Luận án tiến sĩ: Kiến trúc cảnh quan làng trong vành đai xanh sông Nhuệ, thành phố Hà Nội

Quá trình đô thị hóa mạnh mẽ tại Hà Nội từ những năm 1980 đã tạo ra nhiều thách thức, đặc biệt là đối với các khu vực nông thôn ngoại thành. Các làng truyền thống, với giá trị lịch sử và văn hóa phong phú, đang đứng trước nguy cơ bị biến đổi và mất đi bản sắc do sự phát triển đô thị không kiểm soát. Trong bối cảnh này, việc bảo tồn và phát triển kiến trúc cảnh quan làng trong các khu vực vành đai xanh, điển hình là vành đai xanh sông Nhuệ, trở nên cấp thiết. Đây không chỉ là vấn đề quy hoạch đô thị mà còn liên quan trực tiếp đến việc duy trì cân bằng sinh thái, nâng cao chất lượng môi trường sống và hướng tới sự phát triển bền vững của Thủ đô.

Các nhà nghiên cứu, kiến trúc sư, quy hoạch sư, và quản lý đô thị quan tâm đến bảo tồn và phát triển kiến trúc cảnh quan làng truyền thống trong bối cảnh đô thị hóa, đặc biệt là tại các vành đai xanh ở Việt Nam và khu vực Hà Nội.

Luận án này tập trung nghiên cứu sâu rộng về kiến trúc cảnh quan các làng trong vành đai xanh sông Nhuệ, Thành phố Hà Nội, một khu vực chịu ảnh hưởng sâu sắc từ quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng. Mục tiêu chính là cung cấp cơ sở khoa học và hoàn thiện lý luận về việc tổ chức và bảo tồn các không gian kiến trúc cảnh quan làng, đồng thời đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm đáp ứng yêu cầu của vành đai xanh và mục tiêu phát triển bền vững. Nghiên cứu xác định sự cấp thiết của việc gìn giữ bản sắc văn hóa và cấu trúc truyền thống của các làng trước nguy cơ biến đổi và suy thoái. Về phương pháp luận, luận án sử dụng kết hợp nhiều phương pháp tiếp cận. Đầu tiên là điều tra, khảo sát hiện trạng để thu thập dữ liệu thống kê, thông tin chuyên gia, và văn bản pháp lý liên quan. Tiếp theo, phương pháp chồng lớp bản đồ được áp dụng để phân tích không gian và các thành phần cảnh quan. Nghiên cứu cũng kế thừa có chọn lọc các công trình khoa học trong và ngoài nước, tổng hợp tài liệu về quy hoạch, văn bản pháp lý, và các đề tài liên quan để có cái nhìn toàn diện. Đặc biệt, phương pháp dự báo được sử dụng để đưa ra các yêu cầu tương lai, cùng với phương pháp chuyên gia thông qua phỏng vấn các nhà quy hoạch, kiến trúc sư và nhà khoa học để đánh giá thực tiễn. Cuối cùng, phương pháp phân tích và tổng hợp giúp nhận diện xu hướng, đưa ra nhận định và đề xuất các giải pháp phù hợp với điều kiện Việt Nam. Những đóng góp mới của luận án bao gồm việc phân loại và đánh giá thực trạng kiến trúc cảnh quan các làng, xây dựng cơ sở khoa học cho tổ chức KTCQ đáp ứng yêu cầu của vành đai xanh, và đề xuất các mô hình, giải pháp toàn diện. Giá trị ứng dụng và hàm ý của nghiên cứu này rất lớn, không chỉ giúp bảo vệ và phát huy giá trị của làng truyền thống mà còn đóng góp vào việc quản lý, phát triển đô thị bền vững, bảo vệ môi trường tự nhiên và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng trong khu vực vành đai xanh sông Nhuệ.