Lỗ hổng về sự trung thực trong
thông tin cáo bạch
Chuyện DN "làm đẹp" bản cáo bạch, thông tin tài chính
trước khi công bố ra công chúng là một thực tế nhức nhối
trên TTCK hiện nay.
Trường hợp Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vừa đình chỉ đợt
chào bán cổ phiếu ra công chúng của CTCP Dược phẩm Viễn
Đông (DVD) do DN này đưa vào Bản cáo bạch chào bán cổ phiếu
một số thông tin sai lệch và bỏ sót các thông tin quan trọng, gây
hiểu lầm và ảnh hưởng đến quyết định của NĐT… là một ví dụ.
Ông Trần Đình Cường, Tổng giám đốc Ernst & Young Việt Nam
cho rằng, việc Việt Nam chưa có quy định pháp lý buộc các DN
khi công bố bản cáo bạch để niêm yết hoặc cáo bạch để phát
hành phải có ý kiến của công ty kiểm toán là một "lỗ hổng" khiến
NĐT phải đối mặt với nhiều rủi ro.
Trong thực tế hoạt động, công ty kiểm toán có khi nào bị DN
được kiểm toán "gài bẫy"? Trong trường hợp phát hiện những
"cái bẫy" như vậy, công ty kiểm toán nên ứng xử thế nào để đảm
bảo nguyên tắc khách quan, trung thực trong quá trình kiểm toán,
thưa ông?
Đây có thể là một trong những rủi ro nghề nghiệp của các công ty
kiểm toán. Điều quan trọng là phía công ty kiểm toán cần chủ
động báo cáo đầy đủ với các cấp có thẩm quyền cao nhất của
khách hàng là DN được kiểm toán, nhằm làm rõ mọi thông tin liên
quan và cùng phối hợp chặt chẽ để xử lý tận gốc các vấn đề đó.
Trong trường hợp phía công ty kiểm toán không nhất trí với cách
xử lý của khách hàng, hoặc quan ngại về ảnh hưởng trọng yếu
của các vấn đề đó tới các báo cáo tài chính, công ty kiểm toán có
thể cân nhắc rút lui khỏi cuộc kiểm toán, để bảo vệ uy tín của
mình, chứ tuyệt đối không vì bất cứ lý do nào mà đi đến thoả hiệp
với khách hàng, dẫn đến những thông tin sai lệch.
Khi cơ quan điều tra, hoặc cơ quan chức năng phát hiện công ty
kiểm toán cố tình thông đồng với DN được kiểm toán để thực hiện
hành vi gian lận dẫn đến những thông tin sai lệch trong báo cáo
tài chính, gây thiệt hại cho cổ đông, thì công ty kiểm toán phải
chịu trách nhiệm đến đâu, thưa ông?
Theo quy định của pháp luật hiện hành, tùy thuộc vào tính chất,
mức độ vi phạm, các công ty kiểm toán và các kiểm toán viên vi
phạm có thể bị phạt tiền: phạt hành chính theo quyết định của các
cơ quan quản lý hoặc phạt bồi thường trách nhiệm theo thỏa
thuận giữa các bên hoặc do cơ quan có thẩm quyền xác định
theo quy định của pháp luật; hoặc bị thu hồi giấy phép, không
được chấp thuận kiểm toán các công ty niêm yết. Hiện nay, tại
Việt Nam chưa có quy định về xử lý hình sự đối với các loại vi
phạm này.
Hiện chưa có quy định bắt buộc khi DN công bố bản cáo bạch
niêm yết, hoặc phục vụ cho kế hoạch phát hành tăng vốn… phải
có ý kiến của công ty kiểm toán theo thông lệ quốc tế. Theo ông,
"lổ hổng" này khiến NĐT đối mặt với những rủi ro nào?
Theo thông lệ quốc tế, bản cáo bạch của DN trước niêm yết,
hoặc phát hành cổ phiếu, trái phiếu rộng rãi ra công chúng đều
cần phải có ý kiến của kiểm toán. Điều kiện này rất phổ biến và
được áp dụng ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Nó giúp
TTCK, đặc biệt là NĐT có được các thông tin đáng tin cậy hơn và
giảm thiểu những rủi ro từ việc sử dụng thông tin thiếu kiểm
chứng. Bởi vậy, các cơ quan có thẩm quyền cần khẩn trương
nghiên cứu kinh nghiệm của thế giới, để sớm ban hành quy định
cụ thể về chuẩn mực khi DN công bố bản cáo bạch, cũng như
các thông tin liên quan đến tài chính, nhằm nâng cao hơn nữa
trách nhiệm của các tổ chức phát hành đối với các thông tin trong
bản cáo bạch, để đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp
của NĐT.
Nếu thực hiện theo thông lệ trên, rõ ràng trách nhiệm của các
công ty kiểm toán sẽ nặng nề hơn. Điều này khiến giá các dịch vụ
mà công ty kiểm toán cung cấp cũng tăng lên tương ứng?