiranthanut N, Kunanusorn P và các cộng sự (2015), "Evaluation of gastroprotective potential of the ethanol extract from Murdannia loriformis in rats", International Journal of Applied Research in Natural Products, 8, tr. 34-41.

linked to

29. Kwon YI, Apostolidis E, Shetty K (2008), "Inhibitory potential of wine and tea against α‐Amylase and α‐Glucosidase for management of hyperglycemia type 2 diabetes", Journal of Food Biochemistry, 32(1), tr. 15-31.

30. Li DL, Zheng XL, Duan L và các cộng sự (2017), "Ethnobotanical survey of herbal tea plants from the traditional markets in Chaoshan, China", Journal of ethnopharmacology, 205, tr. 195-206.

31. Li M, Xu Z (2008), "Quercetin in a lotus leaves extract may be responsible for antibacterial activity", Archives of pharmacal research, 31(5), tr. 640-644.

32. Liu H, Mou Y, Zhao J và các cộng sự (2010), "Flavonoids from Halostachys caspica and their antimicrobial and antioxidant activities", Molecules, 15(11), tr. 7933-7945.

33. Magura J, Moodley R, Maduray K và các cộng sự (2020), "Phytochemical constituents and in vitro anticancer screening of isolated compounds from Eriocephalus africanus", Natural Product Research, tr. 1-4.

stimuli", Biochemical and biophysical

34. Miyoshi N, Naniwa K, Kumagai T và các cộng sự (2005), "α- Tocopherol-mediated caspase-3 up-regulation enhances susceptibility to apoptotic research communications, 334(2), tr. 466-473.

35. Naik MC, Rao BRP (2017), "A new species of dewflower Murdannia sanjappae (Commelinaceae) from Andaman Islands, India", Journal of Threatened Taxa, 9(11), tr. 10909-10913.

36. Nandikar MD, Kumbhalkar BB, Gurav RV (2018), "GC-MS analysis of phytochemical compounds in the crude methanolic extract of roots

of Murdannia lanuginosa and M. simplex (Commelinaceae)", Indian Journal of Natural Products and Resources (IJNPR)[Formerly Natural Product Radiance (NPR)], 9(3), tr. 229-234.

37. Nayaka HB, Londonkar RL, Umesh MK và các cộng sự (2014), "Antibacterial attributes of apigenin, isolated from Portulaca oleracea L", International journal of bacteriology, 2014.

38. Nickavar B, Amin G (2011), "Enzyme assay guided isolation of an α- amylase inhibitor flavonoid from Vaccinium arctostaphylos leaves", Iranian journal of pharmaceutical research: IJPR, 10(4), tr. 849.

39. Ooi KL, Loh SI, Tan ML và các cộng sự (2015), "Growth inhibition of human liver carcinoma HepG2 cells and α-glucosidase inhibitory activity of Murdannia bracteata (CB Clarke) Kuntze ex JK Morton extracts", Journal of ethnopharmacology, 162, tr. 55-60.

40. Osigwe CC, Akah PA, Nworu CS và các cộng sự (2017), "Apigenin: A methanol fraction component of Newbouldia laevis leaf, as a potential antidiabetic agent", The Journal of Phytopharmacology, 6, tr. 38-44.

41. Panigo E, Ramos J, Lucero L và các cộng sự (2011), "The inflorescence in Commelinaceae", Flora-Morphology, Distribution, Functional Ecology of Plants, 206(4), tr. 294-299.

42. Patwari BN, Ahmed AB, Das T và các cộng sự (2014), "Phytochemical screening and analgesic effects of ethanolic extract of plant Murdania nudiflora (L) Brenan (Commelinaceae) in albino mice using hot plate method", International Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences, 6, tr. 512-515.

43. Salehi B, Venditti A, Sharifi-Rad M và các cộng sự (2019), "The therapeutic potential of apigenin", International journal of molecular sciences, 20(6), tr. 1305.

44. Sato Y, Suzaki S, Nishikawa T và các cộng sự (2000), "Phytochemical flavones isolated from Scutellaria barbata and antibacterial activity

against methicillin-resistant Staphylococcus aureus", Journal of ethnopharmacology, 72(3), tr. 483-488.

45. Shyur LF, Feng JH, Apaya MK (2019), Galactolipids-enriched plant extracts and the uses thereof, U.S. Patent Application Publication.

