K thu t tr ng và chăm sóc D a h uỹ ậ ồ ư ấ
I. Khí h u, đ t đaiậ ấ
1. Khí h uậ:
D a h u có ngu n g c vùng khí h u nóng, m áp, khô ráo, đ y đ ánh n ng giúp trư ấ ồ ố ậ ấ ầ ủ ắ ổ
nhi u bông cái và cho qu chín s m, năng su t cao. Nhi t đ th p cây phát tri n y u, d th tề ả ớ ấ ệ ộ ấ ể ế ễ ấ
b i, m a nhi u r b th i ch t, khó tr bông càng khó th ph n và đ u qu , khi đã đ u qu thìạ ư ề ễ ị ố ế ổ ụ ấ ậ ả ậ ả
qu d th i, ch t l ng kém, m đ không khí càng cao càng d phát sinh b nh. Khi có m aả ễ ố ấ ượ ẩ ộ ễ ệ ư
bão, nhi t đ th p, m đ cao thân lá d d p nát mau tàn khó tr ng.ệ ộ ấ ẩ ộ ễ ậ ồ
Nhi t đ thích h p cho s sinh tr ng 25-30ệ ộ ợ ự ưở oC nên r t d tr ng trong mùa n ng Nhi tấ ễ ồ ắ ệ
đ thích h p cho hoa n và th ph n là 25ộ ợ ở ụ ấ oC, nhi t đ thích h p cho qu l n và chín 30ệ ộ ợ ả ớ oC.
2. Đ t đai: ấ
D a h u có r m c sâu, ch u úng kém, ch u h n khá nh t là khi cây đã tr bông, đ uư ấ ễ ọ ị ị ạ ấ ổ ậ
qu . Cây không yêu c u đ t nghiêm kh c, c n ch n đ t thoát n c t t, c c u nh , t ng canhả ầ ấ ắ ầ ọ ấ ướ ố ơ ấ ẹ ầ
tác sâu, đ t phù sa ven sông là đ lý t ng đ tr ng d a h u, ch c n chú ý t i n c và bónấ ấ ưở ể ồ ư ấ ỉ ầ ướ ướ
phân. Đ t cát pha t i x p, nhi t đ đ t d tăng cao, thóat n c nhanh có l i cho b r phátấ ơ ố ệ ộ ấ ễ ướ ợ ộ ễ
tri n, ch t l ng d a t t, chăm sóc đ t n kém.ể ấ ượ ư ố ỡ ố
D a h u không nên liên canh, d th t b i vì cây b b nh nhi u nh b nh ch y dây, n tư ấ ễ ấ ạ ị ệ ề ư ệ ạ ứ
thân, th i gian cách ly tr ng d a h u càng lâu càng t t. ờ ồ ư ấ ố
Đ t tr ng d a nên cao, thóang không b bóng râm che, không b gió bão, ch u đ c pHấ ồ ư ị ị ị ượ
h i phèn trong ph m vi pH 5-7, đ h n ch b nh n t thân nên tr ng pH 6-7 và nhi t đ trênơ ạ ể ạ ế ệ ứ ồ ở ệ ộ
26oC.
