Kinh tế công cộng 3

A là tỉ lệ thay thế cận biên giữa hai loại hàng hoá X và Y ñối với người tiêu

Trong ñó: MRSXY dùng A.

B là tỉ lệ thay thế cận biên giữa hai loại hàng hoá X và Y ñối với người tiêu

MRSXY dùng B.

MUX

MUY

MUX

A là hữu dụng biên của người tiêu dùng A khi sử dụng hàng hoá X A là hữu dụng biên của người tiêu dùng A khi sử dụng hàng hoá Y B là hữu dụng biên của người tiêu dùng B khi sử dụng hàng hoá X B là hữu dụng biên của người tiêu dùng B khi sử dụng hàng hoá Y

MUY

PX là giá của hàng hoá X PY là giá của hàng hoá Y

B B

Y B

PX/PY YB YB

U1 X

ðường ngân sách

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................19

A XA XB YA YA

Kết luận: ðể ñạt ñược hiệu quả trong tiêu dùng thì tỉ lệ thay thế biên (marginal rate of substitution) giữa hai loại hàng hoá X và Y (MRSXY) ñối với người tiêu dùng A phải bằng tỉ lệ thay thế biên của X và Y của người tiêu dùng B và bằng tỉ số giá của hàng hoá X (PX) và giá hàng hoá Y (PY).

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................20

Hình 3.2. Hiệu quả trong tiêu dùng

c) Hiệu quả hỗn hợp (tiêu dùng và sản xuất)

MRTXY1 = PX1/PY1

Y

MRSXY

MRTXY2 = PX2/PY2

O X1 X2 X

Hình 4.2a. Hiệu quả hỗn hợp

MRSXY = MRTXY = ----- PY

Kết luận: Hiệu quả trong phân phối sản phẩm và tài nguyên ñạt ñược khi tỉ lệ thay thế biên giữa hai loại hàng hoá X và Y (MRSXY) bằng với tỉ lệ chuyển ñổi biên (marginal rate of transformation) giữa hai hàng hoá X và Y (MRTXY) và bằng với tỉ số giá giữ hai loại hàng hoá.

d) Tối ña hoá phúc lợi xã hội

ðiều kiện ñể tối ña hoá phúc lợi xã hội (1)

(2)

Tối ña hoá phúc lợi xã hội (3) Hiệu quả trong sản xuất Hiệu quả trong tiêu dùng Hiệu quả Pareto Hiệu quả hỗn hợp

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................21

(4) Công bằng xã hội Lý thuyết của sự chọn lựa

ðiểm phúc lợi xã hội cao nhất (bliss point)

Hình 4.2b. ðiểm tối ña hoá phúc lợi xã hội

Hiệu quả Pareto có thể ñạt ñược với 3 ñiều kiện ñầu của phúc lợi xã hội, ñó là hiệu quả trong sản xuất, hiệu quả trong tiêu dùng và hiệu quả hỗn hợp giữa tiêu dùng và sản xuất. Như vậy, bất kỳ ñiểm nào trên ñường YX của hình 4.2a cũng cho phép ñạt ñược hiệu quả Pareto. Với mỗi ñiểm ñó chúng ta lại có thể tìm ñược một ñường OA hoặc OB (hình 4.2a), tương ñương với các ñường này chúng ta có thể tìm ñược vô số các ñường U1U2. Nhưng ñiểm nào trên ñường YX (hình 4.2a) sẽ cho hiệu quả xã hội cao nhất (hình 4.2b) là chức năng của lý thuyết chọn lựa, hay sự thể hiện vai trò của Chính phủ trong phân phối thu nhập quốc dân (ñiều kiện 4).

A B

C D

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................22

Hình 4.2c. Cải thiện Pareto

Cải thiện Pareto là việc làm cho một người nào ñó trong xã hội có lợi hơn mà không làm giảm phúc lợi của bất kỳ người nào. ðây là cơ sở lý luận cho các chính sách can thiệp vào thị trường của Chính phủ ngoài nhiệm vụ phân phối lại và hàng hoá khuyến dụng. Nếu nền kinh tế ñã ñạt ñược hiệu quả Pareto thì coi như Chính phủ không cần can thiệp vào làm tăng hiệu quả kinh tế mà lúc ñó chỉ có hai vai trò duy nhất là phân phối lại và hàng hoá khuyến dụng.