46. Wang GJ, Chen SM, Chen WC và các cộng sự (2007), "Selective inducible nitric oxide synthase suppression by new bracteanolides from Murdannia bracteata", Journal of ethnopharmacology, 112(2), tr. 221- 227.

47. Wang YC, Huang TL (2005), "Screening of anti-Helicobacter pylori herbs deriving from Taiwanese folk medicinal plants", FEMS Immunology & Medical Microbiology, 43(2), tr. 295-300.

48. Wu Z, Al-Shehbaz IA (2000), Flora of China. 24. Flagellariaceae

through Marantaceae, Science Press, tr. 25-31.

49. Yam MF, Ang LF, Lim CP và các cộng sự (2010), "Antioxidant and hepatoprotective effects of Murdannia bracteata methanol extract", Journal of acupuncture and meridian studies, 3(3), tr. 197-202.

50. Yin Y, Gong FY, Wu XX và các cộng sự (2008), "Anti-inflammatory and immunosuppressive effect of flavones isolated from Artemisia vestita", Journal of ethnopharmacology, 120(1), tr. 1-6.

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1: Phiếu giám định tên khoa học mẫu thực vật

PHỤ LỤC 2: Phổ ESI-MS, 1H-NMR, 13C-NMR, DEPT, HSQC, HMBC của hợp chất CT1

PHỤ LỤC 3: Phổ ESI-MS, 1H-NMR, 13C-NMR, DEPT, HSQC, HMBC của hợp chất CT2

M S D

M e t h o d :

A n a y s s I n f o :

S a m p e N a m e :

A n a y s s N a m e :

C T 1

T r a p R e p o r t v

C o u m n

(

C T 1 . d

E c

l i

p s e

C o t 1 5 0 x 3 m m m

A 4 - O p 2 )

X D B C 1 8 ,

x 1 5 0 m m

O p e r a t o r :

I n s t r u m e n t :

P a g e

1 o f 1

L C M S D - T r a p -

S L

2 1 9 5 4 1 0 A E 0 0 0 0 5 1 5

D s p a y R e p o r t - S e e c t e d W n d o w S e e c t e d A n a y s s

P r i

A c q .

n t D a t e : 8 / 4 / 2 0 2 0

D a t e : 8 / 4 / 2 0 2 0

5 1

5 0

1 0

P M

1 5

1 4

12.876

1.00 1 3

1 2

1 1

10.704

1.03

10.296

1.03 1 0

9

8

2.09

7 2.07 1.02 1.04 1.03

6

7.929 7.925 7.915 7.911 6.834 6.829 6.821 6.816 6.768 6.481 6.477 6.193 6.189

5 C T 1 - D M S O - 1 H

4

3

2

3.298 2.508 2.505 2.501 2.496 2.492

1

0 p p m

P C

G B

L B

S F

S I

P 1

D 1

A Q

D W

D S

D E

T D

R G

N S

T E

S S B

W D W

T D 0

P L W 1

N U C 1

S F O 1

N A M E

T i m e

E X P N O

S D W a H t e _

P R O C N O

P R O B H D

F I D R E S

S O L V E N T

P U L P R O G

I N S T R U M

C u r r e n t D a t a P a r a m e t e r s

M A I _ C T 1

6 5 5 3 6

E M

1 H

1 . 0 0

1 0

1 4 2 . 9 8

2 0 2 0 0 4 0 6

5 m m P A B B O B B /

6 5 5 3 6

D M S O

z g 3 0

s p e c t

1 6 . 0 0

1 6

2 2 . 0 0 0 0 0 0 0 0 W

3 0 4 . 3 K

F 2 - P r o c e s s i n g p a r a m e t e r s

0 . 3 0 H z

1 0 0 0 0 . 0 0 0 H z

0 . 1 5 2 5 8 8 H z

5 0 0 . 1 8 9 0 0 4 8 M H z

5 0 0 . 1 9 2 0 8 8 9 M H z

F 2 - A c q u i s i t i o n P a r a m e t e r s

1 . 0 0 0 0 0 0 0 0 s e c

3 . 2 7 6 7 9 9 9 s e c

= = = = = = = = C H A N N E L f 1 = = = = = = = =

1 0 . 2 0 u s e c

5 0 . 0 0 0 u s e c

6 . 5 0 u s e c

1 3

.

12.876

1.00

0 1 2

.

5 1 2

.

0 1 1

.

5 1 1

.

0

1.03

10.704

1 0

.

5

10.296

1.03 1 0

.

0

9 .

C T 1 - D M S O - 1 H

5

9 .

