BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
----------------
NGUYỄN THỊ TUYẾT
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG
TỚI CẦU Y TẾ Ở VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGÀNH KINH TẾ HỌC
HÀ NỘI, NĂM 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
----------------
NGUYỄN THỊ TUYẾT
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG
TỚI CẦU Y TẾ Ở VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kinh tế học
Mã ngành: 9310101
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. Nguyễn Việt Hùng
HÀ NỘI, NĂM 2022
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng chuyên đề này do tôi tự thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Nghiên cứu sinh
Nguyễn Thị Tuyết
ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................. i
MỤC LỤC ....................................................................................................................... ii
DANH MỤC VIẾT TẮT TỪ TIẾNG VIỆT ...............................................................iv
DANH MỤC VIẾT TẮT TỪ TIẾNG ANH ................................................................. v
DANH MỤC BẢNG.......................................................................................................vi
DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................................................................... vii
GIỚI THIỆU ................................................................................................................... 1
1.1. Tính cấp thiết của nghiên cứu ............................................................................ 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 3
1.3. Các câu hỏi nghiên cứu ....................................................................................... 3
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 4
1.4.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................... 4
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................ 4
1.5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 5
1.6. Kết cấu của luận án ............................................................................................. 6
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CẦU Y TẾ.................................... 7
1.1. Các nghiên cứu lý thuyết về cầu y tế ................................................................. 7
1.2. Các nghiên cứu thực nghiệm về cầu y tế ......................................................... 12
1.2.1. Các nghiên cứu về mức độ sử dụng dịch vụ y tế ......................................... 12
1.2.2. Các nghiên cứu thực nghiệm về lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ y tế ......... 22
1.3. Khoảng trống nghiên cứu ................................................................................. 28
TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ............................................................................................... 29
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH CẦU Y TẾ ............................. 30
2.1. Khái quát chung về cầu y tế ............................................................................. 30
2.1.1. Một số khái niệm .......................................................................................... 30
2.1.2. Đặc điểm của dịch vụ y tế ............................................................................ 33
2.1.3. Cầu y tế ......................................................................................................... 35
2.2. Mô hình cầu y tế ................................................................................................. 37
2.2.1. Mô hình các nhân tố tác động tới mức độ sử dụng dịch vụ y tế .................. 38
2.2.2. Mô hình lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ y tế ............................................... 39
2.2.3. Mô hình ước lượng ....................................................................................... 43
2.3. Khung phân tích ................................................................................................ 46
TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ............................................................................................... 48
CHƯƠNG 3: TỔNG QUAN HỆ THỐNG Y TẾ Ở VIỆT NAM ............................ 49
3.1. Khái quát về đặc điểm kinh tế xã hội .............................................................. 49
iii
3.2. Tổng quan về hệ thống y tế ............................................................................... 56
3.2.1. Khái quát hệ thống y tế ................................................................................. 56
3.2.2. Tài chính y tế ở Việt Nam ............................................................................ 61
TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ............................................................................................... 70
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI CẦU Y TẾ Ở
VIỆT NAM .................................................................................................................... 71
4.1. Dữ liệu nghiên cứu ............................................................................................. 71
4.2. Định nghĩa và mô tả các biến ........................................................................... 72
4.3. Thực trạng sử dụng dịch vụ y tế ở Việt Nam ................................................. 80
4.3.1. Số lần khám và chi tiêu y tế của người dân ................................................. 80
4.3.2. Thực trạng sử dụng dịch vụ y tế theo loại hình cơ sở y tế của người dân ... 84
4.4. Phân tích định lượng các nhân tố tác động tới cầu dịch vụ y tế ................... 94
4.4.1. Kết quả ước lượng các nhân tố tác động mức độ sử dụng dịch vụ y tế ...... 94
4.4.2. Kết quả ước lượng các nhân tố tác động tới lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ
y tế DVYT............................................................................................................. 102
TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ............................................................................................. 117
CHƯƠNG 5: KHUYẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN ................................................... 118
5.1. Kết quả nghiên cứu chính của luận án .......................................................... 118
5.1.1. Về số lần thăm khám và chi tiêu y tế của cá nhân ..................................... 118
5.1.2. Về các nhân tố tác động tới lựa chọn cơ sở y tế ........................................ 119
5.2. Định hướng phát triển hệ thống y tế ở Việt Nam ......................................... 120
5.3. Một số khuyến nghị chính sách ...................................................................... 122
5.3.1. Tiếp tục hoàn thiện chính sách bảo hiểm ................................................... 122
5.3.2. Phát triển hệ thống y tế ............................................................................... 123
5.3.3. Cải thiện môi trường- kinh tế- xã hội ......................................................... 125
5.4. Những đóng góp của luận án .......................................................................... 127
5.5. Một số hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu trong tương lai ............... 128
TÓM TẮT CHƯƠNG 5 ............................................................................................. 131
KẾT LUẬN .................................................................................................................. 132
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN
ĐẾN LUẬN ÁN ........................................................................................................... 134
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 135
PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 146