II. Công tác gieo tr ngồ
1. Th i vờ ụ:
D a có kh năng thích nghi r t l n v i đi u ki n th i ti t nên có th m r ng th i vư ả ấ ớ ớ ề ệ ờ ế ể ở ộ ờ ụ
gieo tr ng quanh năm, các v chính trong mùa n ng nh sau:ồ ụ ắ ư
D a thu ho ch vào d p Noel: Gieo t 20/9 đ n 1/10 d ng l ch, giai đo n m i tr ng g pư ạ ị ừ ế ươ ị ạ ớ ồ ặ
m a cu i mùa d b h h i cây con.ư ố ễ ị ư ạ
D a h u thu ho ch vào d p t t: Gieo h t kho ng 5-15/10 âm l ch, năm nay t ng ngư ấ ạ ị ế ạ ả ị ươ ứ
v i 23/11-3/12 d ng l ch, thu ho ch vào d p t t Nguyên Đán. V này th i ti t thu n l i choớ ươ ị ạ ị ế ụ ờ ế ậ ợ
s ra hoa, đ u qu nh ng d b b trĩ gây h i do chúng lan truy n t v d a h u Noel.ự ậ ả ư ễ ị ọ ạ ề ừ ụ ư ấ
D a Hè thu: Gieo tr ng trong su t mùa m a, thích h p m t s vùng đ t cao.ư ồ ố ư ợ ở ộ ố ấ
3. Chu n b đ t tr ng: ẩ ị ấ ồ
Ch n đ t ru ng tr ng d a h u c n có t ng canh tác d y, t i x p, d thoát n c, m cọ ấ ộ ồ ư ấ ầ ầ ầ ơ ố ễ ướ ự
n c trong m ng t i ph i th p h n m t lu ng ít nh t 15 cm. Ngoài ra cũng có th tr ngướ ươ ướ ả ấ ơ ặ ố ấ ể ồ
d a h u trên đ t gò, đ t lu ng, b kênh m ng, mi n sao có đ y đ n c t i tiêu.ư ấ ấ ấ ố ờ ươ ễ ầ ủ ướ ướ
Ph n l n d a h u đ c tr ng trên đ t ru ng tr ng theo ki u lên lu ng. lu ng đôi hai timầ ớ ư ấ ượ ồ ấ ộ ồ ể ố ố
m ng trung bình cách nhau 4-7 m. X lý đ t v i vôi b t 50 kg/1.000 mươ ử ấ ớ ộ 2 tr c khi x n lu ngướ ắ ố
5-7 ngày. Đ t đ c đào rãnh sâu và đào t ng l p đ t m ng 2-3 cm, đ cho đ t mau khô và dấ ượ ừ ớ ấ ỏ ể ấ ễ
t i ra, m ng đào r ng 30-50 cm. Đ t đào đ c b lên 2 bên t o thành lu ng d a r ng 80-90ơ ươ ộ ấ ượ ỏ ạ ố ư ộ
cm. Đ có d a t t, trái l n nên làm làm lu ng r ng h n, kho ng cách gi a 2 tim m ngể ư ế ớ ố ộ ơ ả ữ ươ
kho ng 6-7 m và b r ng lu ng tr ng d a 1m, lu ng cao 30-40 cm. Tr ng d a mùa m a,ả ề ộ ố ồ ư ố ồ ư ư
tr ng các lo i d a F1 ch t l ng cao quanh năm (khác v i d a ch ng t t) th ng trái nhồ ạ ư ấ ượ ớ ư ư ế ườ ỏ
kho ng cách gi a 2 tim m ng 4-4,5 m. Nh ng đ tăng năng su t trái d a h u có th tr ngả ữ ươ ư ể ấ ư ấ ể ồ
d y b ng cách rút ng n kho ng cách gi a 2 tim m ng xu ng còn 3,5 mầ ằ ắ ả ữ ươ ố
L u ý:ư Không đ c canh tác d a h u liên t c nhi u năm trên cùng n n đ t, vì s tích lũyượ ư ấ ụ ề ề ấ ự
m m b nh nh t là b nh héo rũ do n m Fusarium.. T t nh t nên ch n đ t m i, tr ng 1 đ n 2ầ ệ ấ ệ ấ ố ấ ọ ấ ớ ồ ế
v nên luân canh cách 2-3 năm m i tr ng l i ho c tr ng d a h u tháp b u.ụ ớ ồ ạ ặ ồ ư ấ ầ
4. Gieo h tạ
a. X lý h t gi ngử ạ ố
Đ phòng b nh do n m khu n có s n trong h t ho c t n công cây con lúc m i gieo nênề ệ ấ ẩ ẵ ạ ặ ấ ớ