0

8 .

5

8 .

0

2.09

7.929 7.925 7.915 7.911

7 .

5

7 .

0

2.07

1.02

6.834 6.829 6.821 6.816 6.768

6 .

1.04

5

6.481 6.477

1.03

6.193 6.189

p p m

2 2 0

2 0 0

180.98

1 8 0

1 6 0

164.09 163.69 161.39 161.08 157.30

1 4 0

127.96

1 2 0

120.94 115.91

1 0 0

103.66 102.80 98.80 94.01

C T 1 - D M S O - C 1 3 C P D

8 0

6 0

4 0

40.10 39.84 39.70 39.49 39.28 39.09 38.95

2 0

0 p p m

P C

G B

L B

S F

S I

P 1

D W

D 1

D E

R G

T E

D S

A Q

T D

N S

S S B

W D W

D 1 1

T D 0

S W H

P L W 1

N U C 1

S F O 1

N A M E

N U C 2

T i m e

E X P N O

P C P D 2

P L W 1 2

P L W 1 3

P R O C N O

P R O B H D

P U L P R O G

S O L V E N T

I N S T R U M

C P D P R G [ 2

C u r r e n t D a t a P a r a m e t e r s

M A I _ C T 1

1 3 C

E M

3 2 7 6 8

1 . 4 0

w a l t z 1 6

1 H

5 m m P A B B O B B /

z g p g 3 0

1 9 8 . 5 7

2 0 2 0 0 4 0 7

2 3 . 3 1

s p e c t

6 5 5 3 6

D M S O

5 1 2

8 8 . 0 0 0 0 0 0 0 0 W

2 2 . 0 0 0 0 0 0 0 0 W

0 . 1 7 9 8 9 0 0 1 W

0 . 3 5 7 6 4 0 0 0 W

3 0 4 . 6 K

F P S 2 L F W O - 2 2 P r o c e s s i n g p a r a m e t e r s

1 . 0 0 H z

3 1 2 5 0 . 0 0 0 H z

0 . 4 7 6 8 3 7 H z

1 2 5 . 7 7 2 6 9 0 5 M H z

1 2 5 . 7 8 6 4 5 9 1 M H z

F 2 - A c q u i s i t i o n P a r a m e t e r s

5 0 0 . 1 9 1 0 0 0 8 M H z

2 . 0 0 0 0 0 0 0 0 s e c

0 . 0 3 0 0 0 0 0 0 s e c

1 . 0 4 8 5 7 6 0 s e c

= F D = I a = D t = R e = E _ = S = = C H A N N E L f 1 = = = = = = = =

1 0 . 0 0 u s e c

= = = = = = = = C H A N N E L f 2 = = = = = = = =

8 0 . 0 0 u s e c

1 6 . 0 0 0 u s e c

6 . 5 0 u s e c

1 8 5

180.98

1 8 0 1 7 5 1 7 0 1 6 5

164.09 163.69 161.39 161.08

1 6 0

157.30

C T 1 - D M S O - C 1 3 C P D

1 5 5 1 5 0 1 4 5 1 4 0 1 3 5 1 3 0

127.96

1 2 5

120.94

1 2 0

115.91

1 1 5 1 1 0 1 0 5

103.66 102.80

98.80

1 0 0 9 5

94.01

p p m

2 1 0

C H 2

2 0 0

C 1 3 C P D

C H & C H 3

D E P T 9 0

D E P T 1 3 5

1 9 0

1 8 0

1 7 0

1 6 0

1 5 0

1 4 0

1 3 0

1 2 0

1 1 0

1 0 0

9 0

8 0

7 0

C T 1 - D M S O - C 1 3 C P D & D E P T

6 0

5 0

4 0

3 0

2 0

1 0

p p m

C H 2

C 1 3 C P D

D E P T 9 0

C H & C H 3

D E P T 1 3 5

1 2 5

1 2 0

1 1 5

1 1 0

C T 1 - D M S O - C 1 3 C P D & D E P T

1 0 5

1 0 0

9 5

p p m

CT1-DMSO-HSQC

ppm

35

40

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

95

100

105

110

115

120

125

130

135

140 ppm

8

7

6

4

3

5

CT1-DMSO-HSQC

ppm

95

100

105

110

115

120

125

130 ppm

8.0 7.8

7.6 7.4 7.2 7.0

6.8 6.6 6.4

6.2

CT1-DMSO-HMBC

ppm

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200 210 ppm

13

12

11

10

9

8

7

6

5

4

3

2

CT1-DMSO-HMBC

ppm

95

100

105

110

115

120

125

130

135

140

145

150

155

160

165

170

175

180

185 ppm

13

12

11

10

9

8

7

6

CT1-DMSO-HMBC

ppm

95

100

105

110

115

120

125

130

135

140

145

150

155

160

165

170

175

180 ppm

8.0 7.8 7.6 7.4 7.2 7.0 6.8 6.6 6.4 6.2

M S D

M e t h o d :

