TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ NGOẠI THƯƠNG
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
TÊN ĐỀ TÀI: Hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động
ngân hàng ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập
Họ và tên sinh viên: Nguyễn Thị An Ly
Lớp: Pháp 3
Khoá: 42
Giáo viên hướng dẫn: TS. Đặng Thị Nhàn
Hà Nội, tháng năm 2007
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ 4
HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG VÀ PHÁP LUẬT
ĐIỀU CHỈNH CÁC HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG
I. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG 4
1. Khái quát chung về sự hình thành ngân hàng 4
2. Cấu trúc hệ thống ngân hàng 6
Ngân hàng trung ương 6
2.2. Ngân hàng thương mại và các định chế tài chính phi ngân hàng 9
3. Các hoạt động ngân hàng 15
Các hoạt động ngân hàng của NHTW 16
Các hoạt động ngân hàng của NHTM 18
II. PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH CÁC HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG 21
1. Khái niệm pháp luật điều chỉnh hoạt động của ngân hàng 21
2. Sự cần thiết phải điều chỉnh bằng pháp luật 23
đối với hoạt động ngân hàng
3. Những yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến pháp luật điều chỉnh 24
hoạt động ngân hàng
4. Nguồn quy phạm pháp luật điều chỉnh các hoạt động ngân hàng 30
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH 32
HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG Ở VIỆT NAM
I. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH HOẠT ĐỘNG 32
NGÂN HÀNG CỦA NHNN VIỆT NAM
1. Quy định của pháp luật Việt Nam về hoạt động tái cấp vốn 33
2. Quy định của pháp luật Việt Nam về dự trữ bắt buộc 36
3. Quy định của pháp luật Việt Nam về nghiệp vụ thị trường mở 38
II. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH 42
HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG CỦA NHTM Ở VIỆT NAM
1. Quy định của pháp luật Việt Nam 42
về hoạt động nghiệp vụ ngân hàng của NHTM
1.1. Hoạt động huy động vốn 42
1.2. Hoạt động cấp tín dụng 44
1.3. Hoạt động dịch vụ thanh toán 50
1.4. Hoạt động của ngân hàng thương mại trên thị trường chứng khoán 52
2. Quy định của pháp luật Việt Nam về đảm bảo an toàn
trong hoạt động ngân hàng của NHTM 56
2.1. Các quy định về bảo đảm tiền vay 57
2.2. Các quy định về giới hạn an toàn trong kinh doanh 60
III. NHẬN XÉT CHUNG VỀ THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ 63
ÁP DỤNG PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG
Ở VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP
1. Những thành tựu cơ bản trong việc ban hành 63
và áp dụng pháp luật điều chỉnh hoạt động ngân hàng ở Việt Nam
2. Những hạn chế, bất cập chủ yếu của pháp luật 67
điều chỉnh hoạt động ngân hàng ở Việt Nam
CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN 71
PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG
Ở VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP
I. ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH
71 HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG Ở VIỆT NAM
TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP
1. Xu hướng phát triển của ngân hàng trên thế giới và ở Việt Nam 71
2. Sự cần thiết phải hoàn thiện hành lang pháp lý cho 73
hoạt động ngân hàng ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập
3. Các mục tiêu và nguyên tắc cơ bản của việc hoàn thiện 76
hành lang pháp lý cho hoạt động ngân hàng trong bối cảnh hội nhập
3.1. Các mục tiêu chủ yếu 76
3.2. Những nguyên tắc cơ bản 78
II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN 85
PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG
Ở VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ
1. Những giải pháp chung 85
1.1. Xây dựng cơ sở pháp lý cho việc tái cơ cấu 85
hệ thống ngân hàng Việt Nam
1.2. Nội luật hoá các nguyên tắc, quy phạm được thừa nhận chung 91
của pháp luật và tập quán quốc tế trong hoạt động ngân hàng
2. Những giải pháp cụ thể 93
KẾT LUẬN 99
PHỤ LỤC
DANH MỤC
Mức vốn pháp định của tổ chức tín dụng
(Ban hành kèm theo Nghị định số 141/2006/NĐ-CP ngày 22/11/2006 của
Chính phủ)
STT
Loại hình tổ chức tín dụng
Mức vốn pháp định áp
dụng cho đến năm
2008
2010
I
Ngân hàng
1
Ngân hàng thương mại
a
Ngân hàng thương mại Nhà nước
3.000 tỷ đồng
3.000 tỷ đồng
b
Ngân hàng thương mại cổ phần
1.000 tỷ đồng
3.000 tỷ đồng
c
Ngân hàng liên doanh
1.000 tỷ đồng
3.000 tỷ đồng
d
Ngân hàng 100% vốn nước ngoài
1.000 tỷ đồng
3.000 tỷ đồng
đ
Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài
15 triệu USD
15 triệu USD
2
Ngân hàng chính sách
5.000 tỷ đồng
5.000 tỷ đồng
3
Ngân hàng đầu tư
3.000 tỷ đồng
3.000 tỷ đồng
4
Ngân hàng phát triển
5.000 tỷ đồng
5.000 tỷ đồng
5
Ngân hàng hợp tác
1.000 tỷ đồng
3.000 tỷ đồng
6
Quỹ tín dụng nhân dân
a
Quỹ tín dụng nhân dân TW
1.000 tỷ đồng
3.000 tỷ đồng
b
Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở
0,1 tỷ đồng
0,1 tỷ đồng
II
Tổ chức tín dụng phi ngân hàng
1
Công ty tài chính
300 tỷ đồng
500 tỷ đồng
2
Công ty cho thuê tài chính
100 tỷ đồng
150 tỷ đồng