NHÌN RA TH GI IẾ Ớ
KINH NGHI M V C I CÁCH KHU V C CÔNGỆ Ề Ả Ự
C A ANH VÀ PHÁPỦ
ThS. PH M Đ C TOÀNẠ Ứ
Phó Chánh Văn Phòng B N i vộ ộ ụ
A. Kinh nghi m c a V ng Qu c Anh:ệ ủ ươ ố
K t năm 1997, c i cách khu v c công tr thành n i dung trung tâm trongể ừ ả ự ở ộ
ch ng trình ngh s c a Chính ph V ng qu c Anh. Th c ch t, đây là làn sóngươ ị ự ủ ủ ươ ố ự ấ
các cu c c i cách đ ng b t o nên nh ng thay đ i sâu s c v cách th c ho t đ ngộ ả ồ ộ ạ ữ ổ ắ ề ứ ạ ộ
c a toàn b khu v c công. Nhi u chính ph trên th gi i t ch c tìm hi u, h củ ộ ự ề ủ ế ớ ổ ứ ể ọ
h i kinh nghi m này.ỏ ệ
Truy n th ng c i cách khu v c công c a Anh có th tính t th k th 19.ề ố ả ự ủ ể ừ ế ỷ ứ
C i cách khu v c công là tr ng tâm u tiên c a các chính ph k ti p nhau trongả ự ọ ư ủ ủ ế ế
su t h n 30 năm qua. u tiên c a Đ ng B o th t năm 1979-1997 là t nhânố ơ Ư ủ ả ả ủ ừ ư
hoá, đ nh rõ vai trò c a nhà n c, và gi i thi u văn hoá qu n lý vào ho t đ ng c aị ủ ướ ớ ệ ả ạ ộ ủ
các c quan chính ph . Tr ng tâm c i cách đ c thay đ i vào năm 1997 v i vi cơ ủ ọ ả ượ ổ ớ ệ
th ng c c a Đ ng Lao đ ng. Ch t l ng d ch v công (c th là tr ng h c vàắ ử ủ ả ộ ấ ượ ị ụ ụ ể ườ ọ
b nh vi n) đ c đ t thành n i dung trung tâm c a chi n d ch v n đ ng. Tr ngệ ệ ượ ặ ộ ủ ế ị ậ ộ ọ
tâm ban đ u v tính hi u qu c a m t s d ch v công c th , ti p đó, đ c nângầ ề ệ ả ủ ộ ố ị ụ ụ ể ế ượ
lên thành m t chi n l c t ng th . T năm 1997, ch ng trình c i cách này - v iộ ế ượ ổ ể ừ ươ ả ớ
cách ti p c n t ng th v l p ngân sách, v l p các m c tiêu và v qu n lý vi cế ậ ổ ể ề ậ ề ậ ụ ề ả ệ
th c thi bao g m năm thành t chính:ự ồ ố
1. C t lõi c a ch ng trình c i cách là vi c ban hành m t b tho c d chố ủ ươ ả ệ ộ ộ ả ướ ị
v công (Public Service Agreements – PsAs): là các h p đ ng th c hi n công vi cụ ợ ồ ự ệ ệ
gi a các b v i chính ph trung ng, sau khi đã ti n hành rà soát, đánh giá cácữ ộ ớ ủ ươ ế
m c tiêu chính sách và ngân sách t ng c quan.ụ ừ ơ
2. Tr ng tâm c a các tho c d ch v công (PSAs) v tính hi u qu c aọ ủ ả ướ ị ụ ề ệ ả ủ
các d ch v công đ c ti p t c b sung thông qua vi c xác l p các m c tiêu vị ụ ượ ế ụ ổ ệ ậ ụ ề
tính hi u su t. Trong các năm 2003-2004, chính ph ti n hành rà soát đánh giá đ cệ ấ ủ ế ộ
l p v tính hi u su t, do m t c u lãnh đ o ngành công nghi p và là ng i đ ngậ ề ệ ấ ộ ự ạ ệ ườ ứ
đ u ch c năng mua s m c a chính ph ch đ o. Báo cáo này (cũng nh b n đánhầ ứ ắ ủ ủ ỉ ạ ư ả