tr n h t v i Thiram 80WP ho c Benlate 50WP, n ng đ 5%o (pha 5 g thu c b t trong 1 lítộ ạ ớ ặ ồ ộ ố ộ
n c r i ngâm h t) trong 1-2 gi . Đ giúp h t gi ng n y m m nhanh và đ u nên cho n yướ ồ ạ ờ ể ộ ố ẩ ầ ề ủ ẩ
m m tr c khi gieo. B ng cách đem h t ph i ngoài n ng nh vài gi , r i ngâm h t trongầ ướ ằ ạ ơ ắ ẹ ờ ồ ạ
n c m pha t l 2 sôi + 3 l nh kho ng 2-3 gi , chà r a s ch nh t, dùng v i gói h t đem vùiướ ấ ỉ ệ ạ ả ờ ử ạ ớ ả ạ
trong tro tr u ho c r m r , n i có ánh n ng đ y đ , t i n c gi m th ng xuyên, sau 36-ấ ặ ơ ạ ơ ắ ầ ủ ướ ướ ữ ẩ ườ
48 gi h t s nhú m m.ờ ạ ẽ ầ
b. Cách gieo h t:ạ Có 2 cách
Gieo h t th ng: L ng h t gi ng 80-100 g đ tr ng 1.000 mạ ẳ ượ ạ ố ể ồ 2 đ t. Gieo 2 h t/l , sâu 1-2ấ ạ ỗ
cm, ph tro tr u hay r m ch t ng n, khi cây m c 3-4 lá t a ch a 1 cây t t. Nh ng năm ít m aủ ấ ơ ặ ắ ọ ỉ ừ ố ữ ư
ho c m a d t s m, theo kinh nghi m suy đoán có th gieo h t th ng trên lu ng, nh ng nên ặ ư ứ ớ ệ ể ạ ẳ ố ư ủ
h t n y m m tr c khi đem gieo.ộ ẩ ầ ướ
* u đi mƯ ể : Gieo th ng r m c sâu, cây sinh tr ng r t m nh không b m t s cẳ ễ ọ ưở ấ ạ ị ấ ứ
* Khuy t đi mế ể : Khó chăm sóc, g p m a to cây con b h nhi uặ ư ị ư ề
Gieo trong b u: C n 50 -60g h t gi ng cho 1.000 mầ ầ ạ ố 2 đ t. B u có th làm b ng lá chu i,ấ ầ ể ằ ố
lá d a, chi u ngang 5 cm, chi u cao 7 cm, ho c dùng b c nilong có đ c l thoát n c. Ch từ ề ề ặ ọ ụ ổ ướ ấ
li u đ vô b u g m đ t m n, phân chu ng hoai, tro tr u t l b ng nhau. H t d a n y m mệ ể ầ ồ ấ ị ồ ấ ỉ ệ ằ ạ ư ủ ẩ ầ
r i gieo vào b u, sau đó sàng tro tr u l p h t. N u gieo trong b u lá chu i n n ph i đ m tồ ầ ấ ắ ộ ế ầ ố ề ả ổ ộ
l p tro tr u d y 5-10 cm đ tránh đ t r khi nh vì b r ph d a h u tái sinh kém.ớ ấ ầ ể ứ ễ ổ ộ ễ ụ ư ấ
* u đi mƯ ể : Gieo b u cây sinh tr ng đ ng đ u, ít hao cây con, tranh th th i gian làmầ ưở ồ ề ủ ờ
đ t k l ngấ ỹ ưỡ
* Khuy t đi mế ể : T n công làm b u, r không phát tri n sâuố ầ ễ ể
Khi cây lên đ u kho ng 80% thì lo i b nh ng cây con m c ch m. C n d trù 10-15%ề ả ạ ỏ ữ ọ ậ ầ ự
b u đ tr ng d m.ầ ể ồ ặ
D a h u tháp b u: L ng h t gi ng c n 50 g cho 1.000 mư ấ ầ ượ ộ ố ầ 2 . H t b u ngâm trong n cạ ầ ướ
m pha t l 3 sôi + 2 l nh 4-5 gi , gieo trong b c nilon kích th c 8 x 12 cm, 4-5 ngày sauấ ỉ ệ ạ ờ ọ ướ
đem h t d a ngâm n c m 2-3 gi , gieo trong nia ho c r lót tr u bên d i và ph tr u bênạ ư ướ ấ ờ ặ ổ ấ ướ ủ ấ
trên, kho ng 3 ngày sau h t n y m m đem tháp. Cây con sau khi tháp 8-12 ngày v a lú lá nhámả ộ ẩ ầ ừ
đem tr ng ngay. ồ
* u đi mƯ ể : R t ít b b nh héo rũ, có th tr ng d a h u liên t c nhi u năm trên m t n nấ ị ệ ể ồ ư ấ ụ ề ộ ề
đ t ấ
* Khuy t đi mế ể : T n nhi u th i gian và công lao đ ng đ tháp cây con ố ề ờ ộ ể