Trên hình 4.2c, việc ra chính sách làm chuyển dịch từ ñiểm A ñến B hoặc ñến C chỉ mang chức năng phân phối lại, không có ý nghĩa gì trong cải thiện Pareto. Bởi vì việc tăng phúc lợi của U2 sẽ làm giảm phúc lợi của U1. ðiểm D là ñiểm chưa ñạt ñược hiệu quả Pareto, vai trò của Chính phủ là làm dịch chuyển từ D ñến A hoặc ñến C, ñộng thái này làm cho một trong phúc lợi của người này tăng lên mà không làm giảm phúc lợi của người khác “cải thiện Pareto”. Chính sách làm dịch chuyển từ D ñến B sẽ làm phúc lợi của hai cá nhân cùng tăng lên, ñây cũng là cải thiện Pareto.

2. NHỮNG THẤT BẠI CỦA NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG, CƠ SỞ ðIỀU

HÀNH CỦA CHÍNH PHỦ (NHẰM CẢI THIỆN PARETO) 2.1. Khắc phục những thất bại của thị trường

a) Hạn chế tác ñộng của ñộc quyền và mất trắng phúc lợi xã hội Trong hoàn cảnh thị trường ñộc quyền, các hãng ñộc quyền thường hạn chế sản lượng sản xuất ra nhằm nâng giá sản phẩm, ép người tiêu dùng mua với giá cao hơn so với thị trường cạnh tranh hoàn hảo nhằm mục ñích tăng tối ña lợi nhuận. Chính vì vậy cho nên các hãng ñộc quyền tự nhiên tuân theo quy luật tối ña hoá lợi nhuận khi họ sản xuất tại ñiểm MC = MR trong khi ñó ñường doanh thu biên của các nhà ñộc quyền luôn luôn nằm dưới ñường cầu. Chính vì vậy, giá của các nhà ñộc quyền ñược ñịnh ñoạt theo quy luật riêng khác với các hãng sản xuất, cung cấp trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo (Chú ý: trong cạnh tranh hoàn hảo MR = P). Tăng số lượng bán ra của các nhà ñộc quyền sẽ dẫn tới giảm doanh thu bởi vì sản phẩm của các nhà ñộc quyền thường có ñường cầu ít co dãn chính vì vậy sẽ làm hạ giá bán của tất cả các ñơn vị hàng hoá do giảm giá bán (Chú ý: phân biệt với cạnh tranh hoàn hảo cho học sinh trong việc tăng số bán ra). ðường cầu

PðQ AC

PCT MC

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................23

QTB QCT QðQ MR

Hình 5.2. ðịnh giá và sản lượng ñộc quyền dẫn tới mất mát của xã hội

b) Cung cấp hàng hoá công cộng cho xã hội Hàng hoá công cộng thuần tuý có hai ñặc ñiểm cơ bản: Thứ nhất, không phải trả thêm tiền khi hưởng lợi, sử dụng HHCC hay nói cách khác là chi phí sử dụng cận biên bằng không (ví dụ quốc phòng); Thứ hai, khó có thể loại trừ việc sử dụng (ví dụ ngọn hải ñăng).