A n a y s s I n f o :

S a m p e N a m e :

A n a y s s N a m e :

C T 2

T r a p R e p o r t v

C o u m n

(

C T 2 . d

E c

l i

p s e

C o t 1 5 0 x 3 m m m

A 4 - O p 2 )

X D B C 1 8 ,

x 1 5 0 m m

O p e r a t o r :

I n s t r u m e n t :

P a g e

1 o f 1

L C M S D - T r a p -

S L

2 1 9 5 4 1 0 A E 0 0 0 0 5 1 5

D s p a y R e p o r t - S e e c t e d W n d o w S e e c t e d A n a y s s

P r i

A c q .

n t D a t e : 1 4 / 4 / 2 0 2 0

D a t e : 1 4 / 4 / 2 0 2 0

3 6

0 1

1 4

P M

1 4

1 3

12.501

1.00 1 2

1 1

10.802

0.81 1 0

9.539 9.305

0.94 2.00

9

8 1.00 1.03

7

1.02 1.04 1.02

6

7.676 7.670 7.549 7.543 7.532 7.526 6.894 6.875 6.406 6.401 6.188 6.183

5 C T 2 - D M S O - 1 H

4

3

2

3.297 2.508 2.503 2.500 2.495 2.492

1

0 p p m

P C

G B

L B

S F

S I

P 1

D 1

T D

N S

D S

A Q

R G

T E

D W

D E

S S B

W D W

T D 0

P L W 1

N U C 1

S F O 1

N A M E

T i m e

E X P N O

S D W a H t e _

P R O C N O

P R O B H D

F I D R E S

S O L V E N T

P U L P R O G

I N S T R U M

M A I _ C T 2

C u r r e n t D a t a P a r a m e t e r s

6 5 5 3 6

E M

1 H

1 . 0 0

1 0

2 0 2 0 0 4 0 9

5 m m P A B B O B B /

6 5 5 3 6

D M S O

z g 3 0

s p e c t

1 6 . 1 4

1 6

1 1 1 . 0 9

2 2 . 0 0 0 0 0 0 0 0 W

3 0 4 . 2 K

F 2 - P r o c e s s i n g p a r a m e t e r s

0 . 3 0 H z

1 0 0 0 0 . 0 0 0 H z

0 . 1 5 2 5 8 8 H z

5 0 0 . 1 8 9 0 0 5 1 M H z

5 0 0 . 1 9 2 0 8 8 9 M H z

F 2 - A c q u i s i t i o n P a r a m e t e r s

1 . 0 0 0 0 0 0 0 0 s e c

3 . 2 7 6 7 9 9 9 s e c

= = = = = = = = C H A N N E L f 1 = = = = = = = =

1 0 . 2 0 u s e c

5 0 . 0 0 0 u s e c

6 . 5 0 u s e c

7 .

8 .

7 7

1.00

7.676 7.670

7 .

6

1.03

7 .

7.549 7.543 7.532 7.526

5

7 .

4

7 .

3

7 .

2

7 .

1

7 .

0

6 .

C T 2 - D M S O - 1 H

9

1.02

6.894 6.875

6 .

8

6 .

7

6 .

5

6 .

1.04

4

6.406 6.401

6 .

3

6 .

