i
I.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC
--- ---
LƯU ANH RÔ
HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC VÀ BẢO VỆ
CHỦ QUYỀN QUẦN ĐẢO HOÀNG SA CỦA
CHÍNH QUYỀN VIỆT NAM CỘNG HÒA
(1954 - 1975)
Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam
Mã số: 9229013
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ
Người hướng dẫn Khoa học: 1. PGS. TS. Đỗ Bang
2. PGS. TS. Trương Công Huỳnh Kỳ
Huế 9-2020
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong qtrình thực hiện luận án y, tôi đã nhận được sự giúp đỡ, động viên
nhiệt tình của các thầy, cô; các quan, đơn vị liên quan đến công tác lưu trữ
liệu của đề tài; các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, cùng các đồng nghiệp.
Xin tỏ lòng biết ơn đặc biệt đến người hướng dẫn khoa học của tôi: PGS.TS.
Đỗ Bang - Giảng viên Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế. Thầy
đã giúp tôi được định hướng nghiên cứu đúng, tận tình ớng dẫn góp ý cho
tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Xin trân trọng m ơn PGS.TS. Trương
Công Huỳnh K - Khoa Lịch sử - Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế, người đã
hướng dẫn khoa học, chỉ bảo, gợi ý cho tôi nhiều vấn đề liên quan đến đề tài này.
Xin chân thành cám ơn PGS.TS. Nguyễn Văn Đăng, PGS. TS. Bùi Thị Tân,
PGS. TS. Hoàng Văn Hiển, TS. Nguyễn n Hoa (Đại học Huế), PGS. TS. Trần
Đức Cường (Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam), GS. TS. Nguyễn Quang
Ngọc (Đại học Quốc gia Nội), PGS. TS. Nguyễn Mạnh , PGS.TS. Nguyễn
Ngọc (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh), PGS. TS. Trần Ngọc Long,
(nguyên Phó Viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự), PGS.TS. Trần Nam Tiến (Đại học
Quốc gia Thành phố HChí Minh), TS. Nguyễn Nhã, TS. Phan Văn Hoàng (Thành
phố Hồ Chí Minh), PGS. TS. Lưu Trang (Trường Đại học phạm, Đại học Đà
Nẵng), PGS. TS. Ngô Văn Minh (Học viện Chính trị Quốc gia Phân viện Đà
Nẵng), GS. Ngô Vĩnh Long (Đại học Mane – Hoa Kỳ) đã cho tôi những ý kiến đóng
góp quý báu. Đặc biệt, xin tỏ lòng biết ơn về sự giúp đỡ của lãnh đạo nhân viên
phục vụ bạn đọc của Trung m Lưu trữ Quốc gia II, Trung tâm u trữ Quốc gia
IV, Thư viện Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Viện Lịch sử Đảng thuộc Học viện
Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Cục Lưu trữ thuộc Văn phòng Trung ương Đảng,
đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi được tiếp cận các nguồn liệu trong quá trình
hoàn thành luận án này.
Một lần nữa, tôi xin bày tỏ lòng tri ân đến tất cả quý vị!
Huế, tháng 9 năm 2020
Lưu Anh Rô
iii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây công trình nghiên cứu của nhân tôi, được hoàn
thành trên sở thu thập tài liệu nghiên cứu một cách hệ thống suốt nhiều
năm qua. Các số liệu, nguồn tài liệu được trích dẫn cũng như kết quả nêu trong luận
án y, trung thực chưa từng được ai công bố trong bất k công trình o
khác.
Huế, ngày tháng 9 năm 2020
Lưu Anh Rô
iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ANOM : Trung tâm Lưu trữ Quốc gia hải ngoại (Archives nationales d’Outre-
Mer), nước Cộng hòa Pháp
HS : Hồ sơ
NXB : Nhà xuất bản
PĐI-CH : Phông tư liệu Phủ Tổng thống Đệ nhất Cộng hòa
PĐII-CH : Phông tư liệu Phủ Tổng thống Đệ nhị Cộng hòa
PPTg : Phông tư liệu Phủ Thủ tướng Việt Nam Cộng hòa
PTNTP : Phông tư liệu Tòa Đại biểu Chính phủ Trung nguyên Trung phần
PVHC : Phái viên hành chính
QGVN : Quốc gia Việt Nam
THDQ : Trung Hoa Dân Quốc (tức Đài Loan)
TTI : Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, thành phố Hà Nội
TTII : Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, thành phố Hồ Chí Minh
TTIV : Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV, thành phố Đà Lạt
TVQG : Thư viện Khoa học tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh
TQLC : Thủy quân lục chiến
UBND : Ủy ban Nhân dân
VNCH : Việt Nam Cộng hòa
VNDCCH : Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
v
MỤC LỤC
Mở đầu ........................................................................................................................1
1. Lý do đề tài .............................................................................................................1
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..........................................................................3
2.1. Đối tượng nghiên cứu .....................................................................................3
2.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................3
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .........................................................................3
3.1. Mục đích ..........................................................................................................3
3.2. Nhiệm vụ..........................................................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................3
5. Đóng góp của luận án .............................................................................................4
6. Bố cục luận án ........................................................................................................5
Chương 1: TỔNG QUANNH HÌNH NGHIÊN CỨU NGUỒN TÀI LIỆU.....6
1.1. Tổng quan về quần đảo Hoàng Sa trước khi Việt Nam Cộng a tiếp quản
(trước tháng 7-1954).............................................................................................6
1.1.1. Tên gọi, vị trí địa lý, diện tích của quần đảo Hoàng Sa................................6
1.1.2. Tài nguyên thiên nhiên và vị trí chiến lược của quần đảo Hoàng Sa ...........7
1.1.3. Hoạt động khai thác tại quần đảo Hoàng Sa trước tháng 7-1954 ................9
1.1.4. Tuần tra, canh gác và bảo vệ Hoàng Sa trước tháng 7-1954......................13
1.2. Tình hình nghiên cứu .........................................................................................16
1.2.1. Kết quả nghiên cứu của các tác giả trong nước..........................................16
1.2.2. Kết quả nghiên cứu của các tác giả nước ngoài .........................................24
1.2.3. Kết quả được kế thừa và vấn đề đặt ra .......................................................26
1.2.3.1. Kết quả được kế thừa...........................................................................26
1.2.3.2. Vấn đề đặt ra........................................................................................27
1.3. Tổng quan nguồn tài liệu....................................................................................28
1.3.1. Nguồn tài liệu thư tịch cổ ...........................................................................28
1.3.2. Nguồn tài liệu văn bản hành chính của chính quyền VNCH......................31
1.3.3. Nguồn tài liệu sản phẩm nghiên cứu khoa học...........................................34
1.3.4. Nguồn tài liệu nhân chứng..........................................................................36
Tiểu kết chương 1......................................................................................................36
Chương 2: HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC BẢO VỆ QUẦN ĐẢO HOÀNG
SA CỦA CHÍNH QUYỀN VNCH, TỪ NĂM 1954 ĐẾN NĂM 1965....................37
2.1. Bối cảnh lịch sử và quá trình tiếp quản quần đảo Hoàng Sa ............................37