Hai ñặc ñiểm trên dẫn tới việc thị trường cạnh tranh không thể hoặc không cung cấp ñủ HHCC thuần tuý. Bởi vì: ví dụ về ngọn hải ñăng, các chủ tầu có nhiều tầu lớn có thể quyết ñịnh rằng lợi ích (MB) mà các chủ tầu nhận ñược từ ñèn biển cao hơn chi phí (MC). Trong hoàn cảnh này nếu là các hãng tư nhân thì họ sẽ quyết ñịnh sản xuất, hoặc dịch vụ ngay; Nhưng ngược lại, ngọn hải ñăng là một loại hàng hoá công cộng chính vì vậy khi tính xem nên ñặt bao nhiêu cây ñèn, chủ tầu chỉ quan tâm, phân tích xem ông ta sẽ nhận ñược bao nhiêu lợi mà không tính ñến những người khác sẽ ñược lợi bao nhiêu! Do ñó, HHCC thuần tuý thường có ∑MBi > ∑MCi (tổng lợi ích biên lớn hơn so với tổng chi phí biên cho tất cả người sử dụng hoặc hưởng lợi), nhưng lợi ích cho mỗi con tàu MBi < ∑MC. Trong trường hợp khi mà ∑MBi > ∑MCi và MBi < ∑MC nếu ñể thị trường cạnh tranh thì những loại hàng hoá này sẽ không ñược xây dựng, hoặc không ñược cung cấp ñầy ñủ. Chính vì vậy Chính phủ phải can thiệp vào. Cần nhớ rằng, quy luật ñầu tư trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo là tổng lợi ích biên bằng với tổng chi phí biên ñây chính là dạng của hai ñường cầu và ñường cung của hàng hoá dịch vụ trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo. ðối với các hãng tư nhân hoặc người tiêu dùng thì quyết ñịnh sản xuất hay tiêu dùng bao giờ cũng dựa vào ñiểm chi phí biên MC bằng với lợi ích biên MB hoặc chi phí biên bằng với hữu dụng biên MU.

c) ðiều hành các yếu tố ngoại ứng Thứ nhất: Hoạt ñộng của một cá nhân hay một tổ chức làm ảnh hưởng tới các chức năng thoả dụng, chức năng sản xuất của các cá nhân hoặc tổ chức khác. Thứ hai: ảnh hưởng không cố ý (người sản xuất, người tiêu dùng, các tổ chức Chính phủ). Thứ 3: Có thể là ngoại ứng tích cực hoặc ngoại ứng tiêu cực.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................24

Ví dụ: Q1 = F1(L1, K1, Q2) (1) Q2 = F2(L2, K2) (2) Chú ý: Q2 trở thành ñầu vào của Q1, không quan tâm tới chủ của ngành sản xuất Q1 có thích hay không thích. Nếu ∂F1/∂Q2 < 0, vậy Q2 là ngoại ứng tiêu cực. Nếu ∂F1/∂Q2 > 0, vậy Q2 là ngoại ứng tích cực

Sai lệch giá cả thị trường ⇒ tạo DWL (Deadweight loss) bởi vì giá cả hàng hoá không phản ánh ñúng giá trị xã hội biên của hàng hoá. ðây là cơ sở ñể Chính phủ can thiệp vào khu vực này. Ví dụ: các chính sách về môi trường như thuế, chuẩn mức thải, giấy phép thải, chi phí giảm thải của Chính phủ và các cơ quan chức năng ñược ban hành nhằm sửa chữa những thiếu sót này của thị trường cạnh tranh hoàn hảo khi có chi phí ngoại ứng gây ra.

MSC

DWL Ps MPC

MEC

Q*s Qp

Hình 6.2. Ngoại ứng làm sai lệch giá cả của thị trường cạnh tranh và giá xã hội

e) Khắc phục những thất bại về thông tin Thông tin không ñầy ñủ về sản phẩm hoặc công việc không ñủ cho bên cung hoặc bên cầu. Ví dụ, những người bán thường có nhiều thông tin về sản phẩm hơn so với người mua, các bác sĩ thường có nhiều thông tin về nhu cầu cần thiết chăm sóc hơn là bệnh nhân, chủ thường có nhiều thông tin hơn là người làm công. Chính vì sự thông tin không hoàn hảo này sẽ dẫn ñến thiệt hại cho xã hội. Sự mất mát của xã hội ñược diễn tả bằng mô hình sau.

Phần lợi ích người bán ñược lợi do thông tin không chuẩn và cũng là phần thiệt hại của người tiêu dùng (PuPica)

Phần mất trắng của XH do sai lệch TT (abc)

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................25

Pi Du c b Di

Q Qi Qu

Hình 7.2. Mô hình sai lệch thông tin dẫn tới mất mát của XH

ðường cầu Du là do sai lệch thông tin (ví dụ, quảng cáo không ñúng sẽ làm sai lệch thông tin cho người sản xuất hoặc người tiêu dùng), Di là cầu thực sự nếu có thông tin ñầy ñủ và thông tin ñúng. Như vậy, có hai hệ quả xảy ra khi thông tin không ñầy ñủ cho người tiêu dùng: thứ nhất, tăng lượng cầu và tăng giá so với thực tế, giảm thặng dư của người tiêu dùng, tăng thặng dư của người sản xuất. Thứ hai, tạo ra sự mất trắng của xã hội, tam giác (abc).

