“Lỗ hổng” nghiệp vụ nhìn từ những vụ trục lợi
nhiều tỷ đồng
Nhìn lại cáo trạng, rõ ràng vụ lừa đảo đã được thực hiện trót lọt do sự thiếu
trách nhiệm của 2 cán bộ ngân hàng. Dù thiếu một số giấy tờ, song nhân
viên trực tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ vẫn chấp nhận cho mở tài khoản với lý do
tạo điều kiện cho khách hàng và khách hàng sẽ bổ sung sau. Cũng vì vậy,
trên hệ thống phần mềm quản lý không có mẫu dấu, chữ ký cũng như thông
tin về thỏa thuận (mọi giao dịch phải có đồng thời 2 chữ ký) dẫn đến việc
Maritime Bank Chi nhánh Cầu Giấy không biết về thỏa thuận này và cho
phép phong tỏa tài khoản để phát hành bảo lãnh cho một hợp đồng mua bán
khống khi chỉ có một chữ ký của bên đi thuê - bị cáo.
Không chỉ nhân viên Maritime Bank mới vướng vào vòng lao lý, một trưởng
phòng khách hàng DN thuộc Eximbank cũng đang bị truy nã vì hành vi lừa
đảo chiếm đoạt tài sản của 7 người, với tổng số tiền 72,7 tỷ đồng. Đồng thời,
làm giả hồ sơ để lấy tài sản thế chấp của Ngân hàng trả cho người vay, gây
thiệt hại 900 triệu đồng rồi bỏ trốn.
Tăng cường quản trị rủi ro
Có thể nói, những vụ lừa đảo, thất thoát tài sản liên quan tới các ngân hàng,
dù do nhân viên ngân hàng thực hiện hay do thiếu trách nhiệm gây ra hậu
quả nghiêm trọng đều cho thấy lỗ hổng trong nghiệp vụ của các ngân hàng.
Để xảy ra điều này, uy tín của ngân hàng bị ảnh hưởng không nhỏ và trong
trường hợp là bị hại, ngân hàng rất khó thu hồi số tiền thất thoát. Nhiều ngân
hàng đã phải chấp nhận số nợ xấu không nhỏ liên quan đến các vụ án hình
sự. Do vậy, để hạn chế thiệt hại thì việc phòng ngừa rủi ro thông qua quản trị
rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro đảm bảo, đặc biệt là phải quản lý chặt khâu
nhận tài sản đảm bảo đối với các ngân hàng là đặc biệt quan trọng.
Đến nay, một số ngân hàng vẫn sử dụng nhân viên tín dụng cho cả nghiệp vụ
thẩm định phương án cho vay và thẩm định khả năng trả nợ. Một chuyên gia
ngân hàng khuyến cáo, các ngân hàng không nên đặt hết niềm tin vào cán bộ
tín dụng, mà nên tách riêng 2 nghiệp vụ nói trên và cần có ban định giá tài
sản độc lập.
Ngoài ra, theo vị chuyên gia trên, việc quản lý theo hạn mức phân cấp, phân
quyền cần chặt chẽ hơn. Chẳng hạn, có ngân hàng quản lý chặt chẽ và chỉ
cho phép giám đốc chi nhánh quyết định khoản vay từ 500 triệu đồng trở
xuống, những khoản vay lớn hơn phải trình hội sở chính. Tuy nhiên, cũng có
ngân hàng cho phép giám đốc chi nhánh quyết khoản vay lên tới vài chục tỷ
đồng và khi có rủi ro xảy ra thì thiệt hại rất lớn. Điều này đã từng xảy ra tại
một ngân hàng thương mại quốc doanh khi giám đốc một chi nhánh, với hạn
mức bảo lãnh được phép 70 tỷ đồng, đã cố tình vi phạm, làm thất thoát tới
vài trăm tỷ đồng.
Cũng có ý kiến cho rằng, trong thời kỳ ngân hàng tăng trưởng nóng, phát
triển mạng lưới nhanh chóng, việc tuyển nhân viên ồ ạt song lại không chú
trọng đúng mức đến công tác đào tạo nhân viên, khiến cho nhân viên không
đáp ứng yêu cầu về chuyên môn cũng như đạo đức nghề nghiệp. Tuy nhiên,
điều cốt yếu vẫn phải là tăng cường công tác quản trị để bịt lỗ hổng dẫn tới
sự sai phạm cả từ trong và ngoài ngân hàng.