2

1.02

6.188 6.183

p p m

2 2 0

2 0 0

1 8 0

175.79

1 6 0

163.83 160.68 156.10 147.65 146.77 145.01

1 4 0

135.67

1 2 0

121.92 119.93 115.56 115.04

1 0 0

102.97 98.14 93.30

C T 2 - D M S O - C 1 3 C P D

8 0

6 0

4 0

40.00 39.83 39.66 39.50 39.33 39.16 39.00

2 0

0 p p m

P C

G B

L B

S F

S I

P 1

D S

T D

N S

T E

R G

D E

A Q

D 1

D W

S S B

W D W

D 1 1

S W H

T D 0

P L W 1

N U C 1

S F O 1

N A M E

N U C 2

T i m e

E X P N O

P C P D 2

P L W 1 2

P L W 1 3

P R O C N O

P R O B H D

I N S T R U M

S O L V E N T

P U L P R O G

C P D P R G [ 2

L O I _ C T 2

C u r r e n t D a t a P a r a m e t e r s

1 3 C

E M

3 2 7 6 8

1 . 4 0

w a l t z 1 6

1 H

5 m m P A B B O B B /

1 9 8 . 5 7

z g p g 3 0

2 0 2 0 0 4 1 0

s p e c t

6 5 5 3 6

D M S O

6 . 1 9

2 5 6

8 8 . 0 0 0 0 0 0 0 0 W

2 2 . 0 0 0 0 0 0 0 0 W

0 . 1 7 9 8 9 0 0 1 W

0 . 3 5 7 6 4 0 0 0 W

3 0 4 . 7 K

F P S 2 L F W O - 2 2 P r o c e s s i n g p a r a m e t e r s

1 . 0 0 H z

3 1 2 5 0 . 0 0 0 H z

0 . 4 7 6 8 3 7 H z

1 2 5 . 7 7 2 6 8 8 5 M H z

1 2 5 . 7 8 6 4 5 9 1 M H z

F 2 - A c q u i s i t i o n P a r a m e t e r s

5 0 0 . 1 9 1 0 0 0 8 M H z

0 . 0 3 0 0 0 0 0 0 s e c

2 . 0 0 0 0 0 0 0 0 s e c

1 . 0 4 8 5 7 6 0 s e c

= F D = I a = D t = R e = E _ = S = = C H A N N E L f 1 = = = = = = = =

1 0 . 0 0 u s e c

= = = = = = = = C H A N N E L f 2 = = = = = = = =

8 0 . 0 0 u s e c

1 6 . 0 0 0 u s e c

6 . 5 0 u s e c

175.79

1 7 5 1 7 0 1 6 5

163.83

160.68

156.10

1 6 0 1 5 5 1 5 0

147.65 146.77 145.01

1 4 5 1 4 0

C T 2 - D M S O - C 1 3 C P D

135.67

1 3 5 1 3 0 1 2 5

121.92

119.93

1 2 0

115.56 115.04

1 1 5 1 1 0 1 0 5

102.97

1 0 0

98.14

9 5

93.30

p p m

2 1 0

C H 2

C 1 3 C P D

2 0 0

D E P T 9 0

C H & C H 3

D E P T 1 3 5

1 9 0

1 8 0

1 7 0

1 6 0

1 5 0

1 4 0

1 3 0

1 2 0

1 1 0

1 0 0

9 0

8 0

C T 2 - D M S O - C 1 3 C P D & D E P T

7 0

6 0

5 0

4 0

3 0

2 0

1 0

p p m

C H 2

C 1 3 C P D

C H & C H 3

Khóa luận tốt nghiệp đại học ngành Dược học: Bước đầu nghiên cứu thành phần hóa học của cây Cỏ rươi lá bắc (Murdannia bracteata J.K.Morton ex D.Y.Hong)

Đề tài trình bày Định tính sơ bộ thành phần hóa học của lá cây Cỏ rươi lá bắc; chiết xuất, phân lập và xác định được cấu trúc của 02 hợp chất từ lá cây Cỏ rươi lá bắc. Mời các bạn tham khảo!

BƯỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC

CỦA CÂY CỎ RƯƠI LÁ BẮC

(Murdannia bracteata J.K.Morton ex D.Y.Hong)

24:

CT1

Aa,b

Aa,c (ppm) δH (Mult, J=Hz)

CT2 δC ppm

Qa,b δC ppm

CT2 (ppm) δH (Mult, J=Hz)

Qa,c (ppm) δH (Mult, J=Hz)

D s p a y R e p o r t - S e e c t e d W n d o w S e e c t e d A n a y s s

1 5

1 4

1.00

1 3

1 2

1 1

1.03

1.03

1 0

9

8

2.09

7

2.07 1.02 1.04 1.03

6

5

C T 1 - D M S O - 1 H

4

3

2

1

0

p p m

1 3

.

1.00

0

1 2

.

5

1 2

.

0

1 1

.

5

1 1

.

0

1.03

1 0

.

5

1.03

1 0

.

0

9

.

C T 1 - D M S O - 1 H

5

9

.

0

8

.

5

8

.

0

2.09

7

.

5

7

.