d) ðiều tiết khác do thị trường cạnh tranh không hoàn hảo Các nhà kinh tế cho rằng thị trường tư nhân thực hiện kém và không hiệu quả trong việc cung cấp bảo hiểm và cho vay, ñây là hai lĩnh vực nữa tạo cơ sở hoạt ñộng của Chính phủ.

* Thị trường bảo hiểm Trong thị trường bảo hiểm, các cá nhân và các hãng tư nhân thường tính toán và không bảo hiểm cho những ñối tượng có nhiều rủi ro (hoả hoạn, tai nạn xe cộ, lũ lụt). Bởi vì có hiện tượng “ăn không” trong thị trường này. Thị trường bảo hiểm cũng là luận cứ ñể các chương trình bảo hiểm công cộng tiến hành.

Ngoài ra, một số chương trình bảo hiểm ñược xây dựng nhằm chuyển các nguồn lực cho các ñối tượng ñược hưởng lợi của chương trình này sang cho các ñối tượng của chương trình khác. Ví dụ: chương trình trợ giá cho nông dân bảo hiểm rủi ro do giá cả không ổn ñịnh ñã làm tăng thu nhập của người nông dân. ðây là một chính sách nhằm chuyển lợi ích từ các ñối tượng khác (chủ yếu là từ những người tiêu dùng) ở khu vực thành phố sang cho người nông dân. Mặc dù như chúng ta ñã biết chính sách giá sàn nếu xét riêng dưới góc ñộ kinh tế sẽ tạo ra sự mất trắng của xã hội. ở ñây có sự ñánh ñổi giữa sự công bằng của xã hội và hiệu quả kinh tế trong sử dụng các nguồn lực.

* Thị trường vốn Các doanh nghiệp, trang trại và sinh viên nếu phải vay vốn ngoài thường là lãi suất cao. Thị trường vốn thường hoạt ñộng không hoàn hảo, chính vì vậy, Chính phủ có cơ sở ñể có các chương trình can thiệp, cũng như hoạt ñộng tại thị trường này.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................26

* Thị trường phụ trợ Có những sự phối hợp sản xuất có thể ñược tiến hành giữa các hãng, công ty tư nhân mà không cần tới Chính phủ. Nhưng, cũng có nhiều trường hợp cần phối hợp trên

quy mô lớn, ñặc biệt ở các nước ñang phát triển và việc này ñòi hỏi một kế hoạch quy mô của Chính phủ. Ví dụ: ðể tái thiết những khu vực lớn của thành phố, ñòi hỏi phải có sự phối hợp giữa các nhà máy, các nhà buôn lẻ, các chủ nhà cho thuê, các doanh nghiệp... như vậy Chính phủ phải là người hoạch ñịnh và tổ chức thực hiện chương trình này.

g) Thất nghiệp, lạm phát và sự mất cân bằng Có thể nói thất nghiệp là một trong những triệu chứng rõ ràng nhất về thất bại của một nền kinh tế thị trường. Những vấn ñề nảy sinh từ nạn thất nghiệp, lạm phát rất phức tạp mà môn học Kinh tế vĩ mô có thể làm rõ thêm. Trong nội dung giáo trình Kinh tế công cộng, chúng tôi chỉ ñề cập tới hậu quả thâm hụt ngân sách của Chính phủ và cố gắng nghiên cứu một số mô hình quan trọng mà các chính sách kinh tế vĩ mô có ảnh hưởng ñến xây dựng chính sách thuế (chương VI).

3. PHÂN PHỐI LẠI VÀ HÀNG HOÁ KHUYẾN DỤNG, CƠ SỞ ðIỀU HÀNH CỦA CHÍNH PHỦ

Toàn bộ những nguyên nhân trên làm cho nền kinh tế thị trường vận hành một cách không hiệu quả và không ñạt ñược hiệu quả Pareto. Nhưng ngay cả khi nền kinh tế ñạt ñược hiệu quả Pareto thì cũng vẫn có hai nguyên nhân cơ bản là phân phối lại thu nhập và hàng hoá khuyến dụng làm cơ sở cho sự can thiệp của Chính phủ.