giá k ti p, đ c báo cáo vào tháng 4 năm 2009) đã công b công khai, rõ ràng cácế ế ượ ố
m c tiêu hi u su t c a t ng c quan.ụ ệ ấ ủ ừ ơ
3. V ng qu c Anh là m t trong nh ng qu c gia có chính ph t p quy nươ ố ộ ữ ố ủ ậ ề
nh t trong s các n c đã phát tri n. N c Anh đã ti n hành m t s cu c c iấ ố ướ ể ướ ế ộ ố ộ ả
cách t năm 1997 nh m phân giao quy n l c cho các vùng và khu v c đ a ph ng.ừ ằ ề ự ự ị ươ
Ví d nh trong lĩnh v c y t , v i 152 ch c năng chi tr c a đ a ph ng trên cụ ư ự ế ớ ứ ả ủ ị ươ ả
n c, đã xác l p các u tiên mang tính đ a ph ng và phân b rõ ngân sách. Cácướ ậ ư ị ươ ổ
nhà cung ng nào ho t đ ng v i ch t l ng cao h n s giành đ c quy n t chứ ạ ộ ớ ấ ượ ơ ẽ ượ ề ự ủ
l n h n. ớ ơ
4. Đã t ch c tri n khai hàng lo t sáng ki n t p trung vào vi c nâng cao cácổ ứ ể ạ ế ậ ệ
k năng trong khu v c công. Bên c nh nh ng k năng truy n th ng v ho ch đ nhỹ ự ạ ữ ỹ ề ố ề ạ ị
chính sách, chính ph đã đ ra nh ng năng l c c t y u c n có đ i v i các côngủ ề ữ ự ố ế ầ ố ớ
ch c cao c p, bao g m các k năng trong qu n lý chung và trong tác nghi p th cứ ấ ồ ỹ ả ệ ự
hi n các công v c th . T năm 2005, các m t m nh, m t y u c a t ng c quanệ ụ ụ ể ừ ặ ạ ặ ế ủ ừ ơ
chính ph đ c t ch c đánh giá thông qua các cu c rà soát v năng l c, do trungủ ượ ổ ứ ộ ề ự
ng ch đ o th c hi n.ươ ỉ ạ ự ệ
5. Trong m t s lĩnh v c ho t đ ng, chính ph đã n l c h tr công dân cóộ ố ự ạ ộ ủ ỗ ự ỗ ợ
ti ng nói và nh h ng l n h n đ i v i các d ch v công. Ví d nh ph huynhế ả ưở ớ ơ ố ớ ị ụ ụ ư ụ
có nhi u l a ch n h n v tr ng h c cho các con; b nh nhân có nhi u thông tinề ự ọ ơ ề ườ ọ ệ ề
đ quy t đ nh đ n đi u tr t i b nh vi n nào. Vi c ti p c n các d li u trên m ngể ế ị ế ề ị ạ ệ ệ ệ ế ậ ữ ệ ạ
đi n t r t thu n ti n, giúp khách hàng d dàng đ a ra quy t đ nh phù h p.ệ ử ấ ậ ệ ễ ư ế ị ợ
Các cu c c i cách k t năm 1997 đ c ch đ o r t sâu sát, quy t li t, thộ ả ể ừ ượ ỉ ạ ấ ế ệ ể
hi n quy t tâm chính tr m nh m . Đ c bi t là trong nh ng năm đ u c i cách, cácệ ế ị ạ ẽ ặ ệ ữ ầ ả
m c tiêu do c p trung ng đ ra đóng vai trò r t quan tr ng trong vi c xác đ nhụ ấ ươ ề ấ ọ ệ ị
các ph ng án c i cách u tiên và l trình th c hi n. Tuy nhiên, cách ti p c n nàyươ ả ư ộ ự ệ ế ậ
còn gây tranh lu n. Nhóm các nhà ch trích cho r ng cách th c này có nguy c làmậ ỉ ằ ứ ơ