L u ý: ư
* Sau khi gieo h t rãi thu c Basudin 10H ho c Gegent 3G li u l ng 2 kg/1.000 mộ ố ặ ề ượ 2 để
ng a ki n, d c n phá cây m m. Đ phòng b nh cho cây con nên pha 20 g Copper B/10 lítừ ế ế ắ ầ ể ệ
n c, t i trên 2 mướ ướ 2 b u đ t tr c khi gieo h t.ầ ấ ướ ạ
* V n ng ph i ch n n i tr ng có nhi u ánh sáng và không đ c đ ng n c, bênườ ươ ả ọ ơ ả ề ượ ọ ướ
d i.ướ
5. Tr ng câyồ
Cây con đ c 7-10 ngày, v a lú lá nhám đem tr ng ngay. Đào h c sâu 5-7 cm, r ng 10ượ ừ ồ ố ộ
cm, bón phân lót, xong rãi m t l p đ t m n, r i rãi m t l p tro tr u. Pha Copper B n ng đ 4%ộ ớ ấ ị ồ ộ ớ ấ ồ ộ
t i lên h đ phòng ng a b nh tr c khi đ t cây con ho c gieo h t th ng; đ ng a d , sâuướ ố ể ừ ệ ướ ặ ặ ộ ẳ ể ừ ế
c n phá cây con c n rãi Basudin 10H 1-2 kg/1.000 mắ ầ 2 xung quanh g c. Kho ng cách tr ng gi aố ả ồ ữ
2 cây trung bình 50-60cm (m t đ 600-7200 cây/1.000 mậ ộ 2), nh ng đ có d a c p đ ch ngư ể ư ặ ể ư
q a to, m i qu t 6-7 kg tr lên đ ph c v vào d p t t nên tr ng th a, kho ng cách gi a cácủ ỗ ả ừ ở ể ụ ụ ị ế ồ ư ả ữ
cây kho ng 70 cm (m t đ 500 cây/1.000 mả ậ ộ 2).
Nh ng đ i v i d a ăn ch i các v khác c n qu nh 3-4 kg/qu nên tr ng d y,ư ố ớ ư ơ ở ụ ầ ả ỏ ả ồ ầ
kho ng cách cây kho ng 40-50 cm và lu ng cũng h p h n (ch kho ng 3,5-4,5m gi a 2 timả ả ố ẹ ơ ỉ ả ữ
m ng, m t đ 900-1100 cây/1.000 mươ ậ ộ 2).
L u ý: ư
* Đ tránh cây con b đ ng n c khi g p m a đáy b u nên đ t c nể ị ọ ướ ặ ư ầ ặ ạ
* M nh d n lo i b cây con y u, phát tri n không bình th ngạ ạ ạ ỏ ế ể ườ
6. Chăm sóc sau khi tr ngồ:
- T i n c: ướ ướ
Tr ng - 2 tu n sau khi tr ng: B r còn nh , ăn c n dùng lon, m ho c thùng vòi thùngồ ầ ồ ộ ễ ỏ ạ ấ ặ
búp sen đ t i (gi ng nh t i n c d m). Trong th i đi m n ng g t cây con sinh tr ngể ướ ố ư ướ ướ ặ ờ ể ắ ắ ưở
ch m h n tr ng bên ngoài, đ làm gi m nhi t đ m t đ t và không khí xung quanh cây conậ ơ ồ ể ả ệ ộ ặ ấ
c n t i n c đ u kh p m t lu ng b ng thùng vòi g ng sen ho c máy b m có vòi phun.ầ ướ ướ ề ắ ặ ố ằ ươ ặ ơ
Sau 2 tu n: B r cây phát tri n đ y đ v chi u sâu và r ng, n u tr ng trong mùa n ngầ ộ ễ ể ầ ủ ề ề ộ ế ồ ắ
ti n hành t i th m, b m n c vào r nh, th ng 2 - 4 ngày m i t i m t l n. Trên n n đ tế ướ ấ ơ ướ ả ườ ớ ướ ộ ầ ề ấ
cát, b m n c đ y r nh ngang đ nh m t lu ng n c th m t t vào trong lu ng. Trên đ t th tơ ướ ầ ả ỉ ặ ố ướ ấ ừ ừ ố ấ ị
(th t pha sét) n n ru ng lúa, b m n c t i đ nh lu ng, ch n c th m vào lu ng ch ng 20-30ị ề ộ ơ ướ ớ ỉ ố ờ ướ ấ ố ừ
phút, gi màng ph lên theo dõi đ m đ t r i x n c ra, gi m c n c trong r nh cách m tở ủ ộ ẩ ấ ồ ả ướ ữ ự ướ ả ặ