3.1. Phân phối lại thu nhập Thị trường cạnh tranh và hiệu quả Pareto chỉ nói về hiệu quả kinh tế chưa nói ñược ñiều gì về phân phối thu nhập; thị trường cạnh tranh có thể gây ra sự phân phối không công bằng; nó có thể dành cho một số ñông các nhóm người nghèo quá ít nguồn ñể họ có thể sống. Chúng ta có thể xem xét lại Hình 1.2, nếu hiệu quả Pareto ñạt ñược tại ñiểm (1) thì cá nhân A ñược hưởng lợi quá nhiều và cá nhân B lại ñược hưởng quá ít. ðiều này ñòi hỏi Chính phủ phải can thiệp. 3.2. Hàng hoá khuyến dụng Một số hàng hoá gây nghiện có quy luật riêng trong tiêu dùng, khác với hàng hoá thông thường, hàng hoá gây nghiện thường làm cho người tiêu dùng sau khi sử dụng chúng sẽ có ñường hữu dụng biên MU tăng dần chứ không giảm dần nếu sử dụng nhiều như hàng hoá thông thường. Mọi người vẫn hút thuốc lá, thuốc phiện, không ñội mũ bảo hiểm, không thắt dây an toàn khi ñi ra ñường; mặc dù họ biết ñiều ñó là không có lợi cho chính bản thân họ và cộng ñồng. Những hàng hoá mà Chính phủ bắt buộc mọi người phải sử dụng như thắt dây an toàn, giáo dục cơ sở, không hút thuốc, ñội mũ bảo hiểm khi ñi ra ñường ñược gọi là hàng hoá khuyến dụng.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................27

Một số lập luận cho rằng, Chính phủ không thể hiểu ñược sự hữu dụng của mỗi cá nhân bằng chính bản thân họ. Nhưng chúng ta biết rằng, hút thuốc, không ñeo dây an toàn, say rượu khi ñi xe vv... không những ảnh hưởng tới chính bản thân họ mà còn làm thiệt hại cho những người xung quanh khi xảy ra tai nạn, ñiều này sẽ gây thiệt hại cho

không những chính bản thân họ mà còn gây thiệt hại lớn cho xã hội (chi phí ngoại ứng tiêu cực). Nhằm hạn chế những trường hợp này xảy ra, làm hao phí tài nguyên vật lực của quốc gia, Chính phủ phải là người can thiệp vào khu vực này.

4. HAI PHƯƠNG PHÁP ðÁNH GIÁ VỀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ 4.1. Phân tích chuẩn tắc Hai ñịnh lý kinh tế cơ bản khẳng ñịnh: Khi không có các thất bại của thị trường (ñộc quyền, HHCC, sai lệch thông tin, các yếu tố ngoại ứng, thất nghiệp và lạm phát, thị trường không hoàn hảo...) và không có hàng hoá khuyến dụng thì tất cả những gì Chính phủ cần phải làm là chăm lo phân phối thu nhập (các nguồn lực).

Nếu có các thất bại của thị trường, tức là thị trường cạnh tranh không tạo ra ñược hiệu quả Pareto thì ñiều ñó tạo ra cho Chính phủ một vai trò cần thiết với hai nguyên tắc quan trọng cần quan tâm như sau:

Thứ nhất, cần phải chỉ ra rằng có một cách thức nào ñó có thể can thiệp vào thị trường làm cho ít nhất một người hoặc mọi người cùng có lợi mà không làm cho ai bị thiệt thòi “Cải thiện Pareto”

Thứ hai, cần phải chỉ ra rằng khi cố gắng can thiệp và sửa chữa các khuyết ñiểm của thị trường cạnh tranh thì các quá trình chính trị và cơ cấu hành chính của xã hội sẽ không làm ảnh hưởng tới tiến trình cải thiện Pareto trên.