ch ch các ngu n l c vào nh ng ho t đ ng nh m đ t đ c m t s m c tiêu dệ ồ ự ữ ạ ộ ằ ạ ượ ộ ố ụ ự
ki n thay vì t p trung t o ra các k t qu t t. Ti p thu các ý ki n tham gia, nhi uế ậ ạ ế ả ố ế ế ề
đ a ph ng đã xây d ng các m c tiêu c i cách theo cách th c h ng t i k t quị ươ ự ụ ả ứ ướ ớ ế ả
c th . M t s ngu n l c m nh h n nh m h tr cho các n l c c i cách đ cụ ể ộ ố ồ ự ạ ơ ằ ỗ ợ ỗ ự ả ượ
t o l p trong năm 2001 t i chính ph trung ng. T công tác c a Th t ng, tạ ậ ạ ủ ươ ổ ủ ủ ướ ừ
30 - 40 ng i đ c thành l p đ báo cáo Th t ng v nh ng v n đ c i cáchườ ượ ậ ể ủ ướ ề ữ ấ ề ả
quan tr ng nh t và k p th i giúp các c s ti n hành c i ti n vi c cung ng d chọ ấ ị ờ ơ ở ế ả ế ệ ứ ị
v trên th c t .ụ ự ế
C i cách khu v c công c a V ng qu c Anh v n còn m t ch ng đ ng dàiả ự ủ ươ ố ẫ ộ ặ ườ
tr c m t và đang ph i đ ng đ u v i nh ng thách th c m i, xu t phát t h uướ ặ ả ươ ầ ớ ữ ứ ớ ấ ừ ậ
qu c a cu c kh ng ho ng kinh t toàn c u. Nh ng kinh nghi m c i cách tả ủ ộ ủ ả ế ầ ư ệ ả ừ
tr c đ n nay c a đ t n c này là nh ng bài h c tham kh o có giá tr lý lu n vàướ ế ủ ấ ướ ữ ọ ả ị ậ
th c ti n cao đ chính ph các n c đúc rút, v n d ng phù h p.ự ễ ể ủ ướ ậ ụ ợ
B. Kinh nghi m c a C ng hoà Pháp:ệ ủ ộ
Cũng nh nhi u n c châu Âu khác, công tác ki m soát tài chính khu v cư ề ướ ể ự
công Pháp ngày càng tr nên c p thi t. T l n chính ph c a n c này lên t iở ở ấ ế ỷ ệ ợ ủ ủ ướ ớ
68% t ng s n ph m qu c n i (GDP) và chi tiêu công có xu h ng tăng lên rõ r t.ổ ả ẩ ố ộ ướ ệ
Sau khi nh m ch c vào năm 2007, T ng th ng Nicolas Sarkozy đã cùng Thậ ứ ổ ố ủ
t ng Francois Fillon xây d ng và th c hi n m t ch ng trình c i cách t ng thướ ự ự ệ ộ ươ ả ổ ể
(la Révision générale des politiques publiques) nh m gi m b t mua s m công.ằ ả ớ ắ
Ch ng trình này còn có m t s m c tiêu khác: hi n đ i hoá các t ch c nhàươ ộ ố ụ ệ ạ ổ ứ
n c, c i ti n ph c v công dân và doanh nghi p, nâng cao ý th c trách nhi mướ ả ế ụ ụ ệ ứ ệ
c a công ch c và phát tri n văn hoá h ng t i k t qu , hi u qu công tác. Nhìnủ ứ ể ướ ớ ế ả ệ ả
chung, nh ngài Th t ng đã nói, m c tiêu c a c i cách là “làm t t h n v i ít chiư ủ ướ ụ ủ ả ố ơ ớ
phí h n”.ơ
D ki n đ n tr c năm 2012 c i cách s tác đ ng t i 7,7 t Euro. Đây làự ế ế ướ ả ẽ ộ ớ ỷ
m c tiêu đ c l p tr c khi cu c kh ng ho ng tài chính toàn c u di n ra. Vì th ,ụ ượ ậ ướ ộ ủ ả ầ ễ ế