lu ng 30 cm là t t nh t.ố ố ấ
- Bón phân:
T ng l ng phân cho 1.000 mổ ượ 2 là: 50-80 kg vôi + 1-2 t n phân chu ng (ho c 50-100 kgấ ồ ặ
phân h u c vi sinh) + 5-7 kg Urê + 80-100 kg phân h n h p 16-16-8 + 5-7 kg Kali nitrate đ cữ ơ ỗ ợ ượ
chia cho các l n bónầ
Rãi phân lót: Toàn b vôi, phân chu ng và kho ng 1/3 t ng l ng phân hoá h c.ộ ồ ả ổ ượ ọ
T i phân vào g c: 5 -7 kg Urê 2 l n tr c và sau rãi phân vào đ t l n th nh t (18 - 20ướ ố ầ ướ ấ ầ ứ ấ
ngày sau khi gieo). 5 - 7 kg Kali nitrate giai đo n 48 và 55 ngày sau khi gieo.ạ
R i phân vào đ t: 2 l n ả ấ ầ
+ 18 - 20 ngày sau khi gieo rãi 1/3 t ng l ng phân 16 -16 -8 phía dây d a bò, vén màngổ ượ ư
ph cách g c 20 cm đ n bìa lu ng, t i n c đ y màng ph l i.ủ ố ế ố ướ ướ ậ ủ ạ
+ 35-40 ngày sau khi gieo rãi 1/3 t ng l ng phân 16 -16 -8 phía ng c l i (phía khôngổ ượ ượ ạ
có dây d a bò), cũng t i n c cho t phân r i đ y màng ph . ư ướ ướ ướ ồ ậ ủ
L u ý: -ư Khi ng n d a ch a bò ra kh i màng ph c n ch t nhánh b ng cây có ch n baọ ư ư ỏ ủ ầ ặ ằ ặ
ghim xu ng đ t th ng màng ph đ gi ng n d a.ố ấ ủ ủ ể ữ ọ ư
- Đ màng ph s d ng đ c lâu không nên đi trên m t líp khi đã ph và sau khi thuể ủ ử ụ ượ ặ ủ
ho ch d a c n x p g n, c t trong mát.ạ ư ầ ế ọ ấ
S a dâyử
Khi dây d a kh i s b vòi (20 ngày sau khi xu ng b u) thì ti n hành s a và c đ nh vư ở ự ỏ ố ầ ế ử ố ị ị
trí bò c a dây, đ cho các dây bò song song kh p m t lu ng theo th t , không qu n ch ng lênủ ể ắ ặ ố ứ ự ấ ồ
nhau làm nh h ng đ n kh năng quang h p c a cây, là n i trú ng c a nhi u sâu b nh h iả ưở ế ả ợ ủ ơ ụ ủ ề ệ ạ
và gây khó khăn trong vi c tuy n trái.ệ ể
T a nhánh ỉ
Tr c khi l y qu , m i cây nên t a ch a l i 1 thân chính và 1 đ n 2 dây nhánh ph (dâyướ ấ ả ỗ ỉ ừ ạ ế ụ
chèo). Nên t a nhánh s m khi m i v a lú ra 5-7 cm. T a b t t c các dây chèo và các dây b iỉ ớ ớ ừ ỉ ỏ ấ ả ơ
ra sau đ t p trung dinh d ng nuôi qu , cũng có th ng t ng n sau khi đã đ qu có chu vi cể ậ ưỡ ả ể ắ ọ ể ả ở
2 gang tay .
Úp n (th ph n b sung)ụ ụ ấ ổ
Công vi c này đ c th c hi n t p trung trong 7-8 ngày, ti n hành vào 7-9 gi sáng trongệ ượ ự ệ ậ ế ờ
th i kỳ hoa tr r . Ch n hoa đ c t t úp vào n m nh y c a hoa cái, ti n hành kho ng 35-40ờ ổ ộ ọ ự ố ướ ụ ủ ế ả
ngày sau khi gieo h t, th i gian úp n càng ng n càng t t, đ các trái có cùng đ l n, ru ngạ ờ ụ ắ ố ể ộ ớ ộ
d a qu đ ng đ u d chăm sóc.ư ả ồ ề ể
Tuy n quể ả
Đ cho qu d a to ch nên đ m t qu /m i dây. Vi c tuy n qu ti n hành kho ng 40-45ể ả ư ỉ ể ộ ả ỗ ệ ể ả ế ả
ngày sau khi gieo h t. Khi qu b ng qu chanh ch n qu th 3 trên dây nhánh t c v trí láạ ả ằ ả ọ ả ứ ứ ị