Nhưng chúng ta cần nhớ rằng, các chương trình công cộng hoặc các chương trình nhằm giảm các thất bại của thị trường là do một quá trình chính trị phức tạp, chứ không phải do các chính phủ lý tưởng hoặc chuyên quyền, hoặc nhân từ nào ñó ñề ra. Ngay cả khi chúng ta có một chính phủ lý tưởng với các chính khách có các hành vi trung thực thì các chương trình của chính phủ vẫn có thể bị thất bại; bản chất của chính chính phủ cho phép giải thích các thất bại của chính phủ.

4.2. Phân tích thực chứng Phương pháp phân tích về thất bại của thị trường ñối với việc tìm hiểu vai trò của chính phủ, chủ yếu là phương pháp thông qua phân tích thực chứng. Phân tích thực chứng mô tả hậu quả của các chương trình của chính phủ và bản chất của các quá trình chính trị ñó một cách hiện thực.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................28

Kết hợp phương pháp phân tích chuẩn tắc và phương pháp phân tích thực chứng cho phép chúng ta ñánh giá ñược vai trò của chính phủ trong việc thực thi các nhiệm vụ cơ bản của mình.

TÓM TẮT CHƯƠNG II

1. Hiệu quả Pareto ñòi hỏi phân bổ nguồn lực mà ở ñó không thể có một cá nhân nào ñó trong xã hội có lợi hơn mà không phải làm giảm lợi ích của bất kỳ cá nhân nào khác trong xã hội.

2. Hiệu quả Pareto ñòi hỏi 3 ñiều kiện cơ bản, hiệu quả trong sản xuất, hiệu quả trong tiêu dùng và hiệu quả hỗn hợp (MRSXY = MRTXY = Px/PY). Bất kỳ một chính sách nào làm sai lệch các ñiều kiện này sẽ gây ra phi hiệu quả trong nền kinh tế. Hiệu quả Pareto có một hạn chế là chỉ nói ñược bằng cách nào làm to chiếc bánh của xã hội mà không ñưa ra cách phân phối chiếc bánh ñó công bằng cho xã hội.

3. Trong ñiều kiện cạnh tranh hoàn hảo, thị trường ñem lại phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả. Khi những ñiều kiện của một thị trường cạnh tranh hoàn hảo không ñược ñảm bảo thì ñó là cơ sở ñể chính phủ can thiệp vào thị trường.

4. Các lý do sau ñây giải thích tại sao cơ chế thị trường không ñem lại phân bổ nguồn lực ñạt hiệu quả Pareto: Các thất bại của thị trường (hàng hoá gây nghiện, thị trường ít người bán nhiều người mua …); hàng hoá công cộng; ñộc quyền; các yếu tố ngoại ứng; thông tin không hoàn hảo; thất nghiệp và lạm phát.

5. Ngay cả khi thị trường ñạt ñược hiệu quả Pareto thì vẫn có hai lý do cơ bản ñể chính phủ phải can thiệp vào ñó là phân phối thu nhập và hàng hoá khuyến dụng.

6. Không phải thất bại nào của thị trường cũng ñòi hỏi chính phủ phải có ñược chính sách khả thi, các chương trình nhằm sửa chữa các thất bại của thị trường ñòi hỏi phải ñược ñánh giá nghiêm túc cần phải tính ñến không chỉ các mục tiêu mà phải tính ñến các ảnh hưởng lâu dài của nó tới nền kinh tế.

CÂU HỎI THẢO LUẬN VÀ ÔN TẬP CHƯƠNG II

1. Nêu hai ñịnh lý cơ bản về kinh tế học phúc lợi? 2. Hiệu qủa Pareto của nên kinh tế thị trường ñạt ñược trog ñiều kiện nào? 3. Hiệu quả Pareto có nói gì ñến phân phối phúc lợi xã hội và sự công bằng trong nền kinh tế không?

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội -- Giáo trình Kinh tế Công cộng .............................29

4. Phân tích 4 thất bại truyền thông của nền kinh tế thị trường? 5. Các thị trường tư nhân thực hiện kém hiệu quả ở những lĩnh vực nào? 6. Nếu nền kinh tế không có các thất bại của thị trường cạnh tranh hoàn hảo thì cơ sở ñiều hành của chính phủ là gì?