m c tiêu này không h ng t i x lý tình tr ng ti p t c tăng n công do yêu c u tụ ướ ớ ử ạ ế ụ ợ ầ ừ
các k ho ch c u tr c a chính ph . Tuy v y, ch ng trình c i cách bao g m 370ế ạ ứ ợ ủ ủ ậ ươ ả ồ
sáng ki n này đ c ch n l c sau khi đã ti n hành rà soát chi tiêu t i t ng c quanế ượ ọ ọ ế ạ ừ ơ
chính ph đ xác đ nh các c h i nâng cao năng su t công tác và ti t ki m chi phí.ủ ể ị ơ ộ ấ ế ệ
Đây là m t ví d v quá trình chuy n đ i đ ng b chính ph . T t c các sángộ ụ ề ể ổ ồ ộ ủ ấ ả
ki n c i cách đ c th c hi n đ ng th i, trong đó có m t s sáng ki n v tái cế ả ượ ự ệ ồ ờ ộ ố ế ề ơ
c u t ch c chính ph trên di n r ng, ch ng h n nh đ xu t thi t l p các cấ ổ ứ ủ ệ ộ ẳ ạ ư ề ấ ế ậ ơ
ch ph i h p liên ngành khi th c hi n nhi m v chung (qu n lý v kinh doanhế ố ợ ự ệ ệ ụ ả ề
b t đ ng s n, ngu n nhân l c và các kho n tr c p). Các sáng ki n khác (nh ápấ ộ ả ồ ự ả ợ ấ ế ư
d ng h th ng chi tiêu d a trên hi u qu công tác, đ y nhanh quy trình nh p qu cụ ệ ố ự ệ ả ẩ ậ ố
t ch) cũng đ c tri n khai v i nh ng m c tiêu rõ ràng. Nhi u cách th c c i ti nị ượ ể ớ ữ ụ ề ứ ả ế
công tác khác nhau đ c t ch c áp d ng trong khu v c công, bao g m vi c đ nượ ổ ứ ụ ự ồ ệ ơ
gi n hoá các quy trình ho t đ ng, ng d ng công ngh thông tin và gi i thi u cácả ạ ộ ứ ụ ệ ớ ệ
ph ng pháp, k thu t m i nh m qu n lý vi c th c thi nhi m v m t cách sátươ ỹ ậ ớ ằ ả ệ ự ệ ụ ộ
th c h n.ự ơ
Trong quá trình c i cách, t ng b đ c yêu c u tham gia ngay t giai đo nả ừ ộ ượ ầ ừ ạ
đ u khi xây d ng ch ng trình. Các b tr ng đ c tăng th m quy n, ch u tráchầ ự ươ ộ ưở ượ ẩ ề ị
nhi m t ch c l p k ho ch hành đ ng, đ ra các m c tiêu v hi u su t công tácệ ổ ứ ậ ế ạ ộ ề ụ ề ệ ấ
đ i v i t ng c p đ công v thu c lĩnh v c mình ph trách. Đ đ m b o choố ớ ừ ấ ộ ụ ộ ự ụ ể ả ả
công tác ch đ o đi u hành có hi u l c cao, nh t quán và ch t ch , m t u banỉ ạ ề ệ ự ấ ặ ẽ ộ ỷ
giám sát do b tr ng tài chính và nh ng ng i đ ng đ u v công tác nhân s c aộ ưở ữ ườ ứ ầ ề ự ủ
T ng th ng và Th t ng đi u hành đ c thành l p. U ban này đ nh kỳ 3 thángổ ố ủ ướ ề ượ ậ ỷ ị
m t l n h p chính th c v i t ng b đ ki m đi m ti n đ th c hi n k ho chộ ầ ọ ứ ớ ừ ộ ể ể ể ế ộ ự ệ ế ạ
c i cách. Đ nâng cao tính minh b ch, chính ph đ t công tác đánh giá vào trungả ể ạ ủ ặ
tâm c a cách ti p c n này. B tr ng tài chính công b công khai Báo cáo v ti nủ ế ậ ộ ưở ố ề ế
trình c i cách c a t ng c quan theo t ng quý. ả ủ ừ ơ ừ
(Công dân có th c p nh t qua Trang web: rgpp.modernisation.gouv.fr. để ậ ậ ể
theo dõi, giám sát, và tham gia góp ý ki n). V i vi c m r ng lo i hình giao ti pế ớ ệ ở ộ ạ ế
và ti p c n thông tin nh v y, các b ph i chú tr ng h n n a t i ch t l ng vàế ậ ư ậ ộ ả ọ ơ ữ ớ ấ ượ
ti n đ th c hi n các nhi m v c i cách đ c giao.ế ộ ự ệ ệ ụ ả ượ
Hành trình chuy n đ i khu v c công c a Pháp cũng m i b t đ u và có lể ổ ự ủ ớ ắ ầ ẽ
ph i đ n 2012 m i thu đ c các k t qu và còn nhi u thách th c. Th nh t, cácả ế ớ ượ ế ả ề ứ ứ ấ
cu c c i cách hi n t i đang t p trung vào c c u t ch c và quy trình th t c c aộ ả ệ ạ ậ ơ ấ ổ ứ ủ ụ ủ
b máy hành chính, nh ng yêu c u đ t ra là ph i đ t đ c nh ng ti n b rõ nétộ ư ầ ặ ả ạ ượ ữ ế ộ
trong ph c v công dân. Ph i ch ng minh đ c k t qu thu đ c b ng nh ngụ ụ ả ứ ượ ế ả ượ ằ ữ
thay đ i trên th c t - dù r ng ch là nh ng v n đ t ng nh r t nh , nh vi cổ ự ế ằ ỉ ữ ấ ề ưở ư ấ ỏ ư ệ
gi m th i gian đ i ch trong đi u tr c p c u t i các b nh vi n. Đây là đi u quanả ờ ợ ờ ề ị ấ ứ ạ ệ ệ ề
tr ng khi đánh giá m c đ thành công c a ch ng trình c i cách. Th hai, chínhọ ứ ộ ủ ươ ả ứ
ph c n quan tâm m t cách c th h n t i vi c nâng cao ch t l ng ngu n nhânủ ầ ộ ụ ể ơ ớ ệ ấ ượ ồ
l c. Công ch c ph i đ c trang b các k năng tác nghi p đ th c hi n thành côngự ứ ả ượ ị ỹ ệ ể ự ệ
ch ng trình c i cách. Các c quan c n đ m b o s p x p đúng ng i đúng vi c,ươ ả ơ ầ ả ả ắ ế ườ ệ
theo v trí công tác. C n ti p t c nghiên c u đ tăng c ng c ch ph i h p gi aị ầ ế ụ ứ ể ườ ơ ế ố ợ ữ
các b và đ nâng cao tính c đ ng, linh ho t khi chuy n đ i nhân s t v trí nàyộ ể ơ ộ ạ ể ổ ự ừ ị
sang v trí khác nh m đáp ng yêu c u công vi c. Th ba, giai đo n đ u c a cácị ằ ứ ầ ệ ứ ạ ầ ủ
cu c c i cách trong ch ng trình đã thành công trong vi c gi i quy t bài toán chiộ ả ươ ệ ả ế
phí v n hành c a các b , nh ng ti n t i c n đ t đ c m c tiêu v hi u su t đ iậ ủ ộ ư ế ớ ầ ạ ượ ụ ề ệ ấ ố
v i t t c các chi tiêu công. Hi n nay, chính ph đã quy t đ nh m r ng n l cớ ấ ả ệ ủ ế ị ở ộ ỗ ự
hi n đ i hoá và nâng cao năng su t công tác trong 650 c quan. Nh ng có l ,ệ ạ ấ ơ ư ẽ
ch ng trình c i cách ph i kéo dài t 5 đ n 10 năm n a đ có th hoàn thành toànươ ả ả ừ ế ữ ể ể
b v n đ v chi tiêu trong khu v c công ./.ộ ấ ề ề ự
Tài li u tham kh o:ệ ả
The case for government reform now - Mc Kinsey Quarterly, 2009